“Xtiqb’al li aatin C: Li oxib’ chi aj yehol nawom” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Lix Hu laj Mormon 2020 (2020)
“Xtiqb’al li aatin C,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2020
Xtiqb’al li aatin C
Li oxib’ chi aj yehol nawom
Chiru numenaq oob’ chihab’—chalen chaq li xb’een sut naq laj Moroni kirula’ani laj Jose Smith toj sa’ li chihab’ 1829—ka’ajwi’ laj Jose kanab’anb’il chirilb’aleb’ li perel ch’iich’ oor. Xb’aan a’in, k’a’jo’ naq wech’inb’il rix ut rahob’tesinb’il xb’aaneb’ li neke’xk’oxlank re naq laj Jose yoo chixb’alaq’inkileb’ li kristiaan. Jo’kan ut, k’oxla xnimal xsahilal xch’ool laj Jose naq yoo chixjaltesinkil ru lix Hu laj Mormon ut kixtzol naq li Qaawa’ tixkanab’ xkomoneb’ chik chirilb’aleb’ li perel ch’iich’ re naq eb’ a’an ajwi’ “te’xch’olob’ naq yaal li hu ut li k’a’aq re ru wan chi sa’ ” (2 Nefi 27:12–14; chi’ilmanq ajwi’ 2 Nefi 11:3; Eter 5:2–4).
Sa’ junio re 1829, laj Oliver Cowdery, laj David Whitmer, ut laj Martin Harris ke’xpatz’ naq te’wanq choq’ li oxib’ chi aj yehol nawom li yeeb’ileb’ resil xb’aan li profeet aj Mormon sa’ lix Hu laj Mormon. Li Qaawa’ kixk’ulub’a li rajom xch’ooleb’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 17) ut kixtaqla jun li anjel, li kixk’uteb’ li perel ch’iich’ chiruheb’. Eb’ li winq a’in ke’nawman ru jo’ li oxib’ chi aj yehol nawom, ut lix ch’olob’ahomeb’ wan chi tz’iib’anb’il sa’ li junjunq lix Hu laj Mormon.1
Li Awa’b’ej Dallin H. Oaks kixch’olob’ k’a’ut naq jwal nim xwankil lix ch’olob’ahomeb’ li oxib’ chi aj yehol nawom: “Lix ch’olob’ahomeb’ li oxib’ chi aj yehol nawom chirix lix Hu laj Mormon xaqxo rik’in xnimal xmetz’ew. Li junjunq reheb’ li oxib’ kiwan rajb’al naq tixsach raj xyaalal lix ch’olob’ahom wi ta moko yaal ta, malaj naq tixjal li aatin wi ta ink’a’ raj tz’aqal re ru. Ak nawb’il chi us naq sa’ xk’ab’a’ li jachok-ib’ ut li sowenak chirixeb’ chik laj jolominel sa’ li Iglees, li junjunq reheb’ li oxib’ chi aj yehol nawom ke’isiik chaq sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, waqxaqib’ chihab’ chirix naq kipuktesiman lix ch’olob’ahomeb’. Jalan jalanq li b’e ke’xchap sa’ junjunqal, ut maak’a’ kijunajink reheb’ re te’xk’uub’ xna’leb’ sa’ komonil. A’b’anan toj sa’ roso’jik lix yu’ameb’—chalen 12 toj 50 chihab’ chirix naq ke’isiik chaq—maajun reheb’ laj yehol nawom a’in kixjal lix ch’olob’ahom jo’ naq puktesinb’il, chi moko ke’xye k’a’ruhaq li taasachoq raj xyaalal lix ch’olob’ahomeb’.”2
Toj sa’ roso’jik lix yu’ameb’, li oxib’ chi aj yehol nawom ink’a’ ke’eek’asiik sa’ lix ch’olob’ahomeb’ chirix xyaalalil lix Hu laj Mormon.
Oliver Cowdery
Chirix naq kikub’e xha’ wi’chik sa’ li Iglees ut ka’ch’in chik ma nakam, laj Oliver ki’aatinak rik’in jun li misioneer, laj Elder Jacob Gates, li yoo chi nume’k aran Richmond, Missouri sa’ lix xikik toj sa’ xmision aran Inglaterra. Laj Elder Gates kixpatz’ re laj Oliver chirix lix nawom xch’ool chirix lix Hu laj Mormon. Li ralal laj Elder Gates naxye resil li kixb’aanu laj Oliver:
“Chanchan naq kitoch’e’ sa’ xchamal xch’ool laj Oliver naq kinpatz’ok re chi jo’kan. Maajun aatin kixye, a’ut ki’el sa’ xchunleb’aal, xko’o sa’ xna’ajeb’ li tasal hu, kixchap jun lix Hu laj Mormon re li xb’een xk’uub’lajik, kixte toj sa’ li perel wan wi’ lix ch’olob’ahomeb’ li oxib’ chi aj yehol nawom, ut kirileb’ ru chi q’axal tiik ru li aatin yeeb’ileb’ xb’aan a’an, jun may chihab’ chaq. Chi xaqxo chiru rilob’aal lin yuwa’, a’an kixye: “At Jacob, nawaj raj naq taajultiko’q aawe li tinye aawe. Kamk we, ut k’a’ raj ru tink’ul rik’in xyeeb’al li tik’ti’ aawe? Laa’in ninnaw,” chan, “naq lix Hu laj Mormon kijaltesiik ru xb’aan lix maatan ut lix wankil li Dios. Laa’in kiwil, laa’in kiwab’i, ut kitoch’e’ lin nawom, ut ninnaw naq li ninch’olob’ xyaalal, tz’aqal yaal a’an. Maawa’ jun matk’, maawa’ jun jo’maajo’il xk’oxlahom li k’a’uxlej—tz’aqal yaal b’an.” ”3
David Whitmer
Naq tiix chik, laj David Whitmer kirab’i resil naq wankeb’ li neke’xye naq a’an kixtz’eqtaana xyaalal lix ch’olob’ahom chirix lix Hu laj Mormon. Re xsumenkileb’ li jitok a’an, laj David kixch’olob’ wi’chik xyaalal lix ch’olob’ahom sa’ jun taqlanb’il hu li kipuketesiman sa’ jun periodico, li Richmond Conservator xk’ab’a’:
“Re naq li ruchich’och’ tixnaw li yaal, laa’in nawaj, chi xaxqookin sa’ rokik saq’e re inyu’am, ut rik’in xiw chiru li Dios xyeeb’al chi junajwa li esil a’in chiru chixjunileb’:
“Naq maajun wa xintz’eqtaana xyaalal li ch’olob’ahom a’an, malaj yalaq xcha’alil, li junxil kipuktesiman sa’ li hu a’an, jo’ jun reheb’ li oxib’ chi aj yehol nawom. Eb’ li mas neke’xnaw wu, neke’xnaw chi us naq junelik xinch’olob’ xyaalal li ch’olob’ahom a’an. Ut re naq maajun winq taajalb’ehimanq chi moko taawiib’anq xch’ool chirix li ninpaab’ chirix a’an, ninch’olob’ wi’chik xyaalalil chixjunil inyehom, jo’ kinb’aanu junxil ut jo’ kipuktesiman.
“ “Ani wank xxik, chirab’ihaq,” maawa’ jun b’alaq’il na’leb’! Li k’a’ru tz’iib’anb’il, tz’iib’anb’il—ut li na’ilok ru, chixtawaq ru.”4
Martin Harris
Jo’ laj Oliver Cowdery, laj Martin Harris ki’el chaq sa’ li Iglees chiru xnumik junjunq chihab’, a’b’an moqon kikub’e xha’ wi’chik. Naq tiix chik, k’aytesinb’il a’an chixk’amb’al jun lix Hu laj Mormon sa’ ruq’ ut chixch’olob’ankil xyaalal chiru chixjunileb’ li te’ab’inq re: “Ninnaw chi yaal naq tz’aqal yaal lix Hu laj Mormon. Ut us ta chixjunileb’ li winq maare te’xtz’eqtaana lix yaalalil li hu a’an, laa’in maamin tinb’aanu. K’eek’o inch’ool. At inDios, k’eek’o inch’ool! Ink’a’ taaruuq naq tinnaw chi mas wi’chik chiru li ak ninnaw.”5
Laj George Godfrey, li kixnaw ru laj Martin kixtz’iib’a: “Junjunq hoonal ma nakam … xinpatz’ re [laj Martin] ma ink’a’ naxk’oxla naq wan yal ta jun miin raqalaq li b’alaq’ sa’ li tz’iib’anb’il ut yeeb’il chirix lix k’utunik lix Hu laj Mormon, ut a’an kisumen jo’ junelik xsumehom chaq … ut kixye: “Moko b’alaq’ ta lix Hu laj Mormon. Laa’in ninnaw li k’a’ru ninnaw. Laa’in kiwil li k’a’ru kiwil, ut kiwab’i li k’a’ru kiwab’i. Kiwileb’ li perel ch’iich’ oor tz’iib’anb’il wi’ lix Hu laj Mormon. Jun li anjel kixk’ut rib’ chiwu ut chiruheb’ jalan ut kixch’olob’ naq yaal li tz’iib’anb’il esil, ut wi ta xwaj raj tik’ti’ik ut xtz’eqtaanankil li ch’olob’ahom li xink’e, xinru raj chi b’ihomo’k, a’b’an ink’a’ raj kinru chixch’olob’ankil li jalan chiru li ak kinch’olob’ ut li yookin chixch’olob’ankil, xb’aan naq tz’aqal yaaleb’ li k’a’aq re ru a’in.” ”6
“Jo’ k’ihaleb’ laj yehol nawom li naxk’oxla naq us”
Eb’ lix ch’olob’ahomeb’ li oxib’ chi aj yehol nawom tz’aqal paab’ajeleb’ naq naqak’e reetal li k’a’ru ke’xk’ul sa’ li Iglees ut naq ke’el chaq sa’ li Iglees.7 Chiru chixjunil, laj Oliver, laj David, ut laj Martin maajun wa ke’xkanab’ xch’olob’ankil xyaalal li k’a’ru ke’xk’ul, chi moko ke’xkanab’ xyeeb’al xyaalal naq lix Hu laj Mormon kijaltesiik ru xb’aan lix maatan ut lix wankil li Dios. Ut moko xjuneseb’ ta a’an.
Sa’ najter q’e kutan, laj Nefi kixye, “Li Qaawa’ Dios taa’ok chixk’eeb’al chi k’utmank li aatin sa’ li hu; ut rik’in xtz’uumaleb’ re jo’ k’ihaleb’ laj yehol nawom li naxk’oxla naq us a’an tixxaqab’ xwankil li raatin” (2 Nefi 27:14). Rochb’een li profeet aj Jose Smith ut li oxib’ chi aj yehol nawom, li Qaawa’ kixsik’ ru waqxaqib’ chik re te’rileb’ ru li perel ch’iich’. Wankeb’ ajwi’ lix ch’olob’ahomeb’ a’an sa’ chixjunileb’ lix Hu laj Mormon. Jo’ laj Oliver, laj David, ut laj Martin, li waqxaqib’ chi aj yehol nawom ke’kana chi xaqxo lix ch’olob’ahomeb’ chirix lix Hu laj Mormon ut naq ke’rileb’ ru li perel ch’iich’ oor.
Laj William E. McLellin a’an jun reheb’ li xb’een li ke’ok sa’ li Iglees ut kixnaweb’ ru naab’al reheb’ laj yehol esil chirix lix Hu laj Mormon. Moqon laj William ki’el sa’ li Iglees, a’b’an toj toch’b’il xch’ool chi kaw xb’aaneb’ li ch’olob’ahom li kirab’i sa’ xtz’uumal reheb’ laj yehol esil.
“Anajwan ut tinpatz’,” kixtz’iib’a laj McLellin ka’ch’in chik ma nakam, “k’a’ raj ru tinb’aanu rik’in li ch’uut chi aj tiikil yehol nawom a’in, li neke’xch’olob’ li yaal chi saqen ru ut chi tiik xna’leb’eb’? Eb’ li winq a’in naq toj saajeb’, ke’ril li anjel sa’ k’utb’esinb’il matk’, ut ke’xch’olob’ xnawomeb’ chiru chixjunileb’ li tenamit. Ut waqxaqib’ li winq ke’rileb’ li perel ch’iich’, ut ke’xchapeb’ sa’ ruq’. Jo’kan naq chixjunileb’ li winq a’an ke’xnaw naq tz’aqal yaal li ke’xye. Ut naq toj saajeb’ chaq, ut jo’kan ajwi’ anajwan naq tiixeb’ chik, juntaq’eet li neke’xye.”8
Us ta ink’a’ xqileb’ li perel ch’iich’ oor jo’ li oxib’ chi aj yehol nawom, naru taqakawob’resi qib’ rik’in xnawom xch’ooleb’. Us ta ke’sache’ xwankil ut kiyeechi’iman xrahob’tesinkileb’ ut xkamsinkileb’ xb’aan lix ch’olob’ahomeb’, eb’ li chaab’il winq a’in ke’kana chi kaweb’ xch’ool ut chi xaqxo rik’in li ke’ril toj’ sa’ roso’jik.