Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
28 ʻOkatopa–3 Nōvema. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone: ‘Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga’


“28 ʻOkatopa–3 Nōvema. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone: ‘Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga’” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“28 ʻOkatopa–3 Nōvema. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone,” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
Kau fefine ʻe toko tolu ʻoku nau tuʻu ʻi tuʻa he temipalé

28 ʻOkatopa–3 Nōvema

1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone

“Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga”

ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku tokoni ke ako e folofolá mo fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi. Fakaafeʻi ʻa e Laumālié ke Ne tataki koe ki ha ngaahi tali lolotonga hoʻo akó, pea lekooti ha faʻahinga ueʻi fakalaumālie pē ʻokú ke maʻu.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI he ngaahi ʻipiseli ko ia naʻe tohi ʻe Paula kia Tīmote, Taitusi mo Filimoné, ʻoku tau maʻu ai ha kihiʻi mahino ki he fakakaukau mo e ongo ʻo ha tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí. ʻOku ʻikai hangē ʻeni ko e ngaahi ʻipiseli kehe ʻa Paulá ke fakataumuʻa ki ha haʻofanga kakai, ka naʻe tohi ʻeni ia maʻá e niʻihi fakafoʻituitui—ko e ngaahi kaungāmeʻa mo e kaungāngāue ʻo Paula ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá—pea ko hono lau iá ʻoku hangē haʻate fakafanongo ki ha fepōtalanoaʻakí. ʻOku tau vakai ki hono poupouʻi ʻe Paula ʻa Tīmote mo Taitusi ʻi hona fatongia ʻi he Siasí, ko ha ongo takimuʻa ki ha kāingalotu. ʻOku tau vakai ki heʻene kole fakamātoato ki hono kaungāmeʻa ko Filimoné ke ne fakamolemoleʻi ha taha ʻi he Kāingalotú pea tauhi ia ke hangē ko hano tokoua ʻi he ongoongoleleí. Naʻe ʻikai ke fakataumuʻa ʻa e ngaahi lea ʻa Paulá kiate kitautolu, pea mahalo naʻe ʻikai ke ne teitei ʻamanaki ʻe ʻi ai ha ʻaho ʻe lau ia ʻe ha fuʻu kakai tokolahi. Ka ʻoku tau maʻu ʻi he ngaahi ʻipiseli ko ʻení ha faleʻi mo ha fakalotolahi kiate kitautolu, ʻo tatau ai pē pe ko e hā hotau fatongia fakataautaha ʻi he ngāue ʻa Kalaisí.

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

1 mo e 2 Tīmote; Taitusi

Ko hai ʻa Tīmote mo Taitusi?

Naʻe ngāue fakafaifekau fakataha ʻa Tīmote mo Taitusi mo Paula ʻi ha niʻihi ʻo ʻene ngaahi fononga fakafaifekaú. Lolotonga ʻenau ngāué, ne fakaʻapaʻapa mo falala ʻa Paula kiate kinaua. Ne uiuiʻi ʻa Tīmote kimui ke ne hoko ko ha taki ʻo e Siasí ʻi ʻEfesō, pea uiuiʻi ʻa Taitusi ke ne hoko ko ha taki ʻo e Siasí ʻi Keliti. ʻI he ngaahi ʻipiseli ko ʻení, naʻe fai ai ʻe Paula ha fakahinohino mo ha fakalotolahi ki he ongo takí fekauʻaki mo hona fatongiá, ʻa ia naʻe kau ai ʻa hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí mo hono ui ʻo e kau tangata ke nau hoko ko ha kau pīsope.

Vakai foki, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Ongo Tohi kia Tīmoté,” “Tohi kia Tautusí.”

ʻĪmisi
ko ha pīsope ʻi hono ʻōfisí ʻoku talanoa ki ha talavou

ʻOku ui ʻa e kau pīsopé ke nau tokonaki fakalaumālie ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí.

1 Tīmote 4:10–16

Kapau ʻoku ou “ʻi he kakai tuí ko ha fakaʻilonga,” te u lava ʻo tataki ʻa e niʻihi kehé ki he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí.

Naʻe kei siʻi ʻa Tīmote, ka naʻe ʻiloʻi ʻe Paula ʻe lava ke ne hoko ko ha taki māʻongoʻonga ʻo e Siasí neongo ʻene kei taʻu siʻí. Ko e hā ha faleʻi naʻe fai ʻe Paula kia Tīmote ʻi he 1 Tīmote 4:10–16? ʻE tokoni fēfē ʻa e faleʻi ʻení ke ke tataki ai e niʻihi kehé ki he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí?

Vakai foki, ʻAlamā 17:11.

2 Tīmote

“He naʻe ʻikai foaki ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ʻa e laumālie ʻo e manavasiʻí; ka ko e mālohi, mo e ʻofa, mo e loto fakapotopoto.”

ʻOku pehē ko e 2 Tīmoté ko e ʻipiseli fakaʻosi ia naʻe tohi ʻe Paulá, pea ʻoku hangē naʻá ne ʻosi ʻiloʻi naʻe vave pē taimi ke ne mate aí (vakai, 2 Tīmote 4:6–8). ʻI hoʻo lau ʻa e ʻipiseli ko ʻení, fakakaukau ki he meʻa naʻe ongoʻi ʻe Tīmoté ʻi heʻene ʻiloʻi ʻoku vave pē taimi ke ne māvae ai mo ʻene faiako mo e taki falalaʻangá. Ko e hā naʻe lea ʻaki ʻe Paula ke fakalotolahiʻi iá? Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi lea ʻa Paulá fekauʻaki mo e fehangahangai mo ho ngaahi ʻahiʻahí mo e manavaheé?

2 Tīmote 3

ʻOku hoko hono moʻui ʻaki ʻo e ongoongoleleí ke te malu ai mei he ngaahi fakatamaki fakalaumālie ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí.

ʻOku tau moʻui ʻi he “ngaahi ʻaho fakamui” naʻe lea ki ai ʻa Paulá, pea kuo hoko mai ʻa e “kuonga fakatuʻutāmakí” (2 Tīmote 3:1). ʻI hoʻo lau ʻa e 2 Tīmote 3, hiki ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻo e ngaahi ʻaho fakamuí ʻa ia ʻoku lave ki aí (vakai foki, 1 Tīmote 4:1–3):

Te ke lava nai ʻo fakakaukau ki ha sīpinga ʻo e ngaahi fakatuʻutāmaki ko ʻení ʻi he māmaní—pe ʻi hoʻo moʻuí? ʻOku founga fēfē ʻa e “ngaolo ki [ho] falé” ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ko ʻení “ʻo taki pōpula [koe]”, hangē ko e kakai ne fakamatalaʻi ʻi he veesi 6? Ko e hā ha faleʻi ʻokú ke maʻu ʻi he 2 Tīmote 3, pea mo ha feituʻu kehe ʻi he ngaahi ʻipiseli ko ʻení, ʻe lava ke maluʻi koe mo ho fāmilí mei he ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālié? (hangē ko ʻení, vakai, 1 Tīmote 1:3–11; 2 Tīmote 2:15–16; Taitusi 2:1–8).

Filimone

Ko hai ʻa Filimone?

Ko Filimoné ko ha Kalisitiane ia naʻe fakaului ʻe Paula ki he ongoongoleleí. Naʻe ʻi ai haʻane tangata pōpula ko ʻOnesimosi, ʻa ia ne hola mei he nofo pōpulá ʻo fetaulaki mo Paula, pea fakaului foki mo ia ki he ongoongoleleí. ʻI haʻane tohi kia Filimone, naʻe fakalotolahi ʻe Paula ʻa hono kaungāmeʻá ke ne fakamolemoleʻi ʻa ʻOnesimosi peá ne tali ia ʻo “ʻikai kei hangē ha tamaioʻeikí, ka ke māʻolunga ʻi he tamaioʻeikí, ko e tokoua ʻofeina” (veesi 16).

Filimone

ʻOku fefakamolemoleʻaki ʻa e kau muimui ʻo Kalaisí.

Kuó ke ʻosi ʻi ha tuʻunga nai ne kole ai ʻe ha taha ke ke fakamolemoleʻi ia? Fakakaukau ki he tūkunga ko iá ʻi hoʻo lau ʻa e tohi Filimoné. Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Paula kia Filimone fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku totonu ke ne fakamolemoleʻi ai ʻa ʻOnesimosí? ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku ʻi ai ha ngaahi pōpoaki ʻi he ʻipiseli ko ʻení kiate koe?

Vakai foki, 1 Nīfai 7:16–21; Mōsaia 26:30–31; .

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

1 Tīmote 2:9–10

Neongo ʻoku ʻikai ʻaonga e faleʻi ʻa Paula ki he kakai fefiné ke nau teunga tāú ki hotau kuongá, ʻoku lava ke tau ako kotoa pē mei heʻene faleʻi ke tau “teuʻi ʻaki ʻa [kitautolu] ʻa e … ngaahi ngāue lelei.” Mahalo ʻe saiʻia ho fāmilí ke nau fokotuʻutuʻu ha fakaʻaliʻali teunga, ʻo teuteu ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻi he teunga pe siueli ākenga ʻo e kuongá ʻoku fakahingoa ʻaki ʻa e kalasi kehekehe ʻo e ngaahi ngāue leleí. Ko e hā ha ngaahi ngāue lelei ʻe lava ke fai ʻe homou fāmilí he uiké ni?

1 Tīmote 4:12

Ke tokoniʻi e kau mēmipa ho fāmilí ke nau fie hoko ko “ha fakaʻilonga” ʻi he kakai tuí, fakakaukau ke fakaafeʻi ke nau tā ha fakatātā ʻo e founga kuo hoko ai e kakaí ko ha sīpinga lelei kiate kinautolu. Kuo ueʻi fēfē ʻe he kakai ko ʻení kitautolu ke tau muimui ʻia Sīsū Kalaisi? ʻE lava ke maʻu ha ngaahi fakakaukau mei he pōpoaki ʻa Palesiteni Thomas  S. Monson ko e “Hoko ko ha Faʻifaʻitakiʻanga mo ha Maama” (Ensign pe Liahona, Nōv. 2015, 86–88).

1 Tīmote 6:7–12

ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e “ʻofa ki he koloá, ko e tefito ia ʻo e kovi kotoa pē”? Ko e hā hono fakatuʻutāmaki ʻo e fakatefito ʻetau moʻuí ʻi he paʻangá? Te tau lava fēfē ke tau fiemālie ʻi he ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻú?

2 Tīmote 3:14–17

Fakatatau ki he ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku ʻiloʻi mo ako ʻa e folofolá? ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻa e potufolofola ʻoku nau pehē ʻoku “ʻaonga” kiate kinautolú.

Filimone 1:17–21

Ko e hā ʻa e meʻa naʻe loto-fiemālie ʻa Paula ke fai maʻa ʻOnesimosí? ʻOku faitatau fēfē ʻeni mo e meʻa naʻe finangalo ʻa e Fakamoʻuí ke fai maʻatautolú? (vakai foki, 1 Tīmote 2:5–6; TF 45:3–5). ʻE lava fēfē ke tau muimui ki he ngaahi sīpinga ʻa Paula mo e Fakamoʻuí?

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Akoʻi ʻa e tokāteline mahino mo faingofua. ʻOku fakaʻofoʻofa ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻene mahinongofuá (vakai, TF 133:57). Feinga ke akoʻi e tokāteline haohaoa mo faingofuá, kae ʻoua ʻe feinga ke fakafiefiaʻi ho fāmilí ʻaki ʻa e ngaahi lēsoni ʻoku fie maʻu ha teuteu lahi ki aí (vakai, 1 Tīmote 1:3–7).

ʻĪmisi
ko ha tuongaʻane mo e tuofefine ʻokú na ako folofola

ʻOku tokoni hono ako e folofola ʻa e ʻOtuá ke tau malu ai mei he ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālie ʻo e ngaahi ʻaho fakamuí.