Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
4–10 Nōvema. Hepelū 1–6: ‘Ko Sīsū Kalaisi, ‘ko e Tupuʻanga ʻo e Moʻui Taʻengatá’’


“4–10 Nōvema. Hepelū 1–6: ‘Ko Sīsū Kalaisi, ‘ko e Tupuʻanga ʻo e Moʻui Taʻengatá’” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2019 (2019)

“4–10 Nōvema. Hepelū 1–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2019

ʻĪmisi
ʻOku tutuʻu ʻa Kalaisi mo ha taʻahine kei talavou mo ha tangata

Lolo Faitoʻo ʻi Kiliatí, tā ʻa Anne Henrie

4–10 Nōvema

Hepelū 1–6

Ko Sīsū Kalaisi, “ko e Tupuʻanga ʻo e Moʻui Taʻengatá”

ʻOku tokoni hono lekooti ʻo e ngaahi ongo fakalaumālié ke ke fakatokangaʻi ai ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke akoʻi kiate koé. ʻOku fakahaaʻi ʻe hoʻo ngāueʻi ʻo e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú ʻa hoʻo tui ʻoku moʻoni ʻa e ngaahi ueʻi ko iá.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Naʻe pau ke tau siʻaki ha meʻa kae lava ke tau tali ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí—ʻo tatau ai pē pe ko ha ʻulungaanga kovi, tui ki ha meʻa hala, feohi taʻefeʻunga, pe ko ha meʻa kehe. Naʻe faʻa ʻuhinga ʻa e fakauluí ki he kau Senitailé ke liʻaki e tauhi ʻotua loí. Ka ki he kakai Hepeluú (kakai Siú), kapau naʻe ʻikai faingataʻa ange, naʻe hoko ʻa e uluí ko ha meʻa fakafihi. Ko hono moʻoní, naʻe makatuʻunga ʻenau tuí mo e tukufakaholó ʻi he moihū ki he ʻOtua moʻoní mo e ngaahi akonaki ʻa ʻEne kau palōfitá, ʻa ia naʻe talu mei he ngaahi taʻu ʻe lauiafe kimuʻá. Ka naʻe akoʻi ʻe he kau ʻAposetoló kuo kakato ʻa e fono ʻa Mōsesé ʻia Sīsū Kalaisi pea naʻe ʻi ai ha fono māʻolunga ange ke muimui ki ai ʻa e kakai tuí. ʻOku ʻuhinga nai hono tali ʻo e tui faka-Kalisitiané ke tukuange ai ʻe he kakai Hepeluú ʻenau tuí mo e hisitōlia kimuʻá? Naʻe feinga ʻa e Tohi ki he Kakai Hepeluú ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi peheé ʻaki hono akoʻi ʻoku mahuʻinga ʻa e fono ʻa Mōsesé, kau palōfitá, mo e ngaahi ouaú, ka ʻoku maʻongoʻonga ange ʻa Sīsū Kalaisi (vakai, Hepelū 1:1–4; 3:1–6; 7:23–28). Ko hono moʻoní, ʻoku fakatefito mo fakamoʻoni ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa pē kia Kalaisi ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá mo e Mīsaia kuo talaʻofa maí ʻa ia naʻe tatali ki ai ʻa e kakai Siú. Ko e pōpoaki ki he kakai Hepeluú, pea mo kitautolu hono kotoá, ʻi he taimi ʻe niʻihi kuo pau ke tau tukuange ʻa e ngaahi tukufakaholó kae hoko ʻa Sīsū Kalaisi ko e ʻelito ʻo ʻetau lotú mo ʻetau moʻuí—he ʻoku fakafou ʻia Kalaisi ʻa ʻetau “maʻu ʻa e ʻaloʻofá” (Hepelū 4:16).

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Hepelū

Ko hai naʻá ne tohi ʻa e Tohi ki he Kakai Hepeluú?

Kuo veiveiua ʻa e kau mataotao ʻe niʻihi pe naʻe tohi nai ʻe Paula ʻa e Tohi ki he Kakai Hepeluú. ʻOku kiʻi kehe ʻa e faʻunga ʻo e tohi Hepeluú mei he ʻū tohi kehe ʻa Paulá, pea naʻe ʻikai fakahingoa ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi he fuofua tatau ʻo e fakamatalá. Ka koeʻuhí ʻoku fenāpasi ʻa e ngaahi fakakaukau ʻoku fakamatalaʻi ʻi he tohi Hepeluú mo e ngaahi akonaki kehe ʻa Paulá, kuo tali ai ʻe he Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻi heʻenau tauhi ki he tukufakaholo faka-Kalisitiané, ʻo pehē naʻe kau ʻa Paula ʻi hono tohi ʻa e tohí ni.

Vakai foki ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Ngaahi Tohi ʻa Paulá.”

Hepelū 1–5

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e “tatau ʻaupito” ʻo e Tamai Hēvaní.

ʻOku faingataʻa ki he kau Siu tokolahi ke nau tali ʻa Sīsū Kalaisi ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. ʻOku akoʻi ʻe he Tohi ki he Kakai Hepeluú ko e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo Sīsū ʻoku fakamoʻoni mo faʻifaʻitaki ki Heʻene Tamaí. ʻI hoʻo lau ʻa e ʻuluaki vahe ʻe nima ʻo e tohi Hepeluú, te ke lava ʻo tauhi ha lisi ʻo e ngaahi huafa, fatongia, ʻulungaanga, mo e ngāue ʻa Sīsū Kalaisi ʻoku lave ki aí. Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo e Fakamoʻuí? Ko e hā ʻokú ne akoʻi atu fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní?

Ko e hā ʻoku tānaki atu ʻe he fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Jeffrey  R. Holland ki he mahino ʻokú ke maʻu ki he ngaahi akonaki ʻi he ngaahi vahe ko ʻení? “Naʻe hāʻele mai ʻa Sīsū … ke fakatupulaki e mahino ʻoku maʻu ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ki he ʻOtuá pea mo kole kiate kinautolu ke nau ʻofa ki heʻenau Tamai Hēvaní he ʻokú Ne pea te Ne ʻofa maʻu ai pē ʻiate kinautolu. … Ko ia ko hono fafanga ko ia ʻo e fiekaiá, fakamoʻui e mahakí, valokiʻi ʻo e mālualoí, kole ke tuí—ko hono fakahaaʻi ia ʻe Kalaisi kiate kitautolu ʻa e founga ʻo e Tamaí” (“The Grandeur of God,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2003, 72).

Hepelū 2:9–18; 4:12–16; 5:7–8

Naʻe kātakiʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ʻahiʻahí mo e mamahí kae lava ke Ne maʻu ha mahino mo tokoniʻi au.

ʻOkú ke ongoʻi nai ʻe lava ke ke “haʻu mālohi ai ki he ʻafioʻanga ʻo e ʻaloʻofá” ʻo fekumi ki he ʻaloʻofá? (Hepelū 4:16). Ko ha pōpoaki ʻe taha ʻo e Tohi ki he Kakai Hepeluú neongo ʻetau ngaahi angahalá mo e vaivaí, ka ʻoku faingofua pē ke tau ofi ki he ʻOtuá mo maʻu ʻEne ʻaloʻofá. Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he Hepelū 2:9–18; 4:12–16; 5:7–8 ʻokú ne fakamālohia hoʻo loto-falala ʻe tokoniʻi koe ʻe Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo ngaahi faingataʻaʻia fakamatelié? Fakakaukau ke hiki ʻi ha tohinoa hoʻo ngaahi fakakaukau mo e ongo fekauʻaki mo e meʻa kuo fai ʻe he Fakamoʻuí maʻaú.

Vakai foki, Mōsaia 3:7–11; ʻAlamā 7:11–1334.

Hepelū 3:7–4:11

Ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke ʻoua naʻá ku “fakafefeka” hoku lotó.

Neongo naʻa nau ului ki he tui faka-Kalisitiané, ka naʻe faingataʻa ki ha niʻihi ʻo e Kāingalotu Siú ke nau tali kakato ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí mo hono ngaahi tāpuakí. ʻI hono toe fai ʻo e talanoa kau ki he kakai ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, naʻe fakaʻamu ʻe Paula ke ne fakalotoʻi ʻa e kau Siú ke nau fakaʻehiʻehi mei he fehalaaki ne fai heʻenau ngaahi kuí—ʻa ia ko hono fakafisingaʻi e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá koeʻuhí ko e taʻetuí. (Te ke lava ʻo lau e talanoa naʻe lave ki ai ʻa Paulá ʻi he Nōmipa 14:1–12, 26–35.)

Fakakaukau pe ko e hā ha founga ʻe ʻaonga ai ʻa e Hepelū 3:7–4:11 kiate koé. Ke fai ʻení, te ke lava ʻo fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Naʻe fakatupu houhau fēfē ʻa e kakai ʻIsilelí ki he ʻEikí? (vakai, Hepelū 3:8–11). Ko e hā ha ngaahi nunuʻa ʻo e loto-fefeká?

  • Ko e fē nai ha taimi kuó u loto-fefeka ai? ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi tāpuaki ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke ʻomi maʻaku ʻoku teʻeki ke u maʻu koeʻuhí ko ʻeku taʻetuí?

  • Ko e hā te u lava ʻo fai ke u fakatupulaki ai ha loto-vaivai mo ha loto-fakatomala? (vakai, ʻEta 4:15; Lea Fakatātā 3:5–6; ʻAlamā 5:14–15).

Vakai foki, 1 Nīfai 2:16; 15:6–11; Sēkope 1:7–8; ʻAlamā 12:33–36.

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ʻeni:

Hepelū 1:8–9

Ko e hā ha ngaahi founga kuo fakahā ai ʻe Sīsū ʻokú Ne ʻofa ki he māʻoniʻoní pea fehiʻa ki he angahalá? Kapau ʻoku tau maʻu ha holi taʻemāʻoniʻoni, ko e hā te tau lava ʻo fai ke liliu ai iá?

Hepelū 2:1–4

Te ke lava ʻo fakakaukau ki ha lēsoni fakatātā ke tokoni ke mahino ki ho fāmilí e ʻuhinga ʻo e tauhi maʻu ki he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻa ia “kuo tau fanongo ki aí”? Te ke lava ʻo fakatātaaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻaki ha meʻa ʻoku faingataʻa ke puke maʻu ki ai. ʻOku faitatau fēfē ʻetau feinga ke pukepuke ʻetau fakamoʻoní mo ʻetau feinga ke puke maʻu ʻa e meʻa ko ʻení? Te tau lava fēfē ke fakapapauʻi ko e “ngaahi meʻa kuo tau fanongo ki aí” ʻoku ʻikai “tukuange” ia meiate kitautolu? (veesi 1).

Hepelū 2:9–10

Ke fakamatalaʻi ʻa e kupuʻi lea “[ʻeikitau] ʻo ʻenau moʻuí,” te ke lava ʻo kamata ʻaki ʻa hono aleaʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e [ʻeikitau]. Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku fai ʻe ha ʻeikitau? ʻOku hoko fēfē ʻa Sīsū Kalaisi ko ha ʻeikitau mo ha fakamoʻui kiate kitautolu?

Hepelū 5:1–5

ʻE ala tokoni ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ke mou aleaʻi ʻa e ʻuhinga ʻo hono ui ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e mafaí, ke maʻu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí pe fua ha ngaahi fatongia kehe ʻi he Siasí. Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisi ki hono maʻu mo fua e ngaahi fatongia kuo uiuiʻi ki aí?

Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono ako’i ‘o e fānaú, vakai ki he lesoni ʻo e uike ko ‘eni ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au— Ki he Palaimeli.

Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

ʻAhiʻahiʻi ha ngaahi founga kehekehe. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi founga kehekehe ki hono ako ʻo e folofolá, kae ʻoua ʻe ako ai pē folofolá ʻi he founga tatau. Vakai ki he “Ngaahi Fakakaukau ki hono Fakatupulaki Hoʻo Ako Fakataautaha ʻa e Folofolá” ʻi he kamataʻanga ʻo e tohi lēsoni ko ʻení ki ha ngaahi fakakaukau.

ʻĪmisi
Ko e hā ʻa Kalaisi ki he Kau Nīfaí

Ko e ʻAʻahi ʻa Kalaisi ki he Konitineti Foʻoú, tā ʻa Walter Rane

Paaki