Taumuʻá: Te u ako ke ʻeke pea mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e fakamatala fakatāutahá.
Personal Study
Mateuteu ki he kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.
Study the Principle of Learning: Take Responsibility
Fatongia ʻAki
I have the power to choose, and I am responsible for my own learning.
ʻOku ou maʻu ʻa e mālohi ke filí, pea ʻoku ou fatongia ʻaki ʻeku akó.
Ko ha fānau koe ʻa e ʻOtuá pea ʻokú ke maʻu ʻa e mālohi ke fili pea mo ngāue pē maʻau. ʻOku ui ʻa e mālohi ko ʻeni ko e tauʻatāina ke filí. ʻOku akoʻi mai ʻe Līhai, ko ha palōfita ʻi he Tohi ʻa Molomoná, ʻoku ʻikai ke tau hangē ko e maká, ʻo tatali pē ke toki liliu mo ʻunuki kitautolu ʻe ha taha. Ko ha kau fakafofonga kitautolu ʻoku tau lava ʻo fili pē maʻatautolu ʻa e meʻa ʻoku tau tui ki aí, meʻa ʻoku tau faí, mo e tuʻunga te tau aʻusiá. Naʻe akonaki ʻa Līhai ʻo pehē:
“[Kuo] fakatupu [ʻe he ʻOtuá] ‘a e ngaahi meʻa kotoa pē, … ʻa e ngaahi meʻa ke ngāue [mo] ngāueʻí fakatouʻosi.” Ko ia, naʻe tuku ʻe he ʻEiki ko e ʻOtuá ki he tangatá ke ne fili maʻana” (2 Nīfai 2:14, 16).
Te ke lava ʻo fili ke ako pea mo fakalakalaka. ʻE lava ke tokoniʻi koe hoʻo faiakó mo hoʻo kaungā ako kehe ʻi hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí, ka ko e aofangatukú, ko hoʻo ngaahi filí pē te ne tokoniʻi lahi taha hoʻo akó. Te ke lava ʻo fili ʻiate koe pē ke ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá ʻi he ʻaho kotoa pē. Ko e taimi ʻe hoko ai ha palopalemá, kumi ha ngaahi founga ke fakaleleiʻi ʻaki. Kuo foaki atu kiate koe ʻa e tauʻatāina ke filí—ʻa e mālohi mei he ʻOtuá ke ngāué. Te ke lava ʻo fatongia ʻaki hoʻo akó.
Ponder
ʻOku ʻuhinga ki he hā ke ke hoko ko ha “fakafofongá” peá ke fatongia ʻaki hoʻo akó?
Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻokú ne fakafeʻātungiaʻi hoʻo ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa peé?
Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke ngāue ai kae ʻikai fakakounaʻi koe ʻi hoʻo ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa peé?
Memorize Vocabulary
Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fai homou kulupu fepōtalanoaʻakí. Feinga ke fakaʻaongaʻi e ngaahi foʻi lea foʻoú ʻi ha fepōlotalanoaʻaki pe ʻi ha pōpoaki ki ha taha ʻokú ne ʻilo ʻa e lea faka-Pilitāniá.
Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”
Q: What is your email?A: My email is adam@email.net.
Q: What is their address?A: Their address is 1000 Central Parkway.
Q: What is his phone number?A: His phone number is 706-863-9400.
ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns
Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kinautolu.
Additional Activities
Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.
Act in Faith to Practice English Daily
Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.
Conversation Group
Discuss the Principle of Learning: Take Responsibility
(20–30 minutes)
ʻĪmisi
ko ha ongo tangata mo ha tamasiʻi ʻoku nau talanoa
Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.
Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:
Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.
Toe fai ʻa e sīpinga 2
ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences
(10–15 minutes)
Vakai ki he ʻū fakatātaá. Fehuʻi pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokotaha takitaha. Taufetongi.
Example: Mei
ʻĪmisi
fefine ʻoku malimali ʻi he funga fale
Birthday: July 1
Phone Number: 832-351-9721
Address: 278 Main Street
Email: mei@email.net
A: When is Mei’s birthday?
B: Her birthday is July 1st.
A: What is Mei’s email?
B: Her email is mei@email.net.
Image 1: Hugo
ʻĪmisi
tangata ʻoku malimali mei he sitepu
Birthday: October 9
Phone Number: 919-345-3986
Address: 620 Oak Road
Email: hugo@email.com
Image 2: Mari
ʻĪmisi
fefine ʻoku malimali
Birthday: August 2
Phone Number: 208-377-1984
Address: 966 Sunny Drive
Email: mari@email.net
Image 3: Jean
ʻĪmisi
tangata ʻoku malimali mo hono sote mo e hēkesi lanu vaioleti
Birthday: March 7
Phone Number: 356-225-8786
Address: 22 First Street
Email: jj@email.com
Image 4: Talia
ʻĪmisi
taʻahine ʻoku malimali he matātahí
Birthday: January 10
Phone Number: 660-743-5522
Address: 1620 Pine Road
Email: talia5@email.net
ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations
(15–20 minutes)
Fakatātaaʻi ʻa e tūkunga takitaha Hoko ha taha ko hoa A. Hoko leva ʻa e tokotaha ʻe tahá ko hoa E ia. Taufetongi ʻa e ngaahi tuʻungá.
Example
Tūkunga: ʻOku ngāue ʻa hoa A ʻi ha malaʻe vakapuná. ʻOku teu folau ʻa hoa E ʻi ha vakapuna ʻOku fiemaʻu ʻe hoa A ʻa e hingoa, ʻaho fāʻeleʻi mo e fika telefoni ʻo hoa E.
A: Hello! Welcome to the airport. What is your name?
B: My name is Maria.
A: When is your birthday?
B: My birthday is January 2nd.
A: OK. And what is your phone number?
B: My phone number is 208-991-4433.
A: Thank you!
Situation 1:
ʻĪmisi
toketā mo ha tokotaha matuʻotuʻa ʻoku puke
Ko hoa A ko ha toketā. Ko hoa E ʻoku ʻi he falemahakí. ʻOku fiemaʻu ʻe he toketaá ʻa e hingoa, ʻaho fāʻeleʻi, fika telefoni, tuʻasila, mo e ʻīmeili ʻa e tokotaha ʻoku puké.
Situation 2:
ʻĪmisi
ko ha ongomeʻa pisinisi ʻokú na talanoa he tauʻanga lēlué
ʻOku ʻi he tauʻanga lēlué ʻa hoa A mo hoa E. ʻOku kamataʻi ʻe hoa E ʻa e talanoá ʻaki haʻane ʻeke kia hoa A ʻene fika telefoní mo e ʻīmeilí.
Situation 3:
ʻĪmisi
ongomeʻa ʻokú na lulululu
Ko hoa A ko e pulé ia. Ko hoa E ko ha tokotaha ngāue foʻou. ʻOku fiemaʻu ʻe he pulé ʻa e hingoa, fika telefoni, tuʻasila mo e ʻīmeili ʻa e tokotaha ngāue foʻoú.
Situation 4:
ʻĪmisi
fefine ʻi ha tesi
Ko hoa A ko e sekelitali ia ʻi ha ʻunivēsiti. Ko hoa E ko e tokotaha ako hū foʻou ia ʻoku lēsisita ki he ngaahi kalasi ʻi he ʻunivēsití. ʻOku fiemaʻu ʻe he sekelitalí ʻa e hingoa, ʻaho fāʻeleʻi, tuʻasila mo e ʻīmeili ʻa e tokotaha ako hū foʻoú.
Evaluate
(5–10 minutes)
Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.
Evaluate Your Progress
I can:
Say my birthday, phone number, email, and address.
Lea ʻaki hoku ʻaho fāʻeleʻí, fika telefoní, ʻīmeilí mo e tuʻasilá.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
Ask for and say someone’s birthday, phone number, and address.
Fehuʻi pea lea ʻaki ʻa e ʻaho fāʻeleʻi, fika telefoni mo e tuʻasila ʻo ha taha.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
Evaluate Your Efforts
Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:
Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.
Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.
Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.
Akoako he ʻaho kotoa.
Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”
Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.
Act in Faith to Practice English Daily
“ʻOku hanga ʻe he ngaahi fili ʻoku tau faí ʻo fakapapauʻi mai hotau ikuʻangá” (Thomas S. Monson, “Ngaahi Fili,” Liahona, Mē 2016, 86).