“Lēsoni 4: Ngaahi Manakó mo e Meʻa ʻoku Saiʻia Aí,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)
“Lēsoni 4,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó
Lesson 4
Hobbies and Interests
Taumuʻá: Te u ako ke u talanoa fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku ou saiʻia mo ʻikai saiʻia aí.
Personal Study
Mateuteu ki he kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.
Study the Principle of Learning: Love and Teach One Another
Feʻofaʻaki mo Feakoʻiʻaki
I can learn from the Spirit as I love, teach, and learn with others.
Te u lava ʻo ako mei he Laumālié ʻi heʻeku ʻofa, faiako, mo ako fakataha mo e niʻihi kehé.
ʻI he EnglishConnect, ʻoku tau ʻiloʻi ko e ʻOtuá ʻa e faiako moʻoní, pea ʻokú Ne akoʻi kitautolu ʻo fakafou ʻi Hono Laumālié. ʻOku ʻomi ʻe he Laumālié ʻa e ngaahi ongo ʻo e fiefia, nonga, mo e ʻofa. ʻOku tokoni ʻa e Laumālié ke mahino kiate kitautolu ʻa e moʻoní pea te Ne lava ʻo fakatupulaki ʻetau malava ke akó. Ko ha founga ʻe taha ʻoku tau fakaafeʻi ai e Laumālié ke ʻiate kitautolú ko ʻetau feʻofaʻaki, feakoʻiʻaki, mo ako fakataha. Naʻe fatongia ʻaki ʻe he palōfita ko ʻAlamā mei he Tohi ʻa Molomoná ʻa hono akoʻi ʻa e kakaí. Naʻá ne vahevahe ʻa e kakaí ki ha ngaahi kulupu peá ne fili ha taki ki he kulupu takitaha. Naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā kiate kinautolu:
“Naʻe ʻikai lelei ange ʻa e tokotaha malangá ʻi he tokotaha fanongó, pea ʻikai foki lelei ange ʻa e faiakó ʻi he tokotaha ʻoku akó; pea ko ia naʻa nau tuʻunga tatau kotoa pē” (ʻAlamā 1:26).
ʻI he EnglishConnect, ʻoku tau tui ʻoku mahuʻinga tatau pē ʻa e kau faiakó mo e kau akó. Ko e kau faiako mo e kau ako kotoa pē kitautolu. ʻOku tau fefakaʻapaʻapaʻaki mo feongoongoi. ʻOku tau feakoʻiʻaki. ʻOku tau feʻofaʻaki mo mahuʻingaʻia ʻi he niʻihi kehé. ʻOku tau talamonū ki he niʻihi kehé ʻi he taimi ʻoku nau lavameʻa aí pea fakalotolahi kiate kinautolu ʻi he taimi ʻoku nau fehalaaki aí. Te tau lava foki ʻo ʻilo ha ngaahi founga ke tau fepoupouaki ai mo palani ha taimi ke akoako ai mo e niʻihi kehé ʻi he lolotonga e uiké. ʻE tāpuakiʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻaki Hono Laumālié ʻi heʻetau ako ke feʻofaʻaki mo feakoʻiʻakí.
Ponder
Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ʻofa mo poupouʻi ai ʻa kinautolu ʻoku kehekehe ʻenau malava ke lea faka-Pilitāniá?
Ko e hā ha founga ʻe lava ke kehekehe ai ʻa e aʻusia fakaako ʻi he EnglishConnect mei he ngaahi aʻusia kehe kuó ke foua kimuʻá?
Memorize Vocabulary
Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fai homou kulupu fepōtalanoaʻakí. Fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga te ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e foʻi leá ʻi hoʻo akoako fakaʻahó.
Verbs
bike
paiki
cook
feimeʻatokoni
dance
hulohula
garden
ngoue
go to the beach
ʻalu ki he matātahí
listen to music
fanongo hiva
paint
vali
play sports
vaʻinga sipoti
play the piano
tā piano
read
laukonga
run
lele
shop
fakatau
sing
hiva
sleep
mohe
study
ako
swim
kakau
travel
folau
watch movies
sio faiva
Practice Pattern 1
Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”
Q: What don’t they like to do?A: They don’t like to shop.
ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2
Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Feinga ke mahino ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻi he ngaahi sīpingá. Fakakaukau ki he founga ʻoku faitatau pe kehekehe ai ʻa e lea faka-Pilitāniá mei hoʻo lea fakafonuá.
Q: Do you like to (verb)?A: Yes, I like to (verb).
Questions
ʻĪmisi
fehuʻi sīpinga 2 ʻokú ke saiʻia ke veape
Answers
ʻĪmisi
tali sīpinga 2 ʻio, ʻoku ou saiʻia ke veape
Examples
Q: Do you like to travel?A: Yes, I like to travel.
ʻĪmisi
tangata ʻoku fai ʻene fakatau ʻi tuʻa
Q: Do you like to shop?A: No, I don’t like to shop.
ʻĪmisi
fefine ʻoku tā-valivali
Q: Does she like to paint?A: Yes, she likes to paint.
ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns
Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kinautolu.
Additional Activities
Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.
Act in Faith to Practice English Daily
Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.
Conversation Group
Discuss the Principle of Learning: Love and Teach One Another
Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.
Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:
Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.
Toe fai ʻa e sīpinga 2
ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences
(10–15 minutes)
Vakai ki he ʻū fakatātaá. Fehuʻi pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokotaha takitaha. Taufetongi.
Example: Malia
Likes
ʻĪmisi
fefine ʻoku tā-valivali
Doesn’t Like
ʻĪmisi
fefine ʻoku ako
A: What does Malia like to do?
B: She likes to paint.
A: Does Malia like to study?
B: No, she doesn’t like to study.
Image Group 1: Thomas
Likes
ʻĪmisi
tangata mo e fefine ʻoku hiva
Doesn’t Like
ʻĪmisi
tamasiʻi ʻoku sio tv
Image Group 2: Raoul
Likes
ʻĪmisi
tangata ʻoku feimeʻatokoni
Doesn’t Like
ʻĪmisi
tangata ʻoku fai ʻene fakatau ʻi tuʻa
Image Group 3: Mei
Likes
ʻĪmisi
tangata mo e fefine ʻoku hulohula
Doesn’t Like
ʻĪmisi
fefine ʻokú ne lau ha tohi
Image Group 4: Pamela
Likes
ʻĪmisi
fefine ʻoku fanongo hiva
Doesn’t Like
ʻĪmisi
tangata mo e fefine ʻoku feimeʻatokoni
Image Group 5: Nadia
Likes
ʻĪmisi
siana mo e fefine ʻoku lele fakamālohisino
Doesn’t Like
ʻĪmisi
kakai tangata ʻoku vaʻinga pasiketipolo
ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations
(15–20 minutes)
’Eke mo tali e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e meʻa ʻokú ke saiʻia mo ʻikai saiʻia ke faí. Taufetongi. Fetongi e ngaahi hoá pea toe akoako pē.
Example
A: What do you like to do?
B: I like to dance.
A: What don’t you like to do?
B: I don’t like to read.
A: Do you like to listen to music?
B: Yes, I like to listen to music.
Evaluate
(5–10 minutes)
Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.
Evaluate Your Progress
I can:
Say what I like to do.
Lea ʻaki ʻa e meʻa ʻoku ou saiʻia ke fakahokó.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
Say what I don’t like to do.
Lea ʻaki ʻa e meʻa ʻoku ʻikai ke u saiʻia ke fakahokó.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
Ask what someone likes to do.
Fehuʻi pe ko e hā e meʻa ʻoku saiʻia ha taha ke faí.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
Evaluate Your Efforts
Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:
Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.
Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.
Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.
Akoako he ʻaho kotoa.
Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”
Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.
Act in Faith to Practice English Daily
“Ko e Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e faiako moʻoní. ʻOku ʻikai ha faiako fakamatelie, tatau ai pē pe ko e hā ʻene taukei pe aʻusiá, te ne lava ʻo fetongi Hono fatongia ʻi hono fakamoʻoniʻi ʻo e moʻoní, fakamoʻoniʻi ʻa Kalaisí, mo liliu e lotó. Ka ʻe lava ke hoko ʻa e kau faiako kotoa pē ko ha meʻangāue ʻi hono tokoniʻi e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau ako ʻaki e Laumālié” (“Faiako ʻaki e Laumālié,” Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí: Maʻa Kinautolu Kotoa ʻOku Faiako ʻi he ʻApí pea ʻi he Siasí [2022], 16).