“Lēsoni 9: Valá mo e Ngaahi Lanú,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)
“Lēsoni 9,”EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó
Lesson 9
Clothing and Colors
Taumuʻá: Te u ako ke fakamatalaʻi ʻa e vala ʻoku tui ʻe ha taha.
Personal Study
Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.
Study the Principle of Learning: Counsel with the Lord
Fealēleaʻaki mo e ʻEikí
I improve my learning by counseling with God daily about my efforts.
ʻOkú ou fakatupulaki ʻeku akó ʻaki ʻeku fealeaʻaki fakaʻaho mo e ʻOtuá ʻo fekauʻaki mo ʻeku feingá.
Ko e akó ko ha ngāue ia ʻoku hoko ʻi hono taimi. ʻOku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tokoniʻi koe ke ke ako mo tupulaki. ʻOkú Ne fie tokoniʻi koe ke ke ako ʻa e founga ke fakahoko ai ha ngaahi meʻa iiki ke aʻusia ʻa e ngaahi meʻa lalahí. ʻOku talanoa ʻa e Tohi ʻa Molomoná fekauʻaki mo ha tangata tui mālohi ko ʻAlamā. Naʻá ne hoko ko ha palōfita ʻa e ʻOtuá mo e takimuʻa ʻo hono fonuá. Naʻe ʻakonaki ʻa ʻAlamā ʻo pehē:
“ʻOku fakahoko ʻe he fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá ʻa e ngaahi fuʻu meʻa lalahi. … Fealeaʻaki mo e ʻEikí ʻi he meʻa kotoa pē te ke faí, pea te ne fakahinohinoʻi koe ʻi he meʻa ʻoku leleí” (ʻAlamā 37:6, 37).
ʻOku ngāue ʻa e ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he ngaahi meʻa iiki mo faingofua. ʻE lava ʻo maʻu ha ngaahi ola lalahi mei he ngaahi ngāue iiki ʻoku fakahoko ʻi he fakalau ʻa e taimí. ʻOku tau lotu ki he Tamai Hēvaní ʻi he huafa ʻo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí. Fakafou ʻi he lotú mo e ako folofolá, te ke lava ʻo fealeaʻaki mo e ʻEikí. Te Ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke fili ʻa e ngaahi founga iiki mo faingofua ke ke fakalakalaka aí. ʻOkú ke fiemaʻu nai ke fakalakalaka hoʻo mahinó ʻi hoʻo fanongó? ʻI hoʻo fealeaʻaki mo e ʻOtuá ʻi he lotú, te ke lava ʻo fakapapauʻi ke fakaʻaongaʻi ha miniti ʻe 10 ʻi he ʻaho ke akoako ʻa e lea faka-Pilitāniá mo ha kaungāmeʻa. ʻOkú ke faingataʻaʻia nai ʻi hono manatuʻi ʻa e ngaahi lea foʻoú? ʻI hoʻo fealeaʻaki mo e ʻOtuá, te ke lava ʻo fakapapauʻi ke toe fakamanatu ʻa e ngaahi leá lolotonga hoʻo heka ʻi he pasí. ʻE ʻomi ʻe hoʻo ngāue taʻetukú ʻa e ngaahi “meʻa māʻongoʻonga” ʻi hoʻo ako ʻa e lea faka-Pilitāniá.
Ponder
ʻOku ʻi ai nai ha kupuʻi lea ʻi hoʻo anga fakafonuá ʻoku faitatau mo e “ngaahi meʻa iiki mo faingofuá”?
ʻE founga fēfē haʻo fealeaʻaki mo e ʻOtuá ʻo fekauʻaki mo hoʻo ngaahi feingá?
Ko e hā ha ngaahi mea iiki te ke lava ʻo fakahoko fakaʻaho ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá?
Memorize Vocabulary
Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAhiʻahi ngāue ʻaki ʻa e ngaahi leá ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki ha taimi mo ha feituʻu te ke lava ʻo ngāue ʻaki ai ʻa e ngaahi lea ko ʻení.
Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”
Q: What are you wearing?A: I’m wearing a (adjective) (noun).
Answers
ʻĪmisi
sīpinga 1 ngaahi talí ʻOkú ou tui ʻa e hoanauna nauna
Examples
ʻĪmisi
sote polo lanu kuolokula
Q: What is he wearing?A: He’s wearing a redshirt.
Q: What is she wearing?A: She’s wearing an orangeskirt.
Q: What are they looking for?A: They’re looking for blackshoes.
ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2
Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí.
sīpinga 2 ngaahi fehuʻi ʻokú ke saiʻia ʻi he hoanauna nauna ko ʻení.
Answers
ʻĪmisi
sīpinga 2 ngaahi talí ʻio, ʻOku ou saiʻia ʻi he hoanauna nauna ko ená
Examples
ʻĪmisi
ko ha hoaʻi sū lanu kulokula
Q: Do you like this greensweater?A: No, I don’t like that greensweater.
Q: Do you like these redshoes?A: Yes, I like those shoes.
ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns
Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi ʻa e ngaahi fehuʻi ko iá.
Additional Activities
Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.
Act in Faith to Practice English Daily
Hokohoko atu hono ako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.
Conversation Group
Discuss the Principle of Learning: Counsel with the Lord
Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.
Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:
Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.
Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.
Toe fakahoko ia ki he sīpinga 2.
ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences
(10–15 minutes)
New Vocabulary
belt/belts
leta/ngaahi leta
sock/socks
sitōkeni/ngaahi sitōkeni
suit/suits
suti/ngaahi suti
tie/ties
hēkesi/ngaahi hēkesi
Part 1
ʻEke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ho valá. Fetongitongi. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.
Example
A: What are you wearing?
B: I’m wearing bluepants, a whiteshirt, yellowsocks, and redshoes.
Part 2
Vakai ki he ngaahi fakatātaá. ʻEke pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e vala ʻo e tokotaha takitaha. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Fetongitongi. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.
Example: Eliana
ʻĪmisi
fefine ʻokú ne pukepuke ʻa e pale ʻo tui ʻa e sote kulei mo e talausese lanu ʻuliʻuli
Vaʻinga faʻifaʻitaki. ʻOku ngāue ʻa Hoa A ʻi he falekoloa valá. ʻOku ʻalu a Hoa E ʻo fakatau vala mo e sū. Fehuʻi pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻi he fakatātā takitaha. Taufetongi ʻa e ngaahi tuʻungá. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.
Example
ʻĪmisi
ko e hoaʻi sū lanu melomelo mo e sū lanu pulū
A: What are you looking for?
B: I’m looking for shoes.
A: Do you like these brownshoes?
B: No, I don’t like those brownshoes.
Image 1
ʻĪmisi
ko e hoaʻi sū lanu mata mo e sū lanu kulokula
Image 2
ʻĪmisi
vala kakai fefine ʻoku tautau ʻi he falekoloá
Image 3
ʻĪmisi
vala kakai tangata ʻoku tautau ʻi he falekoloá
Image 4
ʻĪmisi
ngaahi sitōkeni lanu kehekehe
Image 5
ʻĪmisi
ngaahi hēkesi lanu kehekehe
Evaluate
(5–10 minutes)
Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.
Evaluate Your Progress
I can:
Talk about clothing and colors.
Talanoa ʻo fekauʻaki mo e valá mo e ngaahi lanú.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie mo fofonga fiefia
Say what I and others are wearing.
Lea ʻaki e meʻa ʻoku ou tui mo e niʻihi kehé.
ʻĪmisi
fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie mo fofonga fiefia
Evaluate Your Efforts
Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:
Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.
Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.
Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.
Akoako ʻi he ʻaho kotoa.
Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”
Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.
Act in Faith to Practice English Daily
“Te tau lava ʻo lotu ki heʻetau Tamai Hevāní pea maʻu ha tataki mo ha fakahinohino … pea ke tau malava ʻa e ngaahi meʻa he ʻikai pē ke tau lava ʻo fai ʻiate kitautolú. …
“Lotu … pea fakafanongo leva! Tohi ʻa e ngaahi fakakaukau ʻoku haʻu ki ho ʻatamaí. Hiki ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke ongoʻí pea fakahoko ʻa e meʻa naʻe ueʻi koe ke ke faí” (Russell M. Nelson, “Fakahā maʻá e Siasí, Fakahā ki Heʻetau Moʻuí,” Liahona, Mē 2018, 94–95).