Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Neongo naʻe tupulaki ʻa Sīsū ʻi he potó mo e ʻiló ʻi he kotoa ʻo ʻEne moʻuí, ka naʻe ʻikai ke Ne ako ʻi ha ʻapiako ʻo hangē ko e kau taki fakalotu kehe ʻo Hono kuongá. Ka ʻi he taimi naʻá Ne akonaki aí, naʻe ofo ʻa e kakaí ʻo nau pehē, “ʻOku ʻilo fakafēfē ʻe he tangatá ni ʻa e potó, he naʻe ʻikai akonekina?” Ko e hā naʻe fuʻu mālohi ai ʻEne ngaahi akonakí? Naʻe fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí, “Ko ʻeku akonakí ʻoku ʻikai ʻaʻaku, ka ʻoku ʻaʻana naʻá ne fekau aú” (Sione 7:15–16). Ko e tokāteliné ko ha moʻoni taʻengata ia—ʻoku maʻu ʻi he ngaahi folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní—ʻa ia ʻokú ne fakahaaʻi mai ʻa e founga ke tau hoko ai ʻo hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní pea foki kiate Iá. Neongo pe ko e hā hoʻo taukei ʻi hoʻo hoko ko ha faiakó, ka te ke lava ʻo faiako ʻi he mālohi, ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí, ʻaki hono akoʻi e tokāteline ʻa e Tamaí. Te ke ofo mo kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻi he ngaahi tāpuaki ʻoku ʻomi ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku fokotuʻu maʻu ai hoʻo faiakó mo e akó ʻi Heʻene folofolá.

Ke Akoʻi e Tokāteliné

• Ako ʻiate koe pē ʻa e tokāteline ʻo Sīsū Kalaisí.

• Faiako mei he ngaahi folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí.

• Tokoniʻi e kau akó ke nau fekumi, ʻiloʻi, mo mahinoʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he folofolá.

• Tukutaha e tokangá ki he ngaahi moʻoni ʻoku nau tataki ki he uluí mo langaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí.

• Tokoniʻi e kau akó ke nau maʻu ha mahuʻingaʻia fakatāutaha ʻi he tokāteline ʻo Sīsū Kalaisí.

Naʻe Ako ʻe he Fakamoʻuí ʻa e Tokāteliné

ʻOku mahino naʻe ako ʻa e Fakamoʻuí mei he folofolá ʻi Heʻene kei talavoú ʻi Heʻene tupulaki “ʻi he potó … pea naʻe ʻofeina ia ʻe he ʻOtuá” (Luke 2:52). Naʻe ʻilonga ʻa e mahino kiate Ia ʻa e tokāteline ʻa e Tamaí ʻi he taimi naʻe maʻu ai Ia ʻe Heʻene ongomātuʻá ʻi he temipalé ʻi Heʻene kei siʻí, ʻo akoʻi ʻa e kau faiako Siú mo tali ʻenau ngaahi fehuʻí (vakai, Liliu ʻa Siosefa Sāmita, Luke 2:46). ʻI he taimi naʻe ʻahiʻahiʻi lahi ai ia ʻe Sētane ʻi he feituʻu maomaonganoá, naʻe tokoni e ʻilo ʻa Sīsū ki he tokāteline ʻi he folofolá ke Ne matuʻuaki e ʻahiʻahí (vakai, Luke 4:3–12).

Te ke lava foki mo koe ʻo feinga ke ako lahi ange ʻa e tokāteline moʻoní kimuʻa peá ke toki akoʻi iá. ʻI hoʻo teuteu ko ia ke akoʻi mo ako mo e niʻihi kehé, fekumi fakalelei ki he meʻa kuo folofola ʻaki ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ʻokú ke akoʻí. Fekumi ʻi he ngaahi folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí ki ha fakamatala mo ha faleʻi. ʻE hanga ʻe hono moʻui ʻaki mo fakaʻaongaʻi e ngaahi moʻoni ʻokú ke akó ʻo fakaafeʻi ʻa e Laumālié ke ne akoʻi kiate koe ʻa e tokāteliné ʻi ha ngaahi founga loloto ange pea ke fakapapauʻi ʻa e moʻoni ʻo e tokāteliné ʻi he loto ʻo kinautolu ʻokú ke akoʻí.

Ngaahi Fehuʻi ke Fakalaulauloto ki ai: Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino kiate koe ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí? Kuó ke maʻu fēfē nai ha mahino lahi ange ki he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke fai ke fakatupulaki ai hoʻo ako e folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí?

Mei he Folofolá: Lea Fakatātā 7:1–3; 2 Nīfai 4:15–16; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:21; 88:118

Naʻe Akonaki ʻa e Fakamoʻuí mei he Folofolá

Hili e pekia ʻa e Fakamoʻuí, naʻe fononga ha toko ua ʻo ʻEne kau ākongá ‘o na talatalanoa ‘i he loto mamahi fio mo ha ofo ʻi hona lotó. ʻE lava fēfē nai ke mahino kiate kinautolu ʻa e meʻa ne toki hokó? Kuo ʻaho ʻeni ʻe tolu e pekia ʻa Sīsū ʻo Nāsaletí, ʻa e tangata naʻa nau falala ʻe hoko ko honau Huhuʻí. Pea naʻe ʻi ai ʻa e ngaahi fakamatala naʻe ʻikai ha taha ʻi Hono fonualotó, pea fakahā ʻe he kau ʻāngeló ʻokú Ne moʻui! ʻI he taimi mahuʻinga ko ʻeni ʻi he tui ʻa e kau ākonga ko ʻení, naʻe kau atu ha sola ki heʻena fonongá. Naʻá ne fakafiemālieʻi kinaua ʻaki ʻene “fakamatalaʻi [he taimi ko iá] kiate kinaua ʻi he folofolá ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku kau [ki he Fakamoʻuí].” Naʻe faifai pea fakatokangaʻi ʻe he ongo fonongá ko ʻenau faiakó ko Sīsū Kalaisi tonu pea kuo toe tuʻu moʻoni. Naʻa nau ʻiloʻi fēfē nai Ia? Naʻá na pehē kimui ange, “ʻIkai naʻe vela hota lotó ʻiate kitaua, ʻi heʻene talanoa mai ʻi he halá kiate kitauá, mo ʻene fakahā ʻa e tohí kiate kitauá?” (Luke 24:27, 32).

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoni ʻo pehē: “Ko e taumuʻa mahuʻinga taha ʻo e folofola kotoa pē ko hono fakafonu ʻaki hotau laumālié ʻa e tui ki he ʻOtua ko e Tamaí mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí” (“Ko e Tāpuaki ʻo e Folofolá,” Liahona, Mē 2010, 34). Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sīsū ʻa e folofolá ʻi he kotoa ʻo ʻEne ngāue fakafaifekaú ke akoʻi, fakatonutonu, mo ueʻi fakalaumālie ʻa e niʻihi kehé. Fakapapauʻi ʻoku ʻikai ke hē hoʻo faiakó mei he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá. ʻI hoʻo falala faivelenga ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo faiakó, te ke lava ʻo fai maʻá e niʻihi kehé ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí. Te ke lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau ʻiloʻi Ia, he ʻoku tau fie maʻu kotoa pē ke fakamālohia maʻu pē ʻetau tui ki he Fakamoʻuí . ʻE hā hoʻo ʻofa ʻi he folofolá kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí, pea ʻe fakaafeʻi ʻe hoʻo faiakó ʻa e Laumālié ke māfana ʻi honau lotó ha fakamoʻoni ki he Tamaí mo e ʻAló.

Ngaahi Fehuʻi ke Fakalaulauloto ki ai: Kuo tākiekina fēfē nai koe ʻe ha faiako naʻá ne fakaʻaongaʻi e folofolá ke tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi lelei ange ʻa e Fakamoʻuí? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke ke fakafalala lahi ange ai ki he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá ʻi hoʻo faiakó? Te ke tokoniʻi fēfē nai ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau ʻiloʻi mo ʻofa ʻi he folofola ʻa e ʻOtuá?

Mei he Folofolá: Luke 4:14–21; ʻAlamā 31:5; Hilamani 3:29–30;3 Nīfai 23

Naʻe Tokoniʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e Kakaí ke Nau Fekumi, ʻIloʻi, mo Mahino Kiate Kinautolu ʻa e Moʻoní

Naʻe fehuʻi ʻe ha loea kia Sīsū, “Ko e hā te u fai ke maʻu ai ʻa e moʻui taʻengatá?” Ko e talí, naʻe tataki ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e taha-fehuʻí ki he folofolá: “Ko e hā kuo tohi ʻi he fonó? ko e hā ʻokú ke laú?” Naʻe ʻikai ngata pē hono tataki ʻe he meʻá ni ʻa e tangatá ki heʻene talí—“ʻOfa ki he ʻEiki ko ho ʻOtuá … mo ho kaungāʻapí”—ka ki ha fehuʻi hoko atu ai: “Pea ko hai hoku kaungāʻapí?” Naʻe tali ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻaki ha talanoa fakatātā fekauʻaki mo ha kau tangata ʻe toko tolu naʻa nau mamata ki ha kaungā fononga naʻe faingataʻaʻia. Ko e taha pē ʻi he toko tolú, naʻá ne tuʻu ʻo tokoní, ko ha Samēlia, ʻa ia naʻe fehiʻa ki ai ʻa e kau Siú koeʻuhí pē ko e feituʻu naʻá ne haʻu mei aí. Naʻe fakaafeʻi leva ʻe Sīsū ʻa e loeá ke ne tali ʻene fehuʻi pē ʻaʻaná: “ʻOkú ke mahalo, ko hai ʻi he toko tolú ni naʻe kaungaʻapi kiate iá?” (vakai, Luke 10:25–37).

ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe faiako ai ʻa e Fakamoʻuí ʻi he founga ko ʻení—ʻo tali e ngaahi fehuʻí ʻaki ha ngaahi fakaafe ke fekumi, fakalaulauloto, mo ʻiló? Ko e konga ʻo e talí ko e mahuʻingaʻia ʻa e ʻEikí ʻi he feinga ke fekumi ki he moʻoní. Kuó Ne toutou fakaafeʻi mai, “Kumi, pea te mou ʻilo” (hangē ko ʻení, vakai, Mātiu 7:7; Luke 11:9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 4:7). ʻOkú ne fakapaleʻi ʻa e ngaahi ngāue ʻo e tui mo e faʻa kātaki ʻa e tokotaha ʻoku kumí.

Hangē ko e Fakamoʻuí, te ke lava ʻo tokoniʻi ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau ʻiloʻi pea mahino kiate kinautolu ʻa e moʻoní. Hangē ko ʻení, ʻoku fonu e folofolá ʻi he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, ka ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku fie maʻu ke tau feinga mālohi ke maʻu ia. ʻI hoʻomou ako fakataha mei he folofolá, kiʻi mālōlō pea fehuʻi kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí pe ko e hā e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku nau fakatokangaʻí. Tokoniʻi kinautolu ke nau vakai ki he founga ʻoku fekauʻaki ai ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení mo e palani ʻo e fakamoʻui ʻa e Tamai Hēvaní. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku fakamatalaʻi ʻe he folofolá ʻa e ngaahi moʻoni taʻengatá, pea taimi ʻe niʻihi ʻoku fakatātaaʻi ia ʻi he ngaahi talanoa mo e moʻui ʻa e kakai ʻoku tau laukonga fekauʻaki mo kinautolú. ʻE lava foki ke tokoni ke vakaiʻi fakataha ʻa e puipuituʻa fakahisitōlia ʻo e ngaahi veesi ʻokú ke laú, kae pehē ki he ʻuhinga ʻo e ngaahi vēsí mo e founga ʻoku ʻaonga ai kiate kitautolu he ʻaho ní.

Ngaahi Fehuʻi ke Fakalaulauloto ki ai: ʻOkú ke ʻiloʻi fēfē nai ʻa e ngaahi moʻoni taʻengatá ʻi he folofolá pe ngaahi lea ʻa e kau palōfitá? ʻOku tāpuekina fēfē nai ʻe he ngaahi moʻoni ko iá hoʻo moʻuí? Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi e kau akó ke nau ʻiloʻi pea mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi moʻoni ʻe mahuʻingamālie kiate kinautolú pea ʻomi kinautolu ke nau ofi ange ki he ʻOtuá?

Mei he Folofolá: Sione 5:39; 1 Nīfai 15:14; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:12

Te tau lava ʻo tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku tau akoʻí ke nau maʻu mo ʻiloʻi ʻa e moʻoní ʻiate kinautolu pē.

Naʻe Akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e Ngaahi Moʻoni ʻOku Fakaiku ki he Uluí mo Langaki ʻa e Tuí

ʻI ha ʻaho Sāpate ʻe taha, naʻe fakalaka atu ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne kau ākongá, ʻi ha ngoueʻanga, ʻi heʻenau ongoʻi fiekaiá, pea kamata ke nau kai ʻa e kēlení. Naʻe vēkeveke maʻu pē ʻa e kau Fālesí ke fakamamafaʻi ʻa e ngaahi fakaikiiki ʻo e fono ʻa Mōsesé, naʻa nau pehē ko hono tānaki ʻo e kēlení ko ha ngāue, ʻa ia naʻe tapui ʻi he ʻaho Sāpaté (vakai, Maʻake 2:23–24). Ke fakaʻaongaʻi e kupuʻi lea ʻa e palōfita ko Sēkopé ʻi he Tohi ʻa Molomoná, ko e kau Fālesí naʻe “tokanga ki he ngaahi meʻa naʻe ʻikai mahuʻingá” (Sēkope 4:14). ʻI hono fakalea ʻe tahá, naʻa nau fuʻu tokanga taha ki he ngaahi fakaʻuhinga tukufakaholo ʻo e ngaahi fekaú ʻo ʻikai ai ke nau maʻu ʻa e taumuʻa fakalangi ʻo e ngaahi fekau ko iá—ke tohoakiʻi kitautolu ke tau ofi ange ki he ʻOtuá. Ko hono moʻoní, naʻe ʻikai ke fakatokangaʻi ʻe he kau Fālesí naʻe tuʻu ʻi honau ʻaó ʻa e Tokotaha naʻá Ne foaki ʻa e fekau ke tauhi ʻa e Sāpaté.

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e faingamālie ko ʻení ke fakamoʻoniʻi Hono tuʻunga fakalangí mo akoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e Sāpaté. Naʻe fakatupu ia maʻatautolu ko ha ʻaho ke tau hū ai ki he Eiki ʻo e Sāpaté, ʻa Sīsū Kalaisi tonu pē (vakai, Maʻake 2:27–28). ʻOku tokoni ʻa e ngaahi moʻoni peheé ke mahino kiate kitautolu ʻoku mahulu hake ʻa e ngaahi fekau ia ʻa e ʻOtuá ʻi hotau ʻulungaanga ki tuʻá. ʻOku fakataumuʻa ia ke tokoniʻi kitautolu ke liliu hotau lotó pea hoko ʻo ului kakato ange.

Fakakaukauʻi fakalelei ʻa e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke fili ke tukutaha ki ai hoʻo tokangá. Neongo ʻoku lahi ha ngaahi moʻoni ʻi he folofolá ʻe lava ke aleaʻi, ka ʻoku lelei taha pē ke nofotaha ʻi he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku fakatau ki he uluí mo langaki e tui kia Sīsū Kalaisí. ʻOku maʻu ʻe he ngaahi moʻoni faingofua mo mahinongofua naʻe akoʻi mo fakahaaʻi mai ʻe he Fakamoʻuí, ʻa e mālohi lahi taha ke liliu ʻetau moʻuí—ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo ʻEne Fakaleleí, palani ʻo e fakamoʻuí, ngaahi fekau ke ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻofa ki hotau kaungāʻapí, mo e alā meʻa peheé. Fakaafeʻi ʻa e Laumālié ke fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni ko ʻení, ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau fakaloloto ʻi he loto ʻo kinautolu ʻokú ke akoʻí.

Ngaahi Fehuʻi ke Fakalaulauloto ki ai: Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kuo nau tokoniʻi koe ke ke ului lahi ange kia Sīsū Kalaisi mo maʻu ha tui lahi ange kiate Iá? Kuo tokoniʻi fēfē nai koe ʻe ha faiako ke tukutaha hoʻo tokangá ki he ngaahi moʻoni mahuʻinga taha ʻo e ongoongoleleí? Ko e hā te ke lava ʻo akoʻi ʻe tokoni ki he niʻihi kehé ke nau ului lahi ange kia Sīsū Kalaisi?

Mei he Folofolá: 2 Nīfai 25:26; 3 Nīfai 11:34–41; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:31–32; 68:25–28; 133:57; Mōsese 6:57–62

Naʻe Tokoniʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e Kakaí ke Nau ʻIloʻi Honau Mahuʻinga Fakatāutahá ʻi Heʻene Tokāteliné

Naʻe lāunga ʻa e kau Fālesí fekauʻaki mo Sīsū ʻo pehē, “ʻOku maʻu ʻe he tangatá ni ʻa e kau angahalá, ʻo kai fakataha mo kinautolu,”—ʻo pehē ai naʻe ʻikai taau ʻeni mo ha faiako fakalaumālie (Luke 15:2). Naʻe ʻafioʻi ʻe Sīsū ko ha faingamālie ʻeni ke akoʻi ai kiate kinautolu ha ngaahi moʻoni fakalaumālie mahuʻinga. Naʻe founga fēfē nai ʻEne fakahoko iá? Naʻá Ne tokoniʻi fēfē nai ʻa e kau Fālesí ke nau ʻiloʻi ko honau lotó—kae ʻikai ko Hono lotó—naʻe taʻe-maʻa mo fie maʻu ke fakamoʻuí? Naʻá Ne fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻEne tokāteliné ke fakahaaʻi kiate kinautolu naʻe fie maʻu ke liliu ʻenau fakakaukaú mo e tōʻongá?

Naʻá Ne fakahoko ʻeni ʻaki ʻEne lea kiate kinautolu ʻo kau ki ha sipi naʻe hē mei he tākangá mo ha paʻanga naʻe mole. Naʻá Ne lea ʻo kau ki ha foha angatuʻu naʻe fekumi ki ha fakamolemole pea mo ha taʻokete naʻe fakafisi ke tali pe kai fakataha mo ia. Naʻe ʻi he ngaahi talanoa fakatātā takitaha ko ʻení ha ngaahi moʻoni naʻe felāveʻi mo e anga e vakai ʻa e kau Fālesí ki he niʻihi kehé, ʻo akoʻi kiate kinautolu ʻoku mahuʻinga lahi ʻa e laumālie kotoa pē (vakai, Luke 15). Naʻe ʻikai fakahā ʻe he Fakamoʻuí ki he kau Fālesí—pe ko ha taha ʻiate kitautolu—ʻa ia ke tau fakatatau ki ai ʻi Heʻene ngaahi talanoa fakatātaá. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku tau hangē ko e tamai loto hohaʻá. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku tau hangē ko e taʻokete meheká. Ko e taimi lahi ko kitautolu ʻa e sipi heé pe ko e foha valé. Ka ko e hā pē hotau tūkungá, ʻoku fakaafeʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi talanoa fakatātaá ke tau ʻiloʻi e mahuʻinga ʻo ʻEne akonakí—ke ʻiloʻi e meʻa ʻokú Ne finangalo ke tau akó mo e meʻa ʻe ala fie maʻu ke liliu ʻi heʻetau fakakaukaú mo e tōʻongá.

Mahalo te ke fakatokangaʻi ʻoku ʻi ai ha kau ako ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke nau vakai ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ha ngaahi moʻoni ʻe niʻihi kiate kinautolú. ʻI hoʻo fakakaukau ki he ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke ʻuhingamālie mo ʻaonga ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he folofolá ʻi honau ngaahi tūkungá. Ko e founga ʻe taha te ke lava ai ʻo tokoniʻi e kau akó ke nau sio ki he mahuʻinga ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku nau ʻiló ko hono fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko e “ʻE tokoni fēfē nai ʻeni kiate koe ʻi ha meʻa ʻokú ke aʻusia ʻi he taimi ní?” “Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ke ʻiloʻi ʻení? “Ko e hā ha liliu te ne lava ʻo fakahoko ʻi hoʻo moʻuí? Fakafanongo kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí. Tuku ke nau fai ha ngaahi fehuʻi. Poupouʻi kinautolu ke nau fakafehokotaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí mo ʻenau moʻuí. Te ke lava foki ʻo vahevahe ʻa e founga naʻá ke ʻilo ai hono mahuʻinga ki hoʻo moʻuí ʻa e meʻa ʻokú ke akoʻí. ʻE lava ke fakaafeʻi ʻe hono fai ʻení ʻa e Laumālié ke ne akoʻi fakafoʻituitui ʻa e kau akó ki he founga ʻe lava ai ʻe he tokāteliné ʻo fakahoko ha liliu ʻi heʻenau moʻuí.

Ngaahi Fehuʻi ke Fakalaulauloto ki ai: Ko e hā e meʻa ʻokú ne ʻai ke mahuʻingamālie mo ʻaonga ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kiate koé? Ko e hā e meʻa ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ai ho mahuʻinga fakatāutahá ʻi hoʻo ako ʻa e ongoongoleleí? Ko e hā ʻokú ke fai ke tukutaha ai hoʻo tokangá ki he ngaahi moʻoni ʻoku felāveʻi mo kinautolu ʻokú ke akoʻí?

Mei he Folofolá: 1 Nīfai 19:23; 2 Nīfai 32:3; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 43:7–9

Ngaahi Founga ʻe Niʻihi ke Fakaʻaongaʻi ai e Meʻa ʻOkú ke Akó

• Sivisiviʻi ʻa e meʻa ʻokú ke akoʻí ke fakapapauʻi ʻokú ke akoʻi ʻa e tokāteline moʻoní. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • ʻOku makatuʻunga nai ʻi he folofolá mo e lea ʻa e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní ʻa e meʻa ʻoku ou palani ke akoʻí?

  • Kuo akoʻi nai ʻeni ʻe ha kau palōfita tokolahi? Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he kau taki lolotonga ʻo e Siasí fekauʻaki mo iá?

  • ʻE tokoni fēfē nai ʻeni ki he niʻihi kehé ke langaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí, fakatomala, mo fakalakalaka ʻi he hala ʻo e fuakavá?

  • ʻOku fenāpasi nai ʻeni mo e ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, pe ʻoku ou ongoʻi taʻe-fiemālie fakalaumālie ki ai?

• Ako fakaʻaho e folofola ʻa e ʻOtuá ke ke ʻiloʻi ʻiate koe pē ʻa e tokāteline moʻoní.

• Kole ki he kau akó ke nau lau e folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻo onopōní ʻi hoʻo faiakó.

• Akoʻi ki he kau akó e founga hono fakaʻaongaʻi ʻo e futinoutí, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé ʻi heʻenau ako e folofolá.

• Fakaafeʻi e kau akó ke kumi e ngaahi moʻoní ʻi ha potufolofola pe ʻi ha talanoa.

• Fakamoʻoni ki he founga kuó ke ʻiloʻi ai ʻoku moʻoni ha tokāteliné.

• Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi talanoá pe ngaahi lea fakatātaá ke tokoni ki he kau akó ke nau maʻu ha mahino lahi ange ki he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.