Mormonpa Qelqan
Imayna Rikhurimusqan

Jose Smith—payninta Yayaq qoyninwan atiyninpiwan Mormonpa Qelqan nispa reqsisqa ñawpa qelqa rikhurimusqa karqan, ingles simimantaq t’ikrasqa karqan—kay imaymanakunamanta qelqarqan. Cheqaqtapunin pay willarqan, setiembre killaq 21 p’unchawpa tutanpi, 1823 watapi, tukuy sonqowan yayamanrimarikuypi Wiraqochata mashkarqan, ñawpaqtaraq hanaqpachamanta ancha hatun visitayta chashkispa. Khaynan willaynin:

“Chhayna, Yayaman rimarikuspa kashaqtiytaq, kuartuypi rikhurimuq k’anchayta rikurqani, astawantaq yapayukurqan chawpi p’unchawmanta aswan k’anchayniyoq kuartuy kanankamaraq; hinataq qonqayllamanta puñunaypa qayllanpi huk runa rikhurimurqan, mana panpapi sayaqlla, manataqmi panpata chakinkuna tuparqanchu.

“Ancha yuraq kacharisqalla unkuwan p’achayusqan pay karqan. Hallp’api imapas rikusqaymanta aswan yuraqmi karqan; manataqmi kay pachapi imapas kanmanchu, chay hina k’anchayniyoq ni yuraqniyoqpas. Makinkunapas mak’ankunapas q’alallan karqan, makinpa tunpa wichayninkama; chay hinallataqmi chakinkunapas, chakankunapas, wich’unpa tunpa wichayninkama. Chhayna q’alallataqmi umanpas karqan, hinataq yacharqani mana kay unkumanta aswan p’achayoq kasqanta, kicharisqa kaqtintaq qhasqonta rikuyta atirqani.

“Manan unkullanchu kay hina ancha sumaq yuraqniyoqqa karqan, llapan kayninmi mana rimariy atinata k’ancharqan, uyantaq kawsaq illapa hina karqan. Kuartuqa ancha k’ancharisqan karqan, ichaqa manan kaynin muyureqninpi hina k’anchariywanchu. Qallariypi payta rikuqtiyqa mancharisqan karqani, asllamantaqmi ichaqa, mancharikuyniy chinkapurqan.

“Sutiymanta waqyawaspataq, Yayaq ñawpaqenmanta kachamusqa kamachin kani Moronitaqmi sutiy, Yayan ruwanaykipaq ruwayniyoq, ilapan llaqtakuna, ayllukuna, simikuna ima purapitaq, allinta utaq mana-allintapas qanmanta rimarikunqa, nispa.

“Hinataq niwarqan, qori raphikunapi qelqasqa qelqa kasqanta, chaytaqsi riman kay hallp’api ñawpa runakunamanta, maymanta hamusqankumantawan. Niwallarqantami, chay qelqapi wiñay-wiñaypaq yayaq-yachachiyninkuna hunt’asqa kasqanta, chay ñawpa runakunaman Qespicheq imayna qosqan hina.

“Nillarqantaqmi, chay raphikunawan kushka, qolqe siwikunapi ishkay rumikuna kasqanta, kaykunataqsi huk qhasqo raphikunaman wataykusqa kaspa, Urim Tummim nisqata wakichirqan; kay imaymanakunayoq kay llank’achiypiwantaqsi Rikuqkuna nispa reqsisqa runakunata wakichirqan ñawpa pachakunapi; Yayataqsi chaykunata allichasqa karqan, chay qelqa t’ikrasqa kananpaq. …

“Yapamantataq niwarqan, paypa rimarisqan raphikunata chashkiqtiyqa—manaraqmi chayamusqaraqchu karqan chay raphikuna hap’ikunan pacha—manas pimanpas qhawachinaychu, nitaq Urimwan Tummimpiwan kaq qhasqo raphikunatapas, ichaqa, pikunaman qhawachinavpaq kamachiwasqa kasqanman hinalla; ruwayman chayqa, qolluchisqas kayman. Chay raphikunamanta noqawan rimashanankama, umaypi huk rikuyta rikurqani, hinaspataq rikuyta atirqani maypi chay raphikuna kasqan hallp’ata; allin ch’uyatapuni rikuqtiytaq, chavman reqtiy chay hallp’ata reqsirqanipacha.

“Kay rimanakuy patamantaq, kuartuypi k’anchay, rimariwaq runaq muyureqnintinman huñunakusqanta rikurqani, hinatataq qatillarqan yapamanta tutayaqmi kuartuy qhepanankama, ichaqa, manan paypa muyureqninpiqa; hinataq qonqayllamanta rikurqani hanaqpachaman kicharikuq ñanta hina, paytaq chayninta hanaqpachaman wichayapurqan lliwtapuni chinkayunankama; kay hanaqpacha k’anchay manaraq rikhurimushaqtin hinataqmi kuartuyqa qhepakapurqan.

“Kay rikusqaymanta yuyaymanaspa qhepakapurqani, kay ancha sumaq hanaqpacha kamachi nisqanmanta anchatapuni utirayaspay; khayna yuyaymanasqaypa chawpinpitaq, yapamanta kuartuy k’ancharimusqanta rikurqani, huk ch’illmiriypi hinataq, yapamanta chay kikinhanaqpacha kacha rikhurimurqan puñunaypa qayllanpi.

“Qallarispataq yapamanta niwarqan, ñawpaq hamuyninpi kikin niwasqan imaymanakunata, mana imatapas t’ikraspa; chay patamantaq niwarqan pachaman askha taripaykuna chayamunanmanta, yarqaypa, q’anchinaq, onqoykunaq ima wakichisqan muchuchiykunawan; chay llakichikuq taripaykunataqsi kay hallp’aman hamunan kay miraypi. Kay imaymanakunata niwaspataq, ñawpaq ruwasqanta hina yapamanta hanaqpachaman seqayapurqan.

“Chaypaqñaqa, yuyayniypi ancha p’uytu chay imaymanakuna kaqtin, ñawiykunamanta puñuy ayqepurqan, chay rikusqaypa uyarisqaypa ima utirayachiyninpa atipasqantaq chutarayarqani. Ichaqa, hayk’araqmi utirayayniy karqan, yapamanta chay kikin kachallataq puñunaypa qayllanpi rikuqtiy, yapamanta ñawpaq nisqan imaymanakunata niwaqtin; chaymantaq hukta yaparqan, saqraq wateqawayta munanman (taytaypa ayllun wakcha kasqanrayku) qhapaqyanaypaq chay raphikunata hap’inaypaq. Kaytataq pay hark’awarqan, chay raphikunata hap’eqtiykiqa, manan huk imaymanakunataqa yuyanaykichu, ichaqa, Yaya yupaychallayta, nispa; manataqsi huk imaymanakunapas noqata llank’achiwanmanchu, ichaqa, Yayaq suyunta hatarichinallaypaq. Mana chayqa, manas chay raphikunata chashkiymanchu.

“Kay kinsa kuti hamusqan patamanqa, yapamantan ñawpaq ruwasqanta hina hanaqpachaman seqayapurqan, yapamanatataq qhepakapurqani chaykunaq hukniraq kayninmanta yuyaymananaypaq; hinataq, chay hanaqpacha kacha kinsa kutita seqayapusqanman hinalla wallapa waqamurqan, pacha paqarimusqantataq rikurqani; chhaynaqa, chay rimayniykuqa chay llapan tutantincha karqan.

“Asllamantaq puñunaymanta hatarirqani, yachasqayta hinataq, chay p’unchawpa ruwanankunata ruwanaypaq rirqani; ichaqa, huk kutikunapi hina llank’ayta munashaqtiy, kallpay lliwtapuni ch’umarikuwarqan, chaytaq mana imatapas ruwayta atirqanichu. Sispaypi llank’aq taytaytaq, susidiwasqanta rikuspa wasiman ripunaypaq kamachiwarqan. Wasiman rinaypaq hina chaymanta lloqsirqani, ichaqa, chay kasqayku kanchamanta lloqsinaypaq perqanta wasapanay kashaqtiy, lliwtapuni kallpay tukukurqan; wañusqa hina panpaman urmayuspaytaq, mana imamantapas yuyayniyoqchu karqani.

“Qallariypiqa yuyarirqani, sutiymanta waqyawaspa rimariwaq arutan. Wichayman qhawarispataq, umay hawapi ñawpaq hina k’anchaywan muyurisqata, chay kikin hanaqpacha kachallatataq rikurqani. Ñawpaq tuta llapan niwasqantataq yapamanta niwarqan, taytayman kutirispa chay rikuymanta, chashkisqay kamachiykunamantawan willanaypaqtaq kamachiwarqan.

“Kasuspataq, chakrapi taytay kasqanman kutirqani, hinaspataq llapanta payman willarqani. Yayamantan, chay hanaqpacha kacha kamachisqasuykitataq ruwamuy nispataq pay niwarqan. Chakramanta lloqsiypaytaq, maypi chay raphikuna kasqanman chay hanaqpacha kacha niwasqanman rirqani, chay halip’amanta ancha ch’uyapuni rikuyta rikusqayraykutaq, chayman chayaspay hina reqsirqanipacha.

“Manchester huch’uy llaqtapi, Ontario huch’uy suyupi, Nueva York suyupi, huk allin sayayniyoq orqo kan, chay hallp’api llapan orqokunamanta aswan hatun kaqnin. Orqoq intiq haykuna qayilanpi, orqoq mukukunmanta mana ancha knarupichu, allin sayayniyoq rumi sikipi, rumimanta ruwasqa rakipi raphikuna kashasqaku. Kay rumiqa, chawpinpa mukukunpi hinaqa muyun rakhutaqmi karqan, kantunkunapitaqmi ichaqa, aswan llapsa kasqa; chayraykutaqmi chay rumiq chawpinqa hallp’a patapi rikukurqan, kantunkunaman hinataq hallp’awan pakasqa karqan.

“Hallp’ata picharispataq, huk wanqanata tarispa, rumiq kantunman chayta suskhuchirqani, tunpallata kailpacharikuspata rumita hoqarirqani. chay rakita qhawaykuqtiytaq, chaqaytapuni raphikunata, Urimta, Tummimta, qhasqo raphikunatawan rikurqani, chay hanaqpacha kacha nisqanta hina. Chay rakiq pachanpi isnkay chakasqa rumikuna kasqan karqan, chay patapitaq raphikuna chay huk imaymanakunapiwan churasqa kasqa.

“Chaykunata horqoyta munaqtiytaq chay kacha hark’awarqan; yapamantataq niwarqan chaykuna horqanaypaq p’unchaw manaraq chayamusqanta, manataqsi chayamunmanchu, ichaqa, chay pachamantapacha tawa wata pasasqan patamanña; ichaqa niwarqanmi, chayman huk watapi rinaypaq, paytaqsi chaypi rikhurimuwanman; chhaynallatataqsi ruwanay chay raphikunata chashkinavpaq p’unchaw chayamunankama.

“Kamachiwasqanman hinataq, sapa wataq tukukuyninpi chayman rirqani, chay kutikunataq chay kikin kachata tarirqani; sapanka rikunakuyniykupitaq, yachachiykunata, Wiraqochaq ima ruwanankunamanta, imaynata suyun qhepa p’unchawpi apasqa kananmantawan yachaykunata chashkirqani…

“Hinamantaq qhepatapuniqa, raphikunata, Urimta, Tummimta, qhasqo raphikunatawan chashkinaypaq p’unchaw chaymurqan. Setiembre killaq 22 p’unchawninpi, 1827 watapi, huk wataq tukukuyninpi yachasqayman hina chay imaymanakunaq kasqanman rispay, kikin hanaqpacha kachallataq chaykunata qowarqan, kayta niwaspa: Noqas chaykunamanta kutichinay; mana allin qhawasqayrayku chinkananta kachariyman chayqa, qolluchisqas kayman; ichaqa, chaykunata qhepachinaypaq allinta kallpachakuyman pay (chay kacha) chay imaymanakunarayku hamunankama chayqa, waqaychasqas chaykuna kanman.

“Asllamantaq yacharqani, imanaqtin chaykuna waqaychanaypaq chay rimaykunata chashkisqaymanta, imanaqtin chay kacha—qanmanta mañakusqan imaymanakuna tukukuqtinqa, noqan chaykunarayku hamusaq nispa niwasqanmantapas. Chay imaymanakunayoq kasqayta yachakusqanman hinallanan, anchatapuni runakuna kallpachakurqanku chay imaymanakunata qechuwanankupaq. Llapa atikusqan imaymanakunatan ruwarqanku chayta ruwanankupaq. Ñawpaqmanta aswan millayraqmi noqa qatikachawayqa wakipurqan, askha runakunataq qhawallashaqku, atikunman chayqa chay imaymanakunata qechuwanankupaq. Yayaq yachaysapa kayninwanmi ichaqa, chay imaymanakunaqa allin waqaychasqa makiypi karqan, noqamanta mañakusqan hunt’akunankama. Hinamantaq chay hanaqpacha kachaqa, rimasqaykuman hina chay imaymanakunarayku hamurqan, paymantaq chaykunata qopurqani, paytaq chaykunata hap’inshan kunan 1838 wataq mayo killaq 2 p’unchawninkama.”

Hunt’asqa willaypaqqa, Pearl of Great Price, 50–54 rr., History of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, volume 1, chapters 1 to 6 qhawaychis.

Hallp’amanta khaynata apamusqa ñawpa qelqaqa, hallp’amanta rimarimuq runakunaq arun hina, Yayaq atiyninwan kunan p’unchaw simiman t’ikrasqa, Hanaqmanta rimarimusqa hina, 1830 watapin qallariypi runakunaman reqsichisqa karqan, Mormonpa Qelqan hina.