Sa mga Panahon nga Mawala ang Kadasig, Hinumdumi ang Biyuda sa Nain
Ilabi na kon gibati nato nga nahikalimtan o wala matagad, pwede natong hinumduman sa unsang paagi ang Manluluwas nagdali aron sa pagtabang sa biyuda sa Nain, ug Siya motabang usab kanato.
Usahay sa mga maayo ug sa dili maayong mga panahon sa kinabuhi, mobati kita nga daw wala kaayo diha ang Dios sa atong inadlawng pagpakabuhi. Ang atong mga naandang buhaton maingon og makaluya ug makapuol. Dili daghan ang mga kausaban, ug usahay lisud ang pagtumbok og usa ka dapit diin ang Dios direktang nanginlabut sa atong mga kahimtang. Sa matag higayon nga moabut kanako kini nga pagbati sa pagkawalay hinungdan sa akong kinabuhi, kanunay kong maghunahuna sa usa ka babaye sa Bag-ong Tugon kinsa tingali mibati og sama niini. Wala siya hinganli diha sa mga kasulatan apan nailhan lang siya sa ngalan sa iyang balangay ug sa kahimtang sa iyang kaminyoon [marital status].
Ang babaye mao ang biyuda sa Nain, ug si Lucas nga ebanghelista lamang ang nakarekord sa iyang talagsaon nga sugilanon. Para nako nagrepresentar siya sa kahulugan sa personal nga pagpangalagad sa Manluluwas ug kon giunsa niya sa pagtabang ang mga nawad-an sa kadasig, nga mga tawo nga komon sa Iyang katilingban. Kini nga sugilanon tataw nga nagsulbad sa isyu kon nakaila ba ang Dios kanato ug naghunahuna kanato.
Usa ka minubo nga summary bahin sa milagro gikan sa Lucas kapitulo 7 nagpakita kang Jesus nga nagdali nga makaapas sa lubong ug milagrusong mibuhi sa patay nga batan-ong lalaki. Apan dunay mas daghan pang sabtunon mahitungod sa panghitabo. Sama sa uban pang tanan nga milagro, apan ilabi na bahin niining usa, mahinungdanon ang pagsabut sa konteksto niini nga insidente. Isip magtutudlo sa Unibersidad sa Brigham Young Jerusalem Center, akong ipaambit kaninyo ang pipila ka personal nga mga pagtulun-an mahitungod niini nga milagro.
Ang Nain usa ka gamay nga umahan nga balangay sa kapanahunan ni Jesus, nahimutang sa ibabaw atbang sa Bungtod sa Moreh, nga maoy utlanan sa sidlakan nga bahin sa Walog sa Jezreel. Ang lungsod mismo naa sa hilit na nga dapit. Usa ra ka dalan ang agianan paingon didto. Atol sa kapanahunan ni Jesus, kini nga pamuy-anan siguro gamay ra ug daw kabus, ug nagpabilin kadtong ingon niadto sukad. Sa ubang panahon sa kasaysayan niini, kini nga lungsod mipalibut sa pipila ka 34 ka mga balay ug may 189 ka mga tawo.1 Karon panimalay na kini sa mga 1,500 ka lumulupyo.
Gisugdan ni Lucas ang iyang sugilanon pinaagi sa pag-ingon nga si Jesus didto na sa Capernaum sa milabayng adlaw ug miayo sa sulugoon sa Kapitan (tan-awa sa Lucas 7:1–10). Dayon among nahibaloan nga “pagkaugma” (bersikulo 11; empasis gidugang), ang Manluluwas miadto sa usa ka siyudad nga gitawag og Nain, gikuyugan sa dakong pundok sa mga disipulo. Kini nga han-ay sa panghitabo importante kaayo. Ang Capernaum nahimutang sa amihanang baybayon sa Dagat sa Galilea, 600 ka pye (183 metros) ubos sa lebel sa dagat. Ang Nain gibana-bana nga mga 30 ka milya (48 km) pahabagatang kasadpan sa Capernaum nga may 700 ka pye (213 m) ibabaw sa lebel sa dagat, nga sa ingon niana gikinahanglan ang malisud, pataas nga pagtungas ngadto sa Nain. Aron makaabut gikan sa Capernaum ngadto sa Nain pinaagi sa paglakaw, mikabat siguro kini og pinakaminos usa o duha ka adlaw. Bag-ohay lang mikabat og 10 ka oras ang paglakaw sa pundok sa mga batan-ong estudyante sa BYU Jerusalem Center subay sa sementado nang mga dalan. Nagpasabut kini nga si Jesus tingali kinahanglang momata og sayo kaayo o posibling naglakaw na nianang pagkagabii aron iyang maapsan ang nanaglubong pagkaugma.”2
Dihang si Kristo miabut sa siyudad human sa makaluya sa lawas nga panaw, usa ka patay nga batan-ong lalaki tingali nagpangidaron og mga 203 giyayongan gamit ang usa ka andas padulong sa lubnganan. Miingon si Lucas nga kining batan-ong lalaki bugtong nga anak sa usa ka biyuda, ug ang ubang mga iskolar mihubad sa teksto sa Greek sa pagpasabut nga wala siyay laing anak.4 Usa ka dakong pundok sa mga katagibalangay miuban kaniya niining pinakapait nga trahedya sa pamilya.
Tataw kaayo, ang mamatyan og anak usa ka trahedya alang ni bisan kinsa, apan hunahunaa ang implikasyon alang niini nga biyuda. Unsa kahay kahulugan niini sa sosyal, espiritwal, ug sa pinansyal nga kahimtang nga mahimong usa ka biyuda nga walay tagapanunod diha sa karaang Israel? Sa kultura sa Daang Tugon, gituohan nga kon ang usa ka bana mamatay sa dili pa matigulang, usa kana ka sinyales sa paghukom sa Dios tungod sa sala. Sa ingon niana, ang uban nagtuo nga gisilutan sa Dios kini nga biyuda. Sa basahon ni Ruth, dihang nabiyuda si Naomi sa sayo nga pangidaron, nagsubo siya, “Sanglit ang Ginoo nagpamatuod batok kanako, ug ang Makagagahum nagsakit kanako” (Ruth 1:21, International Standard Version).5
Dili lang kay anaa ang espiritwal ug emosyonal nga kasakit, apan kini nga biyuda sa Nain nag-atubang usab og kalisud sa pinansyal—gani posibling malunusan isip sangputanan.6 Atol sa kaminyoon, ang usa ka babaye itugyan ngadto sa pamilya sa iyang bana alang sa pinansyal nga proteksyon. Kon mamatay ang bana, ang pag-atiman ibalhin na ngadto sa iyang anak nga lalaki nga may katungod sa pagkapanganay. Karon nga ang anak sa biyuda nga may katungod sa pagkapanganay namatay, wala na siyay pinansyal nga proteksyon. Kon ang iyang anak nga lalaki nagpangidaron na og mga 20, tingali siya igo-igo na gyud ang pagkahamtong, nagpuyo sa gamay, hilit nga umahan nga lungsod, ug karon anaa na siya sa espiritwal, sosyal, ug pinansyal nga kalisud.
Sa pinakaeksakto gayud diha sa mubo nga panahon nga ang mga katagibalangay mipas-an na sa anak sa babaye aron ilubong, giadto niya ang prosesyon ug “siya naluoy kaniya” (Lucas 7:13). Sa pagkatinuod, posibling mao kini ang kinaubsang pagbanabana nga nahimo ni Lucas. Sa ubang paagi nakita ni Jesus ang tinuorayng subo nga kahimtang niini nga biyuda. Posibling ang babaye tibuok gabiing nagligid sa iyang yuta nga salog, nangamuyo sa Langitnong Amahan aron masayud kon ngano. Tingali dayag kaayo ang iyang pagpangutana nganong iya pa siyang buhion dinhi sa yuta. O tingali nalisang siya sa nagpaabut nga kasub-anan nga iya unyang atubangon. Wala kita masayud. Apan nasayud kita nga gipili sa Manluluwas ang pagbiya diha dayon sa Capernaum, nga nagkinahanglan nga molakaw Siya sa tibuok gabii aron iyang maapsan ang prosesyon diha gayud nga ila nang ilubong sa yuta ang lawas.
Oo, dihang nakita Niya ang nawong sa babaye nga napuno sa luha samtang naglakaw dapit sa ulahi sa prosesyon, gibati ni Jesus ang dako kaayong kalooy alang niini nga babaye—apan makita nga ang Iyang kalooy naggikan sa mga pagbati nga Iyang nasinati dugay na sa wala pa “mahitabo” aron maapsan kadto nga paglubong. Tukma ang Iyang pag-abot atol sa gutlo sa iyang pagpanginahanglan.
Gisultihan dayon ni Jesus ang biyuda “ayaw na paghilak” (bersikulo 13). Walay kahadlok sa dili limpyo nga seremonya, Iyang “gihikap ang lungon,” ug “nahunong” ang prosesyon.” Dayon Siya mimando, “Dong, ingnon ko ikaw, Bangon.
“Ug ang namatay milingkod ug misugod sa pagsulti. Ug gihatag siya [ni Jesus] ngadto sa iyang inahan” (mga bersikulo 14–15). Dayag lang, ang pundok sa mga katagibalangay ug ang mga sumusunod ni Jesus nangahingangha samtang ang ilang mga kasubo nabalhin ngadto sa tiunay nga kalipay. Tanan sila “ang Dios gidalayeg nga nanag-ingon, Usa ka dakong propeta nahitungha sa atong kinataliwad-an” (bersikulo 16). Apan kini nga milagro mao usab ang mahitungod sa pagluwas sa usa ka desperadong kalag. Nahibalo si Jesus nga may dakong sayop alang niini nga babaye—tawo kinsa giisip nga dili importante diha sa ilang kultura. Kini nga sitwasyon nagkinahanglan sa Iyang diha-diha nga pagtagad, bisan gikinahanglan Niya ang pagbiyahe og layo aron moabut sa eksakto gayud nga oras. Nahibalo Siya sa iyang desperado nga sitwasyon, ug miabut dayon Siya. Si Presidente Thomas S. Monson (1927–2018) namulong niining dili ikalimod nga kamatuoran dihang miingon siya, “Ugma damlag, kon lingion nato ang nangagi nga daw mga sulagma sa atong kinabuhi, atong maamguhan nga tingali dili gayud kini usa ka sulagma.”7
Karon, ang susama niining makapabayaw nga hitabo, kinahanglan nga mahimong labaw pa kay sa maanindot nga sugilanon sa Biblia ngari kanato. Nagtino kini sa walay pagkasayop nga si Jesus nakaila niining hinikawan, napasagdan, ug naglisud nga biyuda. Ilabi na kon mobati kitang wala matagad o dili importante, kinahanglan nga atong hinumduman nga: giadto ni Jesus ang biyuda sa oras sa iyang desperadong panginahanglan, ug Siya usab moari kanato. Dugang pa, ang ikaduhang leksyon nga atong makuha gikan sa ehemplo sa atong Manluluwas mao ang kaimportante sa pagtabang alang sa pagpanalangin sa uban nga anaa sa imong palibut. Daghan diha sa imong palibut ang mawad-an sa kadasig sa matag karon ug unya. Kon masultihan ninyo sila mahitungod ni “Sister Nain” ug kon sa unsang paagiha pihong nahibaloan sa Ginoo ang iyang pagkawala sa kadasig ug grabing mga personal nga kalisdanan, makausab kini sa gabii ngadto sa adlaw. Hinumdumi ang makatandog nga obserbasyon ni Presidente Spencer W. Kimball (1895–1985): “Ang Dios makakita kanato, ug Iya kita nga pagabantayan. Apan sa kasagaran ipaagi niya kini sa uban aron iyang mahatag ang atong mga panginahanglan.”8
Sa tanang mga milagro ni Jesus sa Iyang kapanahunan sa yuta, alang nako, diyutay ra ang adunay kalumo ug kalooy sama sa Iyang pagpangalagad ngadto sa biyuda sa Nain. Nagpahinumdom kini kanato nga kita importante Kaniya ug nga Siya dili gayud makalimot kanato. Dili kita makalimot niana.