2021
Te u Lava Fēfē ʻo Fakamolemoleʻi ʻi he Taimi ʻOku Fuʻu Faingataʻa Aí?
Sune 2021


Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Te u Lava Fēfē ʻo Fakamolemoleʻi ʻi he Taimi ʻOku Fuʻu Faingataʻa Aí?

ʻE malava ke faingataʻa ʻi ha ngaahi taimi ʻe niʻihi hono fakamolemoleʻi ha tahá. Ka ʻoku fakafaingamālieʻi ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi meʻa faingataʻá.

ʻĪmisi
finemui ʻokú ne pukepuke e toʻukupu ʻo e Fakamoʻuí

ʻOku faʻa akoʻi kitautolu ʻi he ongoongoleleí ʻoku mahuʻinga ʻa e fakamolemolé ki he nongá, fiefiá, fakamoʻuí, mo e fakatomalá. Kuó u ʻiloʻi ʻa hono moʻoni ʻo e ngaahi akonaki ko iá, neongo naʻe faingataʻa ʻaupito ʻa e fakamolemolé kiate au pea ko ha meʻa ia kuo teʻeki fakanatula ʻeku maʻú.

ʻI he kotoa ʻo ʻeku moʻuí, hili ʻeku mamahi pe loto-mamahí, kuó u fakakaukau, “ʻIo, kuó u fakamolemoleʻi ʻa e tokotaha ko iá,” ʻo u toe maʻu pē ʻa e ongoʻi ʻitá, mamahí, pe loto-laveá ʻi heʻeku fuofua manatuʻi e founga ne nau fakamamahiʻi ai aú.

Mahalo ʻe ala mahino kiate koe.

ʻE founga fēfē leva haʻatau ako ke “fakamolemoleʻi ʻa e kakai kotoa pē” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 64:10), ʻo hangē ko ia ne folofola ʻa e ʻEikí ʻoku fie maʻu ke tau fakahokó? Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai ke u ʻiloʻi kotoa. Ko ha meʻa ia ʻoku kei tokoniʻi ai au ʻe he ʻEikí ke u ʻiloʻi, ka kuó u ako ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻi hono fakahokó.

Naʻe Fuesia ʻe Kalaisi ʻa e Faʻahinga Mamahi Kotoa Pē

ʻUluakí, kuó u fakatokangaʻi ko e mālohi ʻo Sīsū Kalaisí mo e ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne Fakaleleí ʻoku matuʻaki mahuʻinga, mālohi fau, mo kānokato fau. Ko hono mālohí ʻoku ʻikai ngata.

ʻOku tau ʻilo koeʻuhí ko e Fakaleleí, naʻá Ne mamahi ai maʻa ʻetau ngaahi angahalá koeʻuhí ke tau lava ʻo fakatomala. ʻOku tau ʻilo foki naʻá Ne toʻo kiate Ia ʻetau ngaahi mamahí mo e faingataʻaʻiá “koeʻuhi ke fonu hono lotó ʻi he ʻaloʻofa, ʻo fakatatau ki he kakanó, koeʻuhí ke ne ʻafioʻi ʻo fakatatau ki he kakanó ʻa e founga ke tokoniʻi ai ʻa hono kakaí ʻo fakatatau ki hotau ngaahi vaivaí” (vakai, ʻAlamā 7:11–14). ʻOku ʻuhinga ia, ʻoku lava ʻa Kalaisi ʻo kaungā ongoʻi mo au pea mahino kiate Ia ʻa e ngaahi mamahi kotoa pē kuó u aʻusiá, mei he nima kuo kafó ki ha loto kuo maumau.

Pea neongo ʻokú Ne ʻafioʻi ʻeku ngaahi angahalá mo e vaivaí, ka ʻokú Ne kei loto-fiemālie pē ke fakamolemoleʻi au ʻi he taimi ʻoku ou faingataʻaʻia aí. Naʻá Ne loto fiemālie ke feilaulauʻi Ia koeʻuhí ko au.

Naʻe kiʻi fuoloa, ka naʻá ku fakakaukau kapau te u tui ʻoku ʻaonga fakataautaha ʻEne Fakaleleí kiate au, kapau te u tui ʻe lava ke fakamolemoleʻi au, ta ʻoku fie maʻu foki ke u tui ʻe lava ke fakamolemoleʻi mo e kakai kotoa pē kuo nau fakamamahiʻi aú pea mo e kakai ʻoku ou ʻofa aí. Koeʻuhí naʻe maʻá e tokotaha kotoa pē ʻEne feilaulaú.

Ko e Fakatomalá ko ha Ngāue ke Fakahoko

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti (1928–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo e fakamoʻui ʻoku ʻomi ʻe he fakamolemolé: “ʻI he taimi te ke lava ai ʻo fakamolemoleʻi ʻa e faihalá, ʻe fakafiemālieʻi koe mei he … mamahí mo e loto-mamahí.” Pea naʻá ne fakapapauʻi mai kapau te tau lava ʻo fakahoko ʻa e fakamolemolé, te tau lava ʻo “maʻu ha nonga lahi ange” ʻi heʻetau moʻuí.1

Ka ʻe lava ke faingataʻa ʻa e fakamolemolé. Kuo ʻi ai ha ngaahi taimi ʻi heʻeku moʻuí naʻe ngali taʻemalava ai ke fakakaukau ki hano fakamolemoleʻi ha taha. ʻI he ngaahi meʻá ni, kuó u maʻu ha fakafiemālie ʻi he ngaahi lea ʻa ʻEletā Sikotí: “Neongo ʻoku ngali taʻe malava kiate koe he taimí ni, ka ʻe lava ke ke maʻu mei he Fakamoʻuí ʻi ha taimi, ʻa e loto ke ke fakamolemoleʻi moʻoni ʻa e [taha naʻá ne fai e ngaohikoviá]. … Ka ʻo kapau ʻoku fakatupu ʻe he fakakaukau ke fakamolemolé ke ke toe mamahi lahi ange, tuku ia ki he tafaʻakí kae ʻoua ke toe lahi ange ʻa e meʻa ʻokú ke aʻusia ʻi he mālohi faifakamoʻui ʻo e Fakamoʻuí ʻi hoʻo moʻuí.”2

Kuó u fakahoko ia. Naʻe pau ke u fakaʻatā au ke u kiʻi tuʻu ki mui, tokanga taha ki hoku vā fetuʻutaki mo e ʻEikí, pea iku ʻo falala ki he ʻofa mo e fakamoʻui kuó u maʻu ke toe vakaiʻi ʻa e loto-fakamolemole ne ʻikai ke u mateuteu ke fakakaukau ki ai kimuʻá. ʻOku ou ʻilo mei he meʻa kuó u aʻusia fakataautahá, ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻEikí hotau lotó mo e ʻatamaí pea ʻokú Ne ʻiate kitautolu lolotonga ʻetau fakaʻaongaʻi e taimi ʻoku fie maʻu ke tau fakaakeake aí.

ʻOku Tokoniʻi Kitautolu ʻe he Fakamolemolé ke Tau Moʻui

ʻOku tupulaki maʻu pē ʻeku fakamoʻoni ki he mālohi faifakamoʻui ʻo e fakamolemolé. Kuó u ako ke tui ki he fakapapau ʻa ʻEletā Sikoti “ʻoku fakamoʻui ʻe he fakamolemolé ʻa e ngaahi kafo fakalilifu mo fakamamahí”3 ʻaki hono fakaʻatā e ʻEikí ke Ne fakafonu kitautolu ʻaki ʻa e ʻofá mo tokoni ke tau tukuange ʻa e taufehiʻá, neongo pe ko e hā kuo tau faí pe meʻa kuo hoko kiate kitautolú.

ʻOku ou tui ʻoku mahino ki he Tamai Hēvaní ʻoku tau fie maʻu ha taimi ʻi he ngaahi taimi ʻe niʻihi ke tau mateuteu ai ke fakahoko ha ngaahi meʻa faingataʻa. Pea ʻoku ou tui ko e taimi ʻoku tau mateuteu aí, ʻokú Ne mateuteu ke tokoniʻi kitautolu ke fai ha meʻa faingataʻa ʻo hangē ko e fakamolemolé.

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Richard G. Scott, “Ke Fakamoʻui ʻa e Ngaahi Nunuʻa Fakalilifu ʻo e Ngaohikoviá,” Ensign pe Liahona, Mē 2008, 42.

  2. Richard G. Scott, “Ke Fakamoʻui ʻa e Ngaahi Nunuʻa Fakalilifu ʻo e Ngaohikoviá,” 42.

  3. Richard G. Scott, “Healing the Tragic Scars of Abuse,” Ensign, Mē 1992, 33.

Paaki