Antwoord op vragen over seksueel geweld

Melissa K. Goates-Jones, psycholoog en universitair docent, Brigham Young University, en Benjamin M. Ogles, psycholoog en hoogleraar, Brigham Young University

Door Jezus Christus is er hoop en genezing. Hier zijn enkele manieren waarop we slachtoffers van seksueel geweld kunnen helpen en niet kwetsen.

Seksueel geweld is een wijdverspreid probleem dat Gods kinderen ernstige schade kan toebrengen. Wereldwijde statistieken over seksueel geweld op zowel mannen als vrouwen zijn moeilijk te vinden,¹ maar schattingen in de Verenigde Staten geven aan dat 44 procent van de vrouwen en 25 procent van de mannen ooit het slachtoffer van seksueel geweld worden.²

Als we ons over seksueel geweld laten voorlichten en ons verenigen in onze pogingen om slachtoffers te helpen en respect voor anderen te bevorderen, kunnen we seksueel geweld over de hele wereld helpen verminderen.

Wat is seksueel geweld?

Seksueel geweld is iemand ongewenste seksuele handelingen opleggen zonder toestemming van die persoon. Seksueel geweld gebruiken is een ernstige zonde.³ Overtreders komen tegen God in opstand, overtreden de wet van kuisheid en behandelen hun slachtoffer als een voorwerp om zelfzuchtige verlangens te bevredigen. Ze negeren en schenden de keuzevrijheid van hun slachtoffer en nemen hun het recht af om te handelen en niet met zich te laten handelen. Mensen die iemand onder druk zetten of dwingen tot seksueel contact, maken zich schuldig aan een van de meest persoonlijke en ingrijpende vormen van geweld.

Bij seksueel geweld denken we vaak aan een overvaller die in een donker steegje verstopt zit, klaar om toe te slaan. Dat wordt verkrachting door een vreemde genoemd. Seksueel geweld vindt echter veel vaker plaats binnen bestaande relaties, waarbij een huwelijkspartner, familielid, datingpartner, vriend of andere kennis het begrip wederzijdse instemming negeert.⁴

Helaas wordt het begrip wederzijdse instemming in sommige culturen niet algemeen onderwezen, en als de media lichamelijke intimiteit afschilderen, wordt instemming vaak genegeerd of ten onrechte als onnodig of ongewenst voorgesteld. Instemming negeren is voor God nooit aanvaardbaar.

Wat is instemming en wanneer wordt die geschonden?

Instemming is een woord dat nauw verband houdt met keuzevrijheid. Keuzevrijheid is de door God gegeven macht om te handelen en niet met zich te laten handelen (zie 2 Nephi 2:14, 16, 26; Mozes 7:32). Er is ons geleerd dat we de keuzevrijheid van anderen moeten respecteren en die niet mogen negeren door druk, dwang of geweld te gebruiken (zie Leer en Verbonden 121:39–44; Mozes 4:3).

Instemming wordt in verschillende contexten gebruikt, bijvoorbeeld op juridisch, ethisch, maatschappelijk en medisch gebied. Een chirurg zal bijvoorbeeld geen operatie uitvoeren zonder u eerst duidelijk te vragen of u instemt met de ingreep.

In de context van lichamelijke genegenheid en seksuele intimiteit betekent instemming dat iemand bereidwillig, vrijelijk en duidelijk moet instemmen met aanraken, zoenen of enige andere intieme handeling. Anders wordt er met hem of haar gehandeld en heeft hij of zij niet met de handelingen ingestemd.

Het is belangrijk om te begrijpen dat instemming niet mogelijk is als:

1. iemand slaapt, buiten bewustzijn is of onder invloed van alcohol, drugs of medicijnen is;

2. iemand niet toerekeningsvatbaar is en dus niet met seksueel contact kan instemmen;

3. iemand wettelijk minderjarig is;

4. iemand wordt misleid, verplicht of gedwongen.

Het is ook belangrijk om te begrijpen dat afwezigheid van weerstand geen instemming is. Als iemand lichamelijk contact niet weerstaat of zich niet meer verzet, betekent dat niet dat die persoon toestemming heeft gegeven. Psychologen wijzen erop dat ‘verstijven’ of verlamd zijn van angst vaak reacties op ongewenste lichamelijke aanrakingen zijn.⁵

Bovendien moet de instemming blijvend zijn. Als iemand eenmaal met een vorm van lichamelijke intimiteit instemt, wil dat niet zeggen dat hij of zij in de toekomst met hetzelfde gedrag instemt.

Wat voor invloed heeft seksueel geweld op slachtoffers?

Als iemand door ongewenst seksueel contact de grenzen van een ander schendt, kan het slachtoffer op veel manieren lijden.

‘Niet alle vormen van misbruik leiden tot lichamelijk letsel, maar ze brengen allemaal schade toe aan het gemoed en de geest. Slachtoffers van misbruik worstelen vaak met gevoelens van verwarring, twijfel, schuld, schaamte, wantrouwen en angst. Ze voelen zich misschien hulpeloos, machteloos, eenzaam en geïsoleerd. Ze trekken misschien zelfs de liefde van onze hemelse Vader en hun eigen goddelijke waarde in twijfel.’⁶

Wat kan ik doen als ik het slachtoffer van seksueel geweld ben?

Weet dat u er niet alleen voor staat. Bedenk dat uw hemelse Vader van u houdt. Naast de mogelijkheid om te bidden en troost en openbaring van Hem te ontvangen, heeft Hij ook veel andere manieren gegeven om u te steunen.

Zoek contact. Praat met vrienden, familieleden, kerkleiders of andere personen die u vertrouwt en die veiligheid en steun kunnen bieden. U zult sneller gemoedsrust en genezing vinden als u erover spreekt met betrouwbare mensen die uw geloofsovertuiging delen, en als u ze uitnodigt om u tijdens uw genezingsproces te steunen.

Weet dat het niet uw schuld is. U voelt zich misschien verward, bang of beschaamd, maar u hebt geen schuld aan de daden van de overtreder.

Zoek hulp. Uw genezing kan worden bevorderd door extra hulpmiddelen, zoals:

• Geschikte medische hulp.

• Professionele begeleiding.

• Juridisch advies.

• Kerkmateriaal waarnaar onder ‘Abuse’ op topics.ChurchofJesusChrist.org wordt verwezen.

Streef naar hoop en genezing door Jezus Christus. Ouderling Richard G. Scott (1928–2015) van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Onze [hemelse] Vader heeft in een manier voorzien om te herstellen van de gevolgen van daden die door geweld, misbruik van gezag of angst voor een ander de keuzevrijheid van de mishandelde persoon tijdelijk wegnemen.’ Hij zei verder: ‘Geloof in Jezus Christus en zijn genezende kracht verschaft misbruikten de middelen om de verschrikkelijke gevolgen van andermans slechte daden te boven te komen.’⁷ U kunt eventueel meer over het leven en de leringen van Jezus Christus lezen om te begrijpen hoe Hij u kan helpen genezen.

Gemoedsrust en genezing vinden kan een lang, moeilijk proces zijn, maar het is mogelijk door Jezus Christus. Hij doorstond ‘pijnen en benauwingen en allerlei verzoekingen’ en nam onze ‘zwakheden op Zich […], opdat zijn binnenste met barmhartigheid [werd] vervuld, […] opdat Hij [kon] weten hoe zijn volk te hulp te komen naargelang hun zwakheden’ (Alma 7:11–12).

Hoe kan ik een slachtoffer van seksueel geweld helpen?

Hoewel de ervaring van slachtoffers van seksueel geweld kan verschillen, zijn er enkele manieren waarop u kunt helpen.

Luister met liefde en mededogen. Uit uw bezorgdheid en uw verlangen om te helpen. Ga na of de betrokkenen in onmiddellijk gevaar verkeren, en zoek zo nodig mee naar een veilig onderkomen.

Informeer ze over hulpbronnen. Help ze om in contact te komen met medische zorg, professionele begeleiding of andere hulpbronnen in de gemeenschap, zoals een crisiscentrum dat slachtoffers van verkrachting helpt.

Moedig ze aan. Moedig ze aan om misbruik aan de juiste autoriteiten te melden. Het kan in uw land een wettelijke vereiste zijn om seksueel geweld te melden, vooral als u een kerkleider bent. In sommige landen stelt de kerk een vertrouwelijke advieslijn misbruik beschikbaar waar ringpresidenten en bisschoppen seksueel geweld kunnen melden, en waar ze hulp kunnen krijgen om het slachtoffer te steunen.⁸

Steun ze. Slachtoffers denken soms dat het seksueel geweld hun schuld was. Omdat slachtoffers misschien denken dat ze de wet van kuisheid hebben overtreden en zich moeten bekeren, is het belangrijk dat bisschoppen, ouders, leerkrachten, jeugdleiders en anderen de tekenen van seksueel geweld herkennen, zodat ze steun kunnen bieden en hun genezing kunnen bevorderen.

Bedenk dat het slachtoffer zich niet hoeft te bekeren, aangezien zijn of haar keuzevrijheid is geschonden. In het Algemeen handboek staat: ‘Soms hebben slachtoffers last van schaamte of schuldgevoelens. Slachtoffers hebben geen zonde begaan. Leidinggevenden leggen de schuld niet bij het slachtoffer. Zij verzekeren slachtoffers en hun familieleden van Gods liefde, en de genezing die door Jezus Christus en zijn verzoening komt (zie Alma 15:8; 3 Nephi 17:9).’⁹

Let op hun behoeften. Slachtoffers voelen zich misschien niet op hun gemak bij lichamelijk contact, zoals een handdruk of een knuffel. Ze vinden het misschien ongemakkelijk om alleen te zijn als ze met een leidinggevende praten. Of ze voelen zich misschien in een hoek gedreven als de kamer te klein is of als u tussen hen en de deur zit. Eenvoudige overwegingen kunnen een verschil maken voor iemand die naar genezing van een traumatische ervaring zoals seksueel geweld streeft.

Wat zijn enkele aanbevelingen voor daders?

Sommigen die dit artikel lezen, beseffen misschien dat ze de keuzevrijheid van een ander hebben geschonden. Ze hebben misschien iemand gedwongen of onder druk gezet, bewust grenzen genegeerd, of onterecht aangenomen dat iemand met lichamelijke intimiteit akkoord ging.

Als u deze zonde hebt begaan, zijn essentiële stappen onder meer de noodzaak om verantwoordelijkheid te aanvaarden, met uw bisschop te praten, u te bekeren, zo nodig met de gerechtelijke instanties mee te werken en professionele hulp in te roepen. ‘De ernst van uw daden kan tot civiele strafmaatregelen en kerkelijke discipline leiden. Maar volledige bekering zorgt voor het bevrijdende gevoel van vergiffenis, een gerust geweten en een hernieuwd leven.’¹⁰

Meer weten

Ga naar ‘Abuse’ in het gedeelte Life Help op ChurchofJesusChrist.org voor meer hulpbronnen voor slachtoffers, dierbaren en leidinggevenden.

Leidinggevenden: Hulpmiddelen voor hulp aan slachtoffers en overtreders staan onder ‘Hulpmiddelen voor begeleiding’ op ChurchofJesusChrist.org.

Kom te weten hoe ‘Keuzevrijheid bij lichamelijke intimiteit respecteren’ onze relaties kan versterken en ons kan helpen om ons goddelijke potentieel te bereiken (zie pagina 12–15 in deze uitgave).

Noten

1. Zie Emily R. Dworkin en anderen, ‘The Global Prevalence of Sexual Assault: A Systematic Review of International Research since 2010’, Psychology of Violence, jaargang 11, nummer 5 (september 2021), 497–508.

2. Zie Sharon G. Smith en anderen, The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey: 2015 Data Brief – Updated Release (2018), 2–3, cdc.gov.

3. Zie Algemeen handboek: dienen in De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, 38.6.18, ChurchofJesusChrist.org.

4. Zie Gospel Topics, ‘Abuse’, topics.ChurchofJesusChrist.org.

5. Zie Rebecca Campbell, ‘The Neurobiology of Sexual Assault: Implications for Law Enforcement, Prosecution, and Victim Advocacy’ (video), 1 december 2012, National Institute of Justice, nij.ojp.gov/media/video/24056.

6. Gospel Topics, ‘Abuse’.

7. Richard G. Scott, ‘De verwoestende gevolgen van mishandeling genezen’, Liahona, mei 2008, 42, 40.

8. Zie Algemeen handboek, 38.6.2.1.

9. Algemeen handboek, 38.6.18.2.

10. Richard G. Scott, ‘De verwoestende gevolgen van mishandeling genezen’, 43.