Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Ko e hā ʻa e ʻaloʻofa?


Ko e hā ʻa e ʻaloʻofa?

Ko e ʻaloʻofá ko e tokoni mo e mālohi fakalangi ia ʻoku tau maʻu ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻI he ʻaloʻofá ʻoku fakahaofi ai kitautolu mei he angahalá mo e maté. ʻIkai ko ia pē, ka ko e ʻaloʻofá ko ha ivi mafeia ia ʻokú nefakamālohia fakaʻaho kitautolu mo tokoni ke tau kātaki ki he ngataʻangá. ʻOku fie maʻu ke tau feinga ke maʻu ʻa hono kakato ʻo e ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻo e ʻaloʻofá kiate koe? Kuo fēfē haʻo ongoʻi hano tokoniʻi koe ʻe he mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ke liliu hoʻo moʻuí?

Ko e hā e meʻa ʻoku ʻilo ʻe he kau talavoú ʻo kau ki he ʻaloʻofá? ʻE anga fēfē haʻo lava ʻo tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e mālohi ʻo e ʻaloʻofá ʻi heʻenau moʻuí? ʻE lava fēfē ke tokoniʻi ʻe he ʻaloʻofá ʻa e kau talavoú ʻi heʻenau feinga ke fakahoko honau ngaahi fatongia lakanga fakataulaʻeikí?

Ko e hā e ngaahi potu-folofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo tokoni atu ke mahino ʻa e ʻaloʻofá kiate koe? Ko e hā e meʻa ʻokú ke ongoʻi ke vahevahe mo e kau talavoú ke lava ʻo mahino kiate kinautolu ʻa e ʻaloʻofá?

ʻEfesō 2:8–9; 2 Nīfai 25:23 (ʻOku fakahaofi kitautolu ʻi he ʻaloʻofá)

Filipai 4:13; Sēkope 4:6–7 (ʻOku ʻomi ʻe he ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí ʻa e ivi kiate kitautolu)

Molonai 10:32–33 (ʻE lava ʻe he ʻaloʻofá ʻo fakahaohaoaʻi kitautolu ʻia Kalaisi)

Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ʻAloʻofá”

J. Devn Cornish, “ ʻOku ou Lelei Feʻunga Nai? Te u Lava Nai?Ensign pe Liahona, Nōvema 2016, 32–34

David A. Bednar, Ke Nau Lava ʻo Fua Faingofua ʻEnau Ngaahi Kavengá,” Ensign pe Liahona, Mē 2014

ʻAloʻofá,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 213–215

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe akoʻi ‘e he Fakamoʻuí ‘a Hono kau muimuí ʻaki hono tokoniʻi kinautolu ke nau fakatokangaʻi e ngaahi sīpinga ‘o ‘Ene ngaahi akonakí ‘i heʻenau moʻui fakaʻahó. Naʻá Ne ngāue ʻaki ‘a e ngaahi talanoa faingofua, ngaahi talanoa fakatātā, mo e ngaahi sīpinga mahinongofua ‘o e ngaahi meʻa ‘oku hoko ‘i he moʻuí ‘a ia naʻe ʻuhinga-mālie kiate kinautolú. Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e ngaahi sīpingá ke akoʻi e kau talavoú fekauʻaki mo e ʻaloʻofá mo e founga e ngāue ʻa e ʻaloʻofá ʻi heʻenau moʻuí?

ʻĪmisi

Vitiō: “ʻOku Tau Ako”

Mamata kahi ange

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE tataki e fakataha fakakōlomú ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú. Te ne tataki e kau talavoú ʻi he fealēleaʻaki fakataha ʻo kau ki he pisinisi ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (mei he folofolá pea mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), pea mo fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke ne akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ne teuteu ʻaki ʻene fakafonu e ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga e fakataha ʻa e kau palesitenisií.

Kamata e aʻusia fakaakó

Filifili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau ʻaʻau ke toe fakamanatu e tokāteline mei he lēsoni he uike kuo ʻosí mo fakafeʻiloaki ʻaki e lēsoni he uike ní:

  • ʻOmai ha faʻahinga meʻa pe ko ha fakatātā, pea fehuʻi ki he kau talavoú pe ʻoku fekauʻaki fēfē ʻeni mo e meʻa naʻa nau ako he lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí. Ko e hā kuo nau fai lolotonga e uike kuo ʻosí ko ha ola ʻo e meʻa ne nau akó?

  • Fehuʻi ki he kau talavoú e meʻa ʻoku nau ʻilo kau ki he ʻaloʻofá. ʻOku nau pehē ʻoku ʻuhinga e ʻaloʻofá ki he hā? ʻOku fēfē haʻanau mamata ki he ʻaloʻofá ʻi heʻenau moʻui ʻanautolú? ʻi heʻenau ngāue ʻi he lakanga fakataulaʻeikí? ʻOku nau tui nai ʻoku fakamoʻui kinautolu ʻi he ʻaloʻofá?Ko e hā haʻanau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻaloʻofá? Mahalo te ke fie vahevahe hono fakaʻuhingaʻi ʻo e ʻaloʻofá ʻi he kamataʻanga ʻo e fokotuʻutuʻu ko ʻení ko e konga pē ʻo e fealēleaʻakí ni.

Ako fakataha

ʻE lava e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ʻo tokoni ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ʻa e tokāteline ʻo e ʻaloʻofá. Muimui ʻi he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻe ʻaonga taha ki hoʻomou kōlomú:

  • Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau lau ha ngaahi konga mei he lea ʻa ʻEletā J. Devn Cornish, “ʻOku ou Lelei Feʻunga Nai? Te u Lava Nai?” Kole ange ke nau kumi e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:“Ko e hā e ʻaloʻofa? ʻE founga fēfē haʻaku lava ʻo maʻu e ʻaloʻofá ʻi heʻeku moʻuí?ʻ” Te u lava fēfē ʻo moʻui taau ange ke maʻu e ʻaloʻofa ʻo e Fakamoʻuí? Te u lava nai ʻo foki ki hēvani? Hili hano ʻoange ha taimi feʻunga ke nau fakalaulauloto ai ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení, fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki hanau kaungameʻa ʻoku  veiveiua ʻi heʻene tuí mo ʻene falala ki he ongoongoleleí.  ʻE ala tokoni fēfē atu e leá ni ki honau kaungāmeʻá? 

  • Kole ki ha mēmipa ʻo e kōlomú, ʻi ha ngaahi ʻaho siʻi kimuʻa ke ako ki hono ʻuhinga ʻo e toʻo kiate kitautolu ʻa e haʻamonga ʻo e Fakamoʻuí, mei he Mātiu 11:28 – 30 mo e lea ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā “Ke Nau Lava ʻo Fua Faingofua ʻEnau Ngaahi Kavengá.” Kole kiate ia ke haʻu mateuteu ki he fakataha fakakōlomú ke tataki ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e meʻa kuó ne akó pea mo e founga ʻe lava ke fakafofongaʻi ai ʻe he haʻamongá ʻetau fetuʻutaki mo Sīsū Kalaisí. Poupouʻi ia ke ne vahevahe ʻa e ngaahi fakamatala mei he lea ʻa ʻEletā Petinaá ʻa ia ʻokú ne ongoʻi ʻe tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ke mahino ʻa e ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí.

  • Tohi ha fakamatala fakanounou ʻo e ngaahi potu-folofola mei he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea fokotuʻu ha fakamatala fakanounou ʻi he holisi takitaha ʻo e lokí. Vahe ki he talavou takitaha ke ne lau ha taha ʻo e ngaahi potu-folofolá pea kumi mo tuʻu he tafaʻaki ʻo e fakamatala fakanounou ʻoku tatau mo ʻene potufolofolá. Kole ki he kau talavoú ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ako mei heʻenau ngaahi potufolofolá ʻo fekauʻaki mo e ʻaloʻofá. Ko e hā ha fakamoʻoni ʻo e ʻaloʻofá ʻoku nau mamata ki ai ʻi heʻenau moʻuí? Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻoku lava ke nau fakakaukau ki ai ʻi he folofolá?

  • Fakaafeʻi e mēmipa takitaha ʻo e kōlomú ke ne hiki ha lisi ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ne ako ʻi heʻene lau fekauʻaki mo e ʻaloʻofá ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá mo e Tuʻu maʻu ʻi he Tuí. Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe ha meʻa mei heʻenau ngaahi lisí pea fakamatalaʻi e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ia kiate kinautolú. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ha ngaahi fakatātā (ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí pe ha makasini ʻa e Siasí) ʻoku hā ai ha kakai ne nau maʻu ʻa e ʻaloʻofá pe tokoni mei he ʻOtuá, pea kole ange ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako fekauʻaki mo e kakai ko ʻení ʻo tautau toko ua pe fakakulupu iiki. Ko e hā ha ngaahi aʻusia tatau ʻe lava ke nau vahevahe mei heʻenau moʻuí?

  • ʻOmai ha vaʻa ʻakau ki he fakataha ʻa e kōlomú, pea fakaafeʻi e kau talavoú ke nau kumi pe naʻe fakaʻaongaʻi fēfē ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi vaʻa ʻakaú ke akoʻi ʻaki ʻa e ʻaloʻofá ʻi he Sione 15:1–10. Ko e hā e mahino ʻoku nau maʻu mei he ngaahi vēsí ni ʻo fekauʻaki mo e ʻaloʻofá? Fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kōlomú ke fakaʻaongaʻi e vaʻa ʻakau naʻá ke haʻu mo iá ke fakamatalaʻi fakanounou ʻaki ki he toenga ʻo e kōlomú e meʻa naʻá ne ako ʻo fekauʻaki mo e ʻaloʻofá.

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e tokāteline ʻo e ʻaloʻofá? Ko e hā e ngaahi ongo ʻoku nau maʻú? ʻOku toe ʻi ai mo haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai hano fakamoleki ha taimi lahi ange ʻi he tokāteliné ni?

Tokoni fakafaiakó

“ʻE ʻi ai … pē taimi he ʻikai ke ke ʻiloʻi ai ha tali ki ha fehuʻi. Kapau ʻe hoko ʻeni, peá ke talaange ʻoku ʻikai ke ke ʻiloʻi. Te ke lava ʻo talaange te ke feinga ke maʻu e talí. Pe [ko haʻo fakaafeʻi ʻa e] kalasí ke nau kumi e talí, ʻo ʻoange [kiate] kinautolu ha taimi ʻi ha lēsoni kehe ke nau fakamatalaʻi ai e meʻa kuo nau ʻiló” (ʻOku ʻIkai Ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻI he Faiakó [2000], 71).

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi ʻa e fakatahá ʻe he talavou ʻokú ne tatakí. ʻE lava ke ne:

  • Fai ʻene fakamoʻoní ki he mālohi ʻo e ʻaloʻofá.

  • Tataki ha fealeaʻaki ʻi he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻe he ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke fakahoko lelei ange honau ngaahi fatongia lakanga fakataulaʻeikí.

Paaki