Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Ko e hā te u lava ʻo fai ke tokoniʻi ai e kāingalotu foʻou ʻo e Siasí?


Ko e hā te u lava ʻo fai ke tokoniʻi ai e kāingalotu foʻou ʻo e Siasí?

ʻOku faingataʻa ki he kakai tokolahi e hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. ʻE lava ke kau ai hano tukuange atu ʻo e ngaahi kaungāmeʻa motuʻá mo e liliu ki ha tōʻonga moʻui foʻou. ʻOku fie maʻu ʻe he mēmipa foʻou kotoa pē ʻi he Siasí ha kaungāmeʻa, ha fatongia, mo fafanga ʻaki “ʻa e folofola lelei ʻa e ʻOtuá” (Molonai 6:4). Te tau lava ʻo tokoniʻi e kāingalotu foʻoú ʻaki haʻatau fakakaungāmeʻa kiate kinautolu, ngāue fakataha mo kinautolu, mo vahevahe ʻetau fakamoʻoní kiate kinautolu.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā kuó ke fai ke tokoni ki hono fakamālohia ʻo e kāingalotu foʻoú? Ko e hā ne fai ʻe he niʻihi kehé ke tokoniʻi koe hili ho papitaisó?

ʻOku ʻi ai nai ha kau talavou ʻi hoʻo kōlomú ko ha kāingalotu foʻou ʻo e Siasí? Kuo nau feinga fēfē ke anga ki he hoko ko ha kāingalotu ʻo e Siasí? Kuo tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe he kau talavou kehé?

Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi potufolofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā e meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke vahevahe mo e kau talavoú?

Luke 22:32; Loma 15:1–2; Molonai 6:4–5; T&F 81:5; 108:7 (Fakamālohia e kaungā Kāingalotú)

Neill F. Marriott, “Ko e Hā Te Tau Faí?” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 10–12

Neil L. Andersen, “Ko ia Ia ʻOkú Ne Maʻu ʻa Kinautolú, ʻOkú Ne Maʻu Au,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 49–52

Kaungāmeʻa,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (2011), 16–17

Vitiō: “Ngāue Fakafaifekaú mo e Pukepuké: Georgia Elias,” “Tokoniʻi e Kau Mēmipa Foʻoú ke ʻAve ha Hingoa ki he Temipalé”

Ko e faiako ʻi he founga ʻa e Fakamoʻuí

Naʻe kumi ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi faingamālie ke ako ʻe Hono kau muimuí ha ngaahi aʻusia mālohi ʻaupito. ʻI he taimi naʻá Ne hā ai ki he kau Nīfaí, naʻá Ne fakaafeʻi kinautolu ke nau haʻu tahataha kiate Ia, koeʻuhí ke nau sio, ongoʻi, mo nau ʻiloʻi Ia. ʻI hoʻo akoʻi e kau talavoú, fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ha ngaahi founga ʻo e fakakaungāmeʻá, tokoní, mo vahevahe ʻenau fakamoʻoní ki he kāingalotu foʻou ʻo e Siasí.

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE tataki e fakataha fakakōlomú ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú (pe ko ha ʻasisiteni ki he pīsopé ʻi he kōlomu ʻa e kau taulaʻeikí). Te ne tataki e kau talavoú ʻi he fealēleaʻaki fakataha ʻo kau ki he pisinisi ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (mei he folofolá pea mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), fakalotolahiʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono fakahoko honau fatongia ki he ʻOtuá, pea fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ne teuteu ʻaki ʻene fakafonu e ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga ha fakataha fakapalesitenisī.

Kamata ʻa e akó

Filifili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau pē ʻaʻau ke fakamanatu ʻaki e lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí pea fakafeʻiloaki e lēsoni ʻo e uike ní:

  • Fakatauhoa e kau talavoú, pea tuku atu ha miniti ʻe ua ke nau vahevahe ai e meʻa ʻoku nau manatuʻi mei he lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí. Kole ki ha hoa ʻe taha ke na vahevahe ki he kōlomú e meʻa ʻokú na manatuʻí.

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fakamatalaʻi ha ngaahi ongo ʻoku haʻu fakataha mo e ngaahi aʻusia foʻoú, hangē ko e ʻuluaki ʻaho ʻi ha kalasi, kau ki ha kalapu pe timi, pe kamata ʻi ha ngāue foʻou. Kole ange ke nau aleaʻi e founga ʻoku tatau ai e ngaahi ongo ko ʻení mo e meʻa ne aʻusia ʻe he kāingalotu foʻou ʻo e Siasí. Fakaafeʻi ke nau vahevahe haʻanau ngaahi aʻusia tatau, ʻi haʻanau hoko ko ha kau mēmipa foʻou pe ko ha kau mēmipa foʻou kehe.

Ako fakataha

ʻE tokoni e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau ʻilo ai e founga ki hono fakamālohia ʻo e kāingalotu foʻoú.Muimui ʻi he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe toe lahi ange ʻe ʻaonga taha ki hoʻo kōlomú:

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fakakaukauloto atu ki ha mēmipa ʻo e Siasí ʻokú ne tokoni ki he kau papi ului foʻoú, ʻoku kehe honau tūkungá mei he mēmipa ko iá. ʻE lava ʻe he kau talavoú ʻo lisi he palakipoé e ngaahi meʻa ʻe ala fai pe ʻikai totonu ke fai ʻe he mēmipa ko ʻeni ʻo e Siasí ke ongoʻi ai ʻe he kau ului foʻoú ʻoku talitali lelei kinautolu.  ʻI he lea ʻa ʻEletā Neil L. Andersen “Ko ia Ia ʻOkú Ne Maʻu ʻa Kinautolú, ʻOkú Ne Maʻu Au” ʻokú ne fai ai ha fanga kiʻi talanoa kau ki ha kakai ne nau faitokonia e kau ului foʻoú, pea moe lea ʻa Sisitā Neill F.Marriott “Ko e Hā Te Tau Faí?” ʻo fekauʻaki mo e talitali lelei ne fai kiate ia ʻe he kāinga hono husepānití heʻene hoko ko ha taha ului foʻoú. Ko e hā ʻe lava ke ako ʻe he kau talavoú mei he fanga kiʻi talanoá ni, te nau lava ʻo tānaki ki heʻenau lisí? 

  • Hiki he palakipoé ha ngaahi potufolofola fakafekauʻaki (hangē ko ia ʻoku hiki ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení) fekauʻaki mo hotau fatongia ke fakamālohia hotau kaungā Kāingalotú. Kole ki he talavou takitaha ke ne lau ha taha ʻo e ngaahi potufolofola fakafekauʻakí, pea fakakaukau ki he founga e fakaʻaongaʻi ai ia ki he kāingalotu foʻou ʻo e Siasí. Kole ange ke ne tohi ʻi he palakipoé ha fakamatala fakanounou ʻo ʻene kupuʻi folofolá pea vahevahe ha sīpinga ʻo e tefitoʻi moʻoni ʻokú ne akoʻí. ʻEke ki he kau talavoú pe ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakamālohia e kāingalotu foʻou ʻo e Siasí.

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau mamata he foʻi vitiō ko e “Ngāue Fakafaifekaú mo e Pukepuké: Georgia Elias” pea sio ki he ngaahi meʻa naʻe fai ʻe he uooti foʻoú ke tokoniʻi ai ʻa Siōsiá ke ne mālohi ʻi he ongoongoleleí hili hono papitaisó. Ko e hā ha toe meʻa ʻoku nau ako mei he aʻusia ʻa Siōsiá te ne lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau fakamālohia ai e kāingalotu foʻoú? Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fakakaukau ki he kāingalotu foʻou ʻi honau uōtí. ʻOku kei ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi? ʻE tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe he kau mēmipa ʻo e kōlomú? Ke hoko ko ha konga ʻo e fealeaʻaki ko ʻení, mahalo te ke loto ke aleaʻi e vitiō “Tokoniʻi e Kau Mēmipa Foʻoú ke ʻAve ha Hingoa ki he Temipalé.”

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau lau e “Kaungāmeʻá” ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú pea kumi ha ngaahi tali ki he fehuʻi “Ko e hā e ʻuhinga ʻo e kaungāmeʻa moʻoní?” Kole ke nau vahevahe ha meʻa ʻoku nau maʻu pea vahevahe ha aʻusia naʻe hoko ai ha taha ko hanau kaungāmeʻa moʻoni. Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ke tau hoko ko ha ngaahi kaungāmeʻa lelei ki he kāingalotu foʻou ʻo e Siasí? Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau hiki ha lisi ʻo e kāingalotu foʻou ʻoku nau ʻiló pea aleaʻi e founga te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ai e faleʻi ʻi he Ki Hono Fakamālohia e Toʻu Tupú ke fakakaungāmeʻa kiate kinautolu.

  • Fakaafeʻi e kōlomú ke nau fakakakato ha taha ʻo e ngaahi ʻekitivitī ako ko ʻeni mei he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí,peesi 266: ko e ʻekitivitī fika uá “Ako Fakatāutahá” pe ko e ʻekitivitī hono tolú “Ako mo e Hoá.”

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e founga ki hono fakamālohia ʻo e kāingalotu foʻoú? Ko e hā haʻanau ongo pe fakakaukau?ʻOku toe ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke tuku ha taimi lahi ange ki he tokāteline ko ʻení?

Tokoni fakafaiako

“Kimuʻa pea kamata e lēsoní, vahe ki ha taha pe toko ua ke na fakafanongo lelei pea tokoni ke fakamāʻopoʻopo e ngaahi konga mahuʻinga pe ko hono kotoa ʻo e lēsoní” (ʻOku ʻikai ha Ui ʻE Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [2000], 111).

ʻĪmisi

Vitiō: “Vakaiʻi e Meʻa Ne Nau Akó”

Mamata kahi ange

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi ʻa e fakatahá ʻe he talavou ʻokú ne tatakí. ʻE lava ke ne:

  • Vahevahe ʻene fakamoʻoní fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e fakakaungāmeʻa ki he kau mēmipa foʻoú.

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fokotuʻu ha taumuʻa fakatāutaha ʻi heʻenau kiʻi tohi Fatongia ki he ʻOtuá ke fakakaungāmeʻa ki he kau mēmipa foʻoú (vakai, “Fakaafeʻi ʻA e Kakai Kotoa Pē ke Haʻu kia Kalaisi,” peesi 28–29, 52–53, pe 76–77).

Paaki