Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Ko e hā ʻa Saione?


Ko e hā ʻa Saione?

ʻOku fekauʻi ʻe he ʻEikí ke tau “feinga ke ʻomai pea fokotuʻu ʻa e ngāue ʻo Saioné” ( T&F 6:6). ʻOku ʻuhinga e Saioné ki he kakai ʻa e ʻEikí ʻoku nau loto taha mo fakakaukau taha mo nofo fakataha ʻi he māʻoniʻoní. Te tau lava ke fokotuʻu ʻa Saione ʻaki hano langa hake e uouangatahá mo e mālohinga fakalaumālié ʻi hotau ʻapí, uōtí pe koló, mo e ngaahi koló.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

ʻOkú ke feinga fēfē ke moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo Saioné ʻi hoʻo moʻuí mo e fāmilí? Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai ha laumālie ʻo e uouangatahá ʻi ha uooti pe ʻi ho fāmilí?

ʻOku uouangataha nai e kau talavou ʻi hoʻo kōlomú? Ko e hā te nau lava ʻo fai ke fokotuʻu ai ʻa Saione? Ko e hā ha ngaahi faingataʻa te nau fehangahangai mo ia?

Ako ʻi he faʻa lotu e ngaahi potufolofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Ko e hā ha meʻa te ne ueʻi e kau talavoú ke nau langa ʻa Saione?

Mōsaia 18:21; T&F 38:27 (ʻOku totonu ke tau feinga ke uouangataha)

4 Nīfai 1:1–18 (Naʻe nofo fakataha e kau Nīfaí mo e kau Leimaná ʻi ha tuʻunga ne hangē ko Saioné)

T&F 6:6; 11:6; 12:6; 14:6 (Feinga ke fokotuʻu ʻa e ngāue ʻo Saioné)

T&F 97:21; Mōsese 7:18 (Ko e hā ʻa Saione?)

Jeffrey R. Holland, “Ngaahi Hiva ʻoku Hivaʻi mo ʻIkai Hivaʻí,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 49–51

Benjamín De Hoyos, “Ke Hoko ʻEtau Māmá ko ha Fuka ki he Ngaahi Puleʻangá,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 124–26

Henry B. Eyring, “Ke Taha Hotau Lotó,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 68–71

Saione,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 174–75

Vitiō: “Vaʻe ʻo Teitoní,” “Ko Hono Vahevahe ʻo e Maama ʻo Kalaisí”

Ko e faiako ʻi he founga ʻa e Fakamoʻuí

Naʻe teuteuʻi ʻe he Fakamoʻuí Ia ke faiako, ʻaki hano tuku ha taimi ke nofo toko taha pē ʻo lotu mo ʻaukai ʻo fekumi ki ha fakahinohino mei Heʻene Tamai Hēvaní.Te ke muimui fēfē ki he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi hoʻo teuteu ke akoʻi e kau talavoú fekauʻaki mo hono fokotuʻu ʻa Saione ʻi honau ʻapí, kōlomú, mo e koló?

ʻĪmisi

Vitiō: “Tau Moʻui ʻAki”

Mamata lahi ange

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE tataki e fakataha fakakōlomú ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú (pe ko ha ʻasisiteni ki he pīsopé ʻi he kōlomu ʻa e kau taulaʻeikí). Te ne tataki e kau talavoú ʻi he fealēleaʻaki fakataha ʻo kau ki he pisinisi ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (mei he folofolá pea mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), pea mo fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke ne akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ne teuteu ʻaki ʻene fakafonu e ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga ha fakataha fakapalesitenisī.

Kamata ʻa e akó

Filifili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau pē ʻaʻau ke fakamanatu ʻaki e lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí pea fakafeʻiloaki e lēsoni ʻo e uike ní:

  • Kole ki he mēmipa takitaha ʻo e kōlomú ke ne fakaʻosi mai e sētesi ko ʻení: “Ko e meʻa ne mau ako ʻi he uike kuo ʻosí naʻe mahuʻinga kiateaú koeʻuhi….”

  • Tohiʻi e Saione ʻi he palakipoé, pea kole ki he kau talavoú ke nau hiki e ngaahi lea ʻoku haʻu ki honau ʻatamaí he taimi ʻoku nau fakakaukau ai ki Saioné. Fakaafeʻi ke nau lau e peesi 174–75 ʻo e Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí ke tānaki atu ki heʻenau lisí. Ko e hā hotau fatongia ko e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ʻi hono langa hake ʻo Saioné?

Ako fakataha

ʻE tokoni e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ke ako e kau mēmipa ʻo e kōlomú fekauʻaki mo Saione. Muimui ʻi he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻo fili ha ʻekitivitī ʻe taha pe toe lahi ange ʻe ʻaonga taha ki hoʻo kōlomú:

  • Ko e naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻi heʻene lea “Ngaahi Hiva ʻoku Hivaʻi mo ʻIkai Hivaʻí” ʻo fekauʻaki mo e founga ʻoku hangē ai e Siasí ko ha kuaeá? Ke tokoni ke mahino ki he kau talavoú e fakatātā ʻa ʻEletā Hōlaní, fakaafeʻi ha tokotaha pe tokolahi ange kuo nau hiva ʻi ha kuaea, ke nau vahevahe atu ʻenau fakakaukau ki he founga ʻoku tokoni ai hono hivaʻi ha kuaeá, ke mahino kiate kinautolu e fie maʻu ke ʻi ai ha kehekehe ʻi he puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Te tau langa fēfē hake ʻa Saione ʻaki hono “fakaʻatā” ha feituʻu ʻi heʻetau kōlomú, ʻi heʻetau kulupu ʻo e Kau Talavoú pe ʻi he uōtí, maʻá e kakai ʻoku nau ongoʻi hangē ʻoku ʻikai talitali lelei kinautolú? Ko e hā ha faleʻi naʻe fai ʻe ʻEletā Hōlani ʻe ala tokoni ke tau fai ai ʻeni?

  • Naʻe fai ʻe ʻEletā Benjamín De Hoyos ʻa e fehuʻi ko ʻení heʻene lea “Ke Hoko ʻEtau Māmá ko ha Fuka ki he Ngaahi Puleʻangá”: “Ko e hā ha ngaahi meʻa mahuʻinga ke fai ʻi he momeniti fakaʻofoʻofa ko ʻeni ko hono langa hake ʻo Saioné mo e tānaki ʻo ʻIsilelí?” Ke tokoni ki hono maʻu ʻe he kau talavoú e ngaahi tali ki he fehuʻí ni, te nau lava ʻo lau e palakalafi ʻe 11 fakamuimuitaha ʻo e lea ʻa ʻEletā De Hoyos. Te tau lava fēfē ʻo langa hake ʻa Saione ke lelei ange ʻi he ngaahi founga ʻe tolu naʻá ne vahevahe maí?

  • Lau fakataha ʻa e Mōsese 7:18–19, ʻo kumi ha hingoa ʻe taha ʻo Saione. Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fakakaukauloto pe ʻoku fēfē e “Kolo ʻo e Māʻoniʻoní.” ʻOku kehe fēfē ia mei he māmani ʻoku tau nofo ai he taimi ní? Fakaafeʻi ke nau hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi meʻa he ʻikai ke maʻu mo e ngaahi meʻa ʻe maʻu ʻi he Kolo ʻo e Māʻoniʻoní. Poupouʻi ke nau lau e 4 Nīfai 1:1–18 ke maʻu ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo tānaki ki heʻenau lisí. Ko e hā ha ngaahi liliu te tau fai fakafoʻituitui ke lava ʻo langa ʻa Saione? Ko e hā ʻe fai ʻe he kau talavoú ke langa ʻa Saione ʻi honau fāmilí? ʻi heʻenau kōlomú?

  • Kole ki he kau talavoú ke nau lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:6; 11:6; 12:6; mo e 14:6 pea kumi ha kupuʻi lea ʻoku nau faitatau ai. Ko e hā ʻene ʻuhinga ki he kau talavoú ʻa hono fokotuʻu e ngāue ʻo Saioné? Huluʻi ha foʻi vitiō ʻe taha ʻoku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau kumi ha ngaahi founga ʻoku fekumi ai e kau talavou ʻi he vitioó ke ʻomi mo fokotuʻu e ngāue ʻo Saioné. Ko e hā ha ngaahi meʻa ne nau saiʻia ai ʻi he ngaahi tōʻonga mo e fakaʻamu ʻa e kau talavou ko ʻení? Te nau muimui fēfē ki he sīpinga ʻa e kau talavoú ke tokoni ki hono fokotuʻu ʻa Saioné?

  • Vahevahe ʻa e kōlomú ki ha kulupu ʻe ua. Kole ki he kulupu ʻe taha ke lau mo aleaʻi e Mōsaia 18:21 mo e Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 38: 27, pea kole ki he kulupu ʻe taha ke lau mo aleaʻi e Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 97: 21 mo e Mōsese 7:18. Fakaafeʻi e ongo kulupú ke na palani ha lēsoni fakataumuʻa te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ke akoʻi ʻaki ki he toenga ʻo e kalasí ʻa e meʻa ne nau ako mei heʻenau ongo potufolofolá (kapau ʻoku nau fie maʻu tokoni, vahevahe ange ʻa e “Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Talanoá mo e Sīpingá ke Akoʻi ʻaki e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ongoongoleleí” ʻi he peesi 22 ʻo e Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí). Kole ange ke nau fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi fakakaukaú. Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻo e faaitaha ko ha fāmili, kōlomu, uooti pe koló? 

  • Lau fakakōlomu e T&F 38:27. Ko e hā ʻoku finangalo ai e ʻEikí ke tau tahá? Vahevahe ki he kau talavoú e ngaahi konga ʻo e lea ʻa Palesiteni Henry B. Eyring “Ke Taha Hotau Lotó”, pea kole ke nau kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe Palesiteni ʻAealingi ʻe lava ke ne tokoniʻi kitautolu ke tau toe uouangataha lahi ange ʻi hotau fāmilí mo e kōlomú. Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau hiki ʻi he palakipoé e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku nau maʻú. Ko e hā ha ngaahi fakatūkiaʻanga te ne taʻofi e kau talavoú mei hono aʻusia e uouangatahá? Te nau lavaʻi fēfē e ngaahi fakatūkiaʻanga ko ení? Poupouʻi e kau talavoú ke nau fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa fakataautaha ke fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki hono fakatupulaki e uouangatahá ʻi honau fāmilí. Ngāue fakataha ke fokotuʻu ha taumuʻa tatau ke uouangataha lahi ange fakakōlomu.

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e ʻuhinga ʻo e Saioné? Ko e hā haʻanau ongo pe fakakaukau? ʻOku toe ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke tuku ha taimi lahi ange ki he tokāteline ko ʻení?

Tokoni fakafaiako

“ʻOku totonu ke ʻoua te tau lea fakamahamahalo ʻaki ha ngaahi lea ʻa ha kau taki ʻo e Siasí ʻo ʻikai te tau tomuʻa fakapapauʻi e feituʻu ʻoku maʻu ai ʻa e ngaahi lea ko iá.ʻI he taimi ʻoku tau lea ʻaki ai ʻa e ngaahi potufolofolá, ʻoku totonu ke tau fakapapauʻi ʻoku tatau ʻetau fakaʻaongaʻí pe lea ʻaki kinautolú mo ʻenau tuʻu totonu he folofolá” (ʻOku ʻikai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [2000], 58

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi ʻa e fakatahá ʻe he talavou ʻokú ne tatakí. Te ne lava ʻo:

  • Fakaafeʻi e kōlomú ke nau fakakaungāmeʻa ki ha taha ʻoku ʻikai ke ne ongoʻi ʻoku kau ʻi heʻenau kōlomú pe feohi fakakaumeʻá.

  • Vahevahe ʻene ongo kau ki Saioné mo e mahuʻinga ʻo e uouangataha ʻa e kōlomú.

Paaki