Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Ko e hā ʻoku tau totongi vahehongofulu aí?


Ko e hā ʻoku tau totongi vahehongofulu aí?

Ko ha faingamālie toputapu ʻa e totongi vahehongofulú. ʻOku tau fakahaaʻi ʻi heʻetau totongi vahehongofulú ʻetau houngaʻia ki he meʻa kotoa kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá pea fakafoki kiate Ia ha konga ʻo e meʻa kuo tau maʻú. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻa e vahehongofulú ke langa ʻa e ngaahi temipalé, falelotú, liliu leá mo hono paaki ʻo e folofolá, fai ʻa e ngaahi ngāue fakafaifekaú mo e hisitōlia fakafāmilí, pea langa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní pea ʻi ha ngaahi founga kehe.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Fakakaukau ki he ngaahi tāpuaki fakalaumālie mo fakatuʻasino kuó ke maʻu ʻi hono totongi hoʻo vahehongofulú. Ko e hā hoʻo ngaahi aʻusia te ke lava ʻo vahevahe mo e kau talavoú?

Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ki he kau talavoú ke totongi ʻenau vahehongofulú? Teke akoʻi fēfē kiate kinautolu e mahuʻinga ʻo hono moʻui ʻaki e fono ʻo e vahehongofulú?

Ko e hā e ngaahi folofola mo e naunau kehe ʻe tokoni ki he kau talavoú ke mahino e ʻuhinga ʻoku tau totongi vahehongofulu aí?

Malakai 3:8–10; 3 Nīfai 24:8–10; T&F 64:23 (Ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai he vahehongofulú)

T&F 119 (Ko hono fakahaaʻi e fono ʻo e vahehongofulú)

David A. Bednar, “Ko e Ngaahi Matapā ʻo e Langí,Ensign or Liahona, Nōvema 2013

Henry B. Eyring, “Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Vahehongofulú,” Liahona, Sune 2011, 4–5

Carl B. Pratt, “Ko e Ngaahi Tāpuaki Fungani Taha ʻa e ʻEikí,” Ensign mo e Liahona, Mē 2011, 101–3

Vahehongofulú,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 205–07

Vahehongofulú mo e Ngaahi Foakí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (2011), 38–39

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe falala ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá, teuteuʻi kinautolu, mo ʻoange kiate kinautolu ʻa e ngaahi fatongia mahuʻinga ke akoʻi, tāpuakiʻi, pea mo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. Te ke fakahaaʻi fēfē hoʻo falala ki he kau talavoú pea ʻoange ʻa e faingamālie ke nau feakoʻiʻaki ai?

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE hanga ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī ʻi he kōlomú (pe ko ha ʻasisiteni ki he pīsopé ʻi he kōlomu ʻa e kau taulaʻeikí) ʻo tataki e fakataha fakakōlomú. ʻOkú ne tataki e kau talavoú ʻi he fealeaʻaki fakataha kau ki he ngaahi meʻa ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ki honau ngaahi fatongia fakataulaʻeikí (mei he folofolá mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), fakalotolahiʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono fakahoko honau fatongia ki he ʻOtuá, pea fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. Te ne lava ʻo teuteu ʻaki hano fakafonu ha ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga ha fakataha ʻa e kau palesitenisií.

Kamata ʻa e akó

Fili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau pē ʻaʻau ke fakamanatu e lēsoni he uike kuo ʻosí mo fakafeʻiloaki ʻaki e lēsoni ʻo e uike ní:

  • Hiki ʻa e fehuʻi mei he tefito ʻo e lēsoni he uike kuoʻosí ʻi he palakipoé, pea kole pe ʻe lava ha taha ʻo e kau talavoú ʻo tali mei he meʻa naʻá ne ako ʻi he uike kuoʻosí.

  • Tohi ʻi he palakipoé, “Ko e hā ʻokú ke totongi vahehongofulu aí?” Fakaafeʻi ʻa e kau talavoú ke fakakaukauloto ki hano ʻeke ange ʻe hano kaungāmeʻa ʻi ha tui fakalotu kehe e fehuʻi ko ʻení. Ko e hā haʻanau tali? Fakalotolahiʻi ke vahevahe ha aʻusia ʻanautolu pe ko honau fāmilí kau ki he vahehongofulú.

Ako fakataha

ʻE tokoni ʻa e ʻekitivitī takitaha ʻi laló ki he kau talavoú ke mahino e fono ʻo e vahehongofulú. Muimui ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié ʻo fili ha taha pe toe lahi ange ʻe ngāue lelei taha ki hoʻo kōlomú:

  • Kole ki he kau talavoú ke nau fekumi ʻi he Malakai 3:8–10 mo e T&F 64:23 pea vahevahe ʻa e ngaahi talaʻofa ʻoku fai kiate kinautolu ʻoku nau totongi vahehonogulú. Kole ki he kau talavoú ke nau fekumi ki he meʻa ʻoku finangalo ki ai ʻa e ʻEikí ʻi hono totongi e vahehongofulú ʻaki hano lau e T&F 119 (fakamalaʻi ko e “tupú” ko ʻetau “paʻanga hū mai” fakataʻú ia). Tufa ha ngaahi foomu vahehongofulu pea tuku ki he kau talavoú ke nau fevahevaheʻaki e founga hono fakaʻaongaʻí. Vahevahe e founga hono tāpuekina koe ʻi hoʻo totongi vahehongofulú.

  • Tā ha kōlomu ʻe tolu ʻi he palakipoé ʻaki e ngaahi tefito ko ʻení: Ngaahi Tāpuakí, Founga Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Paʻangá, mo e Tōʻongá. Vahevahe ʻa e kōlomú ki ha ngaahi kulupu iiki, pea vahe ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi tefitó ke fekumi ki ai ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: “Vahehongofulú mo e Ngaahi Foakí.” Kole ke nau tohi e meʻa te nau ʻiló ʻi he kōlomu totonu ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi hanau niʻihi ke nau vahevahe ʻenau fakamoʻoní kau ki he fono ʻo e vahehongofulú.

  • Lau, fakaʻaliʻali pe fai e talanoa kau ki he kui tangata ʻa ʻEletā Palati mei he “Ko e Ngaahi Tāpuaki Fungani Taha ʻa e ʻEikí.” Tufa ha tatau ʻo e leá ki he kau talavoú, pea kole ke nau fekumi ki ha taha ʻo e ngaahi lēsoni ne ako ʻe ʻEletā Pratt mei heʻene kui tangatá pea vahevahe ia mo e kōlomú. Fakaafeʻi ʻa e kau talavoú ke talanoa ki ha taimi ne hoko ai ʻa hono totongi ʻo e vahehongofulú ko ha tāpuaki kiate kinautolu pe ko honau fāmilí (pe vahevahe haʻo aʻusia).

  • Vahevahe ʻa e kōlomú ki ha fanga kiʻi kulupu. Kole ki he kulupu ʻe taha ke lau ʻa e fakamatala ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi “Ko e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Vahehongofulú,” pea kole ki he kulupu kehé ke nau lau e palakalafi 2–13 ʻo e lea ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā “Ko e Ngaahi Matapā ʻo e Langí.” Kole ki he kulupu takitaha ke hiki ha lisi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi he taimi ʻoku tau totongi ai e vahehongofulú, pea hiki e ngaahi tāpuakí he palakipoé. Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau vahevahe ʻa e ngaahi tāpuaki kuo nau maʻu mo honau fāmilí ʻi hono totongi ʻo e vahehongofulú. ʻEke kiate kinautolu e founga ʻe tokoniʻi ai ʻe hono moʻui ʻaki e fono ʻo e vahehongofulú ʻenau nofomali he kahaʻú mo e fāmilí.

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e ʻuhinga ʻoku tau totongi vahehongofulu aí? Ko e hā haʻanau ngaahi ongo pe fakakaukau? ʻOku ʻi ai haʻanau toe ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga ke fakamoleki ha toe taimi ʻi he tokāteline ko ʻení?

Tokoni fakafaiako

“Tali ki he ngaahi tali halá ʻi he fakaʻapaʻapa mo e angalelei. Fapapauʻi ʻoku kei ongoʻi ʻe he tokotaha fakafoʻituitui kotoa pē ha fiemālie ke fie kau mai” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Anga ʻi he Faiakó [2000], 76).

ʻĪmisi

Vitiō: ”Fakaafeʻi ke Ngāue”

Mamata kahi ange

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi ʻa e fakatahá ʻe he talavou ʻokú ne tatakí. ʻE lava ke ne:

  • Vahevahe ʻoku hoko ai ʻa hono totongi ʻo e vahehongofulú ko ha konga mahuʻinga ʻo ʻene moʻuí.

  • Fakatukupaaʻi e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke totongi vahehongofulú maʻu pē.

Paaki