Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Ko e hā ʻoku totonu ai ke u ngāue fakafaifekaú?


Ko e hā ʻoku totonu ai ke u ngāue fakafaifekaú?

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni: “ʻOku totonu ke teuteu ʻe talavou moʻui taau kotoa ʻe malavá ke ngāue fakafaifekau. Ko e ngāue fakafaifekaú ko ha fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí—ko ha fatongia ʻoku ʻamanaki mai e ʻEikí ʻe fakahoko ʻe kitautolu kuó Ne foaki lahi ki aí. Kau talavou, ʻoku ou naʻinaʻi atu ke mou teuteu ke ngāue fakafaifekau” (“ʻI Heʻetau Toe Fakataha Maí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 4–6).

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Fakakaukau ki he fiefia ʻokú ke maʻu pe ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi ʻi he ngāue fakafaifekau taimi kakató. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo hoko ki hoʻo moʻuí koeʻuhí ko e ngāue fakafaifekaú?

Ko e hā ha ngaahi meʻa kuo aʻusia ʻe he kau talavoú ʻi hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé? Ko e hā te ke lava ʻo fai ke tokoni ki he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ke fakatupulaki ʻenau holi ke ngāue fakafaifekaú?

Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi potufolofola mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení. ʻOkú ke pehē ko e hā te ne ueʻi ʻa e kau talavoú ke nau teuteu ke ngāue fakafaifekaú?

Mātiu 28:19–20; T&F 50:13–14; 88:81 (ʻOku ʻi ai hotau fatongia ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí)

T&F 4 (Ngaahi ʻulungaanga ʻokú ne fakafeʻungaʻi kitautolu ke tokoni ki he ʻEikí)

T&F 18:9–16 (ʻOku mahuʻinga lahi ʻa e ngaahi laumālié ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá)

Neil L. Andersen, “Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 49–52; vakai foki, vitiō “Ko Ho ʻAho ke Ngāue Fakafaifekaú”

W. Christopher Waddell, “Ko e Tahaʻi Faingamālie ʻo e MoʻuíEnsign pe Liahona, Nōvema 2011, 50–52

Vitiō: “Ngāue Fakafaifekaú: Ko ha Fatongia ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí”

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ke nau ngāue ʻi he tui mo moʻui ʻaki ʻa e ngaahi moʻoni naʻá Ne akoʻí. Naʻá Ne kumi ha ngaahi faingamālie ke nau ako ai ʻo fou he ngaahi meʻa ne nau aʻusiá (vakai, Luke 5:1–11). Ko e hā ʻe lava ʻo fai ʻe he kau talavoú he taimí ni ke ne ueʻi kinautolu ke nau maʻu ha holi ke ngāue fakafaifekau taimi kakato aí?

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE tataki e fakataha fakakōlomú ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú. Te ne tataki e kau talavoú ʻi he fealēleaʻaki fakataha ʻo kau ki he pisinisi ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (mei he folofolá pea mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), pea mo fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke ne akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ne teuteu ʻaki ʻene fakafonu e ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga e fakataha fakapalesitenisií.

Kamata e aʻusia fakaakó

Filifili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau pē ʻaʻau ke toe fakamanatu e lēsoni he uike kuo ʻosí mo fakafeʻiloaki ʻaki e lēsoni he uike ní:

  • Kole ki he kau talavou takitaha ke nau fakamoleki ha miniti ke hiki ai ki he lahi tahá ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo manatuʻi mei he lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí. Fakaafeʻi ʻa e kau talavoú ke nau vahevahe ʻenau lisí.

  • Vahevahe ʻa e kau talavoú ki ha ngaahi kulupu, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau aleaʻi ha ngaahi tali ʻe ala maʻu ki he fehuʻi “Ko e hā ʻoku totonu ai ke u ngāue fakafaifekau taimi kakató?” Fakaafeʻi ha taha ʻo e kau talavoú mei he kulupu takitaha ke ne hiki ha niʻihi ʻo ʻenau talí he palakipoé.

Ako fakataha

ʻE tokoni ʻa e ngaahi ʻekitivitī takitaha ʻi laló ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ai ke nau ngāue fakafaifekaú. Muimui ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié, fili ha [ʻekitivitī ʻe] taha pe lahi ange ʻe ngāue ʻaonga taha ki hoʻo kōlomú:

  • Fakaafeʻi ʻa e kau talavoú ke nau lau fakafoʻituitui ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:9–16 mo kumi ʻa e tali ki he fehuʻi “Ko e hā kuo tuku ai ʻe he ʻEikí ʻa e fatongia ʻo e vahevahe ʻo e ongoongoleleí ki he kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí?” Fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ʻo kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi talí mo e kōlomú. Ko e hā ʻoku mahuʻinga lahi ai ʻa e laumālié ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá? Ko e hā ha ngaahi meʻa ne aʻusia ʻe he kau talavoú ʻi hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí ʻe lava ke nau vahevahe mo e kōlomú?

  • Huluʻi ʻa e vitiō “Ngāue Fakafaifekaú: Ko ha Fatongia ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí.” Fakaafeʻi ha kau talavou ke nau vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo e lea ʻa Palesiteni Monisoní. Poupouʻi ʻa e kau talavoú ke nau hiki ʻa e ʻuhinga te nau fie ngāue fakafaifekau taimi kakato aí, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau fokotuʻu e meʻa ne nau hikí ʻi ha feituʻu te ne fakamanatu ai kiate kinautolu ʻa ʻenau holi ke ngāué.

  • Lau fakataha ha potufolofola ʻe taha pe lahi ange ʻa ia kuo fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea fehuʻi ange ki he kau talavoú pe ʻoku nau pehē ʻe kehe fēfē ʻa e māmaní kapau ʻe ʻilo ʻe he taha kotoa mo moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí. Ko e hā ha ngaahi palopalema pe ngaahi faingataʻa ʻi he māmaní he ʻahó ni ʻoku fakaleleiʻi ʻi he taimi ʻoku tau moʻui ʻaki ai ʻa e ongoongoleleí? ʻOku kehe fēfē hoʻo moʻuí koeʻuhí ko e ongoongoleleí?

  • Huluʻi ʻa e vitiō “Ko Ho ʻAho ke Ngāue Fakafaifekaú” (pe lau fakakōlomu ʻa e meʻa ne aʻusia ʻe Siti Kouingí ʻi he lea ʻa e ʻEletā Niila L. ʻEnitasoní “Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá”). Kole ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau lisi ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa te ne ala taʻofi ʻa e kau talavoú mei haʻanau ō ʻo ngāue fakafaifekau. Tokoni ange ke nau fakafehoanaki ʻa e lisi ko ʻení mo e ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga ʻoku maʻu mei he ngāue fakafaifekaú.

  • Hiki ʻi he palakipoé ʻa e fehuʻi mei he tefito ʻo e lēsoni ko ʻení. Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau kumi ʻa e ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 4:2–4 pe fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Russell M. Nelson: “ʻE fakafōtunga ʻe he fili ko ia ke ngāue fakafaifekaú ʻa e ikuʻanga fakalaumālie ʻo e tokotaha faifekaú, ʻa hono malí, pea mo hona hakó ʻi he ngaahi toʻu tangata ʻo e kahaʻú. Ko e holi ke ngāué, ko ha ola fakanatula pē ia ʻo e ului, moʻui taau mo e teuteu ʻa ha taha” (“ʻEke ki he Kau Faifekaú! Te Nau Lava ʻo Tokoniʻi Koe!Liahona, Nōv. 2012, 18). Fakaafeʻi ha taha ʻosi ngāue fakafaifekau ʻi ha fakangofua ʻe he pīsopé, ke ne vahevahe mo e kōlomú ʻa e founga kuo tāpuekina ai ʻene moʻuí ʻe heʻene ngāue fakafaifekaú.

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ai ke nau ngāue fakafaifekau taimi kakató? Ko e hā haʻanau ongo pe fakakaukau? ʻOku toe ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke tuku ha taimi lahi ange ke ako ki he tokāteline ko ʻení?

Tokoni Fakafaiakó

“ʻOku ʻikai fakakaukau peheni ha faiako pōtoʻi ngāue ia, ʻKo e hā e meʻa ʻoku totonu ke u fai ʻi he kalasí ʻi he ʻaho ní?’ ka ʻokú ne fehuʻi, ‘Ko e hā ha meʻa ʻe fai ʻe [heʻeku kau akó] he ʻahó ni?’; ʻo ʻikai ke ne fakakaukau, ‘Ko e hā ha meʻa te u akoʻi he ʻahó ni?’ ka ke ne fakakaukau, ‘Te u tokoniʻi fēfē ʻeku kau akó ke nau ʻiloʻi e meʻa ʻoku fie maʻu ke nau ʻiló?’” (Virginia H. Pearce, ʻi he ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [1999], 68).

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi ʻa e fakatahá ʻe he talavou ʻokú ne tatakí. ʻE lava ke ne:

  • Vahevahe mai e meʻa ʻokú ne fai he taimí ni ke teuteu ai ke ngāue fakafaifekau taimi kakató.

  • Fakaafeʻi ʻa e kōlomú ke nau fokotuʻu ha taumuʻa ke ako maʻuloto ʻa e vahe 4 ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻi he lolotonga ʻo e ngaahi māhina ka hokó.

  • Fakafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī ʻo e teuteu ke ngāue fakafaifekau taimi kakató ʻi he tohi Fatongia ki he ʻOtuá (peesi 87–88).

Paaki