T’áa náłdzidí
Áashinęę’ Shík’is dóó shílá, Nihí Yéshmish ayóó adeinii’nǫ́ǫ biniinaa diitł’éé’ ałhíikai dóó biniiyé bééhaniih. Akǫ́ǫ́ Yéshmish bisin dóó bee adoot’ááł dóoła’ biláahgo at’éhi da, ła’ haijéé’ dóó yił ałk’is danilį́į, bił dahózhǫ́ǫ nihighagi ałhíhiikááh, dóó áłchiní dabiinéiigo? Díí bił hoolzhiizhígíí binahjį’ ła’ haajéé’, ałk’is danilį́į, dóó kintáhgoo ałhidahiikááh. Ałch’į’ ada’iil’į́ dóó ch’iy̨ą́ą agóhgo baa ałhííkah.
Ła’ Yéshmish Bii’ Sin, Bilagaanaají saad íił’į́į Charles Dickens, Nii’o’íił’chíhí bida’í díí hasti’jį’ íizi’go hatáhgoo łáhgo ahoot’į́įhigíí neinal’ǫ́ǫ eíí “Shí Yéshmish t’áa shį́į́ bee nitséskees, baa hoolzhíshgo, ayóó baa hwinéenigo: áájooba’, ats’éiit’áah, ba’áhwiint’į́, báhozhǫ́ oolkił: akó go t’éí ahohoot’ée łeh, éí yizíł bii’ lą’í yiłkááh, ákogo hastįį dóó asdząą bijéí danitł’izę́ę t’áabi íinizǫ́ǫ ’ąą’ adayiił’į́įh, dóó [naaná] ła’ dine’é yaa tsídikos … Dóó díí bąą … haa’ída óolaa índa béésh łigáí t’ąhí dóo shits’a’áziz ła’ yiih yiyíí’ą́ą da, Shí eíí bee yá’anisht’ééhdoo nisin, dóó lá yá anisht’ée doo, dóó dishní, God éí yik’ijídlį́!” (A Christmas Carol [1858], 5–6).
Aneelzą́h, dóó k’ad achéí dóó amá są́ni siidlį́į́’, Shí Yéshmish łáhgo áhwiił’į́įhígíí béé shi’ doolníí’ sha’áłchiní dóó shitsóoké, Yisda’iinííł yizhchį́ béé hanįįh dóó ałhííkahgo ałhaa bił dahó-zhǫ́ǫ neshį́įgo. Nihíshį́į́ daołtsą́, shí gi’at’áo, niha’ áłchiní anii nidáakaii yaa bił dahózhǫ́ dóó yiká dadéez’įį’ bee bééhaniih. Yaa bił dahózhǫ́nígíí nléídę́ę́’ Yéshmish bee béédeilniih. Éí Dickens yee hanáá yiisid, “Łáhda áłchiní jilį́įgo yá’at’éeh, dóó Yéshmishgo ts’ída agháo, jó yik’í niyá-hígii t’áhdii áłchiní nilį́įgo” (A Christmas Carol, 67).
Shí Los Angeles bíighahgóó neyą́, nihíghan bináagoo ch’il łitsxooí bitsin nidáazkaad. T’áa Yéshmish bitł’éé’, shineesą́nigíí yił haajéé’, dabik’is, dóó dabik’éí báa dahakáhgo Yéshmish bisin yee dahatááł dóó ch’iyáan ła’ deiyį́įh. Éí t’áa’aníiltso baa nihił dahózhǫ́, dóó dahwiitáałgo dikwíidishį́į́ ahée’ilki’. Áłchiní danilį́į t’áa bidaniil’ą́njį’ dah hwiitáł, dóó t’óo’goo chíikahgo tsin táhdi nidei’née łih.
Shích’ooní, Kathy, dóó Shí Ahééhashį́įh Shádi’áajoo niha’áłchiní daneelzą́, tónteeljį’ t’áa ahą́ni. Ákwii Yéshmishgo tsin ayóí adaniłnézígíí diyółgo naakódaat’į́į łih. T’áa nináhaháah bik’éh tonteel bibąąhdi Yéshmishgo tsinaa’ééł ałkéé’ bił da’íneéhgo niha’ áłchiní nidáiinel’į́įh. Neezná-diin biláahgo tsi’ééł da’ílį́į danizhǫ́nii, bik’í ał’ąą’ át’áo ńda’diiltł’i’go, tó binaagóó bił akééda’iibąs.
Nihí eíí k’ad Ashį́į Be’ak’id Kintáh kééhwiitį́, Kathy dóó Shí t’áa kójį’ ahalzhishgo niha’áłchiní dóó nihisóoké doole’é yaa nahalne’ daniil’į́įh Ła’ Yéshmish Bisin. T’áa nináhah, bik’éh Ebenezer Nii’o’íił’chíhí be’íina’ łahgo at’į́įh niwóhdą́ą́’ bijéí dóo yee jóoba’ da áadoo Késhmish bi’ił hózhǫ́ dine’é yee yitáagaah, t’áała’í niizįnóo Nii’o’íił’chíhígíí bii’ hahidiikáh. Nihí Yisda’-iinííł áyiilaaígíí bikéé’ yiikáhgo nihe’íina’ łahgo adzaaígíí bąą t’áa’ałtsoní baa nihił hojooba’í.
Yéshmish baa hoolzhish łahgo áhooł’į́įhígíí íiyisíí Jesus Christ nihá nina’ídlaií be’adziil biníidoo bee nihe’íina’ yá’at’éeh yiléeh. God biYe’ Bethlehemgi yizhchį́įgo ayóó’oonǫ́ǫ bee baahane’ígíí 2,000 nááhaidą́ą́’ Luke biNaaltsoos yiyi’ náyiizoh:
“Dóó éí yoołkáal bii’ ahoodzaií, eíí akwii Caesar Augustus naaltsoos ła’ áyiilaaígíí, eíí dine’é t’áa’at’é ts’ída ínóolta’í ndeidiyooléeł ní. …
“Dóó ínóolta’í ndeidiyooléełgoo aheeskai, t’áa kintáh ndábi’dizhchį́įgi.
“Dóó Joseph ałdó’ Galiliidę́ę́’ dah diiyá, Nazareth bikin táhdoo, nléí Judeagi, David bikin siniljį’, jó Bethlehem hoolyéii; …
“Mary hach’óoní silį́’ígíí bił ínóolta’í nizhdooléeł, t’áa k’adę́ę izhniiłchǫ́ǫ.
“Dóó éí’ahoot’áo, eíí, akwii naa’áashgo, baa hoolzhíizhígíí eíí awéé’ hodii’á’.
“Dóó asdząą ałtsé biyáázh yishchį́, dóó naa’at’į́hi yił yizdis, dóó bii’ alchozhí yiih yiyííłhį́; nida’nijahgóó ałtso hada’déébįįdgo biniinaa.
“Dóó t’áa akwii kéyahgi nléí dzigéídi nda’niłkáadi ndáakai, t’áa tł’ée’ ndi bilį́į yik’idadeez’į́į́’.
“Dóó, lá, Átaa’ bidiyingo naal’a’í bił dahóol’e’, dóó Átaa’ be’ayóó’at’éii binąągóó bee hool’į́n: dóó t’áa awółíbee yee daasdzííd.
“Dóó diyin yánaal’a’í kobiłní, T’áa ndáałdzi dí: nihá, jókon, Shí hane’ ayóó a’t’éii nihaani’ą́, jó dine’é éí t’áa’at’é bá.
“Díijį́ David bikin táhgi Yisda’iinííł nihá bi’dishchį́, jó Christ éí Átaa’ nilį́.
“Dóó díí nihich’į’ bee ééhózin doo; Nihí awéé’ naa’at’ą́hi bik’asti’go bik’ídoohkáh, bii’ alchozhí yií sitį́įgo.
“Dóó t’áa hooshch’į́ akwii bidááhdoo nidáal’a’í bił yá’ąąshdi nákaii God yaa dahanííh, dóó kódaaní,
“God aláah at’éii baa ha’nííh, dóó ni’gi bee hóózyeel, dine’é bich’į’ bee hózhǫ́” (Luke 2:1, 3–14).
Diyingo naal’a’í nda’níłkaadí yaa níyáo béé daasdzídígíí yiyi’di yiyiiłtsą́ǫ, “t’áa ndáałdzi dí” yił ní. God bíbee ats’á’dinidííd, jó diyingo bá naal’a’í bee bitazdinidíidgo éí tsidabidééshiz, ts’ída nádzid bijéí goyaa adahidéeznáád. Ndi diyingo bá naal’a’í hane’ yini’ą́nigíí hait’áo baa hodóó-dził. Ts’ída yee’ łáhgo at’é—bí ayóó at’éii yaa hódoolní yiká niyá, hane’ yá’at’éehii, nihokáá’ dine’é bá nina’dóólyełígíí bił hodeeyá. Dóo ła’ yiwóhdę́ę́’ índa wóshdę́ę́’ éí t’áhdoo akót’áo naaháne’ da. aZe’é biYe’ bá yizhchį́nii ni’gi bit’íís holǫ́ǫ dah diiyá: “Díijį́ David bikin táhgi Yisda’iinííł nihá bi’dishchį́, jó Christ éí Átaa’ nilį́.” Díidi yee’ ayóó’at’áo hane’ nizhǫ́ni.
Dahinii’náo łáhda diyingo bá naal’a’í yaa hané yini’ą́nę́ę dóo déiit’į́į da dóó bich’į’ éí nizáád. T’áa’aníiltso dahinii’náo dóo nihidziil dóó ndanitł’áii biih diikáh—idadilná, dóo bíighah da, nihąąh nahódookáł, dóó ałtsógo, aniné. Akwǫ́ǫ́ t’óó ahayóí dine’é bits’íís dóo bąą daahéiih da, ła’ díijį́ dóo akódaat’ée da. T’óó ahayóí biys’íís bich’į’ nidahwii’ná dóó bini’ dóó bił hodoozhǫ́ǫ łę́ę adáadin.
Dóó ga’, iináagoo nahonitł’áh, Átaa’ bahane’ t’áa 2,000 nááhaidą́ą́’ nda’niłkáadii bee bił hóone’ę́ę díishjį’ t’áhdii t’áa’akót’éh: “T’áa ndáałdzi dí.” Diyingo bá naal’a’í nda’niłkáadii ałtsé Yéshmish bitł’éé’ yił nínę́ę eíí diíshjį́įdi bá dahodiníilzin. Nihí ałdó’ áayiłniníí bik’í da’didiitį́łígíí eíí Yisda’iinííł biniinaa eíí náhadzid dóo nihik’éh didóódléeł da? T’áa bineiildzid adei iiniilzin-ígíí eíí dóo ha’dooléel da? Nihokáá’ ach’į’ anídahast’i’ígíí eíí bił nidadóot’íh, nihí t’áa nihík’éh nina’diyóolhéeł?
Yéshmishgo Yisda’iinííł nihá nina’ídlahígíí ts’ída aláahdi ilį́nigii niháii niláh: Bí hoozyéél niłtólii. Bí koní: “Íł hoozyéél nihił hólǫ́, Shíhoozyéél nihaadiní’ą́: dóo nihokáá’ dooígíi da, nihaadiní’ą́. Nihijéí t’áa aah bine’í, t’áa naldzi dí” (John 14:27). Azhą́ nihokáá’ biyi’gi bich’į’ nizáad nahanil ndi, Yisda’iinííł bi’iłhoozyééł nihéii dini’ą́nigii nihijéí biyídi dahólǫ́. Yisda’iinííł háhgo nihi dííniidígíí bik’éhgo, náhadzi dóo ninít’íi hatsádit’áah. Náas nihá bóho-nee’ą́. Díilá “ayóó’at’áo baa hózhǫ́ adaat’é” jó dine’é éí ałtso bich’į’ kwólyaa.” T’áa náłdzi dí,” bá yáłti’i Isaiah yee nihiiłníí’, “Shí lá nihił hónishlǫ́: t’áa nihił halą́ni; Shí lá nihiGod nilį́: Shée nihitse’ doo; aoo’, nihiká adéeshwoł; aoo’, Shí diyin sélį́’ígíí shila’ nish’náájí bee dah nihéeshtééł doo (Isaiah 41:10).
Yisda’iinííł 2,000 náákaidą́ą́’ Bethlehem biyi’gi yizhchį́nii biniinaa, laanaa hólǫ́—dóó biláago. Akǫ́ǫ́ ni’ílyá, éé’ilnii’, hwoneeznáh, dóó hayóí at’é diidlééł. “Dóo akót’é adoodįįł, t’áa akót’é ak’éhdidoodlééł” (“I Heard the Bells on Christmas Day,” Hymns, no. 214). T’áa hanéehee’ diyingo nidaal’a’í t’áa hooyą́ni yikaigo Yisda’iinííł yizhchį́nígíí baa hóone’go, yee yá dah ho’niitáál, “God aláah at’éii baa ha’nííh, dóó ni’gi bee hóózyeel, dine’é bich’į’ bee yá’ahoot’ééh.” Saad ts’ída bee ha’óní. Hane’ ts’ída ła’ dóo dine’é bá yá’at’éeh níi da.
Díí ééhaniih bii’ dah nihił dahoozyéél dóó nihił dahózhǫ́ǫ doo, “akó [nihá] awéé’ David bikin táhgi eíí díijį́ [doochííł], jó Christ éí Átaa’ nilį́.” Jesus Christ bízhi’ binahjį’, áámen.