Késhmish Yá Dahodísin
T’áa ła’í Jooba’ii


T’áa ła’í Jooba’ii

Dooládó’ish díí tl’éé bá yáłti’í, Naat’áanii Thomas S. Monson nizhónigo baa dahisiikaiígíí binahjį’ nihił dahózhǫ́ǫ doo?

Yéshmish eíí t’áa beełt’éhi da—dine ndadeesgalgo deiitį́, nihijéí ąą’ adeil’įįh nihináágoo ayóó ahonóolningo dóó nihe’ajooba’ bee dine’é bich’į’ niha’ahwiinít’į́ dóó nihi áashin.

Náas dasiidlį́’ii, ha’iizíídgo, łahda dóó t’óó honishgánjį’ nihí áłchiní yazhí niidlį́née gi’at’áo baa tsíndiikos.

Ła’ ayóó’iinii’níi doole’é nihich’į’ yił e’eléhígíí eíí baa tsídiikos—dóó doole’é nihí bich’į’ íílnehígíí baa nihił hózhǫ́—nihíjéí noodóh dóó ayóó’o’o’ní nihíi’ ha’dibįįh dóó baah nihíne’ łih. Díí bee nda’deezdį́į́n, nizhónigo nda’ashch’ą́ą́’, Christ yizhchį́ béé dahanííh, dóó Yéshmishjį’ ahalzhíshgo biniinaa ayóó baa hózhǫ́.

Dóó ga’, sis, náádadíítsa’. Yéshmishjį’ ahalzhíshgo biyįįn danizhǫ́nii yaa halne’ dóó nihiyi’sizį́nii ayóó nayiiłná. Bizaad dóo baa hózhǫ́ǫ da ndí, nanél’į́, doodáii’, ha’íílá biká Yéshmish biyįįn ayóó’at’áo eíí ahooł’į́į́h. Yéshmish biyįįn díí nihii’sizį́į ha’olní ayiil’įįh dóó nihí biniinaa nihił dahózhǫ́nii yéé nihiłnih.

Nihí diijį́ aláadi bee niháhoo’a’ígíí lá Átaa’ Bíghangi Dilní yee nidaané dóó Mormon Bikindóó dahataałíí sin aláahdi ayóó anoolninígíí deiiyísidíilts’į́į́ł.

Díí ahííkaigo sin yee ndahatalígíí ayóó anoolningo eíí yádę́ę́’ bá ndaal’a’í łahda náas kodaaniihgo dayiists’aa’ dóó atah sin yee da’dee’aa łih nisin.

Zilí da’déé’ááh

Akǫ́ǫ́ sin yee dahootalígíí aláadi Yéshmish nizhǫ́nígo bee bi’díl’a’go ńdaheesdzoh, “zilí dah hátaał,” éiyá kéyah t’áa ła’í dah yikah 1921 biyi’.ałtsé hadoot’ą́.

Niwóhdą́ą́, dóo Yéshmishgo bee nahátał da. Éí dikwiishį́į́ neeznadiin naahaidą́ą́’ Ukrain dine’é ńdeiidi’a’go kwóolyé “Shchedryk,” yee’ kot’áo íiłní “T’áa ła’í Jooba’ii.”

Ukrain dine’é anii haakáii yiyi’ dahooghangóó díí sin yee dahatáał łih. Ałk’i’dą́ą́ tsídii bik’os nineezoh łigáii eíí dahooghan góne’ yá’iit’á dóó bił yiháhgo t’áá doole’é danizhǫ́nii eíí báa dadoodił yaa hane’ yi’ááh.1

Shí eíí hane’ shił yá’at’éeh.

Shí bilaanaa dóó biha’óni shił yá’at’éeh.

Eííyish eíí Yéshmish yaa halne’? Azhą́ nihokáá’ tł’éé’ nahanil ndí—doole’é ałtso dóo akwééniił da, nihíjéí biyi’dí hash yit’áo dóó baah nihíne’ diniidlééh, azhą́ yóó nihił hózhǫ́ dóó yinííł néidaa ndí—baa ha’diit’ááh “nihokáa’gi hózhǫ́” dóó “dine’é bił yá’ahoot’ééh”2 Jesus Christ biniinaa, éí niyá “chaháłheełdí naheeztą́nii eíí adińdíín yitáiiznii’.”3

Áajooba’ baa Hoolzhiizh

T’áá íiyisíí, ga’, eíí Yéshmish biyįįn ayóó’oo’níí akǫ́ǫ́ dasidoots’a’ígíí nigháidą́ą́’ kóoyé nt’ę́ę́’ “T’áa ła’í Jooba’ii.” Yéshmish lá, bił halzhíshgo, áahojooba’ bił hoolzhiizh.

Eíí bi’íi’sizį́ biha’ólní, nihí łáda nihík’is dóó bił haijéé’ bich’į’ adiilníłígíí haniitáago lą’í nihee ałhéé’alki’. Nihí ha’íila bee aká’adiilwoł dóó baa nihił hózhǫ́ǫł. Ayóó’iinii’níí bił hóniidlǫ́ǫ nizáagoo niiłkááh. Yidin danilį́nígíí ayóó baa’ ákoniizin, dóó doole’é baa yiidlée’go bee biká íilwo’. Díí t’áa’at’é t’áa nihił beehóziní dóó nihijéí bitł’áahdę́ę́’ nihí Yisda’iinííł áajooba’ígíí, éí yizhchį́nii bá hodíniilzin.

Ndí t’áa’aniíltso eíí Yéshmish baa hózhǫ́née łahda yichxǫǫhii nihił béé dahózin dóó bii’ yóó’-iidááh tsį́įł ahat’į́įgi dóó naadeełii haniitáo, ąąhadaaz’á, dóó háhgo bił ída’doolnííł.

Shí dóo Grinch-gi anóht’é nihí dishníi da, ndí shí Yéshmish góne’ eíí ła’ aláadí béé daashniihígíí yee’ ach’į’ alyáii ła’ bił ałgháa’ji’ nił, dine’é bitáhgi yóó’ajigháah, dóó ałts’íisis dóó ntsáo ałhi’íil dahgóó eíí kojį’ ahalzhishgo dine’é yinahjį’ ałhínahiikáah łih.

Aoo’,díí doole’é akǫ́ǫ́ t’óó ahayóó baa ił hózhǫ́. Ndí ts’ida akǫ́ǫ́ t’áa bee neelą’í da.

Díí bąą, t’áa’aniit’é bik’í didiitáał, díí Yéshmish bił hóozhishgo, náhoo’a’gi nihí yi’sizį́į bii’dí baa tsídidóóhkos dóó nihíjéí bitł’áahdę́ę́’ “T’áa ła’í Jooba’íí” ahéhee’ bididóohniił.

Nihí bi’díi nihíZhe’é Diyiníí bi’ááhojooba’, be’ayóó’o’ní, dóó bi’ááyidlee’ baa akóniizon.

Nihí ach’į’ al’į́ haniit’áo—aayiiyééh dóó nihaayilyééh—nihí ałdó’ bá hwiidiil’áalgo doo’íitsa’idí Diyin God t’áa’ałtsoní, bá’áłchiní, yee nihík’ijisdli’ígíí baa ntsííkees.

Ahééhasin Áayilyá

Shi dine’é niidlį́įnii dóó hazho’ó baa ahwiilchį́į da nisin—azhą́ doole’é ayóó da’ilíínii. Díí Jesus hináádą́ą́’ hastóí neeznáago ałdzidíí bidádeesna’. Baa hádzid dóó haa neidíídleeh yik’éé ti’da-hoonííhii eíí dabík’is, yił haajéé’, dóó yee dahinánii, díí ałdzidíí ti’dabóółnihíí Diyin God bíYe’ nidayookąąh dóó hadaniilt’é adaníhíle’ deiilní.

Baa’akónohsin, díí hastóí nahast’éiigo ałdzidíí hadaalt’é anídabi’diilyáo yę́ę’ bił dahózhǫ́ǫgo danídiikai.

T’ááła’í nat’ą́ą́’ nadzá.

Neeznáá yit’éedoo t’áá ła’í nat’ąą nadzáo ahéhee’ ní. T’áá ła’í naaznált’éedoo. “hadaalt’é abi’dííl yáo eíí yaa akóniizíi’go, nadzá, dóó Diyin God biinęę’ ayóó’íitsa’go yaa háznih, yikétsį́įjį’ íigo’gó, ahéhee’ yił ní.”4

Diíshjį́įdi kot’éego niłtóloo ahééhasinígíí shį́į́ díí hane’ biyi’ gi’at’áo dóó ałahgi’ yiit’į́į da. Ndí yiiltséehgo, nihijéí yidádilchi’ dóó bee nihik’ídahójisdlį́’ígíí déiyiniilta’ łih.

Shi ła’ bee’ééhanii t’áá’aaníí nléí’ Africadi hastįį léí’ bighango baa hane’. Dóó naagháa daaígíí biniinaa, díí dóo t’áabí naagháa da. Akó shį́į́ t’óó bizáanii yighan góne’ sidáa łih. Dóó naalnish da; dóó bík’is nigháigoo yił náákai da; t’áá doole’é azhdóólíłígíí doońdi bízhneel’ą́ą da.

Áko dóó yoodlą́nii ła’ yiyíínii’! Jesus Christ dabóódlą́ íił-kaajį’ biNahagha’ bighandóó t’áá ahą́ngoo adił naalbąąsí nidéídiinii’ niit’áah!

Bík’is ła’ akǫ́ǫ́ shidííyeeł yidííniid, dóó áadi hastóí, sáanii, dóó áłchiní ndéídiyiijáago aniidí, bik’i ńdazdidláago adił naalbąąsí biih hijáago yinéł’į.

Oh, ła’ adił naalbąąsí bii’ dádineesdáałę́ę nizin! Ayóó binahjį’ she’íina’ łáhgo íídoolííł t’áashi bee náhgoo nááshá nizin!

Atáh sizį́ nt’ę́ę́’ baa hoozhíízh, ní naná.

Hastóí naakigo adił naalbąąsí yiih bííłt̨į́ dóó hináanę́ę’ ts’ída atsé, t’áabí íinizǫ́ǫ hoo’nááł!

Ałtsé hazhóó’oo bił naaghá. Ńdi adił naalbąąsí yineesdę́ngo, yiyiichį́įhgo bił naanáálwoł.

Bił naanáyá, bił naayíz, dóó bił dah néiiteeh’. Yaa bił hózhǫ́ǫ t’áá’ałah bíla’ yee dah nidilníigo bík’is yąąh bił nídilwo’.

Yéego bił yílwoł!

Binii’ nel’į́įgo yaa bił hózhǫ́.

Bee lá éí, hodíína’, adił naalbąąsí t’áá hazhóo’ígo haanéíniłbą́ąz dóó bee hwííselį́į́ níigo bii’ haa-shółteeh ní.

Bík’is ábił ní, “Ha’íísh baa naniná?”.

Hastįį t’óó ch’ídeeldlo’ dóó bíwos t’óó deikoyiilaa. “Haishii k’ad baa hoolzhiizh,” niila.

Nahagha’jí aká análwo’go na’nitiní bitsį́į́jį’ ntsídiníwo’ dóó koní, “Díí adił naalbąąsí éí ní.”

Hastįį éí dóo yoodlą́ą da. Díí adił naalbąąsí bił hoo’a’ígíí hanį́į́ t’óó ła’ adił nijisnąąz bik’ijį’ t’áá’ akódí nisin.

“Da’ éí ts’ída shí?” níilá.

“Aoo’.”

“Shíbéésóo ádin ndí.”

“Éí lá niní. Éí Dine’é ayóó’ adanó’nii naadeiiz’ą́.”

Biniiyéii ts’ída yaa’ akóniizį́į’go, díí hastįį baa hojooba’íí bík’is yinééł’į́į́’.

Aadóó na’nitiní yinééł’į́į́’.

Ch’ééh binák’eeshtó’ t’ąą’ koyósin, ndí ch’ééh aat’įįd. Dóó yichágo, ts’ida biyi’di yaa bil hozhoo yaa’ anadloh.

Bík’is dóó na’nitiní bił yichá.

T’áa íitsa’í koní, “Ahéhee.”

T’áa’ałah yinazchid, hazho’í yii’ dah neezdá, dóó “whoop” niigo yaa bil hozhoo bil dah naadiil-wod.

“yisht’á biighá!” atįįngóó bił ałnáhanalwó’go doolwósh.

Díí hastįį ahéhee’ bił bééhózin.

God ba’ahwiinít’į́

Nihíísh niłtólóo hadą́ą’ da, háiida ahéhee ní? Díí Yéshmish biyi’, dóó yiháhgo biyi’, nihí eíí T’áá ła’í Jooba’íí lá beedéiilníihgo shí sodizin—nihíDiyin God, nihíZhe’e, nihíNa’niłkáádii dóó nihá At’a’sízį́į ayóó’ii’níí’ní.

Haalá Bí A’ii-Láii nilį́!

T’áa ła’í Jooba’íi nilį́!

Nihí, ba’áłchiní níidlį́į, bíí yiniikéedgo, bí dóó tsé niháii doo’áał da.5 Akǫ́ǫ́, bí t’áá’ałtsoní danizhǫ́nii dóó da’ílį́nii dóo ałtso bik’i’dídiitį́įł da. dóó nihaa yiiléii:

  • Hoozyéél.

  • Ił hózhǫ́.

  • Bilááhsilį́į́’.

  • Aa’áhayą́.

  • Provision.

  • Iłnilį́į.

  • Laanaa.

  • Bízhneel’ą́

  • Ayóó’o’o’ní.

  • Yisdáaya.

  • Hool’áo Iiná.

Díí Yéshmish baa hoolzhíizhgo aláah at’áo bee hánii ninadéít’aah, t’áá eíí t’éiyá t’áa’ałtsoní aadayiilé—awéé’ Bethlehemgi yizhchį́nii. Éí biniinaa, “dóo jishcháá’ aghádi’doot’áał da, dóó Christ aniné yinéésghai bee ádoodįįł. Bí nihokáá’ be’adinídíín dóó be’íina’ nilį́; adinídíín eíí dóó niníti’ da, eíí dóo chahałhéél dooléeł da.”6

God aajooba’ígíí biká shiinéé’ bee baa hashniih.

Bí yinííł, ayi’ dóo siláhi da, dó oak’éh aniit’ée da yii’ háá nihizh’eezh.

Nihináá’ dóó nihíjaa’ ąą’áyosin. Chahałhéełdi nihá adiníłdíín, yinííł doo nihił hazǫ́ǫh, dóó íhwiizááh doo ayóó’i’ii’ní.

Áneelt’a’ dóó niyił hatsoh yii’ hanihilóos dóó k’ad doole’é adiilníí ąą’átįįh dóó náas yá’ahóot’-eeh doolééł.

Nihí díí bá dahodíniilzin.

Díí nihí Diyin God nilį́.

Díí T’áa ła’í Jooba’ii nilį́.

Bí díí ba’áłchiní t’áa’ałtsoní yee’ ayóó’ayó’nóo eíí ́t’áá ła’í bíYe’ yizhchį́į́nii eíí t’áa’ałtso bikéé’ yikahígíí dóó dadínóoneeł da ńdi hool’áo iiná baa dahidoolyééł.7

Jesus Christ nilį́į biniinaa, t’áa dei’ayoní gi’at’áo adaa ńtsííkeesí. Nihí ak’edahół’į́nii bił ńdidiijáh nadzáago! Dóó bí hadiłtéhii dóó hool’áo nina’idláo biniinaa, náasdi yádę́ę́’ bá ndaal’a’í bił deidii dzįįł dóó t’áá bił hool’áo iiná niháá dahidóólyeeł.8

Nihí dah, díí Yéshmish biyi’, nihíZhe’é Diyinníí bi’aajooba’ benéiilniih dóó t’áa’oolyéo dóó nihijéí bitł’áahdę́ę́’ dabidii’ní God, ba’áłchiní t’áa’at’é yee ndidóót’ah yéiidiiz’ą́. Díí jooba’ bee dóó shisódizin at’é dóó Yéshmish biyi’ dóó náasgoo, nihí Yisda’iiníílii, Jesus Christ bízhi’ binahjį’, áámen.

Notes

  1. See “‘Carol of the Bells’ Wasn’t Originally a Christmas Song,” Science Blog, Dec. 2004, www3.scienceblog.com/community/older/2004/7/20046906.shtml; see also Olena Korchova, “Carol of the Bells: Back to the Origins,” The Ukrainian Week, Dec. 17, 2012, ukrainianweek.com.

  2. Luke 2:14.

  3. Luke 1:79.

  4. See Luke 17:11–19.

  5. See Matthew 7:9.

  6. Mosiah 16:8–9.

  7. See John 3:16.

  8. See “Now Let Us Rejoice,” Hymns, no. 3. Though not intended as a Christmas hymn, the lyrics of “Now Let Us Rejoice,” which list some of the blessings promised us by the Generous One, seem fitting to remember at this time of year:

    Nihí k’ad yisdaa’ádaah baa nihił hózhǫ́.

    Nihokáá’ dóo de’ayon at’áo neidáhi.

    Nihí dóó dine’é yá’at’éhii sidiits’ą́ą’,

    Dóó hodiina’go nihik’é n’doolyeeł,

    Nínee eíí áłtso Oodlą́nii baa doolyééł,

    Dóó abindóó tł’éé’jį’ dóo nahwiiłhán da,

    Dóó ni’ Íi’tin biDa’ak’éh ndoodlééł,

    Dóó Jesus lá Isrel iididooníił, ‘Nani’nééh.’

    “Ayóó’ahii’nǫ́ǫ dóo ałts’á diikah da,

    Ndí iinziin aldįįh dóó ła’soozį́.

    Dóó ła’ god yee dááldzid dóó dabidiłtíd,

    Yisda’iinííł doogáłii hadadéét’į́į́’,

    Nínee eíí áłtso Oodlą́nii baa doolyééł,

    Dóó abindóó tł’éé’jį’ dóo nahwiiłhán da,

    Dóó ni’ Íi’tin biDa’ak’éh ndoodlééł,

    Dóó Jesus lá Isrel iididooníił, ‘Nani’nééh.’

    Óodlą́ bee Jehovah bighan ba’ííniidlíi doo

    Díijį́ ach’į́nahwii’á dóó dóo ił hozhǫ́ǫ di

    Dóó bik’ína’asdee’ dóó da’oogizhgo,

    Yisda’iinííł niyáo bił honíidlǫ́ǫ doo.

    Nínee eíí áłtso Oodlą́nii baa doolyééł,

    Dóó yádę́ę́’ ndaal’a’í yił bitsíít’ááh dah doo’t’ááł,

    Dóó ni’ Íi’tin biDa’ak’éh ndoodlééł,

    Dóó Christ dóó bidine’é yił ła’í doolééł.

Béé’ídlééh