Potutusi
Manatua ma Faatino


Manatua ma Faatino

Faasalalauga Faasatelite mo Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu • 4 Aokuso, 2015

I se konafesi aoao, sa saunoa ai Elder Marlin K. Jensen, “Afai tatou te matuai gauai atu i faaaogaaga o le upu manatua i tusitusiga paia, o le a tatou iloaina o le manatuaina i le ala ua faamoemoe i ai le Atua o se mataupu faavae autu ma faaola o le talalelei.” E faapefea ona avea le manatuaina “o se mataupu faavae autu ma faaola”? Sa saunoa pea Elder Jensen, “E mafua lenei mea ona o apoapoaiga faaperofeta ia manatua, o loo valaau mai pea ia faatino: ia faalogo, ia vaai, ia faia, ia usitai, ia salamo.”1

O loo i ai se faataitaiga o lena mea o loo tusia i le Tusi a Mamona. Sa faaigoa e Helamana ona atalii o Nifae ma Liae ma tau atu i ai le mafuaaga:

“Faauta, ua ou tuu atu ia te oulua igoa o o tatou uluai matua, o e na o mai i fafo mai le laueleele o Ierusalema; ma ua ou faia lenei mea ina a oulua manatua o oulua igoa ia oulua manatua ai i laua; ma a oulua manatua i laua ia oulua manatua a laua galuega; ma a oulua manatua a laua galuega ia oulua iloa ai ua taua, ma ua tusia foi, e faapea na lelei.

“O lea, ou atalii e, ou te manao ina ia oulua faia le mea ua lelei.”2

O le tasi lea o auala e mafai ona avea ai le manatuaina ma se mataupu faavae autu ma faaola. E mafai ona fesoasoani ia i tatou ia faatino i auala talafeagai ma amiotonu. I lena tulaga ua uunaia ai i tatou i le Ekalesia ia manatua i latou o e na muamua atu ia i tatou: i latou i o tatou talafaasolopito o aiga, i latou i le talafaasolopito o le Ekalesia, i latou i tusitusiga paia, ma le mea sili ona taua, ia manatua le Faaola Lava Ia.

O se tamaitai Iutaia na maliu i sauaga o le Taua Lona Lua a le Lalolagi na faia se faamatalaga e uiga i le auala e mafai ai e i latou ua mavae atu ona faamanuiaina o tatou olaga. Sa ia tusia: “Oloo i ai fetu o lo latou susulu e vaaia pea i le lalolagi e ui ua leva ona mou atu. O loo i ai tagata o lo latou susulu o loo faaauau pea ona malamalama ai le lalolagi e ui ua leva ona maliliu. O nei malamalama e patino lava ona susulu pe a pogisa le po. Latou te faamalamalamaina le ala mo tagata.”3

E faatatau foi le mataupu faavae i le talafaasolopito o seminare ma inisitituti. Ua anoanoai mea i la tatou talafaasolopito e taua ona manatuaina. I lena tulaga, ua tusia ai se talafaasolopito o Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu. Matou te fiafia lava e faasilasila atu i se taimi ua le o toe mamao ae maua se kopi lolomi po o luga i le initoneti o lenei talafaasolopito mo outou uma. Matou te faamoemoe o le a faitauina ma avea o se punaoa taua i a tatou suesuega taitoatasi ma faavaega. E mafai ona fesoasoani lenei talafaasolopito ia tatou aoao ai mai tagata na amatalia Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu lea ua oo ai i le tulaga ua i ai nei. O loo tatou fausia mai mea na latou faavaea ma olioli ai i se talatuu mauoa na latou tuua mo i tatou. Ma e ui ua toatele ua maliliu, ae o loo mafai pea ona avea i latou ma sulu taiala a o tatou agai atu i le lumanai. Matou te faamoemoe o le manatuaina o i latou o le a taitai atu ai i tatou ia manatua a latou galuega ma ia faatino.

Mo sina taimi i lenei taeao, ou te fia faasoa atu ai ni nai tala mai la tatou talafaasolopito. O le a faamatalaina ma le faamoemoe o le manatuaina o i latou na asaina le gasū o le taeao, o le a tatou mananao ai ia faataitai ia i latou—i o latou faanaunautaiga ma a latou taumafaiga.

I lana lauga o le “The Charted Course of the Church in Education,” sa saunoa ai Peresitene J. Reuben Clark Jr. e faapea o le mea manaomia muamua lava mo se faiaoga faalelotu o se molimau patino “o Iesu o le Keriso ma o Iosefa Samita o le perofeta a le Atua.”4 O lea molimau na te sauniaina le uunaiga mo le tele o faiaoga faalelotu faamaoni ma o latou aiga e talia tofiga faigata ma le toafimalie ma ia ositaulaga le tele o tomai ma le toafimalie faaletagata. Ua atagia mai ai Peresitene Gordon B. Hinckley lea na saunoa e uiga ia te ia lava, “Ou te le iloa pe faapefea ona faia se mea vagana ai lo’u tootuli ma aioi atu mo se fesoasoani ona toe tu ae lea i luga ma alu e galue.”5 O se tasi tagata faapena o Ray L. Jones, lea na talosagaina e amatalia le polokalama o le seminare i le vaveao mo le Ekalesia.

“I le konafesi aoao ia Aperila 1950, sa feiloai ai peresitene o siteki e 10 mai Los Angeles faatasi ma Elder Iosefa Filitia Samita e talanoaina le faavaeina o se ituaiga o polokalama seminare mo le autalavou i o latou eria.” Sa lei mautonu i latou pe faapefea ona faia lea mea talu ona faasaina i le setete le faia o aoaoga faalelotu i taimi o a’oga.

Sa silafia e Franklin L. West, le Komesina o Aoga a le Ekalesia nisi o vasega seminare i Iuta sa faia a o lei amataina le aoga ma vaaia ai lenei auala o se vaifofo talafeagai i le talosaga mai Kalefonia i Saute. Sa fesili atu le Komesina ia Ray L. Jones, o se puleaoga seminare i Logan, Iuta, pe faamata na te mafaufauina e malaga i Kalefonia e amata le polokalama. I le toafimalie ai i lona tofiga sa i ai i lena taimi ma le nofo ai i se fale fou faatoa faatau, sa faailoa atu ai e Uso Jones se le mautonu faapea o ia e le tatau ona amataina le polokalama.

I le naunau ai ia faagaoioi le polokalama, sa fautua atu ai Komesina West ia tuua e Uso Jones lona aiga i Logan ma tau na ona ‘faimalaga’ atu mai lea taimi i lea taimi i Los Angeles—[o se mamao e silia ma le 700 maila]. Sa mulimuli ane malie Uso Jones e tatalo e uiga i lena fesili. I le mavae ai ona faaalu sina taimi e mafaufau loloto ai, na [ia] filifili ai e toe faatau ese lona fale i Logan ma masii atu e nofo mau i Los Angeles e amatalia le polokalama.”6

E pei o Nifae lea sa saunoa, “Sa taitai au e le Agaga, ona sa ou le mua’i iloa muamua mea e tatau ona ou faia,”7 sa alu atu ai loa Ray L. Jones i Kalefonia i Saute.

Sa lei faatupeina e le Ekalesia lana malaga, o lea sa maua ai e Uso Jones se galuega e fesoasoani ai e ave se nofoaafi e feaveai ai povi mai Iuta i Kalefonia. Sa iu ina ia avatua lona aiga i Los Angeles ma fesoasoani ai e faatulaga se fono faatonu o aoga i le lotoifale. O se peresitene o se siteki i le eria, o Howard W. Hunter, sa avea ma taitaifono o le fono faatonu, ma o le vaega atoa o le tala—e pei ona latou ta’ua—o le talafaasolopito.8 O le mea sa amata i le 1950 i tamaiti aoga e 195 i vasega e fitu, i le 65 tausaga, ua silia nei ma le kuata miliona tamaiti aoga i atunuu e 136.

O le agaga o le tuuto ma le ositaulaga ua faaalia pea lava pea i loto o faiaoga faalelotu i vaega uma o le lalolagi. Faalogo i le tala lenei o se tasi o a tatou faiaoga faalelotu i Monokolia, lea sa faalogo i le fautuaga a lona taitai perisitua ma alu atu ma galue i lalo o ni tulaga faigata ina ia tupu ai:

O Odgerel Ochirjav, o se tagata liliu mai i le Ekalesia, sa mauaina se faailoga PhD i mea tau vaomatua ma sa faigaluega o se tagata suesue i Monokolia ina ua talosagaina o ia e faigaluega tumau o se taitai faamaopoopo o le seminare ma le inisitituti. Sa muamua lava ona ia teenaina le ofa ae mulimuli ane malie i ai. Ia Novema o le 2008, sa fono ai Uso Odgerel ma lona faatonu eria, o Patrick Cheuck faatasi ma le peresitene o le misiona. Sa fesili i ai le peresitene pe aisea e le o faia ai ni vasega seminare i le vaveao i Monokolia. Sa tali i ai Uso Odgerel, ‘Peresitene, o Monokolia lenei. Malulu, pogisa, taifau, ma le leai o ni taavale.’ I se tausaga mulimuli ane sa toe fono foi alii nei e toatolu, sa toe fesili foi le peresitene o le misiona i lea lava fesili e tasi. Sa toe tali atu foi Uso Odgerel, ‘Malulu, pogisa, taifau, ma le leai o ni taavale.’ Ina ua maea le fonotaga, sa ave e Uso Cheuck ia Uso Ochirjav ma fai i ai, ‘Odgerel, a fai atu loa lou taitai perisitua ia te oe [e fai] se mea, e manaomia loa ona e galue i ai!’ I lana tali, sa faapea atu ai Uso Odgerel, ‘Patrick, e te le malamalama i le pogisa o Monokolia, le malulu o Monokolia, taifau a Monokolia, ma le leai o ni taavale!” Ma o iina na muta ai le talanoaga.

“E lei leva lena, ae faitau e Uso Ochirjav le Mataupu Faavae ma Feagaiga vaega 85:8, [ma le] fasifuaitau ‘faasagatonu le atolaau’ na gauai atu i ai. Sa ia … faitau i se upusii mai ia Peresitene Tavita O. MaKei [i se tusi lesona a le inisitituti] lea na faapea mai o e saili e ‘faasagatonu le atolaau’ e vave lava ona oti faaleagaga. Sa mulimuli ane tusia e Uso Ochirjav: ‘I lo’u le manao ai ia sola ese le Agaga, sa amata ai ona ou galue i se polokalama seminare i le vaveao mo Monokolia. O se mea na faateia ai, sa fiafia tele taitai perisitua i le lotoifale i lea manatu.’”9 Ia Setema 2009 na latou amata ai i tamaiti aoga e 140, ma e oo ifo ia Mati, ua 352 na auai, sa onosaia le malulu tele o Monokolia i le 30 tausaga—o se taumalulu lea sa oo ai le averesi i le -25 tikeri Farenaite.

I se konafesi aoao, sa saunoa ai Epikopo Victor L. Brown: “I le lalolagi, ua maumau ai e le tele o faalapotopotoga, malo, e oo lava i ekalesia, e oo i aiga le tele o lo latou malosi ona ua latou fefefe e fai atu i tagata ia ositaulaga. E taua tele lo tatou le faia o lea lava measese e tasi.”10

E mafai ona ou avea sina taimi e faafetai atu ai, e fai ma sui o le pulega, mo osigataulaga o loo outou faia. O le tele o mea sili ona taua tou te faia e faamanuia ai le autalavou e le o amanaiaina ma e le o faaalia lava i lipoti. E foliga mai ia te au o auaunaga ma osigataulaga ia faaauau pea ona uluola i la tatou faalapotopotoga. Faafetai lava. E pei ona tatou usuina i se tasi o a tatou viiga, tau ina ia “[aumai e tou osigataulaga] ia faamanuiaga o le lagi”11 i o outou luga ma ē pele ia te outou.

O polokalama faamanuiaina o seminare ma inisitituti e manaomia ai lava i taimi uma ni faiaoga faalelotu e i ai ni sootaga lelei e galulue faatasi ma isi, e aofia ai matua, taitai perisitua, au faigaluega a le aoga, ma sui o nuu. O la tatou amio ma le galulue faatasi ma isi e tatau ona atagia atu ai i taimi uma le Agaga o Keriso ma Lana talalelei.

Sa saunoa Elder Robert D. Hales, “O le auala tatou te taulimaina ai tagata o o tatou aiga, o tatou tuaoi, paaga faapisinisi, ma tagata uma tatou te feiloai, o le a faaalia ai pe o tatou tauaveina i o tatou luga Lona suafa ma manatua pea o Ia.”12 O sea agaga sa faaalia e le faatonu o le inisitituti muamua lava, o Uso J. Wyley Sessions.

I le mavae ai o le fitu tausaga sa auauna ai o se peresitene o le misiona a Aferika i Saute, sa talosagaina ai ia Uso ma Tuafafine Sessions e le Au Peresitene Sili ia masii atu i Moscow, Idaho, e amatalia le polokalama inisitituti. E ui sa talileleia e tagata o le Ekalesia i [Moscow, Idaho,] ia Uso Sessions ma lona aiga, ae sa i ai nisi o le nuu na vaai ia i latou ma le masalosalo. O le le manino lelei o le natura o lona tofiga i Moscow sa faatupuina ai le le faatuatuaina o ia. Sa oo lava ina tofia e nisi tagata faipisinisi se komiti latou te mata’ituina o ia ma faamautinoa na te le ‘Faamamonaina’ le iunivesite.

Sa auai Uso Sessions i ni faalapotopotoga faalenuu i se taumafaiga ia aapa atu i tagata o e ua le fia talanoa atu ia te ia. I ni soloaiga o ni taumafataga afiafi tai lua vaiaso na faia e le Chamber of Commerce, sa ia faia ai ni taumafaiga e nofo ai i talaane [o le alii sa] faauluulu i ai le komiti sa tofia e teenaina lana galuega. I se tasi o nei taumafataga afiafi, sa faapea atu ai [lenei alii], ‘… O oe o se tagata mata’ina. Sa tofia au i se komiti ia taofia oe mai Moscow, ma o taimi uma ou te vaai ai ia te oe, e te sau lava iinei ma le tausaafia ma ou te fiafia ai lava ia te oe i taimi uma.’ Sa tali atu Uso Sessions, ‘E faapena foi au. E sili ai la le ta uo.’ Mulimuli ane sa faamatala e Uso Sessions sa oo ina avea [lea alii] ma ana uo mamae i le taimi sa nofo ai i Moscow.”13

I le Mataupu Faavae ma Feagaiga, sa fetalai ai le Alii, “E leai se tasi e mafai ona fesoasoani i lenei galuega vagana ai ua lotomaualalo o ia ma tumu i le alofa.”14 E le mafai ona tatou faia le galuega a se faiaoga faalelotu pe afai e le o faaosofiaina i tatou e le alofa: o se alofa mo le Alii, o tatou aiga, a tatou tamaiti aoga, ma i latou tatou te galulue faatasi.

I le 1978, sa saunoa ai Elder Gordon B. Hinckley i le aufaigaluega a le aoga a le Ekalesia e faapea:

Ia avea le alofa ma ou fetu taiala. O le malosiaga silisili lea i le lalolagi. …

“ Faafailele … se alofa mo i latou e te aoaoina, aemaise lava mo i latou e foliga mai ua matua faigata ona aapa atu i ai. Latou te manaomia tele outou, ma o le vavega lea o le a oo atu i o latou olaga a o tou galulue ma i latou i se agaga o le faamalosiauga ma le agalelei o le a aumaia le fiafia ma le faamalieloto ia te outou i o outou aso uma atoa ai ma le malosi ma le faatuatua ma le molimau ia i latou.”15

I nisi taimi, atonu tatou te iloa ai le faigata ona alofa atu i ni tamaiti aoga patino po o isi o tatou galulue faatasi. O le a la le mea e fai? Ua i ai i la tatou talafaasolopito le tala o se tasi na avea muamua ma taitai ma le faigata na ia oo i ai i le alofa ia i latou na talosagaina o ia e galue i ai. Faamolemole ia matau i lenei tala le mea na mulimuli ane faatagaina o ia e alofa atu.

A o faatupulaia le Ekalesia i isi malo, sa feagai Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu ma le luitau o le tuuina atu o aoaoga faalelotu i atunuu fou, aganuu, ma gagana. I le popofou o le 1970 sa toe faatulagaina ai le pulega o Seminare ma Inisitituti o Mataupu Faalelotu ma tuu atu ai i taitai lagolago ni eria faavaomalo e vaavaai.

O Frank Day, o se tasi o taitai lagolago, sa tautua i le marini i le Taua Lona Lua a le Lalolagi. Sa tau o ia i le Pasefika i Saute ma sa aoaoina o ia ia ita i le fili. Ua popole nei Uso Day ina ne’i tofia o ia e galulue faatasi ma tagata Asia.

E pei ona ia fefe i ai, na faatonuina e Uso Joe J. Christensen, komesina lagolago o aoga ia ona vaavaaia le Pasefika i Saute ma Asia. “A o lele atu [Uso] Day i le salafa o le Vasa Pasefika e agai atu i Iapani, sa i ai pea ia te ia … lagona malolosi [mai le taua] e ui lava sa ia tatalo faamaoni ina ia tineia ese. A o ia sauni e tulaueleele, sa faatumulia Uso Day i se fefe. Sa ia savali atu i le malaevaalele … ma latalata atu [i le peresitene o le misiona]. A o ia tepa atu i fofoga o le peresitene o le misiona, sa na o le alofa sa ia vaaia iina ma sa lofituina o ia i ona lava lagona o le alofa.” O ona lagona le lelei uma sa i ai na mouese atu.16

Fai mai Uso Day sa ia tatalo faamaoni ma sa aumaia e le Agaga o le Alii se alofa i lona loto sa lei i ai muamua iina. E mafai foi ona tatou faia lea mea e tasi. Sa fautua mai Mamona, “Tatalo atu i le Tama ma le malosi atoa o le loto, ina ia faatumulia outou i lenei alofa.”17

O lena lava Agaga e tasi e mafai foi ona uunaia ma siitia ai i tatou pe a tatou oo i ni taimi tatou te lagonaina ai le tuuatoatasi, le talisapaiaina, pe faalotovaivaiina.

Sa maua e Bob ma Gwenda Arnold le tofiga ia masii atu i Kuatemala ma amata le polokalama seminare ma le inisitituti iina. Na faamatalaina e Uso Arnold ia lagona na ia oo i ai i se malaga umi e toe foi atu i lona aiga ina ua maea se tofiga faalegaluega: “Masalo o le sefululua-tolusefulu po o le tasi i le vaveao. Pe tusa o lea taimi sa ou maua ai lenei lagona matautia o le tuuatoatasi lea e leai ma se tasi o le lalolagi na iloa le mea sa ou i ai. Sa manatu lo’u aiga sa ou moe i se isi mea. Sa le iloa e tagata i le Iunaite Setete le mea sa ou faia. Sa matua tuuatoatasi lava au. A o ou tietie atu i se [vaega togavao matagofie], faatasi ai ma le lagi ua lilofia i fetu susulu, sa ou tepa ae i luga ae musumusu mai le Agaga, ‘Ou te iloa le mea o e i ai.’ Sa aluese atu le tuuatoatasi ma sa ou tagi i le vaega na totoe o le ala i le aiga. Sa oo mai le lagona o le olioli ma le filemu mai le iloaina sa silafia e le Tama i le Lagi au ma mea sa ou faia.18

Afai e i ai se mea e aoao mai e le talafaasolopito o seminare ma inisitituti, e mautinoa lava o le mauaina o le agaga faafetai mo le avanoa sili ua tatou maua e fegalegaleai ai ma le autalavou faatuatua ma talitonu o le Ekalesia. I tuluiga uma o le lalolagi ua faaalia ai e nei tamaiti aoga se agaga o le faatuatua ma le ositaulaga. Mo se faataitaiga, sa ala i luga se alii talavou i le 3:15 i vaveao uma ina ia taunuu vave ai i le seminare. O lana malaga e manaomia ai ona ia savali i se fale faatali pasi, tietie i le pasi mo le 15 minute, faatali le pasi lona lua, tietie i lena pasi, ona savali lea i poloka e fa i le falesa. E tele ona ia faia lenei mea i le timu ma le malulu. I le faaiuga o le tausaga, sa silia ma le 90 pasene le auai ae leai se tuai.

Toe tasi se faataitaiga ou te avatu i le auala e mafai ona faatumulia ai tatou tamaiti aoga i le faatuatua ma le tuuto.

O Stephen K. Iba, sa avea muamua ma se taitai lagolago, sa faamisiona i le Atu Filipaina ona toe foi atu lea i ni nai tausaga mulimuli ane e fesoasoani e tau amata le seminare iina. Na ia faamatalaina le asiasi atu i se aiga na ia iloa a o faifeautalai—o se aiga sa i ai “se afafine tiotio e sefululua tausaga le matua” e igoa ia Maria. Sa tusia e Uso Iba:

“Sa ou tuitui i le faitotoa o lo latou tamai … fale … ma sa tali mai le tina. … Sa ou [tau] atu ia te ia le mafuaaga ua ou toe foi atu ai ma faamalamalama i ai le polokalama seminare o suesuega e fai i le fale.

“Sa ou fesili mo Maria, lea ua tatau ona sefuluiva tausaga pe ā. Sa tosoese e le tina le pupuni lea sa vā a’i le potu ma o loo taoto mai ai iina i luga o se tamai moega, tai pei o se faatagata, i lona mamafa pe limasefulu pe onosefulu pauna, ia Maria, i tulaga faaiu o le kanesa. Sa susulu mai lena matafiafia matagofie ma na mata tiotio a o ou savali atu i ona tafatafa.

“Sa ia fesili mai pe mafai ona amata ana suesuega faaseminare. Ua toe ono masina le umi e ola ai ma sa manao ia saunia lelei atili e aoao atu ona aiga i le lalolagi o agaga. Sa ou folafola i ai o le taimi lava e taunuu ai anomea i Manila, o ia lava le tagata muamua e mauaina. Ina ua ou toe foi ane i se vaiaso mulimuli ane, ua saunia Maria e suesue.

“O lona tama, ua avea nei ma tagata o le ekalesia ma o le peresitene o le paranesi, sa faatutuina faaata i luga ae o lona ulu ina ia mafai ai ona ia tepa i luga ma faitau ma tusitusi. Ona o ona tulaga vaivai, sa le mafai ai ona nofo i luga. I le vaiaso a o lumanai ai lona maliu … , sa faamaea ai e Maria ana suesuega mulimuli i le fale o le Tusi a Mamona—iva masina o galuega, itulau e afe pe sili atu, o upu uma, ma avanoa uma.”19

O lo matou faamoemoe a oo ina maua lenei talafaasolopito, ia outou faitauina, faaaoga lesona e mafai ona aoao ai i tatou, ma le—mea sili ona taua—ia avea ma se sooga malosi i le filifili o la tatou talafaasolopito o loo tupu.

Sa saunoa Peresitene Dieter F. Uchtdorf:

“O nisi taimi tatou te mafaufau ai i le Toefuataiga o le talalelei o se mea ua maea, ua tuanai. … O le mea moni, o le Toefuataiga o se faagasologa faifai pea; o loo tatou ola ai nei. …

“O se tasi lenei o vaitau ofoofogia o le talafaasolopito o le lalolagi!”

I lena tulaga, sa fautuaina ai i tatou e Peresitene Uchtdorf ia aua ne’i o tatou “momoe i le taimi atoa o le Toefuataiga.”20 E tatau ona tatou taufai faafetai uma ma faamaualaloina ua tuuina mai ia i tatou le avanoa paia e fesoasoani ai e tusi lenei mataupu i le tala faifai pea o le Toefuataiga.

O i tatou uma o molimau i le auala o loo faanatinatiina ai e le Alii Lana galuega o le faaolataga. Sa saunoa Elder Quentin L. Cook, “O le tele o mea mamafa o loo siiina i le faanatinatiina o le galuega o le faaolataga mo e uma o ola ma maliliu o le a faia e [le] autalavou.”21 I le avea ai ma faiaoga faalelotu e mafai ona tatou fesoasoani e saunia i latou ia sii na mea mamafa. E mafai ona tatou fesoasoani sili ia i latou, e pei ona fautua mai Peresitne Eyring i ni nai tausaga talu ai, e ala i le talosaga atu i le toatele o i latou, ae le o le toalaiti.22

A o siitiaina e tamaiti aoga lo latou aoaoina e ala i le auai soo i vasega, e ala i le faitau tusi i fafo atu o le vasega, ma e ala i le auai i iloiloga, o le a latou saunia e sili atu i lo se isi lava tupulaga na muamua atu.

O le tusitala ma le puipui i le FaaKerisiano o C. S. Lewis sa ia tusia, “O mea sili ona taua na tutupu i vaitausaga uma e le o tusia i a tatou tusi o talafaasolopito.”23Mo le silia ma le selau tausaga sa i ai lava i latou i seminare ma inisitituti e galulue leleoa ma ositaulaga e fesoasoani e aumai tagata ia Keriso. O le toatele o na tagata ma a latou tala o le a le tusia lava i se tusi. Ae ua tatou maua le faamautinoaga o le a iloaina lava. “O loo tusitusia leleoa e agelu o loo i o tatou luga ae,”24 ma o loo i ai se tusi ua tausia i se isi mea o le a aofia ai faatinoga taitasi uma—e aofia ai au faatinoga—na o loo fesoasoani i le Alii e faataunuu Lana galuega.

Sa tatou talanoa mo sina taimi i le asō e uiga i la tatou talafaasolopito. Ae a o tatou liliu atu ma tulimatai atu i le lumanai, o le a lelei atu ona manatua se saunoaga mai ia Elder James E. Talmage. “O valoaga” sa ia fai mai ai, “o se faamaumauga o mea a o lei tutupu. O talafaasolopito o se faamaumauga o mea ina ua uma ona tutupu; ma i ia mea e lua, o valoaga e ao ona sili atu ona faatuatuaina mo lona maoti i lo le talafaasolopito.”25

Ma o le a se mea o tau mai e le valoaga e uiga i lo tatou lumanai? Sa tau mai ia i tatou e le Perofeta o Iosefa Samita: “E leai se lima eleelea e mafai ona taofia le galuega mai le alualu i luma; … o le upumoni a le Atua o le a agai pea i luma ma le lototoa, mamalu, ma le tutoatasi, seia oo ina ulufia uma konetineta, asia uma itulagi, tafia uma atunuu, ma logo taliga uma, seia oo ina faataunuu faamoemoega o le Atua, ma fetalai ai le Ieova Sili ua maea le galuega.”26

Tau ina ia faamanuia mai le Alii ia i tatou taitoatasi i a tatou taumafaiga e faaaoga la tatou talafaasolopito ia manatua ai—ma ia faatino—a o tatou fesoasoani e aumai le manumalo mamalu o le galuega a le Alii. I le suafa o Iesu Keriso, amene.

Faamatalaga

  1. Marlin K. Jensen, “Manatua ma Le Fano ai,” Ensign po o le Liahona, Ape. 2007, 36.

  2. Helamana 5:6–7.

  3. Hannah Senesh, sii mai le Danel W. Bachman, “Joseph Smith, a True Martyr,” i le Susan Easton Black and Charles D. Tate Jr., eds., Joseph Smith: The Prophet, the Man (1993), 330.

  4. J. Reuben Clark Jr., “The Charted Course of the Church in Education,” rev. ed. (1994), 6.

  5. Gordon B. Hinckley, sii mai e Russell M. Nelson, “Spiritual Capacity,” Ensign, Nov. 1997, 16.

  6. By Study and Also by Faith: One Hundred Years of Seminaries and Institutes of Religion (2015), 124.

  7. 1 Nifae 4:6.

  8. Tagai By Study and Also by Faith, 125–26.

  9. By Study and Also by Faith, 397–99.

  10. Victor L. Brown, “The Vision of the Aaronic Priesthood,” Ensign, Nov. 1975, 68.

  11. “Vii Le na Fetaiai ma Ieova,” Viiga, nu. 15.

  12. Robert D. Hales, “In Remembrance of Jesus,” Ensign, Nov. 1997, 25.

  13. By Study and Also by Faith, 66–67.

  14. Mataupu Faavae ma Feagaiga 12:8.

  15. Gordon B. Hinckley, “Four Imperatives for Religious Educators” (address to religious educators, Sept. 15, 1978), 3–4, si.lds.org.

  16. Tagai By Study and Also by Faith, 237–38.

  17. Moronae 7:48.

  18. Robert B. Arnold, sii mai le By Study and Also by Faith, 244.

  19. Stephen K. Iba, “Our Legacy of Religious Education” (lauga e le iloa le aso ma e lei lolomiina), 8; faalaugatasia sipelaga ma faamamafa.

  20. Dieter F. Uchtdorf, “O E Moe i le Taimi o le Toefuataiga?” Ensign po o le Liahona, Me 2014, 59, 62.

  21. Quentin L. Cook, “O A’a ma Lalā,” Ensign po o le Liahona, Me 2014, 46.

  22. Tagai Henry B. Eyring, “Raising Expectations” (Church Educational System satellite training broadcast, Aug. 4, 2004), si.lds.org.

  23. C. S. Lewis, The Dark Tower and Other Stories (1977), 17.

  24. “Fai Mea Tonu ” Viiga, no. 148.

  25. James E. Talmage, The Great Apostasy (1958), 35.

  26. Joseph Smith, i le History of the Church, 4:540

Lolomi