37:2

Veivosaki Vakailawalawa

Vuli Kaburaki Vakayabaki ni S&I 2021

Tusiti, 19 ni Janueri, 2021

Brother Chad H. Webb: Vinaka na tomani au mai. Oqo o Brother Rory Bigelow. E noda vakailesilesi vakacakacaka e cake, ena veika ni Valenivolavola ni Lotu me vaka na ivurevure ni tamata cakacaka kei na veika vakailavo kei na iyauqaqa. Oqo o Adam Smith, vakailesilesi vakacakacaka ena veika vakaidusidusi, ka cakacaka ena veiwasewase ni Veituberi keina Lewenivuli kei na Veiqaravi ni Gonevuli kei na veika tale eso.

Ni da tekivu, au via taura e dua na gauna meu vakamacalataka mada eso na itukutuku kei na rai me baleta na vanua e tiko kina na vakanuinui meda mua kina. Ena gauna oqo ena Semineri kei na Inisitiute (S&I) sa totoka sara na cakacaka eda cakava tiko ena noda sotava tiko na nodra gagadre e vuqa na noda gonevuli. Ia na dina sai koya oqo, o ira na dauyaco tiko mai sai ira na lewenilotu vakaitavi tikoga ka lewe ni Lotu yalodina. E vuqa era sega ni tarai ira sara, baleta na volayaca ki na parokaramu ni S&I sa lutu sobu tikoga.

Na noda nuinui cecere duadua sai koya me veisautaki. Keitou nuitaka ni rawa ni vakabibitaki na itavi ni S&I ena gagadre bibi me “vakasoqoni” vata mai e dua na kawa tamata ni itabagone kei na itabagone qasecake. Ko na nanuma tiko ni vakatavulica o Peresitedi Nelson na cakacaka bibi duadua ena vuravura oqo na vakasokumuni kei Isireli. Sa dina sara, e oka kina na cakacaka ni kaulotu kei na valetabu, ia e kaya o Peresitedi Nelson e oka talega kina na taraicake ni vakabauta kei na ivakadinadina ena yalodra o ira eda qarava. E kaya o koya ena veigauna ga eda cakava kina me cakava ka marororya na nodra veiyalayalati kei na Kalou, eda sa vakasokumuni Isireli.

Keitou sa leqataka tiko ni ra sa yali tiko yani eso vei ira na noda tabagone kei na tabagone qasecake. Ni dau veitalanoataki na veiseyaki kei na kune, e tukuna vakalevu na ivolanikalou ni oqori na veiseyaki kei na vakasokumuni. E tiko eso era sotava tiko na dredre ena vakabauta. Ia, eda kila na vanua era tiko kina; era sega ni yali vei keda. Ia, era sa veiseyaki tu ena veivakayarayarataki e vuravura ka ra sa vakatikitikitaki ira mai vei keda. Sa noda na madigi vakasakiti kei na gagadre bibi me da veivuke ena “vakasokumuni” ena iwasewase oqo kei Isireli.

Na sala eda na cakava kina oqo sai koya na noda bucina na veika e sotava me veimuataki ni na saumaki, dina, ka tiki dina ni veika vakasakiti oqo me rawa ni nodra kece kevaka e rawa. Eda na cakava na veika oqo ni da dina tiko kina na noda yavu. Eda sega ni vinakata na veisau ena vuku ga ni veisau. Eda na tomana tikoga na veivakavulici ena kosipeli me vaka e kune ena ivolanikalou mai na kaukauwa ni Yalo Tabu. Meda vakavuna na veika me sotavi oqo, sa dodonu meda na vakayacora eso na veisau.

Sa dodonu me da toso sara:

Mai na veitalanoa ki na veivosaki ki na veimaliwai ki na veisureti.
Mai na tukuni tiko vei ira na gonevuli na vanua me ra tiko kina ki na sotavi ira ena vanua era tiko kina.
Mai na vakacaucautaki ni veika namaki ki na vakavinavinakataki ni veika dredre.
Mai na itaviqaravi ni veimaliwai ki na veimaliwai ni veikilai vakaibalebale cake sara.
Mai na vakanamata ni maka rawati ena kalasi kei na taurivola ki na vakanamata ki na tubu vakayalo kei na rawati ni bula vakayalo.
Mai na dauvuli wale tu ga ki na gonevuli dauvakaitavi era iyaragi ni Yalo Tabu.

Keitou na bose tiko kei ira na vakailesilesi ni parokaraum, qasenivuli liu ni semineri, dairekita kei na kodineita ni inisitute me veivuke ena kena dusi vakamatata na nanamaki kei na veika eso e sotavi ena veivakavuli kei na vulici ni veika oqo, vakakina na vakarautaki ni veituberi kei na ivakaraitaki, ka me vakarautaka na idusidusi me vukei keda kina kevaka eda sega ni toso vinaka tiko ki liu.

Na veituberi kei na ivurevure ni na ciqoma kei na veisau ena vakayacori ena vakanamata ki na lalawa me vakasokumuni Isireli—ena kena tauyavutaki vei ira na itabagone kei na itabagone qasecake me ra rawa ni tiki ni veika oqori. Eda na vakanamata tiko ki na lalawa eso oqori ena loma ni tolu na yabaki. Me yacova yani na gauna oqori eda na rai lesuva na noda toso ka vakayacora na veisau.

Na noqu veisureti vei keda yadua meda duavata kei Peresitedi Nelso ena cakacaka cecere duadua e vuravura—na gagadre bibi ka vakasakiti me vakasokumuni Isireli, meda vakasokumuni ira mai era na vakatara me qaqa tikoga na Kalou ena nodra bula. Ena yaco na veika e vakasakiti, na cakamana talega. Sa dua na veivakalougatataki levu meda tiki ni veika oqori.

Ni bera ni’u tarogi kemuni tiko baleta na veisau eso ena Semineri kei na Inisitute, au via taroga mada, “na cava ena sega ni veisau?”

Brother Rory Bigelow: Ia e dua na ka au nanuma ena tiko ga o ya na iusutu ni noda inaki raraba. Eda tiko oqo meda vukei ira na itabagone kei na qase cake mera kila vinaka ka vakararavi ena ivakavuvuli kei na Veisorovaki i Jisu Karisito. Eda vinakata meda vukei ira mera rawata ka vakarau ki na veivakalougatataki sa waraki ira tu. Ia na kena oya ena sega sara ni na veisau. Na noda rai raraba sa na baleti ira sara ga, ka da na lomani ira sara. Era sa bibi. Ka da vinakata meda vukei ira vakayadua mera sotava na ka dodonu ena Semineri kei na Inisitute.

Brother Adam Smith: Me’u na vakuria mada ni da na raica donu tiko na gagadre ni gonevuli yadua, o ni sa tukuna tiko—ni gadrevi meda raica matua tiko na veika era gadreva na noda gonevuli ena kalasi, ni ivolanikalou sa usutu ni veika eda cakava me sotavi na gagadre o ya, ni iVakabula sa iusutu ni veika kece e sotavi tiko.

Au kila talega, ni rua tale na ka ena sega ni veisau o ya ni da na dau dina tiko ki na nodra vakaliuci na parofita kei na veidusimaki eda ciqoma mai vei ira na parofita kei na iapositolo. Ka da na dau saga tiko me tiko ga kei keda na Yalo Tabu ena noda dui bula, ni da vakavakarau, vakabibi ni da tiko ena kalasi kei ira na gonevuli.

Brother Webb: Vinaka nomuni tukuna mai oya. Au nanuma ni bibi sara oya. Na veika bibi sara oqori era na sega sara ni veisau. Na kena usutu sa ikeda ena sega sara ni veisau.

Ni da tukuna tiko na veika sa veisau, na kakaburaki oqo e duatani. Eda a mua mai na Bogi kei na dua na Vakaitutu Raraba ena gauna oqo ni yabaki ki na kakaburaki ni vuli e vuravura. E rawa beka me dua vei kemudrau me vosa ena vuku ni veisau sa mai caka oqo?

Brother Bigelow: E vuqa tu na vu ni ka oqo, ia au nanuma e rua na kena ka cecere e bibi meda kila. Na kena imatai o ya ni sa tiko kei keda, mai liu sara—1912, ena noda a tekivu ena Granite Semineri—eda a raimatua tiko vakalevu ena noda veituberi tudei e umanaki ena volanivula-ni vuli vaka Amerika. Ena 1991 sa tosoi oqo vei keda. Ena 1991 a levu cake kina na iwiliwili ni gonevuli ena inisitute ena taudaku kei Amerika mai vei ira e lomai Amerika.

Ni toso tiko na noda tubu ena veimatanitu, sa sega tale ni dodonu vei keda meda tomana tiko na gauna ni vuli e yavutaki ena ivolanivula ni vuli e Amerika. Oqori gona e dua na vuna—na gagadre meda mua yani ki na ituvatuva o ya ki na ivolanivula e cecere mai na dua na ivolaniyabaki sega ni ivolanivula ni vuli ni vualiku kei vuravura.

Na kena e tarava—me’u na kuria kina—au nanuma ni kena kadua o ya na mua ni noda filosofi kei na sala ni noda veituberi tiko. Sa balavu mai na gauna sa vaka meda veitau cici tiko ka tiko e ligada na batoni. Na valenivolavola liu ena vakarautaka e dua na vuli kei na veivakaliuci, ia ena bose ni dairekita ni iwasewase eda na solia kina na batoni vei iratou na kena dairekita. E ratou na qai, lako, ka solia sara vei ira na nodratou iwasewase ena vuli ni iwasewase.

Eda sa qai digova tiko oqo nikua ena vakadodorai ni bose ni dairekita ni iwasewase se vuli ni sa kena usutu me ia kina na veivakasalataki ka tauyavu na veidusimaki vata. Ia oqo, ni da sa tosoya na bose ni dairekita ni iwasewase mai na Epereli ki na Okotova, eda sa rawa kina meda sotavi ira ena Okotova ka vakarau kina—me vaka oqo, ena Janueri—na kakaburaki ni vuli e vuravura taucoko.

Brother Webb: Meda kila, e tukuna tiko e dua tale na veisau. Sa tu dina vei keda e veimama vei ira na dairekita ni iwasewase a tu taumada vei keda. Sa yaco kina mera dreti mai ki na noda matabose e levu cake mai na kedra e liu. Sa qai yaco ki na gagadre ni veiiwasewase yadua e vuravura mera matataki vakavinaka cake ena matabose oqori ka taladrodro na veitaratara, ena yalo dina ni matabose. Au nanuma kina ni bibi sara oqori.

Vinaka, e dua tale na veisau era taroga tiko e vuqa na tamata—ka da taleitaka na nodra igu yadua mera cakava na veisau oqo ni da toso ki liu ena ivolanivula vou ni da muria na ivolaniyabaki ni Lako Mai, Mo Muri Au ka sega ni ivolanivula ni vuli ni noda lewenivuli. Adam, e rawa mo ni tukuna mada na veisau oya?

Baraca Smith: Io, au marautaka. A volekata toka na Maji ni 2019 na noda a vakadeitaka meda cakava na ituvatuva o ya meda cokota vata na lewenivuli ni Semineri kei na Inisitute kei na Lako Mai, Mo Muri Au ena kena ivolanikalou. Au taura mai na qaqanivosa nei Elder Clark ni’u gadreva meu cavuta na kena vosa yadua ni sa kaukauwa sara.

Ni sa vakaraitaki oqo ki vuravura kece a kaya o Elder Clark, “A tucake na parofita ni Turaga ena koniferedi raraba ka kaya, ‘Eda gadreva na lotu e kena usutu na vuvale e tokona na ivakasala ni kosipeli.’¹ Ena vuku ga ni kaya ni na veisautaka na ka kecega.”

Eda sa qai vakadeitaka ena vulaitubutubu ni 2019—o ni sa nanuma tiko—eda a mua ki na Veiyalayalati Vou, ena Janueri 2020 ki na iVola i Momani Ia, ena vulaitubutubu ni 2019, a tiko eso na parokaramu ni vulici ni semineri ena gauna eso meda cakava ka taroga ke tovolei kina eso na ka. Era gadreva me tovolei kina na vakavulici ni lewenivuli ni semineri me salavata qaqa kei na wiliki ni Lako Mai, Mo Muri Au Ka da nanuma ni da rawa meda vulica eso na ka talei, ka da sureti ira kina mera na cakava kina oya.

Sa kacivi kina e dua na timi ni vakadidike mera gole ka veivosaki kei ira na gonevuli kei na itubutubu kei na qasenivuli kei na iliuliu veiqaravi ni semineri ka vakatauvatana nodra rawa-ka kei na veika sotavi ena veiparokaramu oqori ni dua na lewenivuli tudei e ciwa na vula—ka dina tiko ena ivolanikalou ia e vakavulica tikoga na lewenivuli ni Semineri ni ciwa na vula.

Ia, na veika a vulici mai na vakadidike o ya—au raica ni sa veivakauqeti dina sara. Ka veivakurabuitaki toka vakalailai. Na ka a vulici o ya ni ira na gonevuli era sega ni kauwai ena dua na veitokaruataki. A laurai talega ni nodra kila vinaka na gonevuli na ivolanikalou e tautauvata kecega.

Na kauwai e tiko o ya ni kena vakamuri na ivolanivula ni Lako Mai, Mo Muri Au e tiko eso na ka era na calata na gonevuli ena kalasi ni Semineri baleta na sereki ni vula ikatakata, itubutubu se kadakada. Ia na nodra kila vinaka na gonevuli na ivolanikalou a vakadeitaka ni sa tautauvata tiko.

Ia na ka a duidui sa ikoya na ka a raici rawa. E ka bibi o ya—ka dina sara, vakafika a bibi sara—a bibi na tubu ni iwiliwili ni gonevuli era gole vakavakarau mai na kalasi mera vulica na lesoni ena siga o ya—e dua na tubu bibi ni wiliwili ni gonevuli era kaya tiko na ka e vakaibalebale cake, ka ra vakaitavi vakaibalebale cake ena kalasi.

Na ka au a raica e veivakurabuitaki sara ni a tubu na iwiliwili ni gonevuli era wilika tiko na nodra ivolanikalou mai nodra vale ena taudaku ni semineri. Ni gauna a raici kina na vakadidike oqo ka kunei na vakatauvata keimami a kila vinaka ni vakayacori na toso oqo eda na vakalougatataki ira na gonevuli, ka vakalougataka na vuvale. A vakamatataka kina e dua tale na ka a vakavulica wasoma o Elder Clark ni se noda komisina tiko kina.

A vakavulica meda vukei ira na gonevuli me titobu nodra vuli ka mera bula veisau ni ra tiko kei keda. Ni da cokovata kei na Lako Mai, Mo Muri Au, au nanuma ni na vakamamadataka na icolacola oqo ni kena vakacavari kei na kena meda rawata. Ia oqo meda sa dina tiko ga ki na ivolanikalou; ni ra sa iusutu tikoga. Ia na Lako Mai, Mo Muri Au ena vakatara meda lakocuruma na ivolanikalou mai na itekivu ka tinia. Ia eda kila ni da sega ni vakaotia rawa, meda raica matua ga na gagadre ni gonevuli, ka semati ira vua na iVakabula, ena ivolanikalou, ena cakacaka ni Yalo Tabu.

Ia eda sega ni via vakawalena ni tiko e dua na kauwai, ni ena ivolanivula ni vuli, e vuravura kece, e dau tiko na vakacagicagi ni oti mai na vuli, ena dau rua se tolu tiko na vula na kena dede. Oqo e rua se tolu na vula ni levu ni ivolanikalou ena vakuwai vei ira na gonevuli ena semineri. Ni da sa qasenivuli ni ivolanikalou, sa dodonu meda na kauwai kina.

Na vanua e bibi kina na Doctrinal Mastery vakatekivu mai na kena a tavoci kina, au nanuma ni na veivakararamataki sara kina ka tara cake na kena bibi. Kevaka mera vakavulica matua na qasenivuli na Doctrinal Mastery ena veimacawa, se cava na ivolanivuli ni koronivuli e vuravura, era na taura na gonevuli na gacagaca bibi ka cecere sara. Au nanuma kina, ni vuku ga ni ra vinaka na qasenivuli era via vakaotia kina na ivolanikalou sa tuvai tu; na Doctrinal Mastery ena rawa me kena iotioti ke tiko na gauna, ka na sega ni dau tiko. E levu na ka me vakavulici.

Ka so na gauna na Doctrinal Mastery ena dau raici me dau isasauni tu ni ka e cakava na semineri. Ia na Doctrinal Mastery sa ka bibi sara ki na veika eda cakava. E vukei keda meda rawata na noda takete kei na veika era kerea na parofita meda cakava. Ia ni da raica matua na Doctrinal Mastery, eda sa qai bonata na cicila o ya eda sega ni vakaotia ena ivolanivula ni vuli, ka da rawa meda cokovata ena Lako Mai, Mo Muri Au ena sala mera kalougata na gonevuli kei na vuvale.

Baraca Webb: Au nanuma na gauna a vakaraitaki kina na vakadidike vei Elder Johnson ka veivosakitaka na madigi oqo. Mai na vakatekivu a kaya me da cokovata kei na Lako Mai, Mo Muri Au baleta na sala ena kalougata kina na vuvale ka me sema ki na nodra vuli e vale. Ia a kauwai sara o koya, vakataki keda, baleta na cicila ena calati ena so na ulutaga ena so na veiyasai vuravura baleta na gauna e na yaco kina na sereki ni vuli. Na iotioti ni macawa ni bula ni iVakabula ena sega beka ni vakavulici ena semineri, se na iMatai ni Raivotu se so na veigauna bibi kei na ivakavuvuli ni kosipeli.

Ko ni a kaya, ni da veivosakitaka noda rawa ni vakatabakiduataka na lesoni ni Doctrinal Mastery ka okati ira, ke ra calati mada ga ena gauna ni sereki—ka rawa ni buli eso na lesoni usutu, na kawakawa mera vukei kina mera sema mai ni ra lesu mai ena sereki ka sega ni lade sara yani ki na ivolanivula ni Lako Mai, Mo Muri Au ia ka tekivu ena lesoni ni kalawa yani ki na veika era sa calata, ka tomika cake na kena wiliki na Lako Mai, Mo Muri Au—eda na rawata na yaga ko ni tukuna tiko ni da cokovata ki na ivolanivula ni Lako Mai, Mo Muri Au ka walia na kauwai e tiko baleta na veika era rawa ni calata. Eda sa gadreva talega meda vakabauti ira na vuvale kei na tamata yadua era na vulica tiko na wase o ya ni ra sega ni tiko kei keda mera bula sotava mada kei na Yalo Tabu mera vulica na veika mera na kila. O koya qori, sa qai dua na ivakamacala cecere. Vinaka vakalevu.

E dua tale, era sa veitalanoa tiko kina ka sa vakatarogi tiko e baleta na veisau ki na veika me wiliki rawa mai—sa veisau mai na wiliki ni lewenivuli ki na ivakarau me matau na wiliwili ena veisiga yadua ni ivolanikalou. Sa qai cava beka mo ni kaya baleta na lewa o ya?

Brother Smith: Eda sa kila tiko na ilavaki e tiko ena kena vakacavari na semineri kei na diploma ni semieri, ni da na dikeva tiko na tiko ena kalasi ka sureti ira mera wilika na lewe ni vuli. Sa qai tiko na noda dikeva na rawati tiko ni vuli. Ka da sa cakava tiko e dua na veisau lailai ena ka me wiliki ena kena vakacavari na ivolanikalou e va ena nodra gauna ena semineri ka sureti ira mera dau vakaitovotaka na wilika e veisiga na ivolanikalou.

Sa levu noda gauna vata kei ira na noda dairekita ni iwasewase—kei na vuqa na iwiliwili ni dairekita ni iwasewase—e vuravura taucoko ka veivosakitaka na ka eda gadreva me yaco ena nodra bula, vakasama kei na yalodra na gonevuli baleta na veika era sotava ena semineri kei na inisitute.

Ni da veivosakitaka na veika sotavi ena semineri ka nuitaka na ka me yaco ena bula ni dua na gonevuli, eda sa veivosakitaka na lesu ki na wiliki ni ivolanikalou ena semineri. Ia eda sa kila ni ka eda gadreva dina meda vakamatatataka, na ka e bibi duadua, o ya noda rawa ni vukea e dua na gonevuli me tauyavutaka e dua na ivakarau e veisiga me tiko kei ira ena nodra bula taucoko.

Vakadua tale, oqo e dua tale na qaqanivosa. Oqo mai na noda ivolalailai ni Vakavulici ni Kosipeli kei na Vuli ia au nanuma ni sa kena usutu vinaka oqo. A kaya, “E vica wale na ka mera cakava na qasenivuli me tiko na veivakauqeti kaukauwa ka tawayalani e vinaka ena nodra bula na nodra gonevuli mai na nodra vukei ira mera vulica mera taleitaka na ivolanikalou ka vulica ena veisiga.”³ Kevaka meda vinakata na diploma ni semineri me vakatakilakila ni veika vakaibalebale cake, titobu, ka veivakavoui ni va na yabaki, na vulici ni ivolanikalou me tiki ni ka oqo.

Ka vuqa tu na sala mo vakadikeva kina nona sema tiko o gonevuli ena ivolanikalou, ia eda vinakata meda kila na ka e bibi cake, o ya noda vukea na gonevuli me tauyavutaka e dua na bula ni vuli ivolanikalou e veisiga. Eda sa qai tomana oqo ena ivurevure vinaka sara ni iliuliu veiqaravi eda nuitaka mera na rawata rawa o ira na iliuliu veiqaravi. Baleta ni veitokoni dina sara ki na ilavaki mera vukei na gonevuli mera kila-ka ka lalawa ka vulica na sala mera sema dina vei Tamadra Vakalomalagi kei na iVakabula mai vua na Yalo Tabu ena ivolanikalou. Ia eda nanuma dina kina ni ilavaki oqo ena yaco kina na veika bibi sara kei na veika eda gadreva dina kina na diploma me vakaraitaka.

Baraca Webb: Eda sa qai vakayaloqaqataka tiko me wiliki na itukutuku ena vuli. Na kena dina, na wiliwili lavaki e veisiga, se nanamaki, e gadrevi me tiko ena lewe ni vuli.

Eda sa nuitaka kina ni gonevuli kece ni semineri era na wilika rawa ga na itukutuku ni vuli. Eda nuitaka ni ra na lalawataka me vakaibalebale cake me vaka ko ni sa tukuna. Ia na ilavaki ni kena rawati ena 75 na pasede na levu ni siga era tiko rawa ena semesita o ya. Eda sega kina ni matailalaitaka na ibalebale ni wiliwili e veisiga. Ia ni ra cuqena na vulica na ivolanikalou ena vuli e veisiga ena kena sala, 75 na pasede ni gauna o ya, sa icokonaki me vakayaloqaqataki ira mera bula sotava o ya me tiki ni nodra gauna ni semineri.

Baraca Bigelow: Au marautaka nomu vakamacalataka ni na duidui tiko na lalawa kei na noda gagadre vua e dua—ni ra sa umani ena ivolanikalou ena veisiga yadua. Eso na tiki ni vuravura e tiko kina na semineri, e sega tu kina na ivolanikalou e tabaki vakaivola me rawa ni ra wilika. Koya gona me tauyavu e dua na ivakarau e rauti vuravura vinaka—sa rawa kina meda cakava oqo. Sa rawa meda kaya, “Keimami gadreva mo toroya cake nomu veimaliwai kei Tamada Vakalomalagi ena vosanikalou.” Ena yaco oqo ena bula ni veisiga yadua ena vulici ni vosa ni Kalou.

Baraca Webb: Me sa qai madigi ni veisiga na rogoca na Domona.

Baraca Bigelow: Dina.

Baraca Webb: Sa veidolei kina na nodra vakabauti na qasenivuli, dina? Na cakacaka vakayadua vei ira na gonevuli mera tuva nodra bula sotava nodra gagadre kei na igu. Ka keimami vakabauti kemuni. Oqo na vuna eda sega kina ni vakamatatataka cake na kena ibalebale mai na kena oqo.

Baraca Bigelow: Dina.

Baraca Webb: Vinaka vakalevu. Koya gona na veisau ni vuli sa vakaraitaki oti ka sa tekivu, sa vakavinavinakataki nomuni sasaga kece mo ni bulataka ena sala vinaka sara mera kalougata kina na gonevuli. E dua tale na veisau, e kilai levu sara, sai koya na matedewa raraba, na veika cava sa yaco ena veivula sa oti ena noda kalasi ena levu ni vakatatao kei na veisau ena vuli ena onolaini kei na veisau tale eso a mai vakayacori ena vuku ni mate raraba Rory, na cava o na kaya eda sa vulica mai na mate raraba, kei na cava ena veisau ni toso tiko na ilakolako ena vukuna?

Brother Bigelow: Au nanuma ni kena bibi duadua—ka o sa tukuna toka ena itekivu ni nomu vosa nikua—eda sa kila kina oqo, era sa tu vei keda na tamata totoka era cakacaka ka veiqaravi kei keda. Ke o wilika ki na koronivuli ni Lotu kei ira kece na daukaulotu kei na qasenivuli kacivi kei na cakacaka tudei, cakacaka vagauna, sa tubu sara ki na 60 na udolu na tamata e vuravura. Ka ra sa vinaka dina sara. Ia au vakabauta ni ka sa yaco ena mate raraba sa mai cakava e dua na veivakayadrati lailai kivei keda meda kila-ka a rairai sega ni tu vei keda.

Na kauwai ni wasei na veika au a sotava, keirau a kerei vakaveiwatini ena vitu na yabaki sa oti, me keirau laki iliuliu ni kaulotu ena tabana mai Brazil. Ka keitou mai vulica na vosa vaka-Sipeni—niu a veiqaravi ena vosa vaka-Sipenisi niu se cauravou, ni vosa vou sara vei keirau, ka vakabauta ni sa itagade vinaka se kila rawa na vosa vaka-Potukali

Au nanuma lesu na imatai ni siga ni keirau yaco yani ena tabana ni kaulotu a kauti keirau o peresitedi ni kaulotu vakacegu ki na itikotiko. A tu e kea o manidia ni FM, ka kaya mai ni keirau yaco yani e valenikuro, “Raica, ena gadrevi mo drau na volia na wai.” E biuta na ligana ena joke wai, ka kaya, “Ena gadrevi mo na kauta tale mai e dua na tavaya vou ni wai.” A qai yaco vei au e dua na lomaleqa levu, niu kila niu sega tu ni kila na cavuta tavaya ni wai vaka-Potukali. Au kaya, au sa kila na vosa tale eso. Keirau a vuli; ka nanuma keirau sa kila vinaka. Ka’u a qai kaya vua, “E rawa ni ko cakava vei au? “O na cakava rawa oqo?” A kaya mai, “Io.”

Na ka a sega ni raica ni gauna a qiri kina, au a vakanadaku vua, taura mai e dua na kadi 3x5 ka vola na vosa yadudua mena otataki kina na wai. Ka’u a nanuma, o ni kila, ni noqu vuvale, keitou na mate ena macawa rua mai qo niu na sega ni rawata na wai.

Na ka o ya a gauna ni veivakararamataki a vakaraitaka vei au ni’u sega ni kila na ka au nanuma ni’u kila. Ka’u nanuma ni mate raraba sa cakava o ya vei keirau. Na neirau itagede se kila-ka, na neirau itagede ni kila-ka—ena vakau ena initaneti na vuli ni lotu e sega ni tiko donu. Ka so era sa matau sara vei ira vakatotolo, kei na kila-ka sa tu rawa, vakaivakarau kina, ka rawa vei ira mera na cakava. Eso tale era sega soti sara.

Ka’u sa nanuma kina e dua na ka eda sa vulica rawa ka sa gadrevi meda tomana tiko—eda gadreva meda kila-ka cake rawa—sa malanivosa meda cakava. Ena gadrevi meda raica na sala meda toroya cake noda igu.

O ni a kaya e dua na ka ena imatai ni nomuni vosa. Au lesuva tikoga na ka o ya, ia au nanuma ni ka bibi dina sara. Maivei Elder Clark, ena nona kaya, “Na itagede cava ni talairawarawa se nuinui se loloma sa noda; na itagede cava ni kila-ka cecere kei na rawa-ka eda sa rawata tu, ena sega ni veirauti ki na cakacaka sa tu mai liu.”⁴

Ka dua vei ira na ka au nanuma e lako mai na mate raraba kivei au na gagadre titobu meu torocake, meu vakadeitaka niu sa sotava tiko na inanamaki, na nanamaki sa tubu cake tiko, ni Turaga ena vuravura sa duatani sara oqo sa tu oqo vei keda nikua. Sa qai cava me caka meda onolaini? Au sega ni kila. Adam, na cava ena cakava ki na noda ivakasala ni onolaini? Au nanuma ni vinaka cake mo na sauma ga o iko na taro o ya.

Baraca Smith: Vinaka, au na kaya nomu vosa. Au vakabauta ni da sa vulica e rua na ka bibi sara mai na mate raraba eda na taurivaka ni da toso ki liu. Dua, ena nomu a kaya, eda sa cakacaka vata kei ira sa vinaka sara. O ira na noda qasenivuli tudei, noda volodia, era sa gumatua ka totoka ka vakatabui. Era sa tucake mai ena tikina qaqa ka cakacaka totoka sara.

Eda sa vulica talega na veimadigi eso meda torocake. Kau nanuma ni da sa vulica vinaka cake na taro meda na taroga na kena isau e gadrevi meda na vulica.

Dua na ka eda sa cakava ena Valenivolavola ni Lotu o ya noda sa tauyavutaka e dua na tabana ni Liutaki ni Vulici ni Veika Vakalivaliva. Ia na kena ibalebale o ya na tawasei ni tamata kila-ka mera vukei keda ena tubu ena onolaini ni Semineri kei na Inisitute ni kena isolisoli. Na vuna eda vakatoka kina me Liutaki ni Vulici ni Veika Vakalivaliva e baleta ni vosa onolaini e kena ibalebale e vuqa na ka duidui. Ni veika eda kaya dina tiko sa ikoya na veimataqali remote ni soli ni tekinolaji, na kena veikoniferedi e hybrid se vidio se duidui gauna—ni vuqa na sala duidui eda raica rawa kina.

Ia au nanuma ni veika eda sa vulica, na taro cava e gadrevi meda taroga? Ka sa tekivu meda taroga na taro oqori me rawa ni da tara na ivurevure kei na veivakatorocaketaki kei na parokaramu me veivuke ki na isolisoli vakalivaliva qaqa ni kalasi ni semineri kei na inisitute.

E dina ni takali yani na COVID, ni da sa nuitaka tiko ni sa voleka sara, na gagadre ena sega ni levu, ia ena levu cake mai na kena e liu baleta ni da sa tauri ira eso na gonevuli eda a sega ni taura e liu. Eda a vakalaougatataka rawa eso na bula kei na vuvale eda sega ni cakava e liu, ia, eda sa vakaukauwa yani ki na kena rawati, ia oqo sa tu na kena yaga. Eda sa kila oqo na taro meda vinaka cake kina, ka da sa cakava tiko na sasaga dina meda vulica rawa na kena isau. Kau nanuma ni so na veika talei era sa roro tiko mai.

Baraca Webb: Ko ni kila, eso sa taroga tiko, “Eda na yacova beka na gauna eda na taukena kina eso na tamata cakacaka yalodina ni onolaini?” Au na via tukuna ga eda se veiqali tiko ni taro oqori. Ena yaco dina na siga era na cakacaka tudei kina na qasenivuli ena semineri era na veivakavulici ga ena onolaini. Ia sa dina talega ni sa gadrevi vei keda kece meda kila na iwalewale taumada ni veivakavulici vakavuku ena onolaini. Sa rawa kece, ena so na gauna meda, sa na kacivi meda cakava oqo. Ni sa yaco oqo, eda sa gadreva meda na cakava ni sa rawa vei keda. Eda raica kina eso na qasenivuli era sa cakava tiko oqo vakavinaka sara. Eda sa raici ira na qasenivuli era sa vakavuqataka nodra kerecuru ena parokaramu ni inisitute baleta na kena rawati rawa ena onolaini. Ni sa bibi cake sara ena ituvatuva vakaisoqosoqo, eda rawa ni vulica beka na kila-ka oqo me rawati kina ena onolaini na mana ni vuli ka vakalougatataki ira dina na tamata ena iwalewale ni kena caka?

Ni da sa mai vulica vakalevu oqo, ena wasei yani oqo ena vuli sa vakarautaki me rawa ki na tamata mera cakava nodra vinaka duadua ni kena caka na bulataki ni mana ni vuli ni lotu. Ka’u nanuma ni sa vakasama cecere sara oqori. Vinaka.

Brother Bigelow: Na veisau oqo ena ivakasala ena onolaini, au sega ni vakabauta ni sa vakanadakui taucoko na veika eda sa cakava mai liu. Ia sa gadrevi meda veisau, ka rairai mera cakacaka eso tale na qasenivuli vakatawa ni inisitute kei na semineri. Na onolaini e vakarautaka na madigi vei ira mera veivakavulici, sega ni vakataucokotaki kina.

Baraca Webb: Ia e sega ni dua mena vakaukauwataki ki na veisau oqo. Eda na cakava ga na veisau oqori ni da toso ki liu kei na veimadigi vou era na yaco tiko mai. Dua na vu ni ka oqo me’u na vakamacalataka mada eke. Sa tubu cake tiko na iwiliwili ni yalewa era sa cakacaka tiko. Ka da sa vakavinavinakataka na nodra cau era sa cakava tiko. Ka so vei ira sa digitaka, ena vuku ni ituvaki ni vuvale, era gadreva mera qasenivuli vakatawa ga se veivakavulici ena onolaini se inaki cava ga.

O ni kila, sa dina talega ni sa levu tiko na yalewa era sa cakacaka tiko ena madigi ni veiliutaki vei ira sa tubu cake tiko. Me’u na tukuna mada, e 10 tiko na noda dairekita ni iwasewase ena Valenivolavola ni Lotu, ka tolu vei ira era yalewa. Ka ra a sega ni vakatikori se saumi ki na itutu oqori baleta ni ra yalewa; ka ra sa vakoroi cecere sara ena itutu oqori ka ra sa solia tiko na veika cecere ki na cakacaka eda sa cakava tiko oqo.

Ia e dua ga na ivakaraitaki, ni sa tubu tiko noda mataisoqosoqo, ka yaco talega oqo kivei ira na dairekita ni wasewase levu, se iliuliu veiqaravi ni parokaramu. Ka’u na tukuna talega kina vei ira baleta na veisau tiko ni noda tamata cakacaka, ka da na raica bibi tiko oqo. Kei ira na iliuliu ni veiqaravi ni parokaramu ena gadrevi mera raica bibi tiko na duidui rai kei na ivakasala ka taura na veika era sotava na tamata ka ciqoma na nodra nanuma.

Au nanuma ni oqo eso na ka meda kila tiko me yaga vei keda mai na veimataqali cakacaka. Ka’u kila ni oqo e ka dodonu vei ira na cakacaka, ia e dina talega ki na vuravura sinai tu ena qasenivuli, tagane kei na yalewa, mai na duidui ituvaki, era sa kacivi mera qasenivuli, sa levu na ka mera solia eda gadreva meda rogoca ka kila na nodra nanuma kei na veika era sotava me rawa ni da vakalougatataki ira noda gonevuli ena noda isoqosoqo.

Baraca Bigelow: E vuqa era sega tu ni kila na veika oqo, ia eda sa tauyavutaka tiko na timi ni cakacaka. E rawa kina mera tiko na dauvola na lewenivuli mai na veiyasai vuravura kei na tamata veiqaravi ni vuli, kei na timi veiqaravi ni vuli, ka rairai mai na veitiki vuravura duidui eso. Ka sa rawa kina meda raica vakavinaka kina na veika sa yaco tiko e vuravura ka sega ni qiqo tiko na noda rai oqo.

Baraca Webb: Vinaka. Adam, e rawa meda lesu tale vei iko? E levu na veika sa yaco tiko nikua ena Innovative Institute; e vuqa era sa taleitaka tiko na ka o ya ka ra sa cau tiko ena sasaga o ya. Na cava o na solia ena vuku ni veivakavoui ena Innovative Institute?

Baraca Smith: Vinaka, eda sa solia e vuqa na gauna kei na ivurevure, ka vuqa na dairekita totoka ni inisitute kei na qasenivuli, era raica yani na ka me veisautaki ena itikotiko vakayago se isolisoli ni vuli, se me veisautaki ga na ulutaga ni vuli. Ka sa totoka kece oqori. Au nanuma ni rairai ka bibi duadua eda cakava tiko oya noda vakarorogo tiko vei ira noda qasenivuli ni inisitute, vakabibi ni vakanamata mera rogoci na gonevuli era rawa ni tiko kei keda ia e sega. A rairai lako ga mai vakadua ka sega ni lesu tale, se rairai sega sara ga ni bau yaco yani vakadua ena inisitute. Ka da sa na vakatabakidua tiko meda na rogoci ira.

Au vakabauta na veivakauqeti bibi duadua o ya meda veisautaka vakalailai na ivakarau ni noda veivakavulici. Me vaka nomu kaya, Rory, e sega ni dua na veisau e taucoko; era veisau lailai ga, na veisau lalai ni veika eda cakava wasoma. Ka’u nanuma, Brother Webb, na nomuni vosa ena June sa oti ena nomuni kaya me tauyavu na kalasi ni veisau, veika e gadrevi, kei na vakataukeni, sa sala dina o ya meda vakauqeta kina na inisitute.

Na ka dina, au gadreva me’u wasea na gauna a wasea kina vei au e dua na dairekita ni iwasewase ni dua na qasenivuli ni inisitute. A vakarau tiko o koya me veivakavulici ena imatai ni nona soqoni ena Zoom ni vuli ni Vuvale Tawamudu. Ena vakavakarau a sureta yadua kina na nona gonevuli mera cakava e dua na vidio lailai ni kedra ivakamacala.

A dua vei ira na cauravou gonevuli a vakamacalataki koya sara vei ira na kalasi ni vakasalewalewa ka wasea ni kauwai tiko ena so na lawa ni Lotu baleta na vuvale kei na vakamau. Ka sa kila tu o qasenivuli oqo ni sa vakarau me laki veivakavulici yani ena vunau kei na ivakavuvuli ni vuvale. Sa qai lewa me vakasama vakavinaka sara ka qaqarauni ka masulaka yani. A sotava na cauravou oqo ka kaya vakadodonu vua me kila ni gadreva na kalasi ni inisitute me vanua e sega walega ni vakavulica kina na vunau me matata ka vakavulica nodra ivakavuvuli na parofita kei na iapositolo ia sa vanua talega era taqomaki kina na gonevuli ka sega ni vakalewai, mera wasea na nodra kauwai kei na ka dredre kei na vakatataro.

Ni dodoliga yani vei cauravou oqo, a wasea vei nona qasenivuli ni a tuvanaka tiko me tiko lo ga ena gauna kece ni lesoni baleta o ya ga na ka e dau cakava. Ni dua mai na vanua cava ga ena Lotu sa tekivu me vakavulica na veika ni vuvale, sa na vakadidike ga o koya ka tiko lo. Ia baleta ga ni qasenivuli oqo a dodoliga yani kivei gonevuli ena iwalewale o ya, sa vakadeitaka kina o gonevuli ni na lako mai ena kalasi ka vakaitavi. Sa dua na gauna taleitaki sara ki na kalasi baleta ni sa totoka sara na nona vakaitavi na cauravou oqo, na nona taro kei na loma leqa e vukea sara vakalevu me veimuataki ena veiwasei, baleta ni vakayacori tu ena dua na buturara e vakatavulici ena vakabauta kei na dina ka tiko talega na kena tarogi na taro ena yalodina.

Vinaka, ni oti na gauna ni kalasi a vola vakaoqo o gonevuli oqo vei nona qasenivuli, ka a wasea vei au. Ka’u nanuma ni tukuna tiko na veika eda gadreva dina meda cakava meda vakauqeta kina na inisitute. A kaya o koya:

“Au via vakavinavinaka vei iko ena iwalewale ni kena caka na lesoni. Au a via lomaleqa vakalailai, ka’u a sega ni via kaya e dua na ka, ia ni sa oti au sa via kailavaka yani e cake ‘vinaka vakalevu.’ Na lesoni o ya sa totoka dina. Au vakatauvatana ki na lesoni a soli vei au niu lako mai ni’u vakasalewalewa vei qasenivuli ni semineri e koronivuli, a veitokoni ni oti noqu tukuna vua na veika a yaco vei au ena dua tale na kalasi. Na nona lesoni kei na nomu lesoni sa sinai tu ena loloma kei na veitokoni ka vaka me veisautaka noqu bula taucoko. Au vakila e dua na igu me’u tiko ga ena kosipeli kei na yalayala vou me’u vinaka cake me’u bulataka na ivakarau oqo. E sa veisautaka na bula. Vinaka. Vinaka na sauma na noqu taro ka vinakata mo kilai au kei na nomu veitokoni. Au a vola tiko na ituvaki ni lomaqu ena veika kece baleta ni’u vakila na Yalo … vakalevu sara. Au a vola ena noqu ivola ni ivolanikalou ni’u sa vakavinavinaka vakalevu ka reki sara. Au sa tagi marau tiko ena gauna oqo. Vinaka, o tacimuni ka luve ni Kalou.”

Eda raica ni sa cakava o qasenivuli oqo e dua na isema e vakaibalebale kei gonevuli, ena sala e solia vua na inuinui kei na yaloqaqa me gole vua na iVakabula ka tomana na nona sala ni veiyalayalati. E baleta ga ni kalasi nei qasenivuli oqo sa vanua ni veisau, e gadrevi, kei na vakaitaukeitaki.

Brother Webb: Au taleitaka na nomu sauma na taro o ya. Eda sa na cakacaka ena veisau ni itikoitko kei na ituvatuva ni vuli kei na veimataqali ni veika kece. Ni ko kunea na sala rawarawa vovou me vakauqeti kina na inisitute me vakacavari ena nodra sureti vakalevu na gonevuli era sega ni vakaitavi tiko. Oti ni ra sa yaco mai, mera sotava na ka vakaoya, me na maroroi ira ka semati ira vua na Tamada Vakalomalagi, sa inaki dina ni ituvatuva kece oqo, vinaka.

Vinaka, me’u taroga mada na iotioti ni taro ka mo drau sauma mada mai. Eda sa veivosakitaka e levu na ka era sa kila oti tu na tamata, ia eso na ka era sega tu ni kila o ya na veisau eso sa yaco tiko mai ena dua na ivoladusidusi, na kena ena Veivakavulici kei na Vuli kei na veika tale eso e kovuti tiko ki na vuli ena cokoti vata tiko ena noda ivolavakarau vovou. Na cava beka mo drau na tukuna vei ira baleta na veika vou sa yaco tiko mai e baleta tiko na noda vuli?

Brother Smith: Sa toso cake tiko na noda sasaga meda raimatua ka vakarawarawataka ka duabau. Ka sa da maqusa sara ena veimadigi eda sa veicokonaki kina kei na Mataveiliutaki raraba ni Matawilivola ni Sigatabu ena Tabana ni Matabete kei na Vuvale me dua na ivoladusidusi ni qasenivuli ena Lotu Veivakavulici ena Sala ni iVakabula kei na Vakavulici ni Kosipeli kei na Vuli era na duavata ka na vakarawarawataki ka matata ka duabau me solia vei keda dina na kena matata na veivakavulici, na bula e sotavi ena kalasi, na veika mena kila o gonevuli ni ra tiko kei keda. Ia oqo ena ka raraba mera kacivi na qasenivuli kei na qasenivuli ni Semineri kei na Inisitute.

Me tokona na veika oqori, sa tekivutaki na kena cokonaki na iVurevure ni Veituberi me rawa ni gauna ena wilika kina o qasenivuli na ibalebale ni kila-ka, era na kila kina na vanua mera gole kina me matanataki ka tukuni kina na kila-ka o ya, mera vuli kina ka sureti mera vakatovotovotaka ka vakayacora sara. Eda sa qai nuitaka meda vukei ira noda qasenivuli mera kila e dua na kila-ka era gadreva mera torocaketaka ka tiko na ivurevure mera torocaketaka. Ka cokoti vata kina, eda sa gadreva meda kunea na sala me ivakarau, ka da sa cakava tiko beka na ka meda rawata? Eda sa rawata tiko beka na noda lalawa ena nodra bula na itabagone?

Ka sa raica tiko eso na sala mana ka vakaibalebale vei qasenivuli me vakarautaka ka dikeva vakai ira, me torocake o qasenivuli ena veitokoni nei supavaisa e yaco mai ka vukea mera tubu ka tosocake ka vinaka cake ka tarogi ira na noda gonevuli na veika era sa sotava tiko kei na veika e yaco dina tiko ena nodra bula. Ka da nuitaka ni na caka kece oqo ena yalo veivakayaloqaqataki ena toso kei na tubu cake ka sa madigi meda na vakayagataka na ivurevure eso sa tu meda qasenivuli vinaka cake.

Eda sa kila kece ni da sa bula tiko ni bera nona iKarua ni Lako Mai na iVakabula, kei ira na itabagone era yaco mai ena noda kalasi era sa kena uasivi sara sa bau raica o vuravura. Ka gadrevi me da vinaka baleta ni ra sa vinaka sara. Ka yaco meda sa via vinaka cake sara.

Brother Bigelow: Au nanuma ni ka talei, a tuvanaka o Adam, sa vakasama ni rawa beka meda vakamatatataka na ka e nuitaki me yaco? E rawa beka meda vulica me sotava na nanamaki o ya? Sa qai yaco na veivakarautaki oqo me ka bibi. Eda sa veivosakitaka talega na sala meda vakaraitaka na veivakarautaki o ya ka lalawa ena yavu era tiko kina kei na vanua era gadreva mera tiko kina.

Brother Webb: O ni kila, ni da tukuna tiko na cakacaka ni veiliutaki se cava ga, ka da cakava me vosa cecere sara, ka ra nanuma na tamata, “Vinaka, au sa vakavulica tiko na kosipeli, ka’u sa ririko tiko kina.” O ni lomani ira kece na gonevuli; o ni gadreva mo ni vakalougatataki ira. Koya gona me tiko e dua e yasamu me vukei iko ena tosocake o ya, na gagadre mo vakalougatataki ira na gonevuli, ka mo rairai ni veika sa yaco tiko ena kalasi ka vukei iko mo gadreva na toso cake ka kalougata na gonevuli—sega ni baleta mo ni qasenivuli vinaka sara ia e baleta ni o gadreva mo bulia na veika vinaka mera sotava na nomu gonevuli.

Au nanuma kina ni ka talei sara oqo, kau nanuma ni o sa raica tiko—ni ko raica na ka sa yaco mai, ena ivoladusidusi, vata kei na Valenivola ni iVurevure ni Vuli, vakakina na veika eda kaya sa veivakarautaki, era sa ka dodonu kece ka veivukei kau nanuma ko na taleitaka mo raica. Sa rawa oqo me inuinui, donu?

Brother Smith: Io.

Brother Webb: Io, oqo, o na via tukuna ni bera ni’u tinia—

Brother Bigelow: Io, e dua tale na ka au vakabauta ni ka bibi, sai koya oqo. Eda dau raimatua tiko ena veivakavulici ka toroya cake na veivakavulici ka guilecava na tiki ni veiliutaki se na tiki ni veiqaravi ni iliuliu ni semineri se kodineita se dua na dairekita ni iwasewase levu, dairekita ni iwasewase, se itutu cava ga. Ka da sa saga tiko meda kakua ni guilecava oqo. Ni da rai donu tiko vakavinaka sara, na vakasama meda vakarautaka e dua na ivola ni ilesilesi e vukea na iliuliu me kila na veika sa namaki. Ko ya gona ni da veivosakitaka na veivakarautaki e sega walega ni vakarautaki na veivakavulici; sa ivakarau ni nomu veiliutaki. Ni gauna au a kerea kina me’u iliuliu ena vica na yabaki sa oti, au a rawa ni ciqoma na noda veivosaki oqo.

Ke’u rawa ni solia vei ira na cakacaka, na tamata yadua na kequ ituvaki, o ivukevuke ni iliuliu, e kaya, “Vukei au me’u kila noqu toso tiko,” yavutaki ena dua na ivakarau, “ka vukei au me’u kila na ka me’u torocake kina.” Au vinakata me’u dua na iliuliu vinaka sara, ka sala vinaka ga me’u cakava oqo ke’u kila na vanua au tiko kina, me’u na tiko kina, kei na cava me’u cakava me’u yaco kina. Ia na veika kece eda sa veivosakitaka sa tukuna tiko meda na vukei ira vakalevu na itabagone, qase cake me cecere nodra bula sotava, ka yaco talega ena noqu veiliutaki.

Brother Webb: Sa ka bibi meda kila ni so na veisau oqo ena yaco vakatotolo, ena veivula sa yaco tiko mai, kei na kena vo ena balavu toka.

Vinaka. Vinaka, ni bera ni da tinia na tikina oqo ni kakaburaki, au gadreva me’u kaya raraba e dua tale na ka baleta na veisau oqo. Eda sa rawa ni bulia na veiparokaramu vou kei na ivurevure ena vuravura oqo, ia e sega e dua mena yaga sara, ka sega me na rawati vakavo ga keda sa duabau ka vakavo ga keda sa lomavata kei na lewa nei Tamada Vakalomalagi. Ena gadrevi kina na noda vinaka taucoko sa tu meda solia. Ena gadrevi me yaco ga na lewa ni Kalou ki na noda bula. Ena gadrevi me sa lomada meda karona ka rekitaka noda vakaio ki na veisau. Me tiko na kaukauwa meda veisautaka na bula, sa dodonu meda vakavulica ka vakadinadinataka mai na yalo sa veisau.

Me sa qai duabau na yaloda ena noda vakaitavi vakataucoko ena inaki i Karisito. Ka meda qai vakararavi vakalevu cake Vua. Ni da cakava oqo, eda sa rawa meda cakava na veisau cava ga ena yaco mai. Na Yalo Tabu ena vukei keda meda raica ka veisautaka na veika e gadrevi meda veisautaka ena noda dui bula kei na noda veivakavulici. Ena yaco meda sotava vakai keda ni noda Kalou sa Kalou ni cakamana. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.