O Se Talatuu o le Suiga i le OAE
S&I Faasalalauga o Aoaoga Faaletausaga 2021
Aso Lua, 19 Ianuari, 2021
Ou te faafetai mo outou ma ua ou fiafia lava e faaalu ni nai minute ma outou. Ou te faafetai ia Chad ma lana ‘au talenia, tuuto o loo galulue ma le maelega tele e fesoasoani i lenei galuega a le Alii. O se faamanuiaga lo tatou mafuta ai ma Sister Jean B. Bingham i le asō, ma ua sagisagi atu i lana savali. O ia o se taitai mamana ma le musuia, ma e tatou te faafetai i lona galue ai i le Ofisa o Faatonu o Aoga a le Ekalesia.
A o matou mafaufau i suiga taua i Seminare ma Inisitituti o Aoaoga Faalelotu (S&I), sa ou tomanatu i suiga i le talafaasolopito atoa o a’oga i totonu o le Ekalesia. O le isi aso, sa amata ona ou faafetauiina mea na tutupu i a’oga a le Ekalesia ma le talafaasolopito o lo’u lava aiga. Na liua matua o lo’u tina i le Ekalesia i Suitiselani a o talavou matutua i la’ua, o le itu la lena o lo’u aiga, o le augatupulaga o lo’u tina na mua’i fesopoa’ia Aoga a le Ekalesia. O nisi o tuaa o lo’u tama ua leva ona avea ma tagata o le Ekalesia i le tisipenisione. Se’i faamaimoa outou i ni nai faamatalaga faavae e uiga i nisi o i latou, ma ta’ua ai foi taumafaiga o aoga a le Ekalesia i o latou taimi. O le a outou matauina ai suiga i le aluga o tausaga—o nisi o na suiga e tetele.
O Sara Jane Angell, le tina o le tina o lo’u tina matua, o se teine talavou ina o nonofo ma lona aiga i Katelani, Misuri, ma Navu. Sa taunuu o ia i le Vanu o Sate Leki i le 1848 o se teineitiiti ua 14-tausaga, ma sa a’oga o ia i soo se aoga a pitonuu sa i ai i na nofoaga.
O Jarvis Johnson, lea na i’u ina faaipoipo ma Sara, sa nofo i Navu a o talavou. Soo se a’oga na ia mauaina atonu sa mai se tasi o le mau a’oga i le aai. Ina ua mavae ona tuua e le Au Paia ia Navu ma agai atu i sisifo, sa lesitala o ia o se tasi o le Autau a Mamona i le 17 o ona tausaga. I tausaga o le talavou ma le talavou matutua o Sara ma Jarvis, sa ofoina atu e le Ekalesia ma tagata taitoatasi i o latou pitonuu ni a’oa’oga, ae e le o le Ofisa lea o Aoga a le Ekalesia e pei ona lausilafia ai i aso nei.
O le atalii o Sara ma Jarvis o Rais, o le tama lea o lo’u tama matua. Sa ola ae o ia i Iuta ma sa a’oga i se aoga i le taulaga e igoa o Honeyville. Sa faaaoga le fale mo lotu, ma le aoga. O Salote lea na iu ina faaipoipo ma Rais, sa a’oga i se aoga e lata i le Call’s Fort i se tamai fale maa. Sa talavou i la’ua i le faaiuiuga o le 1870 ma le amataga o le 1880, i nai tausaga a o lumanai le tatalaina e le Ekalesia le tele o ana aoga amata. Ina ua tele aoga i taulaga ua avea ma a’oga a le malo i le vaitau o le 1880, sa lei faatagaina i nei a’oga ona aoao mataupu faalelotu. O le mea lea na faaosofia ai le faateleina o aoga amata e faafoe e le Ekalesia ina ua maea a’oga a Rais ma Salote.
Sa tuua e Rais se tala o lana faamalamalamaga ia Salote la te faaipoipo, lea na ia faaigoaina o Lottie: Sa Ia saunoa:
“O le uluai taimi na ou vaai ai ia Lottie, sa ia aveina se taavale toso vilivae. E fai le faleoloa o lona tama i luma o lo latou fale. Sa pei ona foliga o se daisy. Sa ou feiloai mulimuli ane ia te ia i se siva, ma sa ma le’i atoa se tausaga o ma feoa’i, ona ou fesili atu ai lea ia te ia e fai a’u mona. Sa ia fai mai, ‘E te le fia manao ia te au.’ Sa ou fai atu, ‘Oi ioe.’ Sa ma faamau mo le tolu masina.”1
Ou te talitonu semanu e le avea Rais ma tusitala o talafatu āu alofa, ae na faaipoipo Salote ia te ia, ma e toa 12 le la fanau.
O se tasi o na fanau e toa 12, o Alphalus—lea na logo ia “Alf”—o le tamā o lo’u tamā ma sa aoga o ia i le Kolisi o Polika Iaga i Logan, Iuta. O lo’u tinamatua o Blanche, sa aoga foi i le Kolisi o Polika Iaga, lea sa o se tasi o aoga amata a le Ekalesia. I le taimi sa la aooga ai, sa pei o se aoga maualuga ma se aoga faaleogalua soofaatasi. I nei aoga amata, sa aoaoina ai tamaiti a’oga i mataupu o le poto salalau ma faalelotu ma sa anoanoai ia gaoioiga eseese. Sa taalo lo’u tamamatua i au peisipolo ma le pasiketipolo, a o lo’u tinamatua o se tagata oso maualuga i le to’o.
Na amata le uluai seminare e faia i taimi o aoga i le Aai o Sate Leki i le 1912, ma mai iina na amata ai le polokalama e faasalalau atu i isi aai. Ina ua mavae ona faaalia i nei seminare ua avatu ai ia te i latou se faavae lelei faalelotu i tamaiti a’oga e auai i aoga lautele, na faia e le Ekalesia le tonu e faamaui mai ia lava mai le tele o aoga amata, e aofia ai ma le Kolisi o Polika Iaga. Ona o lena mea, na o ai le isi augatupulaga o lo’u aiga i aoga lautele ma le seminare.
O se tasi o atalii o Alph ma Blance, o lo’u tama. Sa mafai ona ia manatua ona faiaoga seminare i lona olaga atoa. O lo’u tina, o Winifred, sa alu foi i le a’oga maualuga ma le seminare ma sa mafai foi ona ia manatuaina ona faiaoga.
I le 1926, na amata ai e polokalama o le Inisitituti o Aoaoga Faaelotu i Mosocau, Idaho, ma e oo atu i le 1928, ua faatuina le inisitituti lona ua i Logan, Iuta. O o’u matua uma na aooga i le aoga lea ua faaigoa nei o le Iunivesite o le Setete o Iuta i Logan i le vaitau o le 1940. E oo atu i le taiimi lena, ua mautu le faavaega o le polokalama a le inisitituti i Logan, ma na uluai feiloai faaagafesootai o’u matua i se gaoioiga a le inisitituti. Sa iu ina faaipoipo i laua, ma ina ua mavae le la faaipoipoga i le malumalu o Logan, sa fai le ‘aiga o le la faaipoipoga i le fale o le inisitituti.
Sa ou ola ae i Logan, Iuta, ma sa ou aoga ai foi i le aoga maualuga lava e tasi ma le seminare e pei o lo’u tina. O lena aoga maualuga o le mea moni sa avea ma Kolisi o Polika Iaga. Sa ou faaaluina foi se vaega o lo’u tausaga faaleaoaoga i Monticelo, Iuta, ma sa ou i ai i le vasega seminare lava e tasi ma se teine lalelei tele e tasi le tausaga e laitiiti ai ia te au. O lona igoa o Jill. O le mea moni, o la lava e igoa ia Jill, ma e ui ou te le o mautinoa pe na sili atu ni a’u talanoaga āu alofa nai le tamā o lo’u tamamatua o Rais, ae na iu lava ina faaipoipo o ia ia te au.
Sa ou aoga foi i le seminare i le faaiuga o le 1960 ma le amataga o le 1970. O le vaitau lenei na tele ai ni nai faalautelega amata o le seminare ma le inisitituti i vaega eseese o le lalolagi. Sa i ai ni nai aafiaga i vasega seminare i vaveao ma ni nai faataitaiga o seminare e suesue i le fale lea na mafai ai le faalautelega i le lalolagi atoa. O taimi faigata tele nei mo i latou i le S&I. Sa latou taumafai e fetuunai ia polokalama sa faavaeina i taimi o a’oga ma i lotoa o inisitituti i kolisi i tulaga eseese tele i le salafa o le lalolagi. Sa latou taulimaina foi luitau ogaoga o le faaliliuga ma le lolomiina i na aso popofou.
O le mea moni, ina ua ou i ai i le misiona i Nouei, sa amata folasia le seminare iina i le tausaga lava lea na ou taunuu ai. Ou te manatua lo’u fesoasoani i se alii talavou, o Tom Rui, i ana lesona seminare na suesue i le fale—o se mea ou te lei vaai muamua i ai. O le taimi muamua lea sa ou iloa ai e ono ese le seminare mai se vasega i le taimi o a’oga sa faia e lata ane i le a’oga.
O le a ou se’e ese nei mai o’u augatuaa i le ma fanau. Sa o le ma fanau i le seminare i polokalama e faia i le taimi o aoga, sei vagana ai ni isi o le ma fanau sa o i le seminare i le vaveao mo se tausaga, a o matou i ai i se tofiga i Chile. Sa suia mataupu e aoaoina talu ona ma i ai ma Jill i le seminare. Sa avea au o se faiaoga talavou o le seminare ina ua faatoa folasia mai le aoao atu o mau faasolo. Sa i ai ni luitau i le tau fuafuaina o le ala sili e aoao atu ai i lea auala. Sa le o se suiga na otometi. Ae o taunuuga tonu lava ia na manaomia mo le augatupulaga na aoao atu i ai. Sa oo ina masani atili i latou i tusitusiga paia, ma o se taunuuga, sa tosina atili i latou lava i tusitusiga paia, ma sa atina’e ai se faatuatuaga ia i latou. O loo i ai ni lipine pue o o’u matua mai ni nai tausaga a o lei maliliu i la’ua, ma sa tautala lo’u tina i se eseesega sa ia matauina.
Faalogo i ana faamatalaga:
“E lei lelei tele le aoaoina o i matou i le seminare e faapei foi o fanau i le taimi nei, ma matou te lei masani lava i le faitauina o tusitusiga paia i le ala latou te faia ai i le taimi nei. Sa iai i lo’u tina ni tusi laiti—Tales from the Scriptures—ma sa ia faitauina. Ae ou te le manatuaina lo matou faitauina o tusitusiga paia. O a ma fanau, ma fanau a fanau, atonu e i ai se molimau malosi atu ona ua sili atu lo latou malamalama i le talalelei, ma ua ia i latou—Latou te amata faitauina a o laiti lava i latou, ma latou te faitauina moni lava tusitusiga paia. Ma ou te manatu ua faaopoopo ai se malosiaga ia i latou.”2
Ua i ai nei nisi o fanau a la’u fanau ua i vaitausaga o le seminare, a o le au matutua ua i vaitausaga o le inisitituti. Ua latou vaai pea lava i isi suiga i le S&I, e pei o le faaogatusaina o mea o loo aoao i le seminare ma mea o loo suesue i le aiga i le Sau, Mulimuli Mai ia te A’u Talu ai le faama’i oti o i ai nei, ua tatau ona tatou aoaoina ni mea se tele e uiga i le tilivaina o kosi i tulaga taumamao. Ou te patipatia outou uma a o tatou faia suiga o le a fetaui lelei “ma tulaga o le”3tupulaga faia’e. E faaopoopo le letele o lo’u patipatia ona o le tupulaga faia’e o loo aofia ai fanau a le ma fanau.
O le faia o suiga taua e matua’i faigata lava. O nisi taimi e manino le faatonuga, ae o le faatinoga e mafai ona faigata naua. Mafaufau i atalii o Mosaea Sa manino lo latou faamoemoega e faapea “e ao ona folafola atu le faaolataga i tagata uma”4 ma atonu o le a [latou] faaolaina ni isi e toaitiiti o o latou agaga.”5 E faigofie ona taulai atu tau lava o manuia faavavega ae faagalogalo i le faigata sa i ai. Sa latou taumafaia mea uma. Sa latou i ai i le galuega mo le 14 tausaga, ma o o latou aafiaga na aofia ai le mafatia i itu patino uma; faiaoga i magaala, o fale, o malumalu, ma sunako; sa tutuliesea, tauemuina, tuufeanu i ai, sauaina, fetogia i maa, sa noanoatia, ma lafo i le falepuipui.6 Ae sa faasaoina lava i latou, sa tausisia la latou taula’iga, ma sa mauaina le mana o le Alii e faataunuu ai la latou misiona.
Sa ou toe faitau talu ai nei e uiga i aafiaga o Elder Russell M. Nelson i Europa—aemaise i Europa i Sasae—ina ua ia te ia le tiutetauave mo lena vaega o le lalolagi mai le 1985 i le 1990. O le taimi lea, sa galue o ia i le Korama a Aposetolo e Toasefululua. I le 1985, ina ua tuuina atu ia te ia le tiutetauave mo Europa ma Aferika, sa tuu atu ai ia te ia se tofiga faapitoa e tatala ia atunuu i Europa i Sasae (ia na i lalo o le amo a komunisi) mo le talaiga o le talalelei.7 Na tuuina atu lenei tofiga i le fa tausaga a o lei solovi i lalo le papupuni i Perelini, ma le ono tausaga a o lei faamutaina aloaia le Iuni o Sovieti.
Sa manino le faamoemoega o Elder Nelson, ae sa matuai faigata tele le galuega. Sa le maluelue o ia i lana taulaiga i lenei tofiga faapitoa. Sa asiasi o ia i le “USSR na i ai e faaluasefulu ma le fitu ma … sa faatele foi isi atunuu soofaatasi i sasae.”8 I lana tusi o le Insights from a Prophet’s Life: Russell M. Nelson, sa faamatalaina ai e Sheri Dew lana galuega e faapea:
Sa le’i manaomia lava o ia ma sa seasea ona talia. Sa lei tuuina foi e taitai o malo e tele ni avanoa i se alii sa tautino atu le faatuatua i le Atua. Na tele se taimi, sa matagitogia i ana taumafaiga ma fesoasoani i le ala; sa leaga le taulimaina o ia i nisi tulaga ma sa faatauagafau i isi; sa mata’ituina e leoleo nana ma mulimuli ane faafeiloai o ni uo e taitai o e na oo ina iloa o ia, ma sa taulimaina ma le masalomia i nisi tulimanu a o sailia e nisi mo ni fautuaga faafomai. O nisi o ana malaga sa matuai le aoga lava, a o isi, sa talaia faitotoa sa le mafai ona ia muai iloa pe fuafua foi i ai.9
Ina ua mavae ona suia le tofiga o Elder Nelson mai Europa, sa o atu i laua ma Elder Oaks—o le na suia o ia i lena tofiga—e lipoti atu i le Peresitene o le Ekalesia, o Peresitene Ezra Taft Benson, e faapea ua faavaeina nei le Ekalesia i atunuu uma i Europa i Sasae.10 Sa faamatala atili e Sister Dew le aafiaga o Peresitene Nelson:
“Ina ua fesiligia mulimuli ane o ia i mea na ia aoaoina mai le tofiga e tatala ia atunuu i Europa Sasae mo le talaiga o le talalelei, aemaise le tele o taofiga ma amataga, o fonotaga e lei manuia, ma mea na lūga ma lālo, sa na ona tali mai lava ia Elder Nelson: ‘E fiafia le Alii i taumafaiga. Semanu e mafai ona fai atu ia Mose, “O le a ta fetaui, i le ogatotonu.” Ae sa tatau lava ona alu Mose e tau i le tumutumu o le Mauga o Sinai. Sa Ia manaomia le taumafaiga mai ia Mose ma Iosua ma Iosefa Samita ma mai i Peresitene uma na sosoo ai o le Ekalesia. … Pe ua e naunau ea e faia mea moni faigata? O le taimi lava e te faaali atu ai lou naunautai e faia lau vaega, o le a fesoasoani o Ia ia te oe.’”11
O taumafaiga amiotonu a Elder Nelson, na avea ma tufugaaao i le suiga maoae na tulai mai i le faaavanoaina o le talalelei i le faitau miliona o fanau a le Atua.
O vavega e manaomia ai le galue malosi. O vavega tatou te moomoo i ai, o le a manaomia ai taumafaiga tele naua i la tatou vaega.
O nisi taimi e tele le taimi ona faatoa iloa lea o taunuuga atoa o a tatou taumafaiga tatou tauivi malosi i ai ina ia faia suiga e tatau ai. I nisi tulaga, atonu o le a tatou le molimauina le seleselega atoa o fua o a tatou taumafaiga ia e tuufaatasia ma le mana o le Alii. Ae e taua tele lo tatou alualu i luma, ma e mafai ma o le a taumafai e faia ia suiga o le a faamanuiaina ai olaga o i latou tatou te auauna atu i ai. E faataatiaina ai foi se faavae mo le isi augatupulaga—o fanau a fanau a le ma fanau. E lei i ai ni fanau a fanau a le ma fanau ma Jill, ae e le o toe mamao ona amata lea ona taunuu mai i latou i le lalolagi, ma e aunoa ma se iloa, o le a i ai i a outou vasega.
E manino lo tatou faamoemoega i le S&I—e lei suia lava. O loo tatou taumafai malosi pea ia faamanuiaina nei tupulaga talavou ma fesoasoani ia i latou “ia malamalama ma faalagolago i aoaoga ma le Togiola a Iesu Keriso, ia agavaa mo faamanuiaga o le malumalu, ma ia saunia i latou lava, o latou aiga, ma isi mo le ola e faavavau faatasi ma lo latou Tama oi le Lagi.”12 Ona o loo tatou galulue e ausia lena i’uga o lea ua tatou faaavanoaina ai mo suiga o a tatou polokalama, i le faaatoatoaina o auala e tiliva atu ai, i le fatuina o ‘aitia fou mo le inisitituti, ma isi taumafaiga e faaleleia. Ona matou te alolofa i tupulaga talavou, o lea ua matou naunau ai e galulue ma le maelega, taumafai mea fou, ma ole atu mo le taitaiga a le Alii ma le mana i a tatou taumafaiga uma.
I a tatou taumafaiga e faamanuia olaga o le tupulaga faia’e, talosia ia faamanuia foi e le Alii outou i luitau o loo feagai patino ma outou. Ou te alofa ia te outou ma molimau atu i lo tatou Tama Faalelagi ma Lona Alo, o Iesu Keriso. O loo soifua i Laua.
I le suafa o Iesu Keriso, amene.