Us xaq reheb’ li neke’k’anjelak chirix li tuqtuukilal
2021 Xch’utam li Xb’eenil Awa’b’ejil re li Ralankil
Domingo, 5 diciembre, 2021
Jun sut wi’chik, li Xb’eenil Awa’b’ejil xoohe’xb’oq re taqach’utub’ qib’ sa’ xtiklajik li ninq’e re li Ralankil. Us ta maare li qawanjik ut li k’aynaqo xb’aanunkil jalan jalanq sa’ li junjunq chi tenamit, chiqajunilo sa qach’ool ut osob’tesinb’ilo naq ch’utch’uuko anajwan—re xloq’oninkil ru li qaKolonel Jesukristo ut xninq’ehinkil lix yo’lajik numenaq wiib’ mil chihab’ chaq.
Jun li na’leb’ naqab’aanu sa’ li qochoch, jo’ sa’ naab’al chik li junkab’al, a’an xwotzb’al li seraq’ chirix li Ralankil. Choq’ qe, rilb’al li seraq’ wan sa’ Isaias, Lukas, Mateo, Nefi, ut Mormon, ut rochb’eeninkileb’ rik’in li b’ich re Ralankil ut jun li k’utb’esink b’ar wi’ nak’utb’esiman li xMaria, laj Jose, ut li k’uula’al Jesus, naxtoch’ ut naxmusiq’a qach’ool—a’b’anan ink’a’ rajlal.
Jo’ jun eetalil, sa’ jun li Ralankil, eb’ li qakok’al li tiqib’anb’ileb’ jo’ chib’aat ke’ok chi yaab’ak. Sa’ junpaat, ke’ok ajwi’ chi yaab’ak laj ilol xul eb’ li anjel ut jo’kan ajwi’ li k’uula’al li yoo chi wark. Chiru li chihab’ jun chik, maak’a’eb’ chik li qachib’aat. Maa’ani kiraj wank jo’ li chib’aat, xb’aan naq ke’xxuwa naq xb’aaneb’ li chib’aat nawan li yaab’ak. Sa’ jalan chik li chihab’, eb’ lix xuq’ laj ilol xul ke’oksiman jo’ yok’leb’ ch’iich’, ut sa’ li chihab’ jun chik maa’ani kiraj wank jo’ laj q’e chi moko jo’ li anjel, ke’raj b’an xyiib’ankil li raq’ re li dinosaurio ut re li delfin re Halloween. Maare li jwal nanaq sa’ inch’ool a’an naq li ch’ina k’uula’al kit’ane’ raj chiru tz’ak, ki’el chaq chi terto sa’ xwa’leb’aal li xul, tz’aqal kinchap. Nasaho’ inch’ool naq kinru xchapb’al, us ta yaal ajwi’ naq inmaak ajwi’ b’ayaq naq kit’ane.
Santil qʼojyin? Us wanko, us wanko? Maare us naq li qaRalankil tixk’ab’a’in “pandemonium sa’ xwa’leb’aaleb’ li xul.” Chi yaal tz’aqal naq nanume’ li Ralankil, ninpatz’ wib’ ma tooruuq chixyalb’al k’a’ruhaq li maare taak’ehoq li tuqtuukilal?
Li tuqtuukilal—li sahil ut tuqub’anel ch’oolej li naqaj chiqajunil, ink’a’ ka’ajwi’ chiru li Ralankil, rajlal b’an kutan. A’b’anan, sa’ li ruchich’och’ chanchan naq yoo chi ch’a’ajko’k xtawb’al li tuqtuukilal. Chiru li chihab’ a’in naq yooko chixtzolb’al li Tzol’leb’ ut Sumwank, kinaq sa’ inch’ool jun li k’utb’esinb’il na’leb’ li na’aatinak chirix li qakutankil:
“Ut sa’ li kutan a’an … chixjunil li ruchich’och’ taawanq chi choqinb’il, ut eb’ li winq te’lajq xch’ool.”1
Chiru li qawanjik anajwan sa’ ruchich’och’, b’ar naru chi tawmank li tuqtuukilal li neke’xsik’ chixjunileb’ li wankeb’ sa’ ruchich’och’?
Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye:
“Lix evangelio li Jesukristo, a’an tz’aqal li naraj ru li ruchich’och’ a’in li choqinb’il, nujenaq rik’in li wech’ok, ut tawasinb’il.
“Chixjunileb’ li ralal xk’ajol xk’ulub’eb’ chirab’inkil ut chixk’ulub’ankil li resil li Jesukristo li nak’irtesink ut natojok-ix. Maajun chik esil aajel wi’chik ru chiru a’an choq’ re xsahil qach’ool—anajwan ut chi junelik.”2
Li esil chirix lix k’ojlajik wi’chik li evangelio, a’an li esil re li Ralankil. Lix saqen li chahim li kib’eresink reheb’ laj ilol xul toj sa’ xna’ajeb’ li xul chanchan li saqen li kikub’e toj sa’ xb’een laj Jose—sa’ wiib’al ke’xk’am chaq sahil esil choq’ re li ruchich’och’ chirix li Kristo.
Lix esil laj Isaias choq’ re li qachoqinb’il ruchich’och’ a’an, “Xbʼaan naq yoʼlajenaq choqʼ qe jun li kʼuulaʼal, kʼeebʼil chaq qe jun li alalbʼej; ut li jolomink tenamit taawanq saʼ xbʼeen xtel; ut aʼinaq lix kʼabʼaʼ: Aj sachol chʼoolej, Aj kʼehol naʼlebʼ, Li Dios Kaw Xmetzʼew, Li Yuwaʼbʼej li junelik taawanq, Li Awaʼbʼej re Tuqtuukilal.”3
Li Elder Quentin L. Cook kixye, “Jun reheb’ lix k’ab’a’ li Qaawa’ ut li Kolonel Jesukristo, a’an “Awa’b’ej re Tuqtuukilal” [Isaias 9:6]. … Li rawa’b’ejihom taak’ojob’aaq, jo’ ajwi’ li tuqtuukilal ut li rahok.”4
Naq naqil li aatin wan sa’ Lukas chiru li chihab’ a’in, nawoyb’eni naq teerab’i li raatineb’ li jun ch’uut chi “anjel li yookeb’ xloq’oninkil li Dios,” naq xe’xye, “nim lix loq’al li Dios taqe’q, ut wanq tuqtuukil usilal sa’ ruchich’och’ rik’ineb’ li winq.”5 Xintz’il rix li aatin a’in ut xink’oxla naq us raj wi naqapaab’ naq a’in jun yeechi’ihom naq anajwan “wan li tuqtuukil usilal sa’ xb’een li ruchich’och’.” Naru raj ke’xjap re xyeeb’al “li tuqtuukil usilal kik’ulun!” Xb’aan naq, chi yaal, chiru li q’ojyin a’an sa’ xna’ajeb’ li xul, li “Awa’b’ej re Tuqtuukilal” kik’ulun sa’ ruchich’och’.
Lix b’een kutan re Ralankil eb’ li anjel ke’xye naq wan chik li tuqtuukilal. Junxil chaq chiru a’an laj Jakob kixye, “Xbʼaan naq aʼin ajwiʼ aj-e naq xqatzʼiibʼa li kʼaʼaq re ru aʼin, re naq teʼxnaw naq laaʼo kiqanaw chirix li Kristo, ut ak qayoʼon chaq lix loqʼal kʼiila cient chihabʼ ma nakʼulun; ut moko kaʼaj ta wiʼ laaʼo qayoʼon chaq lix loqʼal; joʼkanebʼ aj bʼan wiʼ chixjunil li santil profeet li keʼwan chaq junxil chiqu.”6
Laj Isaias ki’aatinak, chirix li qakutankil laa’o, naq kixtz’iib’a, “K’ajo’ xchaq’al ru rilb’al sa’ xb’eeneb’ li tzuul li roqeb’ laj yehol resil li tuqtuukil usilal.”7
Jo’kan b’i’, aniheb’ li chaab’il kristiaan li neke’k’utuk chirix li tuqtuukilal? Li Kolonel kixye reheb’ lix tzolom aran Galilea ut jo’kan ajwi’ sa’ li ch’och’ Naab’alil naq “osob’tesinb’il chixjunil li neke’k’ojob’ank re li tuqtuukilal, xb’aan naq eb’ a’an ralal xk’ajol li Dios te’yehe’q re.”8
Jo’kan ajwi’, li rey aj Benjamin kixye, “Ut anajwan, saʼ xkʼabʼaʼ li sumwank li kekʼuubʼ, laaʼex ralal xkʼajol li Kristo taayeheʼq eere, li ralal, ut lix rabʼin; xbʼaan naq kʼehomaq reetal, saʼ li kutan aʼin xexrala saʼ musiqʼejil, xbʼaan naq nekeye naq jalbʼil lee chʼool xbʼaan xpaabʼankil lix kʼabʼaʼ; joʼkan naq yoʼlajenaqex rikʼin aʼan, ut okenaqex choqʼ ralal ut xrabʼin.”9
Laa’ex ut laa’in ralalo xk’ajol lix sumwank li Jesukristo, chi junjunqal li ralal. Chinaq sa’ eech’ool, a’an kixye naq li neke’k’anjelak chirix li tuqtuukilal na’nooqeb’ ru jo’ ralal xk’ajol li Dios. Jo’kan b’i’, laa’o—li ralal xk’ajol li Dios—laa’aqo aj k’anjel chirix li tuqtuukilal. A’an li teneb’anb’ilo wi’ sa’ li sumwank. Laa’o naqajal li ruchich’och’ anajwan rik’in xyalb’al qaq’e chixwotzb’al li tuqtuukilal—sa’ li qochoch, li qach’utleb’aal, li qak’aleb’aal, jo’kan ajwi’ sa’ chixjunil li ruchich’och’, rik’in li qarahom, rik’in li qachaab’il b’aanuhom ut rik’in li qaatin—jo’ sa’ kristiaanil malaj rik’in li ulul ch’iich’. “Qawotzaq li tuqtuukilal” chi anchal li qach’ool naq naqawotz xnawom qach’ool chirix, rik’in aatin ut b’aanuhom.
Jun sut wi’chik naqil sa’ Lukas:
“Naq eb’ li anjel xkoheb’ wi’chik sa’ choxa, eb’ laj k’aak’alenel xul ke’xye chirib’ileb’ rib’, yo’qeb’ toj Belen ut qilaq chaq a’in li xk’ulman, li kixk’ut chiqu li Qaawa’.
“Ut ke’seeb’ank chi xik, koxe’xtaw li xMaria, ut laj Jose, ut li k’uula’al sotso sa’ xwa’leb’aaleb’ li xul.
“Ut naq ke’ril, ke’xseraq’i li k’a’ru yeeb’il chirix li k’uula’al a’an.”10
Jo’kan b’i’, “yo’o anajwan” ut “qaseraq’ihaq” li esil chirix li tuqtuukilal “chirix li k’uula’al a’in.” A’an a’in li esil neke’xwotz li misioneer reheb’ li qajunkab’al ut eb’ li qamiiw; a’an a’in li yo’yookil esil li neke’xwotz li misioneer naq neke’k’anjelak jo’ naxb’aanu raj li Kolonel. A’an a’in li esil naqawotz naq nokorahok, nokowotzok, ut naqab’oqeb’ li wankeb’ sa’ li qasutam chi tz’aqonk rik’in li oyb’enihom ut li tuqtuukilal li natawman rik’in li Jesukristo.
Jo’kan b’i’ toosutq’iiq rik’in li k’a’ru xqayal xb’aanunkil sa’ xRalankileb’ laj Bassett— k’a’ut naq naqaj xb’aanunkil a’in, naqak’e xkawil xch’ooleb’ li qakok’al ut eb’ li qi chixk’eeb’al xyu’am li q’ojyin a’an naq eb’ li anjel ke’chal rik’in chaab’il esil re sahil ch’oolejil?
Lix sumenkil moko ch’a’aj ta ut jwal ch’ina us: “Ut nokoʼaatinak chirix li Kristo, nasahoʼ saʼ qachʼool rikʼin li Kristo, nokojultikan chirix li Kristo, naqaye profeetil aatin chirix li Kristo, ut nokotzʼiibʼak joʼ chanru li qaprofeetil aatin, re naq ebʼ li qalal qakʼajol teʼruuq chixnawbʼal bʼar taaruuq teʼiloq re teʼisiiq lix maakebʼ.”11
Hehe’, naqil naq chixjunil li ruchich’och’ wan sa’ poqlenk-ib’ ut neke’laj lix ch’ooleb’ li winq. A’b’anan, us ta wan li yale’k, li ka’pak’alink, ut li poqlenk-ib’, qayalaq qaq’e chixwotzb’al li tuqtuukilal, chiruheb’ li kutan a’in ut junelik, naq naqakawresi qib’ ut li wankeb’ sa’ qasutam re naq taachalq wi’chik li Awa’b’ej re Tuqtuukilal, li Qaawa’, li Kolonel, ut aj Tojol-ix, li Jesukristo. Xka’sutinkil li raatin li Awa’b’ej Nelson: “Chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios xk’ulub’eb’ chirab’inkil ut chixk’ulub’ankil li resil li Jesukristo li nak’irtesink ut natojok-ix.”
Nintz’aama naq laa’aqo aj k’ehol tuqtuukilal naq taqaloq’oni lix yo’lajik, lix yu’am, ut lix k’anjel li qaKolonel chiru li Ralankil ut chi junelik. A’an a’in li nintz’aama sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.