Se a Foi Se Mea e Avatu e le Tagata e Togiola A’i Lona Ola?
Saunia e Elder Robert C. Gay
O Le Fitugafulu
E tatau ona tatou lafoai uma a tatou agasala, tele pe laiti, mo le taui a le Tama o le ola faavavau.
Na fesili le Faaola i Ona soo i le fesili lenei: “Se a foi se mea e avatu e le tagata e togiola a’i lona ola?”1
O se fesili lenei na aoao mai e lo’u tama ou te mafaufau i ai ma le faaeteete i tausaga ua mavae. A o ou tuputupu a’e, sa tofi mai e o’u matua a’u feau e fai i le fale ma totogi mai se alauni ia te au mo lena galuega. Sa masani ona ou faaaogaina lena tupe, e sili laitiiti atu i le 50 sene i le vaiaso, ou te alu ai i le tifaga. O aso na o le tau o se pepa mo le tifaga sa na o le 25 sene mo se tamaitiiti e 11 tausaga. Ona totoe ai lea o le 25 sene e faaalu i lole laau, lea sa 5 sene i le lole. O se tifaga ma ni lole laau se lima! E leai se mea na sili atu nai lo lena mea.
Sa lelei mea uma seia oo ina atoa lo’u 12 tausaga. O le tutu ai i le laina i se tasi aoauli, sa ou iloa ane o le tau o le pepa tifaga mo se tagata e 12 tausaga le matua ua 35 sene, o lona uiga la, o le a leai isi lole laau e lua. O le le saunia lelei e fai lena ositaulaga, sa ou faapea ifo ai ia te a’u lava, “E tutusa lava ou foliga e pei o le vaiaso na te’a nei.” Na ou laalaa atu ma fai atu mo se pepa tifaga e 25-sene. Sa le’i emo le tali tupe ma sa ou faatauina au lole laau masani e lima ae le tolu.
O lo’u fiafia ai i lena mea na ausia, sa ou telea’i atu ai i le fale e faamatala i lo’u tama lo’u laki tele. A o o’u talatala atu i ai faamatalaga, sa leai sana tala na fai mai. Ina ua uma la’u faamatalaga, sa na ona tilotilo mai lava ia te a’u ma fai mai, “Atalii, e te faatauina atu lou agaga mo se limasene?” O ana upu sa tuia ai lo’u fatu e sefululua tausaga le matua. O se lesona sa le mafai ona galo ia te a’u.
O tausaga mulimuli ane sa ou fesiligia ai lena fesili e tasi i se Perisitua Mekisateko e le toaga i le Lotu. O ia o se alii lelei sa alofa i lona aiga. Ae peitai, sa le’i toe auai o ia i le lotu mo le tele o tausaga. Sa i ai sona atalii talenia sa taalo i se autaalo iloga e femalagaai ia latou tauvaga sa fai aoga taaloga ma taaalo i Aso Sa. Sa manumalo lena au i nisi o taaloga sue siamupini tetele. A o ma feiloai, sa faamanatu maia ia te ia e faapea, o le avea ai ma se tagata e umia le perisitua, sa folafola atu ia te ia, afai na te faalauteleina lana tautoga ma le feagaiga, o le a ia maua “o mea uma ua i ai i ai i [lo tatou] Tama o le a tuu atu ia te ia.”2 Ona ou fesili atu lea ia te ia, “Pe sili atu le taua o le siamupini i le atunuu nai lo mea uma ua i ai i le Tama?” Sa ia fai mai lemu, “Ua ou iloa atu lou manatu” ma faia ai lea o se taimi tuupoina e feiloai ai ma lona epikopo.
O aso nei e ese le faigofie ona aafia i le malomaloa o le lalolagi—e ui i le lelei o tatou faamoemoega. Ua faamalosia i tatou e le lalolagi ina ia e “[vaai] i talaatu o le faailoga.”3 Sa fesili talu ai nei se tagata ia te a’u, “Pe e afaina lava se inu [ava] se tasi?” O mafai ona e iloa o le fesili lena a le fili? Sa fesili Kaino, “O ai le Alii e tatau ai ona ou iloa o ia?”4 ona maumau ai lea o lona agaga. O le tauamiotonuina o agasala laiti, e fiafia ai Satani. Mo se fagu susu,5 o se igoa na sese lona sipelaga,6 o se potoi areto,7 na fesuaiai ai talatuu ma tofi.
Pe a tatou mafaufau i le fesuiaiga o le limasene po o le suega siamupini a le atunuu i o tatou olaga, e mafai a lē o le ta’uamiotonuina o a tatou amioga, e pei o Kaino, po o le saili foi e usitai i le finagalo o le Atua. O le fesili o loo i o tatou luma e le o le, po o tatou faia mea e tatau ona faasa’oina, aua o loo tatou faia i taimi uma lava. Ae, o le fesili o le, pe o le a tatou “faaseesee ese” pe “faamaea” le valaau i o tatou loto e fai le finagalo o le Tama?8
E fiafia le Alii i lo tatou amiotonu ae ua fetalai mai ia faaauau pea ona tatou salamo ma gauai atu. I le Tusi Paia tatou te faitau ai, o se taulealea sa tausia poloaiga, ma mauoa sa ifo atu i luma o le Faaola ma fesili po o le a le mea e tatau ona ia faia e maua ai le ola faavavau. Na ia savali ese ma le faanoanoa ina ua fetalai atu le Faaola, “E tasi le mea e le o ia te oe: … faatau atu au mea uma.”9
Ae peitai, o se isi foi alii mauoa ae faalelalolagi, o le tupu aoao o sa Lamana, le tama o Lamonae, o lē sa fesiligia foi lea lava fesili e tasi e uiga i le ola e faavavau, sa faapea mai: “O le a se mea ou te faia ina ia mafai ai ona fanauina o a’u i la le Atua, ina ia seia ese ai i fafo lenei agaga leaga mai lo’u fatafata, ma ou maua ai lona Agaga[?]…. O le a ou lafoai i lo’u malo, ina ia mafai ona ou maua lenei olioli tele.”10
Tou te manatua le tali na tuuina atu e le Alii i le tupu e ala i Lana auauna o Arona? “Afai e te salamo i au agasala uma, ma ifo i lalo i luma o le Atua, ma valaau atu i lona suafa i le faatuatua, ma le talitonu o le a e maua, ona e maua lea o le faamoemoe ua e naunau i ai.”11
Ina ua malamalama le tupu i le ositaulaga na manaomia ai, sa faamaualalo o ia ma fao ona tatalo atu lea, “Le Atua e, … o le a ou lafoai ese a’u agasala uma ina ia ou iloa oe.”12
O le fesuiaiga lenei o loo finagalo ai le Faaola mai ia i tatou: e tatau ona tatou lafoai uma a tatou agasala, tele pe laiti, mo le taui a le Tama o le ola faavavau. E tatau ona tatou faagalo i tala faafiaamiotonu, ‘alofaga, faamatalaga, mea e punipuni ai, faatuutuu, foliga, faamaualuga faaletagata, mafaufauga faamasino atu, ma le faia o mea i a tatou lava auala. E tatau ona vavaeese i tatou mai mea uma faalelalolagi ae tauave i o tatou luga foliga o le Atua i o tatou mata.13
Uso e ma tuafafine, ia manatua o lenei tiute e sili atu nai lo na o le le faia o mea leaga. Faatasi ai ma se fili e le o malolo, e ao ai foi ona tatou galulue ae le na o le nofonofo i “le sioa le mautonu.”14 O le tauaveina o foliga o le Atua o lona uiga o le feauaunaa’i. E i ai mea o loo tatou faia e sese ma agasala o le le faia, ma e tatau ona tatou aloese mai ia agasala uma.
A o avea au ma se peresitene o le misiona i Aferika, sa aoaoina ai a’u e faavavau i lenei upumoni maoae. Sa ou agai atu i se fonotaga ae ou vaaia se alii talavou sa na o ia, sa tagi lotulotu i autafa o le alatele. Sa faapea mai se leo i totonu ia te a’u, “Tu e fesoasoani i le tamaitiiti le la.” Pei o le vave sa ou faalogoina ai lenei leo, i sina sekone lava sa ou manatu ifo ai: “E le mafai ona e tu. O le a e tuai ai. O oe o le taitai pulefaamalumalu ma e le mafai ona e savali aua e te oo atu ua e tuai.”
Ina ua ou taunuu atu i le falelotu, sa ou toe faalogoina foi lea lava leo, “Alu e fesoasoani i le tamaitiiti lena.” Sa ou tuuina atu loa le ki o la’u taavale i se tagata o le Ekalesia e suafa ia Afasi ma fai atu i ai e alu e aumai le tamaitiiti ia te a’u. Pe a ma le 20 minute mulimuli ane, ae ou faalogoina le popo mai o lo’u tauau. Sa i fafo le tamaitiiti.
Sa pe a ma le 10 tausaga lona matua. Sa matou iloa ane ua maliu lona tama, ae o lona tina sa i le falepuipui. Sa nofo o ia i se nofoaga e sili ona matitiva o Accra i se tagata na vaaia o ia, o le sa fafagaina o ia ma maua ai se mea e moe ai. Ina ia maua lena tausiga, sa ia faatauina atu ni i’a faala i le alatele. Ae ina ua uma lea aso o faatauga, ina ua ia tago i lana taga sa ia tau ai i se pu. Sa leiloa uma lana tupe na maua. Sa vave ona ma iloaina ma Afasi afai e foi atu o ia e aunoa ma le tupe, o le a ta’u o ia o se pepelo, atonu foi e sasa ai, ona tuli ese ai lea e alu i le auala tele. O lena lava taimi o le popole lea na ou muai vaai ai ia te ia. Sa ma faatoafilemuina lona fefe, totogi atoa atu lana tupe na leiloa, ma toe ave o ia i le fale o le tagata na tausia o ia.
A o o’u alu i le fale i lena afiafi, sa ou iloaina ai ni upumoni taua se lua. Muamua, e leai se isi taimi na ou iloaina ai e silafia e le Atua i tatou taitoatasi ma o le a Ia le tuulafoaia lava i tatou; ma lona lua, sa ou iloa e tatau ona tatou gauai atu i le leo o le Agaga ma “ō loa lava”15 po o fea lava na te aveina i ai i tatou, e ui i lo tatou fefefe po o le faigata.
I se tasi aso sa fesili atu ai le au soo i le Faaola po o ai ua sili i le malo o le lagi. Sa Ia fetalai atu ia i latou ia liua, lotomaualalo, ma usiusitai e pei o tamaiti laiti. Ona Ia fetalai atu lea, “Ua sau le Atalii o le tagata e faaola i le [ua] leiloa.”16 O lena fuaiupu e tasi sa Ia faamatalaina ai la tatou misiona. E tatau ona tatou o atu i lē e laveai—i le ua leiloa, i le mulimuli, ma le faatauvaa. E le lava le aloese mai le agasala; e ao ona tatou “mafatia i lona satauro”17 ma “ia auai ma le naunautai,”18 fesoasoani i isi ia liua. Faatasi ai ma le agaalofa ma le alofa tatou te opo ai i le atalii faamaumauoa,19 tali atu i tagi a tamaiti matuaoti ua le maua se mapusaga ma aioiga a i latou o i le pouliuli ma le faanoanoa,20 ma mafatiaga o aiga puapuagatia. Na saunoa Elder Neal A. Maxwell, “E le manaomia e Satani ona fai tagata uma ia pei o Kaino po o Iuta. … Na pau lava le mea na te manaomia o le maua lea o tagata malolosi … e manatu ia i latou lava o ni tagata atamamai i mea o le lalolagi ma e le patino ni itu e tutu ai.”21
Ina ua mavae se konafesi faalesiteki talu ai nei, sa sau se alii talavou ma fesili mai ia te au, “E alofa le Atua ia te au?” Ia faamautinoa e le aunoa e o tatou olaga o le auauna atu, e leai se tasi e tuulafoai e le Atua.
O le fesili, “Se a foi se mea e avatu e le tagata e togiola a’i lona ola?” E manao Satani ia tatou faatau atu o tatou ola mo lole laau ma siamupini o le lalolagi. Ae ui o lea, o loo valaau mai le Faaola ia i tatou, e aunoa ma se tau, e lafoai a tatou agasala, ia tauave i o tatou luga Ona foliga, ma momoli atu i totonu o loto o i latou e mafai ona tatou aapa atu i ai. O lenei mea e mafai ai ona tatou maua mea uma o i ai i le Atua, lea ua ta’u mai ia i tatou e sili atu lava nai lo oa uma o lenei lalolagi.22 E mafai lava ona e vaai faalemafaufau i ai?
I sa’u malaga lata mai nei i Nikarakua, sa ou matauina ai se maa vane i totonu o le fale faatauvaa o se aiga sa matou asia. Sa faitauina, “O la’u molimau o la’u meatotino aupito faapelepele lea.” E faapena foi ia te a’u. O la’u molimau o le oa lea o lo’u agaga, ma e i le faamaoni o lo’u loto, ou te tuuina atu ia te outou la’u molimau o le ekalesia lenei o le Ekalesia moni a le Atua, o lo tatou Faaola o lona faaao lea ma e taitaia e ala mai i Lana perofeta filifilia. I le suafa o Iesu Keriso, amene.