God Bá Aaníí Dishní
Shí eíí hane’ yá’at’éehii ch’ééh dine’é bee bił dahólne’ígíí t’áadoo baa yinííł niníziní. T’óó, biká sodílzingo “Diyin God [bá aaníí] diníigo sinizį́į doo.” Díí yinííł bee biláago bínindlį́į doo.
Diyin God bináanish lą’ída dóó nihokáá’góó ayóó dayoo’į́į da. Christ hastą́ądi neeznádiin nááhai bitsijį’ neheeskai ayóó nitsídaakeesígíí China biyi’gi Confucius dóó India Ha’a’ááh biyi’gi Biddha, Ndi Diyin God bibee’ádziil éí Daniel bee hólǫ́, Diyin bá yáłti’í éí Babilangi Ánant’a’í Nebuchadnezzar bóholnííhdą́ą́’ áá bi’disnáago kééhat’į́.
Ánant’a’í Nebuchadnezzar tł’ée’go nayiizyéełígíí bi’diił’áo eíí bi ééda’iikááh dóó bi íyadaałtééh t’áa’áłah baa néiseyéel dóó yaa halne’íí bee shił dahółni’ yiłní. akóhgo, ánant’a’í yaa nayiizyéel yee yił dahódoolní doo yídaagáh da dóó ák’ihadaasdzíí’. “Nahokáá’ dine’é ła’ doo eíí yinéel’ą́ą da [díídí, ánant’a’í doo eíí yiidookíł da] t’áa doole’é.”1 Ánant’a’í Nebucha-dnezzar yéego bá hoochįįdgo eíí yaa nayíisyeel bini’ biyi’di yéédoolníhígíí ch’ééh adayíił’įįd dóó bá háchį’go kóyiłnínii eíí ałtso kót’áo dabił nínę́ę nidóóltsił ní.
Daniel, ła’ ánant’a’í diné hóyáanii, yiká sodoolzin “yee áájooba’ii … Diyin God … díí doo baa hane’íí.”2
Álilééjí ła’ áhoodzaa. ánant’a’í yaa nayíizyeel nanil’į́nę́ę éiyá Daniel bił yit’į́ ályaa.
Daniel yee’ ánant’a’í bidáahjį’ iidóóz. “Niísh baa néiseyeel shił yit’į́ ádiilííł shí yiiłtsą́nę́ę, dóó yaa hálne’ígíí?”
Daniel hanáádzíí’:
“Dine’é hóyáanii, sǫ deinéł’į́į, ééda’iikááhii [doo baa néisiniyéél yee níłdahodoolníh da]. …
“Ndi yá’ąąsh biyi’di Diyin God lá ła’ hólǫ́nii eíí [díidi t’áa doole’é nił yit’į́ dóó Bí] yich’į’ … ánant’a’í Nebuchadnezzar yił ííshją́ íidoolííł ha’íí iił káahdi áhodoonííł. …
Daniel kodííniid, “Yá’ąąsh biDiyin God,” “ła’ haz’ą́ǫ íi[doo]lííł, doo yilá bee [ła’ tsé hadoolgis da, eíí dził ayóó’ át’é doolééł dóó nihokáá’góó bii’ ha’didoobį́į́ł,] doo [dool]chxį́į́ł da … [ndi] ahool’áo sizį́įdoo. …
“Na’yiiyééł, “Daniel dííniid, “lá ahódoonííł, dóó yaa halne’íí … akót’é.”3
Bini’ yee yíneesdlííd dóó nayiizyéél baa hóone’, ánant’a’í t’áa ni’ nilį́ní haadzíí’, “Ní Diyin God lá diyin god daashchííh yiDiyin God nilį́, dóó ánant’a’í yiBóhólníihii nilį́.”4
Álilée k’ehjí Diyin God yił hóolne’ Daniel náas baa hóone’ígíí Jesus Christ yá’at’éehgo báhane’ nihokáá’ ninályá, “ła’ haz’ą́nii—eíí nihokáá’góó ha’didoobį́į́ł “dóo[ni’] doolchį́įł da, [ndi] ahool’áo sizį́įdoo.”
Sodizin bighanjí íhidiikáii áneelte’íí nléí iił káahdi éiyá t’áa dikwíhidoo, Nephi náás yaa nahasne’, ndi nahasdzáán ałtso bikáá’góó dah naazhjáá’doo, dóó bibee’ádziil be’átse’ dóó be’áda’ool’į́į́ł t’áá yinízin shį́į́, Daniel nihokáá’ bii’ ha’didoobííł sháá ní.5
1831 biyi’ Bá yáłti’í Joseph Smith díí Diyin God bił haz’áadi bibee ąąnídadítįhí [dóó Ísrel ałha’-ádoolnííł nahasdzáán dį́į́’ ałts’áadzodę́ę́’] nihokáá’ dine’é baa dadiist’ą́, dóó kódoo nahasdzáán bił nihooghááhgóó hane’ yá’át’ééhii náás yimás dooleeł, t’áá dził bąąhdóó tsé ła’ doo yilá bee haagizhígíí náás yimásdoo, nléí nahasdzáán yiyi’ ha’déébiidjį’.”6
Nihaadeet’ą́ Ahił Binéiilnish
Ísrel ałha’áłneeh lá álilee át’é. Éí lá ayói ániłtsóo da’níłts’ą́ą́dę́ę́’ áłhiihídookáh éí ładaaníiłgo ayóó’at’áo ádahoonííł naaki góne’ nádahii. T’áá haaléiit’áo ałtso áhiihdookáh hwiinídziní gi’át’áo, nléiidę́ę́’ Da’óodląní hane’ yá’at’éehii ninályáii nihokáá’góó bee nidadinóohtį́į́ł bee bich’į’ ha’óodzíi’go doo bóhonee’ą́ą da daniizį́į́’. Ndi yidadeeshnish, diné t’áała’ígo, díí kwe’é biidóólzį́į́ł, abąądi áłtsé nii’nil, náanish t’áa’ ákot’áo díí bináz’áo ályaa. T’į́į́doo ałkéé’ neha’nííł, tsé doo yilá bee háágiz dah diimáaz; neeznádiindóó dimiil yázhijį’, nléí neeznáá dimiil yázhi, dóó k’ad dimiil tsoh Iił-Káahjį’ Dayóodlą yidííkai ał’ąą dadine’é bitáhgóó ałhihídiikááh díí álileejí óonish dóó ayóó’ánoolnín’ii.
T’áała’í niidzínoo ałhíhiikai, dóó t’áała’í niidzínoo bee áká iijáhgo ła áłhináanéiikáh. Nihí díí ayóó’at’éii nihi’dínidzin. Nihitsíjį’ k’ad t’áa bééhóziní. Nihí álilee t’áhdii náás kweenííł, dóó náásjį’ bita’ádahadingóó dabidi’dóólnííł. Áádoo, “Jehóvah Ayóó’at’éii náanish ałtso ályaa didóóniił,”7 dóó Bí ayóó’at’é dóó ayóó’anoolníngo nídoodááł.
Naat’áanii Thomas S. Monson adííniid: “K’ad lá baa ílkid íhidiikaií dóó nda’nítiní yił áhinéii-káh, ahił náalnish … dine’é Bí bich’į’ ndayii’éésh. … Bí yiilnishgóó nihiká adoolwół óodlą’ bik’ehgo Bí náanish íilníiłgo.”8
Diyingo ak’ihodiinii’íí bá nijitłizhígíí eíí nigháiidę́ę́’ nda’nítiní bąą siláa ńt’ę́ę́ k’ad t’áa ániiltso nihąą silá. T’áa’ániiltso hane’ yá’at’éehii diné ła’ bee bił hódiilní níizin, dóó baa ahéeh hásin, dimiil yázhi t’áa Damǫǫ bik’eh tó bee dabi’dilzį́į́h. Ndi díí azhą́ bee bik’idahojidlí, nihik’is dóó nihiláh baa danihíne’ dóó Diyin God yaa bił hózhǫ́ǫdoo biká ayóó baa dahwíilne’ dóó Diyin God bił haz’á nihokáá’góó doołdzíł daníizin.
Yinííł Nidaheeztį́’
Azhą́ hane’ yá’at’éehii bee hwił hódeeshní danóhsin, nihí dah nigháidę́ę́’ bísinóotáa’go bi’óh-soolíí’. Nihí dah ła’ shik’is anínii ádóhní, “Shí shighangi dóó sodízin bighanjí shik’is bee bich’į’ yéiiłti’, ndi áłch’įįdoo yídaneedlį́, dóó t’áá nidagha’ ła’ daaní, shí áádoo ni’hwíisdzaa. Lą’í ájolé’ éí nísin, ndi hástł’áseyá, dóó t’óó baa yinííł nísin.”
Ha’íí bee niká adeeshwół.
Asdzííh bee ádenéiilkáhgo hait’áo doole’é ats’ádidiit’álii baa ch’éneidzi’, ndi asdzííh baa yíniił ídlį́ t’áá áká’iilwó’.
Baa yinííł ídlį́ lá chidi bijéí nahálin. Chidi bii’ bee ádiiltłi’, chidi hayiiłwó’, dóó bináá bee diiltłí’, ndi nizáágóó dilwó’go doo bitóó’ yiih yidookáał da. Ajéí, t’áa sáhígo, doo bíígháh da. Dóó yinííł t’áá ákot’é.
Shi ááłdishní nihí eíí t’áa baa yinííł nóhlį́ni kónisht’ehígíí bąą doo hane’ yá’at’éehii dine’é bee bił hashne’ da. Ákohgo, baa sodílzin, Alma na’neeztą́ą́’ nahalingo “yidoosį́į́ł [oo’íí gi’át’áo] Diyin God bá áłahjį’ dóó áhooníiłgi, dóó nahaz’áo ... akó [nááná ła’] dah Diyin God bik’eh ni’doolyééł, dóó áłtsé naadiijé’ígíí bitah bił íídooltáh, [dóó] hool’áo iiná baa hididoot’ááł.”9 Díí yinííł yiláahgo bidzíilgo ádiyiił’nááh.
Diyin God bee bééhójisiníí t’áa oolkíł dóó joogááł t’áa’áłah hait’áo bee jiiná dóó bee yájiłti nél’į́.
Ní Christ yinidlánii t’áa naníł’į́ní. nidááhgóó t’áa beehóziní silį́į’go, Bí hinánée baa yádiiłtí, Bí na’neeztą́’ii, dóó Bí nihokáá’ dine’é ayóó’at’éii yeidini’ą́. Bí Mormon biNáaltsoos biyi’dę́ę́’ t’áá’aaníí ayóó bidziilíí bee bił hódiilní. Bí díí nihéiidini’ą́: “T’áá haishį́į́ … dine’é yitsidóó shaa ch’íhoni’ą́ǫ, bi shiZhe’é yá’ąąshdi bitsidóó baa ch’íhodeesh’áł.”10 nich’į’ bee haasdzííh nihí t’áa’ aghááh baa sodółzingo dóó t’áá’aaníí ádóhníigo nihich’į’ kódoolnííł “Diyin God bá oohį́įgo yidóohsį́į́ł,” bee niháhwiidoo’ááł, dóó dine’é adinídíín dóó bee ééhózin nihitsi’jį’ áhidookáh. Nihí diyiníí ha’íísółts’ą́ą’go, Diyin Ii’sizį́į nihizaad dine’é bijéí yiih yidiyoo-lééł, dóó náás yoołkáałdi Yisda’iinííłii Bí Zhe’é yitsidóó ch’ínhidoo’ááł.
Bidazhdilnish
Diyinjí oonishígíí ła’ biká e’éwó’go Diyin God bił haz’áajį’ yáh iigááh. T’áa tsį́łígo na’nítiní bił áhiidiiká, dóó sodizin bee yá’ąąshgóó nihiká anilyééd dadóhnoo. Ndi béé daałnííh, hágo dine ts’ída íidoodláałígíí doo bee nihíholníih da.11
Kamla Persand nléi Mauritius islandsdę́ę́’ naagáa ńt’ę́ę́’, nléi Bordeaux, Francedi, azee’nííł’į́ní yaa ółta’go, nihí asdzání Atsábiyáázh biyi’ 1991 bééhosiilzįįd. Sodadeelzin hooghandóó háiilá t’áá’aaníí hainítáhii hane’ yá’at’éehii bee bił dahódiiní, dóó díí asdzání nihighan bii’ ndaneetą́ą́’. Ni tó bee shidíísį́į́h shidííniid, ndi Kamla doo nihi ádeitį́nígíí biniinaa Sodízin yidiiyáa da. Bik’is nda’nítiní, dóó azhą́ yił háájee’ yee’ Diyin God yá náazį́įgo” nléi bi’dizhchį́įdi, dóó nléi Francedi ła’ ájį́, Kamla k’ad baa yiníłkąh, niizį́į’go tó bee bidoolzį́į́’. K’ad, 25 nááhaidą́ą́’, eíí bee bik’ihojisdli’íí ałtso bináágóó, dóó biyáázh nléi Madagascar biyi’di na’nítiní nilį́.
T’áá shǫǫdí Yisda’iinííł ayóó’iini’níi dine’é bee bił hwódeeshní níniziníí daats’í t’áa áko’iishláa índa bił daats’í asésiih ákondi nik’is danilį́į na’nítiní bił ałhíidoohkáhgo nánhidinóotįįł bidideesh-nííł.12 Nihits’íís bináá’ bee nííl’ǫ́ǫ, haahóodzaaígíí doo binahjį’ bééhózin da, dóoni’ háhgo shą́’ łáhgo ádoonííł. Háishį́į́ Yisda’iinííł be’ ayóó’o’o’níi bee bił hwiilníhgo, nihi nizhǫ́nii A+ óoł’į́į́h.
Łáhgóó dine’é biwáashindóón na’nítiní bináanish ni’kódayiilaa, binahjį’ t’áa’ áádi ídahikáii yich’į’ hada’ólníigo “Diyin God yáá dahalne’ t’áá’ ałtsogóó … dóó hádahwiisdzogóó.”
Nadezhda nléí Moscowdę́ę́’ t’áá’ aghááh Mormon Binaaltsoos ła’ yił e’élehíí yiih yi’ááh t’áa bił áłk’esdisí bináá ahénatł’ingo. Adííniid, “eíí ts’ída ayóó łikanígíí bił í’iishłaa.”
Ukraine, Svetlana biyi’di tó bee bidoolzį́į́ t’áa dikwii dayiłkáahí hastįį léi’ bii’ yájii’áhí t’áa’ aghąąh náyiitséehgo hane’ yá’at’éehii bee bił hwódeeshní niizį́į́’. Hastįį adanádáagi adáayáo, nayízhdéełkid, “Niísh Diyin God baa shił ééhódoozį́į́ł nínizin?” hastįį adííniid, “Aoo’.” Na’nítiní Viktor neinéeztą́ą́’, dóó tó bee bidoolzį́į́’. Bí dóó Svetlana náásdi Freiberg Germany aTáá’ Bighan biyi’ ałhíbi’diiljéé’.
Ádaa áwółyą́, doo néinóhłíídę́ę’ nihik’ihózhdoodlííł.
Tsosts’id nááhaidą́ą́’, Kathy dóó shí Diego Gomez dóó ba’áłchiní ayóó’adanóolníníí nléí Áshįįh Be’ákid Bíkin Sínilgi. aTáá Bíghan t’áhdoo yiidlíshgóó ádeinízinígíí yii’ dahwiidoołtsééł biká yiyi’ hádiikah akǫ́ǫ́ bił sisíikai ndi doo baa íhwiidííl’áał da nihidííniid. Díí Tą́ą́tsoh biyi’dą́ą́’ Diego béésh shich’į’ yee hóolne’go bik’eedesyiz. Be’íina’ biyi’ áhooníłii binahjį’ nitsidínígo’. T’áa bí na’nítiní yik’íniyá, hane’ yidíizts’ą́ą́’, dóó tó bee shidi’doolzį́į́ł níizį́į́’. Díí Ya’iishjáásts’ozí 11 biyi’dą́ą́’, shí shik’is tó bee’áłzį́į́h bił biih yi’áazh Diego Gomez. Bí k’ad níizį́į́’di dóó biká iijéé dóó t’óó’ ahayói bóhoneezą́ dáanínii bí “Diyin God t’áá’aaníí yáa halne’.
Nooséłí Hóshdę́ę́’ Bi’di’ní
Danéesehíí dóó bizhą́ naakáii adahwiis’áágóó, shí aadę́ę́’ hazhó’ó beewóóhsį́į́h dóó haa’íyee’ “Diyin God bá oo’į́į danóhłį́.” Éí dine’é nináágóó nidáakaii diyiníí yínda’ídiłkid. Íłhalą́nii béé nílnííh? Doo jooléłóó bikáá’ ádąní bich’į’ ni’ídáa da ndi saad náyiiláhí bee dóó hane’ áłch’į’ ál’į́. nihídin hóyéé’, Bóhólníihii nihídin nilį́ áko díí biniiyéii áyihwóhgo baa dahółne’.
Yisda’iinííł adííniid, “Díí bąą wóhkáh, dóó ałtso haa dóódine’é nidanóhtin, tó bee daasį́į́h Azhe’é nilį́į, dóó Aye’ nilį́į, dóó Diyin Ii’sizį́ nilį́į, bízhi’ binahjį’.”13
Doo t’áadoo biniiyéhoo Africa; Asia; Europe; Náhookǫs, Áłnii’gi, éí doodáo Shádi’ááh America biyi’, índa Pacificdi kééhonóht’į́į; éí doodáo nihokáá’góó Diyin God áhooláii, hane’ yá’at’éeh ts’ída “ałtso haa dóódine’é , dabik’éii, dabitsóó’ dóó dine’é.”14
Diyin God yá’ąąsh dę́’ii [yee’] ła’ haz’ą́ǫ áyiilaa, [tsé ła’ yilá aagééd haalgizh, eíí dził ayóó’at’é silį́į́ dóó lá yii’ hóóleeł nahasdzáán,] doo [haa’ída] didooltá da …[ndi] ahool’áo si’ą́ądoo.
“… Neesééł lá áá’aaníí, dóó bee baa hane’íí … eíí’at’é.”15
Shí Na’nítin dóó Aha’dííst’ą́́a dę́ę́’ saad bee áłch’į’ kóshlééh: “Bóhólníihii biká adóhní, bił haz’ą́ nihokáá’góó baa hóóní, yikáá’ kééhat’įį dah deidoołtsół, dóó náasjį’ yiba’ hasht’e’ ádadidoolnííł, jó’éí biyi’di Hastįį biYe’ yá’ąąsh [biyi’dę́ę́’] adadoogááł, bi’éé’ ayóó’at’áo bitsádi’nilíidgo, Diyin God bił haz’áadi yaadoogááł … ne’ bikáa’gi.”16Jesus Christ bízhi’ binahjį’, amen.