Talafaasolopito o le Ekalesia
O Se Malumalu i Samoa


“O Se Malumalu i Samoa,” Talafaasolopito o le Lalolagi Atoa: Samoa (2020)

“O Se Malumalu i Samoa,” Talafaasolopito o le Lalolagi Atoa: Samoa

O Se Malumalu i Samoa

I le 1897 na aumai ai e faifeautala’i se masini “moli maneta” i Samoa, na mafai ai e tagata ona matamata i ata o le malumalu i Sate Leki mo le taimi muamua. I le luasefulu tausaga mulimuli ane, na faapaiaina ai le malumalu muamua i le Pasefika i Hawaii. O nisi o le Au Paia mai Samoa na latou malaga mo le 4,000 kilomita ina ia maua o latou sauniga iina, ae o isi na malaga atu ma nonofo mau ai i Hawaii ina ia latalata ai i le malumalu. Na faigofie malaga i le malumalu ina ua tuana’i le tausaga e 1955, ina ua faapaiaina le malumalu i Niu Sila, ae na tumau lava le maualuga o le tau.

“O nisi taimi i aiga toatele, e na o ni nai tamaiti sa mafai ona ave,” o le maitau lea a Elder John H. Groberg i le 1977. “O le filifilia po’o ai e alu o se filifiliga faamomoiloto tele.” I le tausaga lava lena, na faalauiloaina ai fuafuaga mo se malumalu o le a fausia i Pago Pago, Amerika Samoa. O tagata o le Ekalesia i Samoa, Tahiti, Tonga ma Fiti na galulue e faaputu tupe ma tuuina atu latou ta’utinoga e o e galulue i le fauina o le fale. Ae peita’i, i le 1980, na toe suia e ta’ita’i o le ekalesia lena fuafuaga i se fuafuaga e fausia ni malumalu laiti i Apia, Samoa; Tahiti; ma Toga.

E toatele tagata o le Au Paia Samoa na fesoasoani i le galuega e ui lava ina ua suia le fuafuaga. O Leatulagi Neemia sa iai i le nofoaga o le galuega o le malumalu i le Kolisi a le Ekalesia i Samoa i Sisifo, Pesega ina ua taunuu le supavaisa o le galuega, le susuga ia Marvin Bennett. Na faafaigaluegaina Neemia i le taeao na soso’o ai ma faigaluega ai i le malumalu o se tagata uelo, faafoeina masini, ma se kamuta seia o’o ina mae’a le galuega. O Faalelei Nonu, o le sa fauina le tele o fale lotu i ia motu sa avea ma fomeni i le galuega. Na faaaoga e Leolu Lavea ana so’otaga e maua mai ai le amu e faapaleni ai le tulaga o le malumalu. O Sosaia Vaiaoga, o le matai o le nuu na ia pasia le pemita e fausia ai le malumalu, ma volenitia i le tele o taimi e faigaluega, na mafua ai ona manatu Bennett e tatau ona totogi o ia.

I le tatalo faamanuia o le malumalu i le aso 5 Aukuso 1983, na aga’i le saunoaga a Elder Gordon B Hinckley, o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, i tupulaga o le Au Paia i Samoa o e na fausia ma le fa’atuatua falelotu ma aoga ma tala’i atu le talalelei i lo latou atunuu. “Ma o lea”, na ia saunoa ai, “o le faatumutumuga o ia mea uma, o lea ua tatou fausia ai, Lou Maota Paia.”

Na matua fiafia le Au Paia i le malumalu. Mai le 1983 se’i o’o atu i le 2003, ina ua tapunia mo le faafouina, toeititi lava faatumuina le malumalu i taimi uma. Na faaaogaina e le autalavou le vai papatisoga i taimi uma. O le Au Paia mai Savai’i ma Amerika Samoa sa masani ona malaga atu ma auai i le tele o sauniga i aso ta’itasi.

I le afiafi o le aso 9 o Iulai, 2003, a’o galulue le aufaigaluega i le faafouina ma le faaleleia, sa sasao a’e le afi i totonu o le malumalu. E le’i umi ae taunuu atu Eti Pauga, talatusifaamaumau o le malumalu. “Na ou iloa mamao mai lava le mumu o le afi i lalo ifo o Moronae”, o lana tala lea. E ui ina faate’ia i lea va’aiga, na vave ona ave’esea mai e Pauga faifeautala’i i fale na nonofo ai ma fesoasoani e faasino le aufuimu i le nofoaga.

I le taeao na soso’o ai, a’o tapeina e le aufuimu le afi, sa tu maualuga lava le faatusa o Moronae i luga a’e o mea uma na faaleagaina, ma fai ma taula’iga o le vaai a le Au Paia ma loto momomo mai fafo o le pa. Sili atu ma le lua tausaga na soso’o ai, na faamalosiau ai ta’ita’i faalotoifale i tagata o le ekalesia ina ia aua ne’i manatua mea ua leiloa ma aveesea, ae o mea o lo’o tumau pea ma latou: o le talalelei a Iesu Keriso. O le toatele o le Au Paia i Samoa na ositaulaga e malaga atu i isi malumalu. I le aso 4 Setema, 2005, na faapaia ai e le Peresitene o le Ekalesia o Gordon B. Hinckley le malumalu fou o Apia Samoa, na faamae’aina faatasi ma le faatusa o le agelu muamua o Moronae, ma fiafia faatasi ma le Au Paia i le “fausaga fou ma matagofie … ua faatuina i luga o nei eleele paia.”

Ata
Malumalu o Apia Samoa

O le malumalu fou toe faaleleia o Apia Samoa, 2005.

Lolomi