“Usa ka Balaan ug Gipahinungod nga Yuta,” kapitulo 26 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)
Kapitulo 26: “Usa ka Balaan ug Gipahinungod nga Yuta”
Kapitulo 26
Usa ka Balaan ug Gipahinungod nga Yuta
Taas ug bugnaw ang tingtugnaw (winter) sa 1838. Samtang ang pamilya ni Joseph ug Sidney mipadayon padulong sa kasadpan, nakigbisug nga gitaak ni Oliver Cowdery ang amihanang Missouri, nakasinati og ulan ug snow sa pagpangita og mga dapit alang sa bag-ong mga stake sa Zion. Ang yuta mao ang pipila sa labing pinili nga sukad iyang nakita, ug nakasusi na siya og dinosena nga mga luna diin mahimong kaadtoan sa mga Santos aron makaestablisar og mga lungsod ug mga galingan. Apan aduna lang siyay dyutay nga pagkaon didto sa kamingawan nga walay namuyo kaayo, ug walay laing makatulgan kon dili ang umog nga yuta panahon sa kagabhion.
Sa dihang mibalik na siya sa Far West paglabay sa tulo ka semana, gikapoy na siya kaayo.1 Sa paghibalik sa iyang kapiskay, nahibaloan niya nga si Thomas Marsh, David Patten, ug ang halangdon nga konseho nag-imbestigar bahin kaniya ug sa kapangulohan sa simbahan sa Missouri—si David Whitmer, si John Whitmer, ug William Phelps—gumikan sa sayop nga binuhatan.2
Ang mga pasangil nagsentro sa ilang pagdumala sa yuta diha sa dapit. Sa milabayng panahon, si John ug William nakapamaligya og kabtangan sa simbahan didto sa Far West ug ang mga ginansya gitipigan alang sa ilang mga kaugalingon, ug ang maong butang wala gayud nasulbad. Si Oliver, si John, ug si William, dugang pa, bag-ohay lang mibaligya sa ilang mga yuta didto sa Distrito sa Jackson. Bisan tuod sila adunay legal nga katungod sa pagbaligya sa yuta sa Distrito sa Jackson, nga mao ang ilang personal nga kabtangan, gipahinungod na kini ngadto sa Ginoo, ug ang usa ka pinadayag nagdili kanila sa pagbaligya niini. Dili lang kay nakalapas ang tulo ka mga lalaki sa sagrado nga pakigsaad, nagpakita pa gayud sila og kakulang sa hugot nga pagtuo diha sa Zion.
Si Oliver miatubang sa halangdong konseho sa Missouri ug miinsister nga tungod kay siya ug ang uban nakabayad na sa yuta sa Distrito sa Jackson sa ilang kaugalingong kwarta, mahimo na silang makabaligya niini sumala sa ilang gusto. Sa tago, gikwestyon usab niya ang mga motibo sa pipila nga naa sa konseho. Nasayop siya sa pagsalig sa mga tawo sama ni Thomas Marsh ug sa uban kinsa ingon og nasina sa posisyon ug awtoridad. Nagsuspetsa si Oliver nga sila sa bisan unsang paagi misulsol ni Joseph batok niya, nga nakapasamot sa pagkaguba sa iyang nasamok nga panaghigalaay sa propeta.3
“Ang akong kalag gikapoy na sa maong pagtinguha sa gahum,” mitug-an siya sa iyang igsoon nga lalaki. “Mianhi ko aning nasura aron matagamtam ang kalinaw. Kon dili gani, molakaw ko kon asa nako maangkon.”
Tungod kay si Oliver anaa sa Unang Kapangulohan, gawas na siya sa hurisdiksyon sa halangdon nga konseho ug mipabilin sa iyang calling. Sila si David, John, ug William, hinoon, gitangtang sa ilang mga posisyon.4
Paglabay sa upat ka adlaw, nakigkita si Oliver sa tulo ka kalalakin-an ug pipila sa uban kinsa gustong mobiya sa simbahan. Daghan nila misimpatiya ni Warren Parrish ug sa iyang bag-o nga simbahan sa Kirtland. Sama ni Warren, determinado silang mosupak sa propeta.5
Sa kada adlaw, samtang ang mga Santos naghulat ni Joseph nga mobalik ngadto sa Far West, ang kasilag ni Oliver sa mga lider sa simbahan nagkadako. Nagduda siya nga ilang masabtan kon nganong nag-iningon siya niana. “Uban sa mga walay rason ug ignorante,” mibiay-biay siya, “wala kami magpaabut nga abibahan o uyonan.”6
Aduna gihapon siyay hugot nga pagtuo diha sa Basahon ni Mormon ug sa pagpahiuli sa ebanghelyo, ug dili siya makalimot o makalimud sa sagrado nga mga kasinatian nga iyang gisaluhan uban sa propeta. Nagkainigsoonay sila ug ang labing suod nga higala, isigka sulugoon ni Jesukristo.
Apan karon kadtong mga adlaw lisud nang mahinumduman.7
Human nakabalik si Jennetta Richards sa iyang panimalay sa Walkerfold, England, ang iyang mga ginikanan, sila si John ug Ellin Richards, nakakat-on nga may tinguha kabahin ni Heber Kimball ug sa iyang bunyag. Mikuha og pluma (pen) ug papel, ang iyang amahan mihimo og mubo nga sulat ngadto sa misyonaryo, nagdapit kaniya sa pagsangyaw sa iyang kapilya.
“Gipaabut ka nga moari dinhi sa sunod nga Dominggo,” siya misulat. “Bisan og kita mga langyaw sa usag usa, apan nanghinaut ko nga dili kita mga langyaw sa atong bulahan nga Manunubos.”
Si Heber miabut pagkasunod Sabado, ug ang reverend mainitong miabi-abi kaniya. “Nakasabut ko nga ikaw ang ministro nga bag-ohay lang nga gikan sa Amerika,” miingon siya. “Panalanginan ka sa Dios.” Gipadayon niya si Heber sa iyang panimalay ug midalit kaniya og makaon.
Ang pamilya mibisita ni Heber hangtud sa lawom nang gabii.8 Samtang nagtan-aw si Jennetta sa kalalakin-an nga nagkaila-ila, ang ilang kalainan klaro. Ang iyang amahan setenta-y-dos na ang panuigon ug nakasangyaw na gikan sa pulpito sa Walkerfold sa kapin sa kwarenta ka tuig. Siya usa ka gamay nga tawo nga nagsul-ob og brown nga wig ug mobasa og mga Griyego ug Latin.9 Si Heber, sa laing bahin, taas ug dakong tawo ug opaw. Wala pa siya mag-kwarenta ug adunay gamayng edukasyon o katilingbanong kahanas.
Apan dali ra silang nagkasuod. Pagkasunod buntag, ang duha ka mga tawo nagdungan sa pagpanglakaw ngadto sa kapilya sa Walkerfold. Nasayud nga ang Amerikano nga misyonaryo magsangyaw, daghang mga tawo ang miabut sa miting kay sa naandan, ug ang gamayng kapilya misugwak sa kapuno. Human nga gisugdan sa reverend ang miting pinaagi sa pagpanganta ug pag-ampo, gidapit niya si Heber sa pagsangyaw.
Si Heber mibarug sa atubangan ug namulong sa kongregasyon sa pinulongan sa komon nga tawo. Naghisgot siya mahitungod sa kaimportante sa hugot nga pagtuo kang Jesukristo ug sinsero nga paghinulsol. Miingon siya nga ang usa ka tawo kinahanglan nga magpabunyag pinaagi sa pagpaunlod ug modawat sa gasa sa Espiritu Santo pinaagi sa usa ka tawo nga adunay tukma nga awtoridad gikan sa Dios.
Sama sa mga kinabig sa Canada usa ka tuig na ang milabay, ang mga tawo sa Walkerfold daling mitubag sa mensahe, nga haum sa ilang pagsabut sa Biblia. Nianang hapona, dugang pang mga katawhan ang nangabut sa kapilya aron sa pagpaminaw pag-usab sa pagsangyaw ni Heber. Dihang nahuman na siya, ang kongregasyon naghilak ug ang amahan ni Jennetta midapit kaniya sa pagsangyaw sa sunod nga adlaw.
Wala madugay si Jennetta wala na mag-inusara nga tumutoo didto sa Walkerfold. Human sa wali ni Heber sa Lunes, ang katawhan diha sa kongregasyon mihangyo kaniya sa pagsangyaw pag-usab inig ka Miyerkules. Sa pagtapus sa semana, mibunyag siya og unom ka mga miyembro sa kongregasyon—ug ang katawhan sa Walkerfold nangamuyo nga makadungog pa og dugang.10
Niadtong Marso 14, 1838, si Joseph, Emma, ug ang ilang tulo ka mga anak miabut sa Far West human sa dul-an sa duha ka bulan diha sa dalan. Naghinam-hinam sa pag-abi-abi sa propeta ngadto sa Zion, ang mga Santos mitagbo sa pamilya inubanan sa malipayong pagdawat. Ang ilang mahigalaon nga mga pulong ug mabination nga paghangop maoy usa ka malipayong kalainan gikan sa kasungian ug kayugot nga gibiyaan ni Joseph didto sa Kirtland. Ang mga Santos nga mipalibut kaniya adunay diwa sa panaghiusa, ug ang gugma mipatigbabaw taliwala kanila.11
Gusto ni Joseph nga magsugod og bag-o didto sa Missouri. Ang mga Santos gikan sa Kirtland ug sa mga branch sa simbahan sa silangang Estados Unidos ug sa Canada sa dili madugay moabut na. Aron mapahimutang sila, ang simbahan nagkinahanglan nga magtukod og mga stake sa Zion diin malinawon silang magkapundok ug maangkon ang kahigayunan sa pag-uswag.
Si Oliver nakapaniid na og dapit alang sa bag-ong mga dapit nga kapundokan, ug ang iyang report malauman. Apan nasayud si Joseph nga kinahanglan niyang sulbaron ang nagkadako nga kasungian didto sa Far West sa dili pa ang mga Santos makasugod sa bisan unsa nga bag-ong pagpamuyo. Gikaguol niya nga makita ang iyang mga higala sama ni Oliver nga nawala sa simbahan, apan dili siya makatugot nga may panagbingkil nga molambo didto sa Missouri sama sa nahitabo sa Kirtland.
Gipasidunggan ni Joseph ang pagpangulo ni Thomas Marsh ug sa halangdong konseho alang sa ikatandi nga kalinaw sa Far West. Sukad sa pagtangtang ni William Phelps ug ni John Whitmer gikan sa katungdanan, ang halangdon nga konseho mi-excommunicate sa duha ka mga tawo, ug si Joseph mitugot sa ilang desisyon. Karon mituo siya nga panahon na aron sulbaron ang apostasiya ni Oliver.12
Pagka Abril 12, si Edward Partridge mipatawag og usa ka panagtigum sa konseho sa bishop aron ribyuhon ang kahimtang ni Oliver sa simbahan. Ang iyang pagsupak naila na kaayo. Mihunong siya sa pagtambong sa iyang mga miting sa simbahan, mibaliwala sa tambag sa ubang mga lider sa simbahan, ug misulat og panginsulto ngadto ni Thomas ug sa halangdong konseho. Gisumbong usab siya sa pagpamaligya sa iyang mga kayutaan didto sa Distrito sa Jackson kontraryo sa pagpadayag, bakakon nga mipasangil ni Joseph sa pagpanapaw, ug mibiya sa kawsa sa Dios.13
Si Oliver mipili nga dili motambong sa pagdungog, apan mipadala siya og sulat para ni Bishop Partridge aron basahon ang iyang depensa. Sa sulat, wala molimud si Oliver sa pagbaligya sa iyang yuta sa Distrito sa Jackson o sa pagsupak sa mga lider sa simbahan. Hinoon, miinsister pa siya sa makausa nga siya adunay legal nga katungod sa pagbaligya sa mga yuta, walay bali ang bisan unsang pagpadayag, pakigsaad, o mga sugo. Miluwat usab siya gikan sa iyang pagkamiyembro sa simbahan.14
Sa tibuok adlaw, ang konseho miribyu sa ebidensya ug nakadungog og pipila ka mga pagpamatuod sa mga Santos sa mga gipangbuhat ni Oliver. Mibarug si Joseph, namulong sa iyang kanhi nga pagsalig diha ni Oliver, ug mipasabut sa iyang relasyon ni Fanny Alger agi og tubag sa mga pasangil ni Oliver.15
Human makadungog sa dugang nga mga pagpamatuod, ang konseho mihisgut sa kaso ni Oliver. Sama kaniya, ilang gibahandi ang mga baruganan sa kabubut-on ug kagawasan. Apan dul-an sa usa ka dekada, ang Ginoo nag-awhag usab sa mga Santos nga magkahiusa, ihikling ang indibidwal nga mga tinguha aron sa pagpahinungod kon unsay anaa kanila sa pagtukod sa gingharian sa Dios.
Si Oliver mibiya gikan niining mga baruganan ug misalig sa iyang kaugalingong paghukom, mitratar sa simbahan, sa mga lider niini, ug sa mga sugo sa Ginoo uban sa pagtamay. Human og ribyu sa mga pasangil sa makausa pa ka higayon, si Bishop Partridge ug ang iyang konseho mihimo og sakit nga desisyon sa pagtangtang ni Oliver gikan sa simbahan.16
Sa River Ribble Valley sa England, ang panahon sa tingpamulak mitapos sa kabugnaw sa tingtugnaw.17 Nagbiyahe latas sa lunhaw nga balilihan duol sa lungsod sa Walkerfold, si Willard Richards mikutlo og gamay nga puting bulak gikan sa daplin sa dalan.18 Naglibut siya sa mga branch sa simbahan diha sa dapit ug nagplano nga maminaw ngadto ni Heber Kimball ug ni Orson Hyde nga nagsangyaw nianang hapona sa usa ka miting nga lima ka milya ang gilay-on.
Sukad sa pag-abut sa England walo ka bulan na ang milabay, si Willard ug iyang mga kaubanan mibunyag og kapin sa liboan ka mga tawo sa lungsod ug mga balangay sa tibuok walog. Kadaghanan sa bag-ong mga Santos mga batan-on, mga mamumuo nga nadani sa mensahe sa paglaum ug kalinaw nga makaplagan sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ang yano nga mga pamatasan ni Heber nakapahimo nilang kampante ug daling nakakuha sa ilang pagsalig.19
Mas edukado pa kay ni Heber ug nabansay sa helba nga medisina, si Willard kulang sa kayano nga manulti sa iyang isig ka misyonaryo, kinsa usahay kinahanglan nga mopahinumdum ni Willard sa paghimo sa iyang mensahe nga yano ug mo-pokus sa unang mga baruganan sa ebanghelyo. Apan si Willard naka-establisar og usa ka lig-on nga branch sa simbahan sa habagatan sa Preston, duol sa dakbayan sa Manchester, bisan pa man sa oposisyon. Kadaghanan sa mga tawo nga iyang nabunyagan nagtrabaho og taas nga oras sa pabrika diin bati ang hangin ug gamay ra ang ilang sweldo. Sa dihang nakadungog sila sa gipahiuli nga ebanghelyo, nabati nila ang Espiritu ug nakaplagan ang kalipay diha sa saad nga ang adlaw sa pag-anhi sa Ginoo duol na.20
Pag-abut sa panimalay sa usa ka miyembro sa simbahan, si Willard misulod sa kusina ug gibutang ang puti nga bulak sa wala pa misulod sa kwarto ang duha ka batan-ong mga babaye. Usa nila, iyang nadiskubrihan, mao si Jennetta Richards.
Nakadungog na siya mahitungod ni Jennetta. Bisan tuod og sila adunay managsamang apelyido, dili sila paryente. Human siya nagpamiyembro sa simbahan, si Heber misulat ni Willard mahitungod kaniya. “Akong nabunyagan ang imong asawa karon,” siya miingon.
Si Willard traynta y tres anyos, mas magulang pa kaayo sa kadaghanan sa dili minyo nga mga kalalakin-an sa simbahan. Wala siya makahibalo og unsa—kon si Heber—aduna bay gisulti ngadto ni Jennetta mahitungod niya.
Tungod kay ang batan-ong mga babaye padulong sa samang miting nga adtoan niya, si Willard midungan og lakaw nila, nga nakahatag nila og dakong panahon nga magkaistoryahanay.
“Nindot ang ngalan nga Richards,” matud ni Willard samtang naglakaw sila. “Dili ko gusto nga ilisdan kini.” Dayon prangka siya nga midugang, “Ikaw Jennetta, gusto ba nimo?”
“Dili, dili ko,” tubag niya. “Ug sa akong hunahuna dili gyud ko.”21
Human niana adunay dugang pa nga nakita ni Willard kang Jennetta. Ang duha didto sa Preston pipila ka semana ang milabay sa dihang si Heber ug Orson mipahibalo nga mamalik na sila sa Estados Unidos.
Samtang nangandam sila sa pagbiya, ang mga apostoles mipahigayon og tibuok adlaw nga komperensya sa usa ka dako nga building diin ang mga Santos sa Preston kanunayng mag-abut.22 Sa tunga-tunga sa pagsangyaw ug pagpanganta sa mga himno, ang mga misyonaryo mikumpirmar sa kwarenta ka mga tawo, mipanalangin og sobra sa gatusan ka mga bata, ug mi-orden og pipila ka mga lalaki sa priesthood.
Sa wala pa manamilit sa mga Santos, si Heber ug Orson mi-set apart ni Joseph Fielding isip bag-ong presidente sa misyon ug mitawag ni Willard ug sa usa ka batan-ong klerk sa pabrika nga ginganlan og William Clayton nga mahimo niyang mga magtatambag. Dayon nakiglamano sila sa bag-ong kapangulohan isip usa ka timaan sa panaghiusa tali sa mga Santos sa England ug sa Amerika.23
Nianang tingpamulak, usa ka pagpadayag miabut ngadto sa propeta sa Far West. “Tindog ug pakita,” ang Ginoo misulti sa mga Santos, “aron ang inyong kahayag mao ang usa ka sukaranan alang sa tanan nga mga nasud,” Iyang giproklamar ang ngalan sa simbahan nga Ang Simbahan ni Jesukirsto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug gipamatud-an nga ang Far West usa ka balaan ug gipahinungod nga yuta.
“Kini mao ang akong kabubut-on nga ang dakbayan sa Far West kinahanglan tukuron sa madali pinaagi sa pagpundok sa akong mga santos,” Siya miingon, “ug usab ang lain nga mga dapit kinahanglan itudlo nga mga istaka diha sa mga rehiyon sa palibut.” Nagsugo Siya sa mga Santos sa pagtukod og templo sa Far West, gipili ang Hulyo 4, 1838, isip ang adlaw sa pagpahimutang sa pundasyon.24
Sa wala madugay human niadto, si Joseph ug ang pipila ka mga lalaki mibiyahe ngadto sa Distrito sa Daviess, amihanan lang sa Distrito sa Caldwell, aron bisitahon ang nanimuyo nga mga miyembro sa simbahan sa usa ka dapit nga gitawag og Spring Hill. Naglaum si Joseph nga ang dapit tukma nga mahimong pundukanan alang sa mga Santos nga moabut sa Missouri.25
Bisan og ang Distrito sa Caldwell piho nga gimugna alang sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, ang gobyerno mi-survey na sa kadaghanan sa yuta niini, nga nakapamahal kaayo niini para mapalit sa mga mas kabos nga mga Santos. Hinoon, sa Distrito sa Daviess, dagko pa kaayo ang mga luna nga wala pay nagpuyo ang wala pa ma-survey. Ang mga miyembro sa Simbahan makapamuyo didto nga libre, ug sa higayon nga ang gobyerno mo-survey na sa dapit, mahimong natrabaho na nila ang mga luna ug makakwarta na nga igong ikapalit niini.26
Adunay pipila ka mga risgo ang pagbalhin sa mga Santos sa sikbit nga mga distrito, bisan pa niana. Sa pagtuo nga ang mga Santos misaad nga mamuyo lang sa Distrito sa Caldwell, pipila sa mga kalalakin-an sa Distrito sa Daviess ang mipasidaan sa mga Santos nga mopalayo sa dapit, apan tungod kay walay mga balaod nga nagdili sa mga Santos sa pagpamuyo didto, sa wala madugay nahunong ang mga pagprotesta.27
Samtang nagbiyahe siya padulong sa amihanan, nahingangha si Joseph sa katahum sa nasud nga nagpalibut kaniya. Gikan sa iyang nakita, ang Distrito sa Daviess nagtanyag og walay utlanan nga kagawasan ug nakahatag sa tanang gikinahanglan sa mga Santos sa pagtukod og bag-ong mga kapuy-an.
Bisan kon ang dakong patag nga kasagbutan [prairie] aduna ray pipila ka mga kahoy, daw aduna kini daghang ihalas nga mga mananap. Nakakita si Joseph og mga ihalas nga mga pabo, mga himungaan, deer, ug elk. Ang mga estero ug mga sapa nakapahimo sa yuta nga abunda ug tambok[fertile]. Ang Grand River, ang labing dako diha sa distrito, adunay kalapdon ug kaladmon igo nga maagian og steamboat, nga makapahimo sa pagbiyahe ug komersyo nga mas sayon alang sa nagkapundok nga mga Santos.
Sa pagpadayon, si Joseph ug ang iyang mga kauban nangabayo subay sa daplin sa suba sulod sa napulo ka milya hangtud miabut sila sa Spring Hill. Ang gamay nga pinuy-anan nahimutang sa tiilan sa usa ka pangpang nga nag-umbaw sa halapad kaayong berdi nga walog. Si Lyman Wight, ang lider sa pundok, adunay gamayng panginabuhian nga nagpadagan og usa ka ferry tabok sa Grand River.28
Gisaka sa kalalakin-an ang pangpang ug gitukod ang kampo, dayon nanganaog og balik ngadto sa ferry. Miingon si Joseph nga gusto niyang angkunon ang dapit alang sa mga Santos ug magtukod og usa ka siyudad duol sa suba. Ang Ginoo mipadayag ngadto kaniya nga mao kini ang walog sa Adam-ondi-Ahman, diin si Adan, ang unang tawo, mipanalangin sa iyang mga anak sa wala pa siya mamatay.29 Dinhi niining walog, si Joseph mipasabut, nga si Adan moabut aron mobisita sa iyang mga katawhan kon ang Manluluwas mobalik na sa yuta, sumala sa gipanagna ni propeta Daniel.30
Ang pagpamuyo mao lang ang gilauman ni Joseph. Niadtong Hunyo 28, 1838, didto sa kakahuyan duol sa panimalay ni Lyman, giorganisar niya ang bag-ong stake sa Zion sa sagradong yuta—ug miawhag sa mga Santos sa pagpundok.31