Institute
45 Usa ka Makagagahum nga Pundasyon


“Usa ka Makagagahum nga Pundasyon,” kapitulo 45 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)

Kapitulo 45: “Usa ka Makagagahum nga Pundasyon”

Kapitulo 45

Pagpaluyo nga Boto

Usa ka Makagagahum nga Pundasyon

Sa wala pa mosubang ang adlaw niadtong Hunyo 28, giablihan ni Emma ang kusog nga panuktok sa pultahan. Nakita niya ang iyang pag-umangkon nga si Lorenzo Wasson nagbarug sa bakanan, naputos sa abug. Ang iyang mga gisulti mikumpirmar sa iyang labing gikahadlokan.1

Sa wala madugay ang tibuok siyudad napukaw samtang si Porter Rockwell nga nangabayo diha sa kadalanan nagsinggit sa balita sa kamatayon ni Joseph.2 Mihugop ang mga tawo sa gawas sa panimalay sa mga Smith hapit diha-diha dayon, apan si Emma ug ang iyang mga anak nagpabilin sa sulod kauban sa pipila ka mga higala ug mga nangabang. Ang iyang ugangan, si Lucy Smith, nagsige og lakaw-lakaw diha sa iyang kwarto, blangko kaayo nga nagtan-aw sa mga bintana. Ang mga bata nanagpunsisok sa laing kwarto.3

Si Emma nag-inusarang naglingkod, hilum nga nagbangutan. Pagkataud-taud, iyang gitabon ang iyang mga palad sa iyang nawong ug mihilak, “Nganong nabiyuda man ko ug ang akong mga anak nailo?”

Nakadungog sa iyang pagbakho, si John Greene, ang marshal sa siyudad sa Nauvoo, misulod sa kwarto. Misulay sa paghupay kaniya, miingon nga ang iyang kasakit mamahimong korona sa kinabuhi ngadto kaniya.

“Ang akong bana mao ang akong korona,” mahait niyang tubag. “Ngano man, O Dios, ako gibiyaan?”4


Sa kaulahian nianang adlawa, si Willard Richards ug Samuel Smith nanakay sa ilang mga karwahe padulong sa Nauvoo nga nagdala sa mga lawas nilang Joseph ug Hyrum. Aron panalipdan kini gikan sa kainit sa adlaw, ang mga lawas gipahimutang sa kahon nga tabla ug gitabunan og mga sagbot.5

Sila si Willard ug Samuel gikuyawan kaayo gumikan sa pagpang-atake sa miagi nga adlaw. Misulay si Samuel sa pagduaw sa iyang mga igsoon sa bilanggoan, apan sa wala pa siya makaabut sa Carthage, ang usa ka manggugubot nga panon mipusil kaniya ug migukod kaniya og sobra sa duha ka oras nga nangabayo.6 Si Willard, sa samang higayon, nakaluwas sa pag-atake nga nakaangkon lang og gamay nga samad sa iyang dalunggan, nga nagtuman sa usa ka panagna nga gihimo ni Joseph usa ka tuig nang milabay nga ang mga bala manglupad libut ni Willard, mitira sa iyang higala sa tuo ug sa wala, apan dili makabuslot sa iyang saput.7

Si John Taylor, sa laing bahin, nag-ungaw sa kamatayon diha sa usa ka hotel sa Carthage, naangol kaayo para makabiya sa lungsod.8 Sa miaging gabii, si Willard ug John misulat og usa ka mubong sulat ngadto sa mga Santos, nagpakilooy kanila nga dili manimalos alang sa pagpatay nilang Joseph ug Hyrum. Sa dihang natapos na ni Willard ang sulat, si John luya na kaayo gumikan kay nakuhaan sa dugo nga naglisud gani siya sa pagpirma niini sa iyang ngalan.9

Samtang si Willard ug Samuel nagkaduol na sa templo, usa ka grupo sa mga Santos mitagbo sa mga karwahe ug misunod kanila didto sa lungsod. Hapit ang tanan sa Nauvoo miapil sa prusisyon samtang ang mga karwahe hinayng miagi sa luna sa templo ug padulhog ngadto sa Mansyon sa Nauvoo. Nanaghilak ang mga Santos samtang nanglakaw lahos sa siyudad.10

Sa dihang miabut ang prusisyon sa panimalay sa mga Smith, misaka si Willard sa entablado diin si Joseph namahayag sa katapusang higayon sa Nauvoo Legion. Nagtan-aw sa bagang duot sa liboan ka mga tawo, nakita ni Willard nga daghan ang nasuko sa gobernador ug sa manggugubot nga panon.11

“Salig diha sa balaod alang sa pagbayad,” mihangyo siya. “Itugyan sa Ginoo ang pagpanimalos.”12


Nianang gabhiuna, si Lucy Smith nangandam sa iyang kaugalingon samtang mihulat siya nilang Emma, Mary ug sa iyang mga apo sa gawas sa kan-anan sa Mansyon sa Nauvoo. Sa sayo pa, ang pipila sa kalalakin-an ang midala sa mga lawas nilang Joseph ug Hyrum ngadto sa balay aron mahugasan ug mailisan kini. Gikan niana si Lucy ug ang iyang pamilya naghulat na sa pagtan-aw sa mga lawas. Naglisud si Lucy sa pagpugong sa iyang kaugalingon, ug nag-ampo siya nga makaangkon siya og kusog sa pagtan-aw sa iyang gipatay nga mga anak.

Sa dihang naandam na ang mga lawas, si Emma ang unang miadto apan dali kaayong nalup-og sa salog ug kinahanglan nga sakwaton gikan sa kwarto. Si Mary misunod niya, nagkurog samtang naglakaw siya. Uban sa iyang duha ka kinamanghuran nga mga anak nga nanggunit og maayo diha niya, miluhod siya sa kiliran ni Hyrum, gibutang ang ulo ni Hyrum sa iyang mga bukton, ug mibakho. “Gipusil ka ba nila, pinangga kong Hyrum?” miingon siya, nga gihapyud ang iyang buhok sa iyang mga kamot. Gibuntog siya sa pagbangutan.

Sa tabang sa mga higala, si Emma sa wala madugay mibalik ngadto sa kwarto ug miuban ni Mary diha sa kiliran ni Hyrum. Iyang gibutang ang iyang mga kamot sa bugnaw nga agtang sa iyang bayaw ug hinayng namulong ngadto niya. Dayon miatubang siya sa iyang mga higala ug miingon, “Karon makatan-aw nako niya. Lig-on nako karon.”

Mibarug si Emma ug milakaw nga walay kaabay ngadto sa lawas ni Joseph. Miluhod siya sa iyang kiliran ug mibutang sa iyang mga kamot sa mga aping ni Joseph. “Oh Joseph, Joseph!” miingon siya. “Gikuha na gayud ka nila gikan kanako!”13 Ang batan-ong Joseph miluhod ug mihalok sa iyang amahan.

Si Lucy hilabihan ka magul-anon tungod sa kasubo sa nagpalibut kaniya nga siya dili na hinoon makasulti. “Dios ko,” hilum siyang nag-ampo. “Nganong gibiyaan mo kining pamilyaha?” Ang mga panumduman sa mga pagsulay sa iyang pamilya milukop sa iyang hunahuna, apan samtang nagtan-aw siya sa mga nawong sa wala nay kinabuhi niyang mga anak, malinawon kining tan-awon. Nasayud siya nga si Joseph ug Hyrum anaa na karon sa dapit nga dili maabut sa ilang mga kaaway.

“Ako mismo ang nagkuha kanila,” nadungog niya ang usa ka tingog, “aron sila makapamahulay.”14

Sa sunod nga adlaw, liboan ka mga tawo ang milinya sa gawas sa Mansyon sa Nauvoo sa pagpasidungog sa managsoon. Ang adlaw sa ting-init alingiing ug walay panganod. Kada oras, ang mga Santos mosulod sa pultahan, moagi sa mga lungon, ug mogawas sa laing pultahan. Ang managsoon gibutang sa nindot nga mga lungon gihapinan sa puti nga panapton ug humok, itom nga velvet. Adunay bildo atubangan sa ilang mga nawong nga nakapahimo sa mga tigbangutan sa pagtan-aw kanila sa katapusang higayon.15

Human sa pagtan-aw, si William Phelps nagsangyaw sa wali sa lubong sa propeta ngadto sa bagang duot sa mga tawo nga liboan ka mga Santos. “Unsay akong ikasulti bahin ni Joseph ang manalagna?” nangutana siya. “Wala siya moanhi aron mopakita sa opinyon sa kadaghanan, apan sa yanong ngalan ni Jesukristo.”

“Siya mianhi aron sa paghatag sa mga kasugoan ug balaod sa Ginoo, sa pagtukod og mga templo, ug sa pagtudlo sa katawhan sa paglambo diha sa gugma ug kalooy,” mipamatuod si William. “Siya mianhi sa pag-establisar sa atong simbahan ibabaw sa yuta, sa putli ug mahangturon nga mga baruganan sa pagpadayag, mga propeta, ug mga apostoles.”16


Human sa lubong, si Mary Ann Young misulat ni Brigham mahitungod sa trahedya, kinsa gatusan ka milya ngadto sa silangang bahin sa pagpangampanya alang ni Joseph uban sa pipila ka mga sakop sa Napulog Duha. “Aduna kami dakong kasakit niining dapita sukad sa inyong pagbiya sa panimalay,” misaysay siya. “Ang atong pinalanggang igsoon nga si Joseph Smith ug si Hyrum nabiktima ngadto sa tampalasan nga mga manggugubot nga panon.” Si Mary Ann mipasalig kang Brigham nga ang ilang pamilya anaa sa maayong panglawas, apan wala siya makahibalo kon unsa sila ka luwas. Sulod sa katapusang tulo ka semana, ang tanang sulat nga pasulod sa Nauvoo gihunong, ug ang hulga sa pag-atake sa manggugubot nga panon nagmakanunayon.

“Napanalanginan ako nga magpabilin ang akong pagbati nga kalma atol sa unos,” sulat ni Mary Ann. “Manghinaut ko nga mag-amping kamo sa inyong pagpauli ug dili mopabantang sa inyong mga kaugalingon niadtong makapameligro sa inyong kinabuhi.”17

Sa samang adlaw, si Vilate Kimball misulat ni Heber. “Wala pa gayud ako sukad mikuha sa akong pangsulat sa pagpamulong diha nimo ubos sa mga pagsulay nga mga kahimtang nga atong nahimutangan karon,” misulti siya kaniya. “Dili unta itugot sa Dios nga makasaksi pa gayud ako og laing sama niini.”

Nadunggan ni Vilate nga si William Law ug ang iyang mga sumusunod nagtinguha gihapon sa pagpanimalos batok sa mga lider sa simbahan. Nahadlok alang sa siguridad ni Heber, nagpanuko siya nga papaulion ang iyang bana. “Ang kanunay nakong giampo karon mao nga ang Ginoo mopatunhay kanatong tanan aron nga magkita pag-usab,” misulat siya. “Ako walay pagduha-duha apan ang imong kinabuhi gipangita, apan hinaut nga ang Ginoo mohatag kanimo og kaalam sa pag-ikyas sa ilang mga kamot.”18

Paglabay sa mubo nga higayon, si Phebe Woodruff misulat sa iyang mga ginikanan ug mihulagway sa pagpang-atake sa Carthage. “Kining mga butanga dili na gayud makapahunong sa buhat kay sa nahitabo nga kamatayon ni Kristo, apan magpadayon kini nga magkapaspas,” pamatuod ni Phebe. “Nagtuo ako nga si Joseph ug Hyrum anaa karon diin sila makahimo og mas dakong kaayohan sa simbahan kay sa nakig-uban pa kanato.”

“Mas nalig-on ako karon diha sa hugot nga pagtuo kay sa nahisukad,” nagpamatuod siya. “Dili nako ihunong ang hugot nga pagtuo sa tinuod nga Mormonismo kon kini bugti sa akong kinabuhi sulod sa usa ka oras gikan sa akong pagsulat niini, tungod kay nasayud ako sa kasiguroan nga kini ang buhat sa Dios.”19


Samtang ang mga sulat nilang Mary Ann, Vilate, ug Phebe mibiyahe sa silangan, si Brigham Young ug Orson Pratt nakadungog og hungihong nga si Joseph ug Hyrum napatay, apan walay makakumpirmar sa istorya. Unya, niadtong Hulyo 16, usa ka miyembro sa simbahan sa branch sa New England nga ilang gibisitahan nakadawat og sulat gikan sa Nauvoo nga nagdetalye sa makaguol nga balita. Sa dihang nabasa niya ang sulat, gibati ni Brigham nga daw mabuak ang iyang ulo. Wala siya sukad makabati og ingon ka guol.

Nakahunahuna siya dayon sa priesthood. Si Joseph naggunit sa tanang mga yawe nga gikinahanglan sa pagtuga sa mga Santos ug pag-seal kanila alang sa kahangturan. Kon wala kining mga yawe, ang buhat sa Ginoo dili makapadayon. Sa makadiyot, nahadlok si Brigham nga gidala kini ni Joseph ngadto sa lubnganan.

Dayon, sa usa ka kalit nga pagpadayag, nakahinumdom si Brigham kon giunsa paghatag ni Joseph ang mga yawe diha sa Napulog Duha ka mga Apostoles. Nagpangdagpi sa iyang mga kamot sa iyang mga tuhod, miingon siya, “Ang mga yawe sa gingharian anaa ra dinhi sa simbahan.”20

Si Brigham ug si Orson mibiyahe ngadto sa Boston aron sa pagpakigkita sa uban nga mga apostoles sa silangang mga estado. Mihukom sila sa pagpamauli dayon ug mitambag sa tanang mga misyonaryo kinsa adunay pamilya sa Nauvoo sa pagbalik usab.21

“Paglipay kamo,” misulti si Brigham sa mga Santos diha sa dapit. “Kon ang Dios mopadala og usa ka tawo sa paghimo sa buhat, ang tanang mga yawa sa impyerno dili makapatay kaniya hangtud nga siya makahuman.” Mipamatuod siya nga nahatagan ni Joseph ang Napulog Duha sa tanang mga yawe sa priesthood sa wala pa siya mamatay, nagbilin sa tanang butang nga gikinahanglan sa mga Santos sa pagpadayon.22


Balik sa Nauvoo, samtang si Emma nagbangutan sa iyang bana, nagsugod siya og kabalaka mahitungod sa pagsuporta sa iyang mga anak ug ugangan nga mag-inusara. Si Joseph nakahimo og halapad nga legal nga mga paningkamot sa pagbulag sa iyang kabtangan sa pamilya gikan sa unsay nahisakop sa simbahan, apan nagbilin lang gihapon og igong gidak-on sa mga utang ug walay kabilin. Hangtud nga ang simbahan daling mopili og usa ka masaligan sa pagpuli ni Joseph isip tigdumala sa kabtangan sa simbahan, nahadlok si Emma, nga ang iyang pamilya mapasagdan ngadto sa kawad-on.23

Ang mga lider sa simbahan sa Nauvoo nabahin-bahin kon si kinsa ang adunay awtoridad nga makahimo sa pagpili. Pipila sa mga tawo mituo nga ang responsibilidad kinahanglan nga maadto ni Samuel Smith, ang kinamagulangan sa buhi nga igsoon sa propeta, apan nasakit siya human ang mga manggugubot nga panon migukod kaniya gikan sa Carthage, ug kalit siyang namatay pagtapos sa Hulyo.24 Ang uban mituo nga ang lokal nga mga lider kinahanglan mopili sa bag-ong masaligan. Si Willard Richards ug si William Phelps gustong isibug ang desisyon hangtud ang Napulog Duha makabalik gikan sa ilang misyon didto sa silangang mga estado aron sila makaapil sa pagpili.

Apan si Emma gusto na gayud nga aduna nay desisyon, ug gusto nga ang mga lider sa simbahan mopili na dayon og usa ka sinaligan. Ang iyang gipili alang sa posisyon mao si William Marks, ang stake president sa Nauvoo.25 Si Bishop Newel Whitney hugtanong misupak sa gipili, hinoon, tungod kay si William misalikway sa dinaghan nga kaminyoon ug dyutay ra ang pagpakabana sa mga ordinansa sa templo.

“Kon si Mark ang mapili,” sa pribado namahayag ang bishop, “ang atong espirituhanon nga mga panalangin maguba, tungod kay siya dili angayan sa labing importanting mga butang.” Nasayud nga ang simbahan mas labaw pa kaayo kay sa usa ka korporasyon nga dunay pinansyal nga katigayunan ug legal nga mga obligasyon, si Newel mituo nga ang bag-ong sinaligan kinahanglan nga usa ka tawo kinsa hingpit nga mosuporta sa unsay gipadayag sa Ginoo ngadto ni Joseph.26

Niining panahona, si John Taylor igo na ang pagkaayo aron nga makabalik ngadto sa Nauvoo. Si Parley Pratt nabalik na usab gikan sa iyang misyon ug miapil nilang John, Willard Richards, ug ni William Phelps sa pag-awhag ni Emma ug William Marks sa paghulat alang sa pagbalik sa uban nga mga apostoles. Mituo sila nga mas importante nga makapili og bag-ong sinaligan pinaagi sa tukma nga awtoridad kay sa paghimo og usa ka dinalian nga desisyon.27

Dayon, pagka Agosto 3, si Sidney Rigdon mibalik ngadto sa Nauvoo. Isip running mate ni Joseph sa pagdagan sa pagka-presidente, si Sidney mibalhin og laing estado aron makab-ot ang legal nga gikinahanglan alang sa posisyon. Apan sa dihang iyang nahibaloan ang pagkamatay sa propeta, midali siya sa pagbalik sa Illinois, nakasiguro nga ang iyang posisyon sa Unang Kapangulohan makapahimo niyang angayan nga mangulo sa simbahan.

Aron mapalig-on ang iyang pag-angkon, si Sidney mipahibalo usab nga nakadawat siya og panan-awon gikan sa Dios nga nagpakita kaniya nga ang simbahan nagkinahanglan og usa ka magbalantay—usa ka tawo nga moatiman sa simbahan puli ni Joseph ug mopadayon sa pagpamulong alang kaniya.28

Ang pag-abut ni Sidney nakapabalaka ni Parley ug sa uban nga mga apostoles sa Nauvoo. Ang kasungian bahin sa sinaligan nga masaligan nakapahimong klaro nga ang simbahan nagkinahanglan og usa ka tigdumalang awtoridad sa paghimo og importanting mga desisyon. Apan nasayud sila nga si Sidney, sama ni William Marks, misalikway sa daghang mga pagtulun-an ug mga gi-praktis nga gipadayag sa Ginoo ngadto ni Joseph. Ang mas importante, nga sila nasayud nga si Joseph wala kaayo misalig ni Sidney sa bag-uhayng mga katuigan ug wala mihatag sa tanang mga yawe sa priesthood ngadto niya.29

Sa adlaw human sa iyang pag-abut, si Sidney mitanyag sa iyang pagpangulo sa simbahan ngadto sa publiko. Wala siyay gisulti mahitungod sa paghuman sa templo o pagtuga sa mga Santos sa espirituhanon nga gahum. Hinoon, mipasidaan siya kanila sa makuyaw nga mga panahon nga anaa sa unahan ug misaad sa paggiya kanila nga maisugon hangtud sa katapusang mga adlaw.30

Sa kaulahian, sa usa ka miting sa mga lider sa simbahan, si Sidney miinsister sa pagpundok sa mga Santos sulod sa duha ka adlaw aron sa pagpili og bag-ong lider ug mopili og usa ka sinaligan. Nabalaka, si Willard ug ang ubang mga apostoles mihangyo og dugang panahon sa pagribyu sa gipangangkon ni Sidney ug maghulat sa pagbalik sa uban nilang korum.

Si William Marks miuyon ug mi-eskedyul sa miting sa Agosto 8, upat ka adlaw ang gidugayon.31


Usa ka gabii sa Agusto 6, paspas nga mikatap ang balita nga sila si Brigham Young, Heber Kimball, Orson Pratt, Wilford Woodruff, ug Lyman Wight nangabut na sa Nauvoo sakay sa steamboat. Wala madugay ang mga Santos mitagbo sa mga apostoles diha sa mga kadalanan samtang padulong silang namauli sa ilang panimalay.32

Pagkasunod hapon, ang bag-ong miabut nga mga apostoles miapil nila ni Willard Richards, John Taylor, Parley Pratt, ug George A. Smith sa usa ka miting uban nila ni Sidney ug sa ubang mga konseho sa simbahan.33 Ning higayuna, si Sidney miusab sa iyang hunahuna mahitungod sa pagpili ug usa ka bag-ong lider pagka-Agosto 8. Hinoon, miingon siya nga gusto niyang mopahigayon og miting sa pag-ampo uban sa mga Santos nianang adlawa, gisibug ang desisyon hangtud ang mga lider sa simbahan magkapundok ug “mohupay sa pagbati sa usag-usa.”34

Giinsister gihapon ni Sidney ang iyang katungod sa pagpangulo sa simbahan. “Gipakita ngari kanako nga kining simbahan matukod ngadto ni Joseph,” miingon siya sa mga konseho, “ug nga tanang mga panalangin nga atong madawat kinahanglan magagikan kaniya.” Miingon siya nga sa iyang bag-uhay nga panan-awon yano nga nahimong usa ka pagpadayon sa talagsaon nga panan-awon sa langit nga iyang nakita uban ni Joseph kapin na sa dekada ang milabay.

“Gi-orden ako nga usa ka tigpama-ba ni Joseph,” mipadayon siya, nagpasabut ngadto sa pagpadayag nga nadawat ni Joseph niadtong 1833, “ug ako kinahanglan gayud moanhi sa Nauvoo ug isiguro nga ang simbahan pagadumalaon sa tukma nga paagi.”35

Ang mga pulong ni Sidney wala makapadani ni Wilford. “Mao kadto ang ubos nga matang sa panan-awon,” gisulat niya sa iyang journal.36

Pagkahuman ni Sidney sa pagpamulong, mibarug si Brigham ug mipamatuod nga si Joseph mi-confer sa tanang mga yawe ug gahum sa pagka-apostol diha sa Napulog Duha. “Wala koy panginlabot kon si kinsa ang mangulo sa simbahan,” miingon siya, “apan usa ka butang nga kinahanglan nakong mahibaloan, ug kana mao kon unsa ang gisulti sa Dios mahitungod niini.”37

Pagka Agosto 8, sa adlaw sa miting sa pag-ampo ni Sidney, wala makatambong si Brigham uban sa iyang korum, butang nga wala gayud niya mabuhat sa una.38 Migawas, nakita niya ang liboan ka mga Santos nga nanagpundok sa kakahuyan duol sa templo. Ang kabuntagon mahangin kaayo, ug si Sidney mibarug sa usa ka karwahe nga nagtalikod sa kusog, makanunayon nga hangin. Imbis mopahigayon og miting sa pag-ampo, si Sidney mitanyag na usab sa iyang kaugalingon isip magbalantay sa simbahan.

Namulong si Sidney kapin sa usa ka oras, nagpamatuod nga si Joseph ug Hyrum maghupot sa ilang awtoridad sa priesthood hangtud sa kahangturan ug igo nga miorganisar sa konseho sa simbahan sa pagpangulo human sa ilang kamatayon. “Ang matag tawo mobarug sa iyang kaugalingong dapit ug barugan ang iyang kaugalingon nga tawag sa atubangan ni Jehovah,” namahayag si Sidney. Misugyot na usab siya nga ang iyang kaugalingong dapit ug tawag mao ang isip tigpama-ba ni Joseph. Wala siya nagtinguha nga ang kongregasyon moboto bahin nianang butanga, apan gusto niya nga ang mga Santos masayud sa iyang panlantaw.39

Sa dihang nahuman si Sidney sa pagpamulong, mitawag si Brigham sa katawhan nga mopabilin og pipila ka mga gutlo. Miingon siya nga gusto niya nga mogahin og panahon sa pagbangutan sa kamatayon ni Joseph sa dili pa husayon ang bisan unsang buluhaton sa simbahan, apan nakamatngon siya sa panginahanglan sa mga Santos sa pagpili og usa ka bag-ong lider. Nabalaka siya nga ang pipila kanila nagtinguha sa gahum batok sa kabubut-on sa Dios.

Aron masulbad kining butanga, si Brigham mihangyo sa mga Santos sa pagbalik unyang hapon sa pagpaluyo sa usa ka bag-ong lider sa simbahan. Sila moboto pinaagi sa korum ug isip usa ka lawas sa simbahan. “Makahimo kita sa buluhaton sulod sa singko minutos,” miingon siya. “Dili kita molihok batok sa usag usa, ug ang matag lalaki ug babaye mosulti og amen.”40


Nianang hapona, si Emily Hoyt mibalik ngadto sa kakahoyan alang sa miting. Usa ka ig-agaw sa propeta, si Emily anaa sa trayntahon nga pangedaron ug gradwado sa usa ka akademya para sa magtutudlo. Sa miagi nga lima ka tuig, siya ug ang iyang bana, si Samuel, nahimong suod nilang Joseph ug Hyrum, ug ang hinanaling kamatayon sa managsoon nakapaguol kanila. Bisan ug nagpuyo sila tabok sa suba sa Iowa Territory, si Emily ug Samuel miadto sa Nauvoo nianang adlawa aron sa pagtambong sa miting sa pag-ampo ni Sidney.41

Sa mga alas dos, ang mga korum sa priesthood ug mga konseho nagtupad sa pagpanglingkod diha sa atubangan. Mibarug dayon si Brigham Young aron mamulong sa mga Santos.42 “Adunay daghang nasulti mahitungod ni Presidente Rigdon nga mahimong presidente sa simbahan,” miingon siya, “apan ako moingon kaninyo nga ang Korum sa Napulog Duha adunay mga yawe sa gingharian sa Dios sa tibuok kalibutan.”43

Samtang si Emily naminaw ngadto ni Brigham nga namulong, nakabantay siyang mihangad kaniya aron pagsiguro nga dili kadto si Joseph ang namulong. Duna siyay pamayhon ni Joseph, ang iyang mga pamaagi sa pagpangatarungan, ug gani ang tono sa iyang tingog.44

“Si Brother Joseph, ang propeta, mipahimutang sa pundasyon alang sa talagsaon nga buhat, ug kita magtukod ibabaw niini,” mipadayon si Brigham Young. “Adunay usa ka makagagahum nga pundasyon nga gipahimutang, ug kita makatukod sa gingharian nga wala pa sukad sa kalibutan. Makatukod kita sa usa ka gingharian nga mas paspas kay ni Satanas nga mopatay sa mga Santos.”

Apan ang mga Santos kinahanglan magtambayayong sa pagtrabaho, mipahayag si Brigham, magsunod sa kabutbut-on sa Ginoo ug magpakabuhi pinaagi sa hugot nga pagtuo. “Kon gusto ninyo nga si Sidney Rigdon o si William Law mangulo ninyo, o ni bisan kinsa pa, welcome kamo ngadto nila,” miingon siya, “apan ako mosulti kaninyo sa ngalan sa Ginoo nga walay tawo nga mabutang og laing tawo taliwala sa Napulog Duha ug ni propeta Joseph. Ngano man? Iyang gitugyan ngadto sa ilang mga kamot ang mga yawe sa gingharian niining katapusan nga dispensasyon, alang sa tibuok kalibutan.”45

Mibati nga ang Espiritu ug ang gahum nga gipahimutang diha ni Joseph karon anaa na kang Brigham, si Emily nagtan-aw sa apostol nga mitawag sa mga Santos sa pagpaluyo sa Napulog Duha isip mga lider sa simbahan. “Matag lalaki, matag babaye, matag korum karon mapahimutang sa han-ay,” miingon siya. “Ang tanang uyon niini sa tanang kongregasyon sa mga Santos, mopakita niini pinaagi sa pagpataas sa tuo nga kamot.”

Si Emily ug ang tibuok congregasyon mipataas sa ilang mga kamot.46

“Adunay daghan pa kaayong buhatunon,” miingon si Brigham. “Ang pundasyon gipahimutang sa atong propeta, ug kita mopadayon sa pagtukod. Walay laing pundasyon ang mahimong ipahimutang apan kana nga napahimutang, ug kita makaangkon sa atong mga pagtuga kon buot sa Ginoo,”47

Paglabay sa pito ka tuig, si Emily mirekord sa iyang kasinatian sa pagtan-aw kang Brigham nga namulong ngadto sa mga Santos, nagpamatuod kon unsa ka parehas siyang tan-awon ug ang tingog ni Joseph diha sa atubangan. Sa mga miabut nga katuigan, dinosena ka mga Santos ang midugang sa ilang mga pagsaksi ngadto sa iyaha, naghulagway sa ilang pagtan-aw sa propetikanhong kupo nga naadto kang Brigham nianang adlawa.48

“Kon si bisan kinsa ang magduha-duha sa katungod ni Brigham sa pagdumala sa kalihokan sa mga Santos,” misulat si Emily, “ang ako lang masulti ngadto nila mao kini: Pagbaton sa Espiritu sa Dios ug sayri mismo sa inyong kaugalingon. Ang Ginoo mohatag lang sa Iyang kaugalingon.”49


Sa adlaw human sa komperensya, si Wilford nakabantay sa kaguol nga anaa gihapon sa tibuok siyudad. “Ang propeta ug patriyarka wala na,” misulat siya sa iyang journal, “ug adunay ingon og gamay lang kaayo nga ambisyon sa pagbuhat sa bisan unsang butang.” Bisan pa, si Wilford ug ang Napulog Duha mitrabaho dayon. Nagtigum sila nianang hapon ug mipili ni Bishop Newel Whitney ug George Miller sa pagserbisyo isip sinaligan alang sa simbahan ug gisulbad ang mga isyu kalabut sa panalapi ni Joseph.50

Tulo ka adlaw ang milabay, mitawag sila ni Amasa Lyman ngadto sa Korum sa Napulog Duha ug gibahin ang silangang bahin sa Estados Unidos ug Canada ngadto sa mga district aron pagadumalaon sa mga high priest. Sila si Brigham, Heber, ug Willard motawag sa mga kalalakin-an ngadto niining mga posisyon ug modumala sa simbahan sa Amerika samtang si Wilford mobiyahe uban ni Phebe ngadto sa England aron sa pagdumala sa British mission ug sa pagdumala sa pag-establisar sa imprintahanan.51

Samtang si Wilford nangandam sa iyang misyon, ang ubang mga apostoles naningkamot sa pagpalig-on sa simbahan didto sa Nauvoo. Ang mga Santos atol sa miting sa Agosto 8 mipaluyo sa Napulog Duha, apan pipila sa mga kalalakin-an misulay sa pagbahin-bahin sa simbahan ug nakapahilayo sa mga tawo. Usa nila, si James Strang, usa ka bag-ong miyembro sa simbahan kinsa miangkon nga nakadawat og sulat gikan sa propeta nga nagtudlo kaniya nga mamahimong tinuod nga sumusunod. Si James adunay panimalay didto sa Wisconsin Territory ug gusto nga ang mga Santos magpundok didto.52

Si Brigham mipasidaan sa mga Santos nga dili mosunod sa mga masupilon. “Ayaw pagkatag,” miawhag siya. “Pagpabilin dinhi sa Nauvoo, ug tukura ang templo ug dawata ang inyong endowment.”53

Ang pagkompleto sa templo nagpabilin nga maoy gitutukan sa simbahan. Niadtong Agosto 27, sa gabii nga wala pa sila mobiya para sa England, si Wilford ug Phebe mibisita sa templo kauban sa mga higala. Nagbarug diha sa tiilan sa mga bongbong niini, nga misangko hapit sa tumoy sa ikaduha nga andana, si Wilford ug si Phebe midayeg sa kanindot nga gidala sa midan-ag nga buwan diha sa porma ug pagkahalangdon sa mga estraktura.

Misaka sila sa hagdan ngadto sa tumoy sa bongbong ug miluhod sa pag-ampo. Mipadayag si Wilford sa iyang pasalamat ngadto sa Ginoo sa paghatag sa mga Santos og gahum sa pagtukod sa templo ug nangamuyo nga unta makahuman sila niini, madawat ang mga endowment, ug magtanum sa buhat sa Dios sa tibuok kalibutan. Mihangyo usab siya sa Ginoo sa pagpreserbar kaniya ug ni Phebe diha sa natad sa misyon.

“Himoa kami nga makatuman sa among misyon diha sa pagkamatarung,” nag-ampo siya, “ug mahimong mabalik usab ngadto niining yuta ug makatunob sa korte sa balay sa Ginoo diha sa kalinaw.”54

Pagkasunod adlaw, sa wala pa gayud mibiya ang mga Woodruff, si Brigham mihatag og panalangin ni Phebe alang sa buhat nga umaabot alang kaniya. “Ikaw mapanalanginan sa imong misyon nga sama sa imong bana, Ikaw mahimong paagi sa pagbuhat og daghan kaayong kaayohan,” misaad siya. “Kon ikaw maglakaw sa tanang pagkamapainubsanon, ikaw matagana ngadto sa pagbalik ug mahimamat ang mga Santos diha sa Templo sa Ginoo ug malipay niini.”

Pagkahuman nianang hapona, si Wilford ug Phebe migikan paingon sa England. Lakip sa mga misyonaryo nga nagbiyahe uban nila mao sila si Dan Jones ug ang iyang asawa, si Jane, kinsa mipadulong sa Wales sa pagtuman sa panagna ni Joseph.55