Kapitulo 3
Usa ka Maayong Pakig-away
Sa alas siyete matag buntag, Lunes ngadto sa Sabado, si Mosese Muti ug ang iyang kaubang mga misyonaryo magkita sa dapit nga gitukoran og chapel diha sa Niue. Si Elder Archie Cottle, usa ka superbisor sa pagtukod gikan sa Ogden, Utah, mianha sa isla sa Marso 1957 uban sa iyang pamilya ug duha pa ka mga misyonaryong Tongan sa pagsugod sa pagtukod sa bag-ong meetinghouse ug mission home. Karon, ang unang permanenting chapel sa Santos sa Ulahing Adlaw sa Niue sa kataposan na hitsura na ubos sa nagkatag nga palmang mga kahoy.
Nalingaw si Mosese sa iyang trabaho diha sa isla. Siya ug laing misyonaryong Tongan maoy nagsemento sa gawas nga mga bungbong sa chapel. Nahibaloan sa mga misyonaryo nga ang pagkuha og mga tawo aron sa pagtabang sa proyekto makahagit, ilabi na nga ang mga lalaki dihay laing malisod nga trabaho nga buhaton diha sa isla. Apan usa ka grupo sa mas tigulang nga mga babaye nga may dedikasyon kanunay nga miboluntaryo sa pagtabang pinaagi sa paghakot og mga balas o motabang sa ubang mga trabaho diha sa dapit sa gitukoran.
Ang presidente sa district nga si Chuck Woodworth mibagulbol sa hilom mahitungod sa dili kaayo paspas nga pag-uswag sa trabaho sa chapel. Ug si Mosese dili makabasol kaniya. Si Chuck wala tawga isip usa ka misyonaryong trabahador, apan sa kakulang sa boluntaryo nga mga trabahador sa Niue mipasabot nga siya kinahanglan nga mohalad og mas daghang panahon sa pagtukod ug minos nga panahon ngadto sa espirituwal nga kaayohan sa mga Santos diha sa distrito.
Kanunay nga nag-aghat si Mosese ni Chuck sa pagpailob. “Kini maayo nga mga tawo,” makausa iyang gipahinumdoman ang batan-ong lalaki. “Sila mga anak sa Ginoo. Wala akoy nakitang sayop diha kanila. Atong pangitaon ang ilang mga kalig-on ug magtutok diha sa ilang mga kalig-on.”
Gawas pa, ang pagtukod og chapel dili sayon nga buhat alang sa walay kahanas nga mga trabahador. Ang mga lalaki kinahanglan nga modugmok sa mga koral, mokalot og mga pundasyon, mohuwad og semento, ug moandam og lusong [lubokanan]—tanan pinaagi sa kamot. Kini kasagaran makapaslot, makasamad, ug ubang mga kadaot. Ug usahay ang mga tawo nanginahanglan lamang og panahon sa pagbaton sa espiritu sa pagserbisyo.
Sa paghulagway niini nga punto, gisultihan ni Mosese si Chuck mahitungod sa iyang kasinatian sa pagtukod sa Liahona College isip usa ka trabahador nga misyonaryo. “Lima kanamo nakasugod sa Liahona ug nakatrabaho sulod sa sobra sa usa ka tuig sa wala pay bisan kinsa nga mitabang,” miingon siya. “Sa panahon nga kami nagtukod niini, among gibuhat ang mao uban sa among mga panan-aw diha sa umaabot nga mga henerasyon.”
Si Mosese nagpailob usab ni Chuck. Siya ug si Salavia migahin og daghang gabii sa pakigsulti ug pagtambag sa misyonaryo, ug siya nahimong sama sa usa ka anak nga lalaki ngadto kanila. Si Chuck gani misugod sa pagtawag kanila og “papá” ug “mamá.” Ang iyang kaugalingong amahan mibiya sa iyang pamilya, nagbilin sa inahan ni Chuck sa pagpadako sa unom ka anak nga nag-inusara. Gidala-dala sa batan-ong lalaki ang dakong kasuko ug kasakit, ug mapasalamaton siya nga adunay Mosese diha sa iyang kinabuhi karon.
“Siya sa tinuod nahibalo sa kahulogan sa hugot nga pagtuo ug serbisyo,” misulat si Chuck. “Nakatudlo siya kanako sa mga butang nga tingali mokabat kanako og mga tuig sa pagkat-on nga walay tabang kaniya.”
Sa gihapon, matag karon og unya, nangandoy si Chuck nga moserbisyo sa laing dapit. Usa ka adlaw niana, iyang nahibaloan nga ang Liahona College misugod og usa ka team sa boksing, ug siya nakakita og oportunidad alang sa kausaban. Siya nahimong usa ka propesyonal nga boksidor sa wala pa ang iyang misyon. Unsa kaha kon mohangyo siya sa presidente sa misyon sa pagbalhin kaniya ngadto sa Tonga nga humnon niya ang iyang misyon isip usa ka magtutudlo ug coach sa boxing diha sa eskwelahan? Ang kolehiyo, hinoon, usahay ginsakopan og mga misyonaryo.
Si Mosese batok sa ideya. Ingon nga nakagahin na og sobra sa usa ka tuig sa pagtrabaho ug pagtudlo kauban ni Chuck, mituo siya nga ang Dios mipadala sa batan-ong lalaki ngadto sa Niue tungod sa usa ka rason. Bisan kanus-a ang usa ka buluhaton ilabi ka malisod, doblehon ni Chuck ang iyang mga paninguha ug mobuhat labaw sa iyang bahin sa gidaghanon sa trabaho. Ug sa dihang si Chuck nahibalo nga si Mosese ug Salavia mipuasa aron sila makapakaon sa mga misyonaryo ug sa ubang mga trabahador, hilom siyang mikaon og diyotay kutob sa mahimo aron adunay igo nga mahibilin alang sa magtiayon.
Sa Hunyo 1957, atol sa usa sa ilang mga panagsultihanay ni Chuck, si Mosese ug si Salavia mihisgot kon unsa sila nangandoy nga moadto sa templo. Nahibalo sila nga ang templo sa New Zealand hapit na mahuman, apan ang pagbiyahe didto sa gihapon dili makab-ot alang kanila sa pinansyal nga paagi.
Ang ilang mga pulong mitandog ni Chuck, ug ang iyang tinguha sa paghuman sa iyang misyon didto sa Liahona College dili na ingon og importante kaayo. Unsa kaha, human sa iyang misyon, moadto siya sa New Zealand ug hagiton ang usa ka kampeon nga boksingero ngadto sa usa ka away nga may premyo—usa ka bangga igo ka dako sa pagkakita sa kantidad sa kwarta nga gikinahanglan sa mga Muti sa pag-adto sa bag-ong templo? Kini ang labing gamay nga siya makahimo human sa tanan nga ilang nahimo alang kaniya.
Upat ka adlaw ang milabay, misulat siya ni Johnny Peterson, iyang manedyer sa Estados Unidos, ug mihangyo kaniya sa pagpadala og gamiton sa boksing ngadto sa Niue.
Niini nga panahon, ang Southern Far East Mission nanginahanglan pag-ayo og usa ka bag-ong misyonaryo. Usa sa upat ka babaye nga nagserbisyo sa Hong Kong bag-o pa lamang nga mibalik ngadto sa Estados Unidos tungod sa mga rason sa panglawas, mibiya og wala damha nga bakante diha sa misyon. Nahibalo si Presidente Grant Heaton nga gikinahanglan sa nahabiling mga sister ang dinaliang tabang, busa gitawag niya si Nora Koot isip usa ka lokal nga full-time nga misyonaryo.
Sa milabay nga duha ka tuig, si Nora nahimong kinahanglanon ngadto sa misyon. Sa panahon sa unang pag-abot sa mga Heaton sa Hong Kong, gikuha siya pagkontak sa tanang mga Santos diha sa dapit, ug ang punoang buhatan sa misyon nahimo og sama nga iyang ikaduhang panimalay. Usahay magbantay siya sa mga anak sa mga Heaton. Sa ubang panahon magtudlo siya sa mga misyonaryo og Cantonese ug Mandarin nga mga pinulongan. Kauban ni Luana Heaton, mitudlo siya og mga istorya sa Biblia sa usa ka klase sa Sunday School alang sa mga bata diha sa siyudad.
Andam nga gidawat ni Nora ang tawag sa misyon. Usa ka laing lokal nga Santos, usa ka elder nga ginganlan og Lee Nai Ken, nakaserbisyo og usa ka mubo nga panahon nga misyon sa Hong Kong, ug si Presidente Heathon madasigon mahitungod sa pagtawag pa og dugang nga lokal nga mga Santos isip mga misyonaryo. Ang mga misyonaryo sa Amihanang Amerika kasagarang naningkamot sa pagkat-on sa pinulongang Inintsik ug sa lokal nga kultura. Daghang mga tawo sa siyudad nag suspetsa sa mga langyaw ug usahay masaypan ang mga elder nga mga ahente sa gobyerno sa Estados Unidos.
Si Nora ug ang ubang mga Santos nga Intsik, hinoon, nasabtan na ang lokal nga kultura, ug dili na kinahanglan nga mabalaka mahitungod sa babag sa pinulongan. Usab, kasagaran mas maayo ang ilang relasyon ngadto sa mga tawo nga ilang gitudloan. Isip usa ka refugee gikan sa dakong yuta sa China, nahibalo si Nora kon unsa kini sama ang pagsugod og balik sa kinabuhi diha sa usa ka naghuot nga siyudad, diin ang pang-balay ug pang-empleyo diyotay.
Daghang mga miyembro sa Simbahan ug umaabot nga mga Santos sa Hong Kong mga refugee, ug si Presidente Heaton nangita og mga paagi sa paghatag alang sa ilang espirituwal nga kaayohan. Kaniadtong 1952, gipaila sa Simbahan ang pito ka leksiyon, o mga panaghisgotan, sa pagtabang sa umaabot nga mga kinabig sa pag-andam alang sa pagkamiyembro sa Simbahan. Sa pagpahiangay sa lokal nga mga panginahanglan, si Presidente Heaton ug ang iyang mga misyonaryo nagpalambo og napulog pito ka leksiyon sa pagdani ngadto sa daghang mga tawo sa Hong Kong kinsa dili mga Kristiyano o adunay sukaranang pagsabot lamang sa mga tinuohang Kristiyano. Kini nga mga leksiyon nagtubag sa maong mga hilisgotan sama sa Dios nga Kapangulohan, ang Pag-ula ni Jesukristo, ang unang mga baroganan ug mga ordinansa sa ebanghelyo, ug ang Pagpahiuli. Sa dihang mabunyagan na, dawaton sa mga kinabig ang dugang nga kawhaan ka leksiyon alang sa bag-ong mga miyembro.
Sa gabii nga siya wala pa na set apart isip usa ka misyonaryo, si Nora dihay usa ka klaro nga damgo. Mibarog siya sa usa ka nagkapuliki nga dalan, giliyokan og kaguliyang ug kagubot, sa dihang iyang namatikdan ang usa ka matahom nga gambalay. Misulod siya ug dihadiha dayon mibati og kalinaw ug kahilom. Ang mga tawo sulod sa gambalay nagsul-ob og puti, ug nailhan ni Nora ang pipila kanila nga mga misyonaryo nga sa karon nagserbisyo sa Hong Kong.
Sa dihang si Nora mireport ngadto sa mission home sa sunod nga adlaw, gisultihan niya ang mga elder mahitungod sa iyang damgo. Sila nangatingala. Giunsa niya pagkahibalo kon unsa ang hitsura sa templo? Wala pa siya sukad makabisita og usa kaniadto.
Ang gamiton sa boksing ni Chuck Woodsworth miabot sa Niue sa Oktubre 1957, ug ang tibuok pamilya sa Muti miduyog sa iyang pagbansay. Si Salavia mihimo kaniya og punching bag gikan sa mga sako sa patatas, ug mitabang si Mosese sa pag-ayo niini kon gikinahanglan. Tungod sa daghang mga responsibilidad sa misyon diha sa isla, ni si Chuck o ang pamilya walay daghang panahon sa paggahin og pagbansay. Pipila ka buntag momata si Chuck og sayo sa alas singko sa pagdagan. Gumikan nga kini ngitngit sa gawas, ang napulog unom ka tuig ang panuigon nga anak nga lalaki sa mga Muti, si Paula, mosakay og motorsiklo magsunod kaniya, naghayag sa dalan uban sa suga sa pangunahan.
Bulahan lang, si Chuck maayo og kondisyon alang sa boksing. Ang pagdugmok og koral sa milabay nga tuig mihimo kaniya nga lig-on sa pisikal nga paagi. Mihimo usab siya og mga eksibisyon sa boksing diha sa isla aron sa pagdugang sa kwarta alang sa chapel. Apan ang dili kanunay nga pagbansay igo ba?
Sa wala pa ang iyang misyon, si Chuck migahin og mga oras diha sa gym, nagbansay alang sa mga away nga may premyo didto sa kasadpang Estados Unidos ug sa Canada. Kadaghanan sa mga away misangka kaniya batok sa ubang propesyonal nga ordinaryong boksingero, apan nakasangka usab siya og mga boksidor nga labing maayo sa kalibotan sama ni Ewzzard Charles ug Rex Layne.
Ang away batok ni Rex, usa ka bantugang Santos sa Ulahing Adlaw nga heavyweight, nahimong ang labing malisod sa karera ni Chuck. Si Rex milapas na sa iyang panahon sa pagkalabing maayo isip usa ka boksidor, apan siya may mga 11 ka kilo nga mas bug-at kay ni Chuck, ug ang iyang kabangis, walay hunong nga mga atake mipabilin ni Chuck diha sa mga pisi sulod sa napulo ka mabangis nga mga hugna. Si Chuck wala matumba, apan ang mga maghuhukom mipadaog ni Rex.
“Woodworth,” mireport ang usa ka lokal nga pamantalaan, “dili igo ang ka kusgan.”
Nianang Disyembre, ang balita miabot sa Niue nga usa ka kapunongan sa New Zealand miparang ni Chuck batok ni Kitione Lave, ang “Tongan Torpedo.” Sama ni Rex Layne, si Kitione sama sa usa ka toro nga mag-aaway kinsa migamit sa iyang gidak-on ug kakusgan sa pagsilot sa iyang mga kaatbang. Sa usa ka away batok sa usa sa hawod nga heavyweight nga mga boksidor sa kalibotan, si Kitione midaog sa ikaduhang hugna pinaagi sa suntok nga nakapatumba.
Na-release si Chuck gikan sa iyang misyon sayo sa Enero 1958, human lamang siya ug ang ubang mga elder makabutang sa atop diha sa bag-ong chapel. Misulat si Salavia kaniya og panamilit nga sulat, nagsiguro kaniya sa gugma sa iyang pamilya ug walay pakyas nga suporta. “Akong anak, paninguha sa labing maayo,” siya misulti kaniya. “Ayaw kawala og paglaom ug ikaw magmadaugon. Kon ang imong kalig-on giubanan sa among mga pag-ampo, walay butang nga mobabag kanimo. Mosalig kita diha sa Dios sa pagtabang kanato.”
Ang away gi-iskedyul sa Pebrero 27, 1958. Tibuok niana nga adlaw sila ni Mosese, Salavia, ug ang ilang mga anak mipuasa ug miampo alang ni Chuck. Sa dihang miabot ang gabii, mipundok sila diha sa chapel uban sa mga dinosenang mga miyembro sa Simbahan ug mga higala sa pagpaminaw sa away diha sa radyo. Tungod kay ang pagsibya Iningles, gihubad ni Mosese kini ngadto sa Niuean.
Labing dakong panon sa katawhan nga kinse ka libo ka tawo miadto sa Carlaw Park sa Auckland, New Zealand, sa pagsaksi sa hitabo. Wala magtuo ang mga tawo nga modaog si Chuck samtang misulod siya sa boksinganan [boxing ring]. Si Kitione may siyam ka kilo nga bintaha kaniya, ug sa mga adlaw nga padulong sa away, nadungog ni Chuck nga si Kitione mitawag kaniya og usa ka “goryon” kinsa dili molungtad og usa ka round batok kaniya.
Sa diha dayon nga mibagting ang kampana, si Kitione mihasmag ni Clark. “Kini mahimong usa ka masaker,” usa ka tawo miagulo gikan sa panon sa katawhan.
Milikay si Chuck sa hasmag ug gisukmag si Kitione nga walay epekto. Misumbalik si Kitione sa iyang mga kumo sa sunodsunod nga kakusog, nag-igo sa ulo ug sa lawas ni Chuck. Dayon si Kitione mitinguha alang sa pagtumba [knockout]. Miandam siya sa pagsuntok ug milabay og gamhanang wala nga kamot nga kumo. Miatras si Chuck, ug naigo ang iyang suwang sa gwantis ni Kitione. Ang kusog sa pagkasukmag milabay ni Chuck ngadto sa mga pisi. Ug sa makadiyot, ang tanan sa palibot niya ingon og nihanap.
Naglihok nga wala maghunahuna [instinct], gibira ni Chuck si Kitione ug gigunitan samtang nalipong pa siya. Naninguha ang referee sa pagbulag kanila, apan ang kampana mibagting. Nahuman na ang hugna.
Ang ulo ni Chuck natin-aw samtang naghulat siya diha sa iyang suok. Sa dihang ang sunod nga hugna misugod, misibog siya ngadto taliwala sa boksinganan nga dapit nga may bag-ong katulin sa kusog [momentum]. Gisugat siya ni Kitione sa daghang kusog nga nagsunod-sunod nga mga sukmag, andam sa pag-igo og panghinapos nga suntok, apan si Chuck mipabiling paspas sa iyang lihok ug kaabtik. Giliyokan niya ang iyang kaatbang, naglikay sa mga suok, ug gibalikbalikan og suntok human sa laing suntok. Dili makaapas ang Torpedo. Diha sa matag bag-o nga hugna, gibati ni Chuck ang iyang kaugalingon nga nagkakusgan. Makabati siya sa panon sa katawhan nag-abiba alang kaniya samtang nakakuha siya og mga punto.
Ang sangka natapos human sa dose ka hugna, ug ang mga maghuhukom mitunol ngadto ni Chuck sa kadaogan. Gidawat ni Kitione ang kapildihan. “Nalingaw ako sa away,” miingon siya. “Kana si Woodsworth usa ka maayo, abtik nga boksidor—ug usa ka maayo kaayo nga tawo.”
Mipadala si Mosese og telegrama ni Chuck sa pagkasunod nga adlaw. “Salamat kaayo alang sa maayong pakig-away—ug sa pagkamadaugon,” kini mabasa. Mitubag si Chuck pinaagi sa pagpadala og igo nga kwarta sa pagpakaon sa pamilya sa nahibiling adlaw sa ilang misyon ug gipadala ang magtiayon ngadto sa New Zealand Temple.
Pila ka bulan ang milabay, diha sa atbang nga bahin sa kalibotan, ang pulis sa German Democratic Republic midakop sa baynte siyete anyos ang panuigon nga si Henry Burkhardt. Pauliay siya ngadto sa silangang gikontrolar sa komunista nga bahin sa Berlin human makigkita ni Burtis Robbins, ang presidente sa Church’s North German Mission, sa kasadpang bahin sa siyudad. Bisan tuod ug dili supak sa balaod ang pagbiyahe ngadto sa Kasadpang Berlin—usa ka dapit ubos sa awtoridad sa United Kingdom, France, ug sa Estados Unidos—ang pagbuhat sa mao sa kanunay sama sa gibuhat ni Henry nakapaduda.
Kini hapit mokabat og dekada sukad ang Germany mibulag ngadto sa Federal Republic of Germany (BRD) o Kasadpang Germany, ug ang German Democratic Republic (GDR), o Silangang Germany. Ang duha ka nasod mipadayon nga nahimong labing importanting mga nasod diha sa Politikal ug Diplomatikong Tensiyon [Cold War] tali sa Estados Unidos, sa Soviet Union, ug sa ilang isig ka mga kaalyado. Nahimutang layo kaayo sa GDR nga teritoryo, ang Kasadpang Berlin nahimong usa ka simbolo sa pagbatok ngadto sa komunismo. Ang GDR, sa laing bahin, migawas isip usa sa daghang na-impluwensiya nga nasod sa Soviet diha sa central ug silangang Europe.
Samtang kining nagribal nga mga gahom nag-indigay alang sa pagmando sa tibuok kalibotan, sila naglumba sa pagpalambo og mas lig-on nga mga himan ug mas moderno nga mga teknolohiya. Ang masinupakon nga mga nasod walay pagsalig sa usag usa. Bisan kinsa mahimong mopadala sa tago og mga sekreto ngadto sa kaaway.
Wala mosukol si Henry sa dihang ang pulis mipasakay kaniya padulong sa usa ka estasyon sa Konigs Wusterhausen, usa ka lungsod gawas sa Silangang Berlin. Ang Stasi, ang sekretong pwersa sa GDR nga kapolisan, kanunay nga nagsunod kaniya ug sa iyang pamilya sulod sa pipila ka panahon. Ang iyang calling isip unang magtatambag sa kapangulohan sa misyon mibutang kaniya sa kanunay nga pakigkontak ni Presidente Robbins ug sa ubang mga lider sa American Church. Ug kana, uban sa iyang kanunay nga pagbisita ngadto sa Kasadpang Berlin, mihimo kaniya nga usa ka gidudahang kaaway sa estado.
Dili siya ingon niana nga matang. Human maselyo didto sa Swiss Temple sa Nobyembre 1955, si Henry ug ang iyang asawa, si Inge, nakabalik sa GDR ug misumiter ngadto sa daghang gidili sa gobyerno diha sa relihiyosong mga tawo. Walay langyaw nga mga misyonaryo o mga lider diha sa nasod, ug si Henry dili makasulti og direkta sa mga opisyal sa Simbahan sa Siyudad sa Salt Lake. Siya ug ang mga Santos kinahanglan usab nga mosumiter sa ilang mga pakigpulong sa miting sa sakramento ngadto sa mga opisyales sa gobyerno alang sa pagtuki sa dili pa sila makapamulong niini.
Ingon nga mao ang labing taas og ranggo nga lider sa Simbahan diha sa GDR kini mihurot sa tibuok kinabuhi ni Henry. Makita lamang niya si Inge ug ang ilang bag-ong natawo nga anak nga babaye, si Heike, atol sa kadiyot nga mga pagduaw sa panimalay. Sa laing bahin, nagbiyahe siya sa tibuok misyon, nag-atiman ngadto sa lima ka libo nga mga Santos nga nagkaylap sa kwarenta y singko ka branch sa tibuok nasod.
Bisan unsang panahon nga ang usa ka miyembro sa Simbahan mosaway sa gobyerno, moawhag sa usa ka tawo sa paglangyaw ngadto sa Estados Unidos, o mapakyas sa pagbayad sa usa ka utang, si Henry maapil. Duha ka tuig ang milabay, sa dihang ang kapolisan misulay sa paghunong sa lokal nga mga misyonaryo gikan sa pagbisita og laing miyembro sa Simbahan, misumiter siya og usa ka pormal nga sumbong ngadto sa gobyerno, nagpahayag sa mga katungod sa mga misyonaryo ug naghangyo alang sa “mas maayong kooperasyon” gikan sa kapolisan. Siya tinuyo nga matinahuron ug diplomatiko sa mga opisyales sa gobyerno, ug kana sa kasagaran miepekto diha sa iyang pabor.
Diha sa estasyonan sa kapolisan sa Konigs Wusterhausen, si Henry migahin sa gabii ubos sa interogasyon. Diha sa iyang sakyanan mao ang pipila ka mga regalo gikan ni Presidente Robins ug mga materyales alang sa East German Church nga opisina. Sa dihang ang kapolisan nakakita niini nga mga aytem, ilang gi-akusar si Henry sa paglapas sa pagdili sa GDR sa mga lungsuranon niini sa pagdawat og mga donasyon gikan sa langyaw nga mga organisasyon. Nakabuhat siya, sa ilang mga pulong, og usa ka “kalapasan sa ekonomikanhong mga regulasyon.”
Si Henry wala gyod sukad makadungog sa pagdili kaniadto. Gisultihan niya ang iyang mga tigpangutana nga siya nagbiyahe ngadto sa Kasadpang Berlin kada bulan. “Ang mao lamang nga katuyoan sa akong pakigkita uban ni Ginoong Robbins,” siya mipasabot, “mao ang pakighisgot uban kaniya sa relihiyosong mga kalihokan ingon man kalabot sa pinansyal nga mga butang.”
Ang mga regalo gikan sa presidente sa misyon dili lapas sa pagka-ordinaryo. “Nakadawat ako og mga regalo niini nga matang, o matang sa medisina, diha sa among matag bulan nga mga miting,” mireport si Henry. “Kami usab makadawat og mga pakete diha sa koreo gipadala didto sa among opisina sa Dresden gikan sa gawas sa nasod.”
Gi-embargo sa mga polis ang mga regalo, gisiksik ang mga briefcase ni Henry, ug walay pagmatngon nga giutingkay ang pipila ka mga report sa misyon nga iyang gidala. Walay nakit-an nga suspitsuso, gimandoan nila si Henry sa pagbasa, pagtugot, ug pagpirma og opisyal nga report sa iyang miting uban ni Presidente Robbins. Niana nga higayon, kini lapas na kaayo sa alas kwatro sa buntag. Sa kataposan ilang gibuhian siya gikan sa kustodiya wala madugay nianang adlawa.
Ang pagkaaresto ni Henry mahimo unta og mas grabe. Sa dihang ang kapolisan nakadakop og usa ka Silangang German nga misyonaryo nga may kopya sa Dern Stern, ang pinulongang German nga magasin sa Simbahan, gibilanggo nila siya sulod sa siyam ka bulan. Si Henry ug ang uban naninguha sa pagtabang sa elder sa paghupot sa iyang kaisog, apan gamay ra ang ilang nabuhat. Mikumpisal siya sa pagkaanaay magasin, ug ang mga opisyales sa gobyerno—sa labing minos niini nga kaso—dili maliso.
Ang ingon nga mga pakiglantugi sa kapolisan nakapausab ni Henry. Siya wala nay bisan unsa nga kahadlok kon makig-atubang sa mga awtoridad, ilabi na kon siya o ang mga Santos walay nabuhat nga sayop. Kada adlaw naglakip ang pagdala og mga risgo alang sa ebanghelyo, ug kini nagkahimo nga normal.
Naanad na siya sa pagbati og sama nga siya nagbarog nga ang usa ka tiil anaa sa bilanggoan.
Sa buntag sa Abril 12, 1958, si Mosese ug Salavia nakakita sa ilang unang paglantaw sa New Zealand Temple. Kini nagbarog tumoy sa sagbuton nga bungtod nga nagdung-aw sa usa ka lapad nga walog nga suba usa ka gatos ug baynte ka kilometro habagatan sa Auckland. Ang disenyo niini yano ug moderno, sama sa Swiss Temple. Kini adunay puti og pintal sa mga bongbong nga semento ug usa ka taluktokan nga nagbarog sa kahanginan sobra sa 150 ka tiil.
Ang mga Muti miabot sa New Zealand sa hustong panahon nga makaapil sa open house. Linibo ka linibo sa mga tawo gikan sa tibuok New Zealand, Australia, ug sa mga isla sa Pasipiko naghinamhinam sa pagtan-aw sa templo, busa si Mosese ug si Salavia kinahanglan nga maghulat og usa ka oras ug tunga sa dili pa sila makauban sa paglibot.
Sa dihang anaa sa sulod, sila nakadayeg sa katahom sa templo ug nakapasalamat sa dako kaayong sakripisyo sa lokal nga mga Santos. Sama sa chapel sa Niue, ug usa ka nagtubo nga gidaghanon sa mga gambalay sa Simbahan sa tibuok Oceania, ang templo natukod sa kadaghanan sa mga misyonaryo nga trabahador. Kini nga mga trabahador mibalhin nganha uban sa ilang mga pamilya sa pagtukod dili lamang sa templo apan usab ang tupad nga eskwelahan sa Church College sa New Zealand, usa ka bag-ong hayskol nga gipadagan sa Simbahan.
Sa adlaw human sa ilang paglibot sa templo, si Mosese gidapit sa pagpamulong diha sa miting sa sakramento sa mga Santos nga Tongan diha sa dapit. Samtang nagpadulong siya sa pulpito, gihunahuna niya ang mahitungod sa saad nga gihimo ni George Albert Smith kaniya baynte ka tuig ang milabay, sa dihang siya miingon nga si Mosese motambong sa templo nga walay gasto nga iyang kaugalingon. Wala mosulti si Mosese ni Chuck Woodsworth mahitungod niini nga saad. Sa dihang ang usa ka batan-ong lalaki mibayad alang sa biyahe sa mga Muti ngadto sa templo, siya sa wala mahibaloi mituman sa propesiya.
“Ako usa ka tawo kinsa nagpamatuod sa mga pulong nga ang propeta sa ulahing mga adlaw namulong,” si Mosese misulti sa kongregasyon. “Nahibalo ako nga si George Albert Smith usa ka tinuod nga propeta sa Dios, tungod kay ang akong asawa ug ako nahimong mga testamento sa iyang mga pulong.” Dayon siya misulti kabahin sa sakripisyo ni Chuck alang sa pamilya ni Muti. “Ania kita dinhi niining gabhiona tungod sa gugma sa usa ka tawo nga walay kataposan,” siya mipamatuod. “Dili gayod nato kini kalimtan sa atong mga kinabuhi, bisan unsa pa ang mahitabo.”
Usa ka semana ang milabay, si Presidente David O. McKay mianha sa New Zealand ug mipahinungod sa templo. Ang pagtukod nagtuman sa panagna nga iyang gihimo hapit kwarenta ka tuig ang milabay, sa dihang mibisita siya sa New Zealand sa iyang unang apostolikanhong misyon sa tibuok kalibotan. Niana nga panahon, misulti siya ngadto sa usa ka grupo sa Māori nga mga Santos nga sila usa ka adlaw niana maadunay templo. Ang iyang tighubad atol sa pakigpulong mao si Stuart Meha, kinsa sa karon mao pa lamang ang pagkahuman sa paghubad sa pagtuga ngadto sa Māori.
Samtang si Presidente McKay mitanyag sa pagpahinungod nga pag-ampo alang sa templo, siya mihatag og pasidungog ngadto sa mga misyonaryo nga trabahador ug sa ubang mga Santos kinsa mipahinungod sa ilang tanan sa pagtukod sa templo ug ubang mga gambalay sa Simbahan. “Hinaot unta ang matag tigtampo mahupay ang espiritu ug mouswag kadaghan pil-a,” siya nag-ampo. “Hinaot sila mapasaligan nga sila aduna sa pasalamat sa mga liboan, tingali mga milyon, sa laing pikas nga bahin alang kang kinsa ang mga pultahan sa bilanggoan mahimo unta nga karon maablihan ug ang kaluwasan maipahayag.”
Si Mosese ug si Salavia natugahan ug naselyo alang sa karon ug sa kahangtoran pila ka adlaw wala madugay. Samtang didto sa templo, si Mosese mibati sa mahimayaong presensya sa Dios. “Unsaon nako sa dili paghigugma sa akong Amahan sa Langit ug sa Iyang Anak, si Jesukristo, uban sa tanan nga ako aduna, nga ako nahibalo nga Sila diha alang kanako didto sa templo?” miingon siya pagkahuman. Ang kasinatian mihatag kaniya og bag-ong panglantaw diha sa mahangtorong plano sa Dios.
“Ang tanang mga butang nga akong nahimo ug himoon diha sa Simbahan tanan nagtumong ngadto sa templo,” siya nakaamgo. “Kini mao lamang ang balaang dapit diin ang usa ka organisasyon sa pamilya magkahiusa ug magpabiling dili matandog sa kahangtoran.”