Mataupu 19
Tuufaatasia o se Aiga
I se tasi afiafi ia Iuni 1978, na toe foi atu ai Billy Johnson i lona fale i Cape Coast, Kana. Sa anapopogi o ia ma isi tagata o lana aulotu, e pei ona masani ona latou faia, ae sa leai se mea na faia e le anapogi e siitia ai lona agaga. Sa lelavā o ia ma lotovaivai ona o le toatele o tagata talitonu sa le toe tapuai faatasi ma ia ma toe foi atu i a latou lotu tuai.
Sa moomoo Billy ia toe lagonaina le malosi faaleagaga ma faalelagona. I ni nai masina na muamua atu, sa ta’u atu ai e se tasi o lana aulotu ia te ia e uiga i se faaaliga sa ia maua. “E le o toe mamao ona o mai lea o faifeautalai,” sa ia fai atu ai. “Ua ou vaai i alii papae o o mai i la tatou ekalesia. Sa latou opoina tatou ma auai faatasi ma i tatou i tapuaiga.” Sa faasilasila mai e se isi fafine na ia mauaina se faaaliga talitutusa faapena. Sa miti Billy lava ia e uiga i nisi o alii papae ua ulu atu i lona falesa ma faapea atu, “O i matou o o outou uso, ma ua matou o mai e papatiso outou.” Mulimuli ane, sa miti o ia i tagata Uli ua o mai mai le mamao ma le lautele e auai i le Ekalesia.
Ae, sa le mafai e Billy ona aveesea lona lotovaivai.
Ua leva le po, ae sa le mafai ona moe o ia. O se uunaiga malosi na lofituina ai o ia e faalogologo i le Faalapotopotoga Faasalalau a Peretania (BBC) i luga o le leitio—o se mea na te lei faia i le tele o tausaga.
Sa ia maua le leitio, o se ituaiga enaena e i ai ni ki siliva se fa e lata i le pito i lalo. Sa pa’o ma sa ola le leitio ina ua ia kiina. Sa ia fetuutuunaia ki mo se faailo e ono maua, ma o le nila mumu sa femeia’i i tua ma luma i le nila faasino. Ae sa le mafai ona ia maua le faasalalauga.
Ma, ina ua mavae se itula o sailiiliga, na iu lava ina maua e Billy talafou mai le BBC. Sa faasilasila mai e le failipoti e faapea na maua e le peresitene O Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai se faaaliga. O alii agavaa uma i le Ekalesia, e tusa lava po o le a le lanu, ua mafai nei ona umia le perisitua.
Na solovi ifo i lalo Billy, ma amata ona maligi loimata ona o le lagona o le olioli ua oo mai. O le a iu ina oo mai le pule o le perisitua i Kana.
E pei o le toatele o le Au Paia, o Ardeth Kapp, fesoasoani lua i le au peresitene aoao o Tamaitai Talavou, ua faaalia le fiafia ina ua ia faalogo ua mafai nei e alii agavaa uma ona maua le perisitua. “O se isi faaaliga fou, ma o lenei faaaliga e ese le matagofie,” sa ia tomanatu ai. “Ua faamanuiaina lava tatou, ma faafetai tele mo se perofeta e taialaina i tatou i nei aso e gata ai.”
O le faasilasilaga o le faaaliga e uiga i le perisitua e lei leva ona oo mai ina ua uma ona logoina e le peresitene aoao o Tamaitai Talavou o Ruth Funk ia Ardeth o le a faamaloloina ma le mamalu la latou au peresitene. O le talafou e uiga i le faaaliga sa faateia ai tagata uma. O le toatele o au peresitene talu ai sa auauna atu mo le le itiiti ifo ma le sefulu tausaga. O le a faamutaina lana au peresitene pe a mavae le na o le lima ma le afa tausaga.
O lea la ua tauivi nei Ardeth e malamalama i le taimi a le Alii. O le auauna atu i tamaitai talavou na tuuina atu ai ia te ia se lagona fou o le faamoemoe. O lea la ua iu lona valaauga, o le a se mea na faapolopolo e le lumanai mo ia?
“I le fasefulufitu o ou tausaga, ou te le talitonu ua uma, o loo tele galuega e mafai ona ia faia i lona olaga atoa—ae maise lava i se taimi ua sili atu ai ona ou saunia nai lo se isi lava taimi muamua ia malamalama ma vaai i le ata lautele,” sa ia tusia ai i lana apitalaaga. Sa ia iloa e tele atu mea e mafai ona ia faia. “Ae peitai,” sa ia tusia ai, “Ou te le o vaai i se avanoa i lenei taimi e faia ai se eseesega e tele lona taunuuga.”
Sa faapitoa le faigata o le faamalologa ona sa tele pea mea sa mananao le au peresitene o Tamaitai Talavou e latou te faia. O uluai tausaga o la latou auaunaga sa telegese ona o fetuunaiga faalefaalapotopotoga i le Ekalesia. O le igoa MIA o le Perisitua Arona na faamaonia le faigata, ma na tuua ai tagata i le fenumiai pe faapefea ona faaofi tamaitai talavou i le polokalama. Ina ua mavae le maliu o Peresitene Harold B. Lee, sa faamutaina e le Au Peresitene Sili fou le igoa “Mutual Improvement Association” ma fatuina ni faalapotopotoga eseese se lua a le autalavou, Tamaitai Talavou ma le Perisitua Arona.
E ui lava ina sa faia nei suiga, ae sa faaauau pea ona le mautinoa e Ardeth ma isi taitai o Tamaitai Talavou e uiga i le nofoaga tonu o tamaitai talavou i le faatulagaga o le Ekalesia. I le taimi muamua, o suiga na fatuina ai ni alaleo o fesootaiga sa lei faatagaina ai le au peresitene aoao e aoao atu pe fesootai sa’o ma taitai o Tamaitai Talavou i le lotoifale. Nai lo lena, sa latou tuuina atu a latou savali e ala i taitai perisitua i le lotoifale. E ui ina sa faaleleia fesootaiga ma taitai i le lotoifale talu mai lena taimi, ae sa itiiti lava se fesootaiga a le peresitene aoao o Tamaitai Talavou ma le Au Peresitene Sili po o le Korama a le Toasefululua, talu ai o le tele o fesootaiga ma i latou na faia e ala i se tasi o Fitugafulu e fai ma sooupu.
Sa faia e le au peresitene o Tamaitai Talavou le mea sili latou te mafaia e agai ai i luma. Sa tonu ia Peresitene Funk i le amataga o lana au peresitene e atiina ae se polokalama e fesoasoani ai i tamaitai talavou e faafailele lo latou faaleagaga, ausia sini faaletagata lava ia, ma faamamaluina matafaioi a le avā ma le tina, lea sa ia talitonu sa osofaia i ala o faasalalauga lauiloa.
O le polokalama fou na amataina i le 1977. Ua taua “O Lo’u Alualu i Luma Faaletagata Lava Ia,” na uunaia ai tamaitai talavou e atiina ae tomai i eria e ono: mataalia faaleagaga, auaunaga ma le agaalofa, faatufugaga faatausiaiga, faafiafiaga ma le lalolagi natura, faatufugaga faaleaganuu ma a’oga, ma le faaleleia o le tagata lava ia ma agafesootai. Na uunaia ai foi tamaitai talavou e tausia se apitalaaga, o se mea na valaaulia e Peresitene Kimball le Au Paia uma e fai. O le tausaga lava lena, na lomia ai e Ardeth se tusi e sili lona alumia, Miracles in Pinafores and Bluejeans, lea na faamatalaina ai tala mai lona lava olaga ma olaga o tamaitai talavou lototoa, i le tuanai ma le taimi nei.
I le faaiuga o Iuni 1978, sa i ai Ardeth ma isi taitai o le Ekalesia i Navu, Ilinoi, mo le faapaiaga o le Monument to Women Memorial Garden [Maafaamanatu i le Faatoaga Faamanatu a Tamaitai.] O le togalaau e lua eka na faaalia ai faatagata e sefululua o tamaitai i tulaga eseese o le olaga, ma le faamamafa i le tulaga faatina. Faatasi ai ma se faasalalauga faasatelite a tamaitai aoao ina ia faia i se taimi mulimuli ane o lena tausaga—o se faasalalauga muamua i le Ekalesia—o le maa faamanatu sa mamanuina e faamamalu ai le taua o tamaitai i le fuafuaga o le talalelei, faamautu a latou saofaga o ni avā ma ni tina, ma faamanatu ai le faavaeina o le Aualofa i le 1842. O le aso o le faapaiaga sa timuga, ae na molimauina e tamaitai e lua afe limaselau le sauniga mai lalo o se faleie tele.
I ni nai vaiaso talu ona uma le faapaiaga, sa faamalolo ai ma le mamalu e le Au Peresitene Sili le au peresitene aoao o Tamaitai Talavou. Ua maua nei e Ardeth se lagona lelei e uiga i ai. “I lenei lava taimi,” sa ia tusia ai, “Ua sili atu ona ou lagonaina le faamoemoe, sili atu ona tuuto, sili atu ona mautinoa, ma sili atu ona faafetai nai lo le mea e mafai ona ou faamatalaina.”
E lei umi ae valaauina e le epikopo a Ardeth o ia e avea ma faufautua o le Lora tausaga muamua a le uarota. Sa naunau o ia e utuvai mai lona aafiaga talu ai nei i le au peresitene aoao e aoao ma aoao nei teineiti e sefuluono tausaga le matutua. I lana apitalaaga, sa ia tusia ai, “Ou te talitonu moni lava i le fesoasoani a le Alii, e mafai ona ou aapa atu ia i latou taitoatasi.”
I le aso 29 o Setema, 1978, na saunoa ai Peresitene Kimball i le Aai o Sate Leki i se semina mo sui risone o le Ekalesia. “Ua ia i tatou se matafaioi, o se tiute, o se tiute paia,” na ia saunoa ai, “e talai atu le talalelei i atunuu uma ma tagata uma.”
Ua silia nei ma le fa miliona tagata o le Ekalesia, ma ua faatupulaia i le silia ma le selau afe tagata liliu mai i le tausaga. Ae sa manaomia pea e tagata i soo se mea le talalelei. Sa ia lagonaina se naunautaiga e aapa atu ia i latou. “Ua tatou faatoa amataina se vaega laitiiti o se galuega aupito sili ona tele,” na ia folafola atu ai.
Ua silia nei ma le luasefulu-ono afe faifeautalai o loo auauna atu nei i le lalolagi atoa, e sili atu nai lo le mea e mafai ona aoaoina i fale o loo i ai nei. Ina ia saunia lenei vaega toatele, sa fausia talu ai nei e taitai o le Ekalesia le Nofoaga Autu e Aoao ai Faifeautalai i Provo, Iuta, lea o le a o mai ai faifeautalai fou mo le fa i le valu vaiaso e suesue se tasi o gagana eseese e luasefulu-lima, e aofia ai gagana faitaga mo e logonoa.
O loo faasolo tatala pea i taimi uma eria fou e auina atu i ai faifeautalai e galulue ai. Faatasi ai ma le faamalosiauga a Peresitene Kimball, o David Kennedy, le sui patino o le Au Peresitene Sili, na fesoasoani talu ai nei i le Ekalesia ina ia aloaia le taliaina i Potukale ma Polani. O loo galue nei o ia i le faia o lea lava mea e tasi i Initia, Sri Lanka, Pakisitana, Hanikeri, Romania, ma Eleni. Ae sa matua tele naua isi mea na totoe e fai.
I le saunoaga a Peresitene Kimball i luma o sui risone, sa ia faasino atu ai i tagata talitonu i Kana ma Nigeria. “Ua leva lava ona latou faatalitali,” o lana tala lea. “E mafai ona tatou fai atu ia i latou e toe faatali?” Na te lei mafaufau e mafai ona latou toe faatali. “A e faapefea Libya, Ethiopia, Ivory Coast, ma Sudan, ma isi?” na ia fesili ai. “O igoa nei e tatau ona tatou masani soo ai e pei lava ona avea ai o Iapani, Venesuela, Niu Sila, ma Tenimaka.”
E manaomia foi e Saina, le Soviet Union, ma le tele o isi atunuu le talalelei toefuataiina, ae latou te lei taliaina aloaia le Ekalesia ma e leai ni aulotu i le lotoifale. “Ua toeitiiti atoa le tolu piliona o tagata o loo nonofo nei i le lalolagi i atunuu e le o talaiina atu ai le talalelei,” na ia saunoa ai. “Pe ana mafai ona tatou faia se amataga itiiti i atunuu uma, e le pine ae mafai e tagata liliu mai i ituaiga ma gagana taitasi ona laa atu i luma o ni malamalama i o latou lava tagata ma o le a faapea ona talaiina atu le talalelei i atunuu uma ae lei oo i le afio mai o le Alii.”
Sa manao o ia i le Au Paia e tatalo ma saunia. Sa manatu o ia o le a tumau pea papupuni i le tuputupu ae o le Ekalesia seia oo ina saunia le Au Paia mo tulaga e ono aveesea ai ia papupuni. E manaomia e le Ekalesia ona tagata, talavou ma matutua, e aoao gagana ma auauna atu i ni misiona. “Na pau lava le filemu tumau e mafai ona oo mai o le filemu o le talalelei a Iesu Keriso,” na ia tau atu ai i sui risone. “E tatau ona tatou aveina i soo se mea i tagata uma.”
O le aso na sosoo ai, na faatumulia ai le Tapeneko i Sate Leki i lona gafatia e mafaia mo le konafesi aoao. I le talosaga a Peresitene Kimball, sa alu atu ai lona fesoasoani o N. Eldon Tanner i le pulelaa ma faitau le saunoaga a le Au Peresitene Sili e faasilasila atu ai e mafai e alii agavaa uma ona umia le perisitua, e tusa lava po o le a le lanu.
“I lo tatou aloaʼia ai o Spencer W. Kimball o le perofeta, tagatavāai, ma talifaaaliga,” na ia faapea mai ai, “ma le peresitene O Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai, ua tuuina mai ia i tatou o se tino potopoto e taliaina lenei faaaliga o le afioga ma le finagalo o le Alii.”
Sa ia talosagaina tagata uma e lagolagoina ina ia sii o latou lima taumatau, ma sa vaaia le tele o lima na sii. Sa ia fesili atu pe i ai se tasi e tetee. E leai se lima e tasi na sii i luga.
E lei leva ona uma le konafesi, ae saofai Peresitene Kimball i le faatausiusiuga o se laulau umi o le Maota o le Pulega o le Ekalesia. Sa faatasi atu ma ia ona fesoasoani, o nisi o pulega aoao, ma ulugalii matutua e toalua, o Edwin ma Janath Cannon ma Rendell ma Rachel Mabey. Sa faatoa malilie lava le au Cannon ma le au Mabey e auauna atu o ni uluai faifeautalai i Aferika i Sisifo, e ui o le valaauga o le a manaomia ona faamalolo ai Janath mai le avea ma fesoasoani muamua i le au peresitene aoao o le Aualofa.
Sa talanoaina e le vaega le tofiga o faifeautalai ma luitau atonu latou te feagai a o latou fesootai ma tagata talitonu i Kana ma Nigeria. Ina ua oo i le taimi e faamaea ai le fonotaga, i le fasefulu minute mulimuli ane, sa faafetai atu Peresitene Kimball i ulugalii mo lo latou faamaoni.
“E i ai nisi fesili?” na ia fesili atu ai.
Sa tilotilo atu Elder Mabey i isi faifeautalai. “Na o le tasi lava mo le taimi nei,” o lana tala lea. “O le a le vave e te manao matou te o ese ai?”
Sa ataata Peresitene Kimball.
O Rudá Martins o le tagata muamua lea o lona aiga na iloa e uiga i le faaaliga o le perisitua. Ina ua faalauiloa le talafou, sa le ola laina telefoni i lo latou pitonuu o Rio de Janeiro, o lea na malaga ai se uo a le aiga mo le fasefulu minute i le pasi e tau atu ia te ia. Sa tuitui e le tamaitai talavou le faitotoa, ma valaau atu e i ai sana tala fou.
“Sa ou faalogo na maua e le Ekalesia se faaaliga,” sa ia fai mai ai, ma ta’u atu ia Rudá ua mafai nei e alii agavaa uma ona umia le perisitua.
Sa faigaluega Helvécio, o lea sa faatali ai Rudá e tau atu ia te ia. “E i ai la’u tala fou, o se tala ofoofogia!” sa ia fai atu ai ina ua iu ina taunuu o ia i le fale. “Helvécio, o le a e umia le perisitua.”
Na le magagana Helvécio. Sa le mafai ona talitonu i ai o ia! Ona amata lea ona tatagi le telefoni ma sa ia taliina. I le isi itu o le laina o se uso a faigaluega i le Aai o Sate Leki.
“Ua i ou lima le tautinoga aloaia,” na fai mai ai le uso faigaluega, “ma o le a ou faitauina atu ia te oe.”
Ina ua tuu i lalo e Helvécio le telefoni, sa la fetagisi ma Rudá a o la faia se tatalo lotofaafetai i lo la Tama Faalelagi. O le faapaiaga o le Malumalu o São Paulo sa na o ni nai masina le mamao ese. Ma o lenei o le a mafai ona la maua o la faaeega paia ma faamauina faatasi ma le la fanau e toafa.
E lua vaiaso mulimuli ane, ae maua e Helvécio ma Marcus le Perisitua Arona. E tasi le vaiaso talu ona uma lena, ae faauuina Helvécio o se toeaina, ma sa vave ona ia faaee atu le Perisitua Mekisateko i luga o Marcus. Sa faamau Marcus e faaipoipo atu i se faifeautalai ua maea lana misiona, o Mirian Abelin Barbosa, ma ua uma ona la auina atu ni valaaulia i le la faaipoipoga. Ae sa tonu ia i laua e tolopo le la faaipoipoga ina ia mafai ona auauna atu Marcus i se misiona.
I le amataga o Novema 1978, sa auai atu ai le au Martinses i le faapaiaga o le malumalu. Sa saofafai Rudá ma le aufaipese e lata ane ia Peresitene Kimball ma isi pulega aoao o e na o mai mo le sauniga. Sa saofafai Helvécio i le potopotoga ma le la fanau. O faifeautalai mai misiona e fa a Pasila na tuuina atu i ai le faatagaga e auai ai i le faapaiaga, o lea o Marcus, lea ua avea nei ma se faifeautalai faamisiona i le Misiona a São Paulo i Matu, sa mafai foi ona auai.
I ni nai aso mulimuli ane, i le aso 6 o Novema, na maua ai e Rudá, Helvécio, ma Marcus o latou faaeega paia. Ona tuuina atu lea o i latou i se potu o faamauga, lea na avea ai Marcus o se molimau ia Rudá ma Helvécio sa faamauina mo le olaga nei ma le faavavau. Sa aumai tamaiti laiti e toatolu i totonu o le potu, sa laei papae.
“Tina,” na fesili atu ai le afafine e tolu tausaga o le ulugalii, “o le a le mea o le a tatou faia iinei?”
“O le a tatou tootutuli i lenei laulau,” o le tala lea a Rudá, ma faasino atu i le fatafaitaulaga, “ma o le a tuufaatasia i tatou o se aiga.”
Ona fai mai lea o le teineitiiti, “Ou te fiafia o le a avea moni lava a’u ma au tama.”
“O oe lava o la’u tama,” na faamautinoa atu ai e Rudá ia te ia.
Sa i ai le aiga i o latou nofoaga faataamilo i le fatafaitaulaga, ma sa faatinoina e le fai faamauga le sauniga. Mai tamaiti, e na o Marcus sa lava lona matua e malamalama atoatoa ai i le taua o lena taimi. Ae sa foliga mai sa lagona e tamaiti taitoatasi le ofoofogia ma le fiafia i totonu o le potu. Mo Rudá ma Helvécio, o le vaaiga o le faatasi ai o lo la aiga i le malumalu e matagofie. Sa lofituina i la’ua i le olioli.
“E a a’u i latou i le taimi nei,” o le manatu lea o Rudá. “E a a’u moni lava i latou.”
Ina ua uma lona papatisoga, sa masani ona malaga atu Katherine Warren i le aai o Baton Rouge, Louisiana, pe a ma le valusefulu maila i matusisifo o lona fale i New Orleans, e suesue le Tusi Paia faatasi ma lona aiga lautele. O le toatele o i latou e lei leva ona amata auai i se lotu Penetekoso i le eria. E aumaia e Katherine ni malamalamaaga loloto mai le talalelei toefuataiina i ana suesuega, ae sa faaeteete lava o ia e aua nei faatiga i ona aiga ona o lona naunautaiga mo le Ekalesia. “Ou te le manao e tele ni faamatalaga e vave faaopoopo atu ia te outou,” sa ia fai atu ai ia i latou.
Peitai, ina ua ia iloa e uiga i le faaaliga o le perisitua, sa faigata ia te ia le le faasoa atu o lea mataupu. Sa valaau atu Katherine i le afafine o lona tuagane o Betty Baunchand e uiga i le talafou. Sa suesue e le aiga o Betty le Tusi Paia faatasi ma ia, ae sa le tele ni mea na ia iloa e uiga i le Ekalesia ma sa lei malamalama i le taua o le faaaliga.
Ae sa malamalama le epikopo a Katherine. Sa ia valaau atu ia te ia i le taimi lava lena. “Tuafafine Katherine,” na ia fai mai ai, “o e masani i le mea o loo tupu i le taimi nei?”
“Ioe,” sa ia tali atu ai.
Sa lei iloa lelei e le epikopo le tala e fai atu. “O oe o se tagata lelei,” o lana tala lea. “O loo ou mafaufau e avea oe ma se faifeautalai.”
E tasi le masina talu ona uma le faasilasilaga, sa malaga ai Freda Beaulieu, le isi tamaitai uli i le Uarota a New Orleans, i le silia ma le afe maila i le malumalu aupito lata ane, i Uosigitone, DC, lea na ia maua ai ona faaeega paia ma sa faamauina e ala i le fai ma sui o lana tane ua maliu.
E ui lava ua avanoa nei faamanuiaga o le malumalu ia te ia ma le toatele o isi mo le taimi muamua, e lei alu lava Katherine i le malumalu i le taimi lava lena. Ae sa ia avatu le faafetai i lona Tama Faalelagi.
I se tasi aso, sa vaaia ai e le toalua o Betty Baunchand, o Severia, se tagata faigaluega o faitauina se Tusi a Mamona. I le talanoa ai ma Katherine e uiga i le Ekalesia, sa amata ai e Severia se talanoaga ma ia, ma sa ia fesili atu ia Severia pe manao la te feiloai ma faifeautalai. “Ua lelei,” na fai atu ai Severia, “tuu atu ia i latou e o mai.”
Sa asiasi atu faifeautalai i lena po ma aoao atu le uluai lesona o lesona e fitu mai le Polokalama Laugatasia mo le Aoaoina o Aiga, le faasologa aupito lata mai a le Ekalesia o talanoaga faafaifeautalai. Na lolomiina i le 1973, sa maua ia lesona i gagana e luasefulu, e aofia ai le Igilisi, ma sa tatalaina i se faatomuaga i le Uluai Faaaliga, o le Tusi a Mamona, ma le toefuataiga o le perisitua.
Sa fiafia le aiga i le talanoaga ma faatulagaina se isi asiasiga ma faifeautalai. Sa naunau uma Betty ma Severia e aoao atili, ma sa la valaaulia isi tagata o le aiga e auai i talanoaga. E lei umi, ae tumu le fale o Baunchand i soo se taimi lava e i ai faifeautalai iina.
I se faaiuga o se vaiaso a o asiasi atu Katherine i le aiga, sa ia faalogo atu ia Betty o talanoa i le telefoni. “Leai,” na fai atu ai Betty, “o le a tatou o i se isi taimi. O loo i ai iinei le uso o lo’u tina mai New Orleans.
“O ai lena?” Sa fesili atu ai Katherine.
“O alii faifeautalai mai le Ekalesia o Aso e Gata Ai.” Sa latou valaaulia le aiga e auai i sauniga o le Aso Sa.
“Fai atu ia i latou ioe.”
O lena Aso Sa, sa auai ai tagata uma o le aiga i sauniga i Baker, Luisiana. Ma i le taimi o lesona na sosoo ai ma faifeautalai, sa faia ai e tagata uma ni tautinoga e usitai i le Upu o le Poto ma le tulafono o le legavia, totogi sefuluai, talia Iesu Keriso o lo latou Faaola ma le Togiola, ma tumau e oo i le iuga.
Pe a ma le lua vaiaso talu ona mavae le la asiasiga muamua i le ekalesia, na valaau atu ai le au Baunchand ia Katherine. “E te mateia?” sa la fai mai ai. “O le a papatisoina i ma’ua, ma e tatau ona e sau i lo ma papatisoga!”
I le aso o le papatisoga, sa faatumulia le falelotu. E selau ma le sefulu tagata o le Ekalesia na o mai e faafeiloai Betty ma Severia ma le toasefulutasi o isi tagata o le aiga o Katherine i le latou uarota. Sa fausia le fale faafiafia ma le vai papatisoga, o lea sa malulu ai le sauniga atoa. Ae sa mamana le Agaga, ma faamafanafanaina tagata uma i totonu o le potu.
Sa tagi Katherine a o ia aui i solo tagata o lona aiga faatoa papatisoina. “O se taimi lenei sa ou faatalitali ai ma tatalo mo se taimi umi lava,” sa ia fai atu ai mulimuli ane. Sa fiafia o ia i le Ekalesia, ma sa manao o ia i tagata Uli e pei o ia ma lona aiga ia maua faamanuiaga uma e ofoina mai e le Ekalesia.
Sa ia iloa o loo i ai fofoga o le Faaola i luga o le Au Paia.
I le aso 18 Novema, 1978, sa alu atu ai ma le faamaoni Anthony Obinna i ni tagata Amerika se toatolu—e toatasi le tamaitai ma ni alii se toalua—o loo faatalitali mo ia i le falelotu o lana aulotu i Nigeria sautesasae. Na sau Anthony i le taimi lava na ia faalogo ai ua latou taunuu atu. Sa ia faatalitali mo i latou mo le silia ma le sefulu tausaga.
O tagata Amerika ia o Elder Rendell Mabey, Sister Rachel Mabey, ma Elder Edwin Cannon. Sa latou fesili, “O oe o Anthony Obinna?”
“Ioe,” sa tali atu ai Anthony, ma sa latou ulufale atu i le falelotu. O le fale sa tusa ma le tolusefulu futu le umi. O mataitusi “AAG” na teuteuina ai le puipui i luga ae o le faitotoa e tasi, ma upu “Fale o Faifeautalai” i luga a’e o le isi. I lalo tonu lava o le taualuga sa valiina ai e se tasi ia upu “Au Paia o Aso e Gata Ai o Nigeria.”
“O se faatalitaliga umi, ma faigata,” sa ta’u atu ai e Anthony i le au asiasi mai, “ae e le afaina i le taimi lenei. Ua i’u lava ina outou o mai. ”
“O se faataliga umi, ioe,” na saunoa ai Elder Cannon, “ae o le talalelei o loo ua iinei i le taimi nei i lona atoatoaga atoa.”
Sa fai atu faifeautalai ia Anthony e faamatala lana tala, o lea na ia tau atu ai ia i latou e fasefulu-valu ona tausaga ma o le suipule i se aoga lata ane. Sa ia toe faamatalaina le ala na ia miti ai i tausaga ua mavae i le Malumalu o Sate Leki ona tupu ai lea mulimuli ane ua vaai ai i se ata o le Malumalu o Sate Leki i se mekasini tuai. E na te lei faalogo lava muamua i le Ekalesia. “Ae o iina i luma tonu o o’u mata,” o le tala lea a Anthony, o lona leo ua melotagi i le ootia, “o le fale tonu lava lea sa ou asiasi i ai i la’u miti.”
Sa ia ta’u atu i faifeautalai e uiga i lana suesuega ma le faaeteete o le talalelei toefuataiina a Iesu Keriso, o ana fesootaiga ma LaMar Williams, ma lona faanoanoa i le faaauauina o le leai o se Ekalesia i Nigeria. Ae sa ia molimauina foi lona faatuatua ma lona musu e lafoai le faamoemoe, e tusa lava pe na feagai o ia ma ona uso a tagata talitonu ma sauaga ona o lo latou tuuto i le upumoni.
Ina ua uma le tala a Anthony, sa talosaga Elder Mabey e la te talanoa na o i la’ua. Sa la laa atu i totonu o le potu tuaoi, ma sa fesili Elder Mabey pe i ai ni tulafono i Nigeria o le a taofia ai papatisoga ona e lei lesitalaina faaletulafono le Ekalesia. Na fai mai Anthony e leai ni tulafono.
“Ia,” na fai mai ai Elder Mabey, “Ua ou fiafia lava e faalogo i lena mea. E tatau ona tatou faia le tele o femalagaaiga i nai vaiaso e sosoo ai e asiasi atu ai i isi vaega e pei o lau vaega.” Fai mai o ia, o le asiasi atu i nei vaega e ono alu ai le lima i le ono vaiaso ma e mafai e faifeautalai ona toe foi atu e papatiso Anthony ma lana vaega.
“Leai, faamolemole,” o le tala lea a Anthony. “Ou te iloa e toatele isi, a e sa matou faatalitali mo le sefulutolu tausaga.” Sa tilotilo atu o ia i mata o Elder Mabey. “Afai e mafai faaletagata lava ia,” na fai atu ai Anthony, “ia faia loa papatisoga i le taimi nei.”
“Pe o saunia moni ea le toatele o ou tagata?” na fesili atu ai Elder Mabey.
“Ioe, e moni lava, ioe!” Sa tali atu ai Anthony. “Ia tatou papatisoina i le taimi nei latou o e aupito malolosi i le faatuatua, ma aoao atili isi.”
E tolu aso mulimuli ane, sa feiloai ai Anthony ma Elder Mabey e talanoaina le auala e taitai ai se paranesi o le Ekalesia. I fafo, sa usuina ai e tamaiti laiti se pese fou sa latou aoaoina mai faifeautalai:
E lei umi, ae faapotopoto Anthony, faifeautalai, ma isi tagata talitonu i luga o le auvai o se vaitaele tuufua i luga o le Vaitafe o Ekeonumiri. O le vaitaele pe tusa ma le tolusefulu futu i le isi itu, ma le mafiafia tele o pupuvao ma laau faataamilo. O aloi susulu o le la e ati atu i laau ma feminoia’i ai i luga o le fogavai,, ae o i’a laiti, felanulanuai sa fe’ausi solo i tua ma luma e latalata i auvai o le vaitaele.
Sa savali atu Elder Mabey i totonu o le vai ma uu le lima o Anthony. Sa ataata Anthony ma mulimuli atu ia te ia i totonu. Ina ua uma ona ia faatoatoaina o ia lava, sa uu e Anthony le tapulima o Elder Mabey, ma sa sii i luga e le faifeautalai lona lima taumatau.
“Anthony Uzodimma Obinna,” na ia fai atu ai, “Ona ua tofia a’u e Iesu Keriso, ou te papatiso ia te oe i le suafa o le Tamā, ma le Alo, ma le Agaga Paia.”
Sa lagona e Anthony le vai ua ufitia o ia a o faatofuina o ia e Elder Mabey. Ma ina ua sau o ia i fafo mai le vai, sa mapuea faatasi tagata sa i autafa o le auvai—sosoo ai ma lo latou featai fiafia.
O le taimi lava na maea ai ona papatiso le faletua o Anthony o Fidelia, ma le sefulufitu o isi tagata, sa toe foi le vaega i lo latou falelotu. O Anthony ma ona uso e toatolu—o Francis, Raymond, ma Aloysius—sa faauuina i le tofi o le ositaulaga i le Perisitua Arona. Sa vaetofia e Elder Mabey ia Anthony e avea ma peresitene o le Paranesi a Aboh, faatasi ai ma Francis ma Raymond o ona fesoasoani.
E ala i le pule o le perisitua sa ia umia, ona vaetofia ai lea e Anthony o Fidelia e avea ma peresitene o le Aualofa a le paranesi.