Kasaysayan sa Simbahan
Kapitulo 30: Bililhon nga mga Panalangin


Kapitulo 30

Bililhon nga mga Panalangin

tsart sa kagikanan, microfilm, mga compact disc

Sa gabii sa Oktubre 4, 1997, panahon sa sesyon sa pagkapari sa kinatibuk-ang komperensiya, gianunsiyo ni Presidente Gordon B. Hinckley ang bag-ong desinyo sa templo ug namulong kabahin sa plano sa Simbahan sa paggamit sa sundanan alang sa daghang bag-o nga mga templo sa tibuok kalibotan.

“Kami matinguhaon,” mipahayag siya, “nga modala sa mga templo ngadto sa katawhan ug mohatag kanila sa matag oportunidad alang sa bililhong mga panalangin nga moabot sa pagsimba sa templo.”

Si Richard “Rick” Turley, tigdumalang direktor sa Family History Department sa Simbahan, nakasabot nga kining bag-o nga mga templo mopanalangin sa Simbahan ug motabang sa mga Santos sa tibuok kalibotan nga moduol ngadto ni Kristo. Apan ang departamento hapit dili makahatag sa tanang singkwenta y uno nga gigamit nga mga templo og igo nga mga ngalan alang sa puli nga ordinansa nga buhat. Uban sa nagtubo nga pagtukod sa templo, kinahanglan nga usbon sa Simbahan kon giunsa paghimo ang family history.

Kabahin sa problema, si Rick ug ang ubang mga lider sa Simbahan nahibalo nga ang pag-andam sa mga ngalan alang sa buhat sa templo mokabat og dugay nga oras ug kamahal. Sa ubang mga nasod, mga miyembro sa Simbahan kinahanglan nga mobiyahe og layo aron sa pagpangita sa mga ngalan sa ilang mga katigulangan diha sa karaang mga rekord. Ang ubang mga miyembro kinahanglan nga mosiksik og dugay ug lisod alang sa impormasyon nga ilang gikinahanglan. Kon ang husto nga microfilm wala sa ilang lokal nga family history center, sila kinahanglang mobayad sa pagpadala niini, maghulat og daghang semana alang sa pag-abot niini, ug unya mobalik ngadto sa sentro sa pagtan-aw niini. Ang kasagarang rolyo naghupot og mga usa ka libo nga imahe, busa ang pagpatuyok niini makahago. Pipila ka tawo ang adunay panahon alang sa tanan niini—ug dili tanan nagpuyo duol sa family history center.

Personal nga mga kompyuter mipadali sa pipila niini nga buhat sa mga 1980. Sayo sa dekada, ang mga tigpalambo sa software sa Simbahan mihimo og Personal Ancestral File, usa ka programa sa kompyuter nga mitugot sa mga tawo sa pagrekord, pagtipig, ug pagpakigbahin sa impormasyon mahitungod sa ilang mga katigulangan ug sa paghimo og mga rekord sa kaliwatan [genealogy]. Ang programa mihimo usab niini nga mas masayon alang sa gatosan ka liboan nga mga tiggamit sa paghatag og mga ngalan ngadto sa templo pinaagi sa Temple Ready.

Gani ang proseso sa paghatag mahimo pa nga makuti, ilabi na sa mga tawo kinsa dili anad sa personal nga mga kompyuter. Mga tiggamit sa PAF mihimo sa ilang kaugalingong personal nga koleksiyon sa mga impormasyon [database], kasagaran nagresulta nga madoble ang mga rekord kon ang usa ka tawo mohatag og mga apelyido ngadto sa Simbahan. Tungod kay kini nga mga lista [files] dili awtomatik nga mabag-o human ang usa ka tawo mihimo og buhat sa templo alang sa usa ka katigulangan, lain nga mga miyembro sa Simbahan kasagaran mipahigayon og mga ordinansa alang sa samang tawo nga wala mahibalo niini.

Ang ingon nga mga problema mipasamok usab ni Presidente Hinckley. Duha ka tuig ang milabay, sa dihang si Rick mipasakop sa Family History Department, ang propeta mitawag kaniya ngadto sa usa ka miting. Gusto niyang mahibalo kon ang Simbahan naghimo ba sa tanan nga kini makahimo sa pagtuman sa misyon niini sa pagtubos sa patay.

“Rick,” ang propeta miingon, “makapaniguro ka ba kanako nga tanang mga kapangohaan nga atong gibutang ngadto sa familiy history nagpagawas sa mga espiritu gikan sa bilanggoan sa espiritu?”

“Gusto nakong hunahunaon nga kita naghimo,” mitubag si Rick. Apan siya nagtuo nga ang sistema mahimong mapalambo.

Miuyon si Presidente Hinckley ug nangutana kaniya sa pag-ayo niini.

Uban niini nga sugo, gikinahanglan sa Family History Department ang pagpalambo og usa ka mas yano nga paagi sa paghatag og mga ngalan alang sa buhat sa templo—usa ka proseso igo ka yano nga mas daghang mga tawo ang maapil. Ang mga kompyuter makapadali sa proseso sa pagkuha og impormasyon sa pamilya gikan sa mga rekord ug sa paghan-ay niini diha sa usa ka mapangita nga koleksiyon sa mga impormasyon [database]. Apan sa paglikay nga madoble, ang mga kompyuter kinahanglang magkasultihanay sa usag usa—usa ka butang nga ang karon nga sistema dili makahimo. Gikinahanglan sa koleksiyon sa mga impormasyon nga maanaa sa internet.

Niana nga panahon, ang World Wide Web wala pay usa ka dekada ang kadugayon, ug ang Simbahan adunay diyutay lamang nga online nga presensiya. Kini nakasugod og usa ka website nga walay daghang hugyaw sa 1996, ug pipila ka mga lider sa Simbahan mipabilin nga madudahon sa bag-ong teknolohiya ug may gamay nga kasinatian niini. Ang Family History Department kulang sa teknikal nga kahanas sa pagtukod sa matang sa online nga mga serbisyo diha sa internet [online platform] nga gikinahanglan sa pagpadagan [host] sa database. Gikinahanglan nila ang tabang—ug gikinahanglan nila ang panahon.

Ug kinahanglan na gayod nilang buhaton kay ang panahon limitado. Sa Abril 1998 nga kinatibuk-ang komperensiya, mianunsyo si Presidente Hinckley nga ang Simbahan motukod og treynta ka templo nga magsunod sa bag-ong sundanan, agi og dugang ngadto sa napulog pito ka templo nga anaa ubos sa pagtukod.

“Kini mokabat og kwarenta y syete ka bag-ong mga templo dugang ngadto sa singkwenta y uno nga karon gigamit,” miingon ang propeta. “Naghunahuna ako nga maayo nga atong dugangan og duha pa aron mahimong pares nga usa ka gatos sa kataposan niini nga gatusan ka tuig, ingon nga duha ka libo ka tuig ‘sukad sa pag-anhi sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesukristo diha sa unod.’”

“Naglihok kita sa kapaspason nga ang sama wala pa gayod kita sukad makakita,” siya miingon.

Ang anunsyo midasig ni Rick. Apan karon adunay mas labaw pa gani ka dinalian sa pagpakusog sa buhat sa family history sa Simbahan.

Ang tuig 2000 dili layo kaayo.


Sayo sa Abril 1998, si Felicindo ug si Veronica Contreras miadto sa Santiago Chile Temple. Bag-o pa nga natawag si Felicindo sa pagserbisyo isip ang bishop sa ilang ward, ug siya nabalaka mahitungod sa mga Santos nga anaa ubos sa iyang pag-amuma. Ang nanambong diha sa ward diyutay gihapon. Gusto siyang mohangyo alang sa panabang sa Ginoo sa pagdala sa mga miyembro sa iyang ward balik ngadto sa simbahan.

Samtang si Felicindo nag-ampo, nangandoy siya ilabi na sa pagtabang sa kabatan-onan. Pipila kanila nagsimba sa kanunay, ug bisan tuod katorse kanila igo na ka hingkod sa pagmisyon, walay usa nga nangandam sa pagserbisyo. Sila kabahin sa dakong kalihokan sa Chile, diin minos sa 10 porsiyento sa makahimo nga mga batan-ong ulitawo ang atua sa mga misyon, ang labing ubos nga porsiyento sa bisan diin nga dapit sa tibuok kalibotan. Sulod sa iyang kasingkasing, nangandoy si Felicindo alang sa kabatan-onan nga mobalik ngadto sa simbahan ug sa pag-andam sa ilang mga kaugalingon alang sa natad sa misyon.

Wala magdugay human niana, usa ka diseotso anyos ang panuigon nga ginganlan og Juan mianha sa mga miting sa Dominggo sa unang higayon sulod sa pipila ka mubong panahon. Sakop si Juan sa korum sa mga pari, apan sa kasagaran mosal-ang og simba aron siya makadula og soccer. Siya usa ka maayong magdudula—igo ang kamaayo nga gihunahuna sa pipila ka mga tawo nga siya makadula sa propesyonal nga paagi—ug gihigugma gayod niya ang dula. Apan sa dili pa dugay, gibati niya ang kamingaw, dili mahimutang, ug naglibog. Ang Espiritu nag-aghat kaniya sa pagbalik ngadto sa simbahan ug sa pagserbisyo og misyon. Apan gibati niya ingon og gikinahanglan niya ang giya sa pagtabang kaniya sa paghimo og mga kausaban sa iyang kinabuhi.

Sa simbahan, mihangyo siya nga makigsulti ni Felicindo. “Ako nakahukom nga mobalik sa pagkaaktibo,” miingon siya.

“Ako naghulat kanimo,” miingon si Felincindo. Gidapit niya si Juan ngadto sa iyang opisina alang sa usa ka interbyu. Nagsultihanay sila mahitungod sa tinguha ni Juan sa pag-andam alang sa usa ka misyon. Nahibalo nga ang misyonaryo nga buhat nagkinahanglan sa batan-ong mga lalaki ug mga babaye sa pagtubag og pipila ka espiritwal, moral, emosyonal, ug pisikal nga mga sumbanan, mitabang si Felicindo kaniya sa paghimo og usa ka plano.

“Una, kami moandam alang kanimo sa pagdawat sa imong patriyarkal nga panalangin,” gisultihan niya si Juan, “aron nga ikaw mahibalo unsay ikasulti sa Ginoo nganha kanimo.” Human niana, ilang trabahoon ang iyang aplikasyon sa pagmisyon [missionary application]. Gidapit usab siya ni Felicindo sa pagbasa sa Basahon ni Mormon ug sa pagbayad sa iyang ikapulo. Gidawat ni Juan ang hagit, ug sukad niana nga higayon, siya ug si Felicindo kanunay nga magsultihanay mahitungod sa pagpangandam sa misyon.

Nakigtrabaho usab si Felicindo ngadto sa ubang mga miyembro sa ward. Siya nadani sa tambag sa Unang Kapangulohan nga ang matag miyembro adunay usa ka higala, usa ka responsibilidad, ug amumahon uban sa “maayong pulong sa Dios.” Nagsunod sa bag-ong mga giya gikan sa mga punoang buhatan sa Simbahan, siya ug ang full-time nga mga misyonaryo misiguro nga ang mga tawo mitambong og miting sa sakramento sa dili pa sila mopasakop sa Simbahan. Siya ug ang ubang mga miyembro sa ward naniguro usab nga ang tanan kinsa misimba mobati nga giabi-abi ug mopauli sa panimalay nga nalig-on sa espirituhanong paagi.

Kon iyang dapiton ang mga tawo sa pagbalik og simba, giawhag sila ni Felicindo sa pag-andam sa pag-ambit sa sakramento ug sa pagbag-o sa ilang mga pakigsaad sa bunyag. Mihangyo siya sa namalik nga mga miyembro sa pagtambong sa klase sa Gospel Essential Sunday School sa pagtabang kanila sa paghinumdom sa sukaranang mga pagtulon-an mahitungod sa Paglalang, sa Pag-ula ni Jesukristo, paghinulsol, ug ubang mga baroganan sa ebanghelyo. Ug siya nakakaplag og mga paagi alang kanila sa pagserbisyo diha sa ward.

Gipahigayon usab niya ang meetinghouse nga abli sulod sa semana. Nadawat niya ang pagtugot sa pagpahayag sa natad-dulaanan luyo sa gambalay aron ang kabatan-onan makadula og soccer ug ubang mga dula sa gabii. Ang mga miyembro sa ward misugod sa paggamit sa meetinghouse alang sa mga family home evening ug ubang mga kalihokan, sama sa drama ug Chilean nga kultural nga mga programa. Mitabang si Felicindo sa pag-organisar og usa ka choir sa ward, ug ang ilang musika midugang sa Espiritu diha sa miting sa sakramento.

Samtang ang mga miyembro sa ward migahin og dugang nga panahon diha sa meetinghouse, misugod sila sa pag-atiman og mas maayo niini, ug ang ilang gugma alang sa gambalay mitubo. Sa wala madugay, nakita ni Felicindo ang paglambo sa mananambong sa miting sa sakramento. Mituo siya nga kini nga mga kausaban mga tubag ngadto sa iyang pag-ampo didto sa templo.


Pila ka bulan ang milabay, sa tunga-tunga sa 1998, si Mary McKenna, usa ka nauli na nga misyonaryo gikan sa Brisbane, Australia, mibiyahe ngadto sa Provo, Utah, sa pagkat-on pa og dugang mahitungod sa Especially for Youth, usa ka lima ka adlaw nga komperensiya alang sa batan-ong mga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa Estados Unidos. Nakadungog og daghan si Mary mahitungod sa EFY usa ka tuig ang milabay samtang nagtambong sa Education Week—usa ka nagsunodsunod nga mga klase, mga debosyonal, ug uban nga mga kalihokan alang sa mga hamtong ug mga tinedyer nga gihimo matag tuig diha sa kampos sa Brigham Young University.

Sa panahon sa iyang unang pagbisita, siya nakatambong og usa ka klase nga gitudloan ni Brad Wilcox, usa ka bantogan nga mamumulong ug tagsulat sa Iningles og sinultihan sa mga batan-ong Santos sa Ulahing mga Adlaw. Human sa klase, siya mihunong sa pagpakigsulti kaniya mahitungod sa Education Week.

“Kini tingali maingon og tinuod nga binuang,” siya nakaingon, “apan ako usa ka lider sa kabatan-onan sa Australia, ug kami nanginahanglan unsay anaa kanimo.”

Sa gatosan og tunga ka tuig sukad sa pagtukod sa unang branch sa Australia, ang Simbahan didto nakatubo ngadto hapit sa usa ka gatos ka libo nga mga miyembro. Dihay mga stake sa hapit tanan nga dagkong siyudad sa Australia ug usa ka templo sa Sidney. Apan daghang kabatan-onan ang nanlimbasog, ug ang uban dili moadto sa pagserbisyo og mga misyon, pagminyo diha sa templo, o pagpabilin nga aktibo sa Simbahan. Gibati nila nga nabulag gikan sa usag usa ug nagkinahanglan og modelo sa maayong pagkamiyembro kinsa makapakita kanila kon unsaon sa pagpabilin nga duol ngadto sa Dios ug sa pagpuyo sa Iyang mga sugo.

Samtang si Brad naminaw ngadto ni Mary nga nagsulti mahitungod sa mga hagit sa kabatan-onan sa Australia, mga luha mitubod sa iyang mga mata, ug misulti siya og dugang pa mahitungod sa EFY. Sama sa naandang mga komperensiya sa kabatan-onan sa stake, ang EFY gidesinyo sa paglig-on sa hugot nga pagtuo sa kabatan-onan. Apan imbis nga ipadagan sa lokal nga mga stake, kini gipasiugdahan sa BYU ug gidumala sa batan-ong mga magtatambag sa single adult. Nakapamati ni Brad nga naghulagway kon unsa ka malipayon kadto sa kabatan-onan, gibati ni Mary nga ang usa ka kasinatian sama sa EFY makatabang sa batan-ong mga babaye ug mga lalaki sa Australia.

Siya nakagahin sa sunod nga daghang mga bulan nagtrabaho sa pagbuhat sa ideya nga mahimong realidad. Ang mga lider diha ug libot sa Brisbane nagsuporta, nagporma og komitiba sa mga Santos gikan sa lokal nga mga stake sa pag-organisar og panghitabo sama sa EFY diha sa ilang dapit.

Karon, usa ka tuig ang milabay, si Mary mibalik sa Provo nakigmiting uban ni Susan Overstreet, ang direktor sa EFY, sa BYU nga kampos. Ang unibersidad wala makahimo sa pagpasiugda sa EFY nga mga sesyon sa gawas sa Amihanang Amerika, apan si Susan kanunay nga nagtabang ni Mary ug sa komitiba sa Brisbane. Gidala niya si Mary ngadto sa usa ka magtatambag sa tigbansay og hitabo ug gipaila-ila siya ngadto sa ubang mga lider sa EFY. Sa laing bahin, si Brad Wilcox ug laing mamumulong sa EFY, Matt Richardson, miuyon sa pag-adto sa Australia ug mamulong diha sa hitabo.

Mipauli si Mary ngadto sa Australia, ug sulod sa sunod nga pila ka bulan, ang komitiba magkita kanunay sa pagplano sa hitabo, uban sa matag nag-apil nga stake nga mangulo sa pagplano sa pagkaon, kapuy-an, mga debosyonal, musika, ug ubang mga responsibilidad. Ang mga presidente sa stake mirekomendar og dugang nga mga mamumulong, ug si Mary nakakaplag og mga young adult sa pagserbisyo isip mga magtatambag. Ang pipila mga returned nga misyonaryo, ang uban nangandam alang sa mga misyon, ug ang uban wala gayud magplano sa pagserbisyo og misyon. Si Mary mihan-ay og mga kurso sa pagbansay alang sa tanan.

Ang komitiba milaom sa paghimo sa EFY nga pang-abiabi alang sa tanang kabatan-onan dapit sa Brisbane, dili lamang sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Dili sama sa programa sa Estados Unidos, nga nagkantidad og gatosan ka dolyares sa pagtambong, ang Australian EFY pagaabunohan pinaagi sa lokal nga mga stake aron ang mga tawo makamtabong sa barato nga kantidad. Ug samtang ang tanan nga nagtambong gipaabot sa pagbaton sa mga sumbanan sa Simbahan diha sa komperensiya, ang komitiba nag-awhag sa mga stake sa pagdapit sa kabatan-onan kinsa dili mga miyembro.

Sa Abril 1999, si Mary ug ang iyang komitiba mipalunsad sa unang Especially for Youth nga hitabo sa gawas sa Amihanang Amerika diha sa usa ka sentro sa stake sa Brisbane. Hapit usa ka libo ka mga tinedyer gikan sa siyudad ug sa naglibot nga dapit miabot. Sa dihang si Brad ug si Matt miabot sa atubangan sa pundok sa mga tawo, ang unang butang nga ilang gihimo mao ang paggiya kanila og pipila ka mga hugyaw. Ang kabatan-onan ingon og nahingangha, apan sila sa kadasig miapil. Kini dihadiha tataw nga ang EFY dili usa ka sagad nga komperensiya sa Simbahan.

Sa umaabot nga pila ka adlaw, ang kabatan-onan nakakat-on gikan sa mga mamumulong, miawit og mga kanta, nalingaw sa mga sayaw ug nakigbahin sa ilang mga pagpamatuod. Ang mga tighulagway, sa laing bahin, nanghulagway alang sa usa ka slideshow diha sa kataposang adlaw.

Si Mary naukyab sa unsa ka nalingaw ang kabatan-onan ug ang ilang mga magtatambag sa EFY. Ang tanan kinsa miapil sa hitabo, ingon og, mipauli sa panimalay uban ang mas lig-ong hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo. Ang mga magtatambag kinsa wala magplano sa pagserbisyo og mga misyon miusab sa ilang mga hunahuna ug mihatag sa ilang mga hangyo sa misyonaryo. Pipila sa kabatan-onan kinsa dili mga miyembro sa Simbahan sa dihang sila mitambong mipadayon sa pakigkita sa mga misyonaryo ug midawat sa bunyag. Ug ang mga magtatambag sa young single adult mibalik sa ilang mga ward nga buot moserbisyo sa Young Women ug sa Young Men.

Ang Especially for Youth sa Brisbane dili katuohan nga nahimong maayo—ug si Mary ug ang komitiba andam sa pagbuhat niini pag-usab.


Diha sa isla sa Pasipiko sa Fiji, sa samang panahon, si Juliet Toro ug ang iyang bana, si Iliesa, wala gayud sukad dihay dako nga interes sa Simbahan. Kana nausab sa dihang ang ilang mas magulang nga mga anak, gidasig sa inahan ni Juliet nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, misugod sa pagtambong og mga miting sa Dominggo ug adlaw sa semana nga seminary nga mga klase. Mihukom si Juliet nga kini panahon na sa pagdapit sa mga misyonaryo sa pagtudlo kaniya. Ug sa dihang sila mianha, nagustohan niya ang unsay iyang nadungog.

Ang Toro nga mga anak mipasakop sa Simbahan sa Marso 1999, ug misunod si Juliet duha ka semana human niana. Si Iliesa, hinoon, mipadayon sa pagpakita og gamay nga interes. Nahadlok nga ang iyang bana mao lamang ang usa sa pamilya nga dili modawat sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo, si Juliet misugod sa pag-ampo og hugot nga siya usab mopasakop sa Simbahan.

Sa panahon sa bunyag ni Juliet, ang Simbahan sa Fiji dihay upat ka stake ug mga dose ka libo nga mga miyembro. Ang mga Santos nga Fijian naghinam-hinam og paabot sa pagsugod og tukod sa usa ka templo sa Suva, ang ulohang siyudad diin si Juliet ug ang iyang pamilya namuyo. Human ang Simbahan miabot sa Fiji sa tungatunga sa mga 1950, ang mga miyembro kasagaran mihimo og dako kaayong pinansyal nga mga sakripisyo sa pag-adto sa balay sa Ginoo didto sa Hawaii o sa New Zealand. Kini nga palas-anon mikubos sa 1983, sa dihang gipahinungod sa Simbahan ang mga templo sa Samoa, Tonga, ug Tahiti. Sa gihapon, ang pagbiyahe ngadto sa Nuku’alofa Tonga Temple, ang labing duol sa tulo, mipabilin nga mahal.

Sa dihang si Presidente Gordon B. Hinckley mihingalan sa Fiji isip ang luna alang sa usa sa treynta ka bag-ong templo, ang mga Santos nga Fijian nagmaya. Ang pagkaanaay usa ka balay sa Ginoo sa Suva motugot kanila ug sa mga Santos diha sa isla nga mga nasod sa Vanuatu, New Celedonia, Kiribati, Nauru, ug Tuvalu sa pagtambong sa templo nga mas kanunay—ug mas ubos nga kantidad sa biyahe.

Ang pagtukod sa templo misugod sa Mayo 1999, duha ka bulan human sa bunyag ni Juliet. Niana nga mga panahon, iyang nahibaloan nga ang Unibersidad sa Brigham Young nagsulay og usa ka online nga programa sa pagkat-on nga dili kinahanglang mosulod sa eskwelahan diha sa Fiji LDS Technical College, usa ka gipanag-iya sa Simbahan nga sekondarya nga eskwelahan sa Suva. Ang pagya [slogan] sa BYU mao ang “Ang Kalibotan Mao ang Among Kampos [The World is Our Campus],” ug ang mga tigdumala sa eskwelahan nangita og barato nga mga paagi sa pagdala og mga oportunidad sa edukasyon ngadto sa mas daghang mga miyembro sa Simbahan sa tibuok kalibotan. Ang internet nakahimo sa mga propesor sa Provo sa pagpakigsulti sa mga estudyante sa Fiji hapit dihadiha dayon.

Ang programa mipalista og mga gradwado sa sekondarya nga eskwelahan sa daghang ang-ang sa unibersidad nga mga klase. Ang may kahibalo nga estudyante nga mga facilitator gikan sa BYU modumala sa klase sa personal, samtang ang mga propesor sa BYU kinsa mimugna sa mga kurso mohatag sa online nga suporta gikan sa siyam ka libo pito ka gatos ka kilometro ang gilay-on. Alang sa usa ka gamay nga bayad sa aplikasyon, ang mga estudyante makaangkon og kredit ngadto sa usa ka kurso sa unibersidad.

Na-interesado si Juliet sa programa. Siya ug si Iliesa mga estudyante sa unibersidad sa dihang sila unang nagkita, apan miundang sila sa pag-eskewla aron sa pagtrabahao ug sa kadugayan misugod og usa ka pamilya. Sulod sa kapin usa ka dekada, si Juliet nag-amuma sa iyang mga anak sa panimalay. Gusto niyang mopadayon sa iyang edukasyon, busa siya nakigsulti ni Iliesa mahitungod niini. Miuyon siya nga siya kinahanglang mopalista.

Sa unang adlaw sa klase, si Juliet ug ang ubang mga estudyante mipaila sa ilang mga kaugalingon. Daghan ang batan-ong mga miyembro sa Simbahan, mao pa lamang gayud ang pagkahuman sa sekondarya nga pag-eskwela o bag-ong nahuman gikan sa full-time nga mga misyon. Pipila lamang sa mga estudyante ang anaa sa ilang pagka-treynta, sama ni Juliet.

Samtang ang mga klase misugod, naguol si Juliet nga siya tigulang na kaayo sa pag-eskwela og balik. Ang mga klase mipunting una sa tanan diha sa pagpalambo sa magamit nga mga kahanas sa pagnegosyo. Human sa duha ka semestre nga kurso, siya ug ang iyang singkwenta y singko nga kauban sa klase mokuha og mga kurso sa accounting, business management, economics, English, organizational behavior, ug sa Doktrina ug mga Pakigsaad. Wala maghunahuna si Juliet nga siya kahibalo og daghan sama sa batan-ong mga estudyante, ug siya nakuyawan nga usa ka tawo mahimong makahibalo kon unsa ka gamay ang iyang nahibaloan. Ang kataposang butang nga iyang dili gusto mao ang tan-awon nga dili makamao sa klase.

Usa ka gabii sa Huwebes, dili dugay human misugod ang klase, si James Jacob, ang direktor sa programa, misulti ni Juliet nga siya gikinahanglang motambong og usa ka miting nianang gabhiona diha sa usa ka duol nga gambalay sa Simbahan.

Nalibog, misunod siya ni James ngadto sa gambalay. Sa dihang sila miabot didto, nakita niya nga katunga sa iyang ward naghulat kaniya diha sa chapel. Nakita dayon niya si Iliesa, nagsul-ob og puti nga sapot sa bunyag. Siya kanunay na nga nagdawat og misyonaryong mga panaghisgotan sa tago. Ug karon andam na siya sa pakig-uban kaniya ug sa ilang mga anak diha sa Simbahan.

Mga luha sa kalipay miagas sa mga mata ni Juliet. Nasayod siya nga ang Dios mitubag sa iyang mga pag-ampo. Ang iyang pamilya sa kataposan nahiusa diha sa hugot nga pagtuo. Ug usa ka adlaw, siya milaom, maselyo sila diha sa balay sa Ginoo.


Samtang ang Simbahan misugod sa paspas nga pagtukod sa mga templo, ang mga lider mihatag og awtoridad sa Family History Department sa pagmugna og masiksik nga online nga kasaysayan sa mga impormasyon. Ang departamento misuhol og usa ka teknolohiya nga kompaniya sa pagpalambo og online nga mga serbisyo diha sa internet ug komunikasyon sa duha ka sistema o himan [interface], ug ang kawani sa Family History miandam sa mga impormasyon alang sa bag-ong website. Pagka-Septyembre, ang teknolohiya nga kompaniya nakahimo og usa ka modelo sa produkto sa pagsulay kon molihok ba ingon sa panginahanglan [working prototype], naghatag ni Rick Turtley ug sa iyang team og paglaom nga sila makabaton sa koleksiyon sa impormasyon nga andam alang sa pagsulay sulod sa pipila ka bulan.

Sa pagkakaron, ang team naghunahuna og mga ngalan sama sa Ancestors, RootSearch, ug KindredQuest alang sa koleksiyon sa mga impormasyon [database]. Sa kataposan, ang Family History Department miuyon sa ngalan nga ila na nga gigamit alang sa ilang koleksiyon sa mga database nga giapud-apod diha sa CD-ROM: FamilySearch.

Ingon nga gipaabot, ang koleksiyon sa mga impormasyon andam alang sa pagsulay sayo sa 1999. Ang bag-ong website naghatag og pamaagi nga magamit [access] ang mga rekord sa upat ka gatos ka milyon nga namatay nga mga tawo ug mitugot sa mga tiggamit sa pagpakigbahin sa impormasyon ngadto sa uban. Walay usa ang nakasiguro kon unsa ka maayo ang mga miyembro sa Simbahan mopahiangay sa paggamit og online nga koleksiyon sa mga impormasyon alang sa ilang buhat sa family history. Apan ang team mitukod sa site sa pagdumala sa lima ka milyon nga mga bisita matag higayon.

Sa panahon sa pagsulay, usa ka tawo mipalusot sa address sa web, ug ang FamilySearch.org nakakuha og sobra pa sa tulo ka milyon nga hits [mga hangyo alang sa usa ka file gikan sa web server]. Human sa pipila ka adlaw, kini dihay napulog usa ka milyon. Nakurat, si Rick ug ang iyang team mipadako sa kapasidad sa website sa pagsiguro nga kini andam alang sa paggamit sa publiko sa petsa sa paglunsad niini.

Sa Mayo, milupad si Rick ngadto sa Washington, DC, alang sa usa sa duha ka nagdungan nga mga hitabo sa paglunsad. Samtang si Elder D. Todd Christofferson sa kapangulohan sa Seventy midumala sa hitabo diha sa Family History Library sa Siyudad sa Salt Lake, si Rick ug si Elder Russell M. Nelson midumala og hitabo diha sa National Press Club sa Washington. Nahimuot si Rick sa pagtagad nga nagliyok nang daan sa website. Sa buntag sa paglunsad, kini nagdawat og mga treynta ka milyon nga mga hit sa usa ka adlaw, tanan walay ingon nga pagpahibalo. Mga tawo gikan sa matag kontinente—bisan sa Antartica—miabli niini.

“Salamat sa paghimo niini nga maanaa pinaagi sa internet!” misulat ang usa sa mga tiggamit. “Usa ka dakong daginot sa oras alang kanako. Makatrabaho ako sa panimalay ug sa gihapon makaluto og panihapon ug makalaba—tanan diha sa samang panahon!”

“Dili ako makadayeg og igo sa inyong website,” misulat ang lain. “Sugod dinhi, samtang anaa sa panimalay, mopadaginot kanako og daghang panahon diha sa family history center.”

Sa pagkasunod adlaw, si Rick mirepresentar sa Simbahan diha sa Today nga salida, usa ka bantugang buntag nga programa sa telebisyon sa Estados Unidos. Milingkod siya sa lingkoranan sa direktor atubangan sa mga kamera kauban sa tig-abiabi nga si Katie Couric. Tali kanila mao ang usa ka kompyuter nagpakita sa FamilySearch website.

“Ang pagpangita sa mga gamot sa atong pamilya nahimong usa ka bantugan kaayo nga kalingawan,” miingon si Katie samtang gipaila-ila si Rick ngadto sa nanan-aw. “Karon ang labing dako nga koleksyon sa kalibotan sa mga rekord sa kagikanan anaa sa online.”

Ang unang pangutana ni Katie mao ang mahitungod sa Simbahan. “Ngano nga ang mga Mormon adunay malukpanong mga rekord sa katigulangan?” nangutana siya.

“Kami nagtuo nga ang pamilya mahimong mahangturon,” miingon si Rick. “Aron pagtugot sa among mga miyembro sa pagsiksik, kami nangolekta og mga rekord gikan sa tibuok kalibotan.”

Naggamit sa mga ngalan sa usa sa iyang mga katigulangan ug sa kang Katie, siya dayon mipakita sa mga nanan-aw sa telebisyon kon unsaon pagkuha sa site sa mga database ug pangitaon ang impormasyon mahitungod sa ilang mga katigulangan. Si Katie nahimuot unsa ka sayon ang gihimo sa website alang sa mga tawo sa pagbuhat og family history.

“Pabayron ka ba sa paggamit niini?” nangutana siya.

“Walay bayad bisan unsa,” miingon si Rick.

Sulod sa pipila ka adlaw, ang FamilySearch.org nasanapan sa mga usa ka gatos ka milyon nga mga hit. Ang website maayo kaayo og sinugdanan.

  1. Gordon B. Hinckley, “Some Thoughts on Temples, Retention of Converts, and Missionary Service,” Ensign, Nov. 1997, 49–50.

  2. Turley, Oral History Interview, [2], [4]; Brough, Oral History Interview, 12.

  3. Turley, Oral History Interview, [3]–[4].

  4. Allen, Embry, and Mehr, Hearts Turned to the Fathers, 324–26; Joseph Walker, “Digging Family Roots with Home Computers,” Church News, Apr. 1, 1984, 3; Member’s Guide to Temple and Family History Work, 8–9; FamilySearch, section C, glossary; Russell M. Nelson, “The Spirit of Elijah,” Ensign, Nov. 1994, 85.

  5. Turley, Oral History Interview, [4]–[6].

  6. Turley, Oral History Interview, [4]–[5].

  7. Turley, Oral History Interview, [5]–[7], [14]–[15]; Mehr, “Dawning of the Digital Age,” 53–54; Sarah Jane Weaver, “Church Enters World Wide Web ‘Carefully and Methodically,’” Church News, Mar. 1, 1997, 6; Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, Mar. 3, 1998. Hisgotanan: Information Age

  8. Gordon B. Hinckley, “New Temples to Provide ‘Crowning Blessings’ of the Gospel,” Ensign, May 1998, 88; Doktrina ug mga Pakigsaad 20:1.

  9. Turley, Oral History Interview, [4]–[6], [14]. Mga Hisgotanan: Family History ug Genealogy; Pagtukod og Templo

  10. Contreras and Contreras, Oral History Interview [Oct. 2, 2020], 9; Contreras and Contreras, Oral History Interview [2022], 10–11, 14; Missionary Department Executive Directors to Missionary Executive Council, Memorandum, May 6, 1998, Missionary Executive Council, Meeting Materials, CHL; Felicindo Contreras, Bishop of El Manzano Ward, Mar. 29, 1998, Church Directory of Organizations and Leaders, ChurchofJesusChrist.org. Hisgotanan: Chile

  11. Contreras and Contreras, Oral History Interview [Oct. 2, 2020], 9; Molina, Oral History Interview, 1–3; Contreras and Contreras, Oral History Interview [2022], 14–15; First Presidency to General Authorities and others, June 19, 1998, First Presidency, Circular Letters, CHL. Hisgotanan: Patriyarkal nga mga Panalangin

  12. Contreras and Contreras, Oral History Interview [Oct. 2, 2020], 24; First Presidency to General Authorities and others, May 15, 1997; First Presidency to General Authorities and others, June 19, 1998, First Presidency, Circular Letters, CHL; Gordon B. Hinckley, “Converts and Young Men,” Ensign, May 1997, 47–48; Moroni 6:4; Contreras and Contreras, Oral History Interview [Oct. 16, 2020], 9; Contreras and Contreras, Oral History Interview [Dec. 2023], 2–3, 9. Hisgotanan: Sunday School

  13. Contreras and Contreras, Oral History Interview [2022], 16–17, 21–22. Hisgotanan: Mga Ward ug mga Stake

  14. McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 3–4; McKenna, Oral History Interview [June 29, 2023], 4–6; Wilcox, Oral History Interview, 25–27; Catherine Lanford, “Education Week Grows in Size, Popularity,” Daily Universe (Provo, UT), Aug. 1997, Alumni edition, 4; Denise Palmer, “Youth Fill Many Roles in Education Week,” Daily Universe, Aug. 19–22, 1997, Education Week edition, 5; Wilcox, “Taking the Dead out of Dedication,” 120–31; Wilcox, “Filling Your Testimony Tank,” 262–69.

  15. Newton, Southern Cross Saints, 23–25, 195, 199; Deseret News 1997–98 Church Almanac, 285–86; Deseret News 1999–2000 Church Almanac, 272–74; McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 5; Wilcox, Oral History Interview, 25; Scott, Journal, Aug. 24, 2000. Hisgotanan: Australia

  16. McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 4–5; Wilcox, Oral History Interview, 1–4, 24–26; Bytheway, “History of ‘Especially for Youth,’” 1–6; Perry, Mary McKenna Interview Notes, 1; Carl Maurer to Jed Woodworth, Email, Feb. 27, 2024, Carl Maurer, Jed Woodworth, and Bradley R. Wilcox Emails, CHL.

  17. McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 6–9; McKenna, Oral History Interview [June 29, 2023], 6–8; Wilcox, Oral History Interview, 3; Perry, Mary McKenna Interview Notes, 2; Carl Maurer to Brad Wilcox, Email, Feb. 12, 2024, Carl Maurer, Jed Woodworth, and Bradley R. Wilcox Emails, CHL; 1st Queensland “Especially for Youth.”

  18. Wilcox, Journal, Apr. 11, 1999; McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 9–10; Wilcox, Oral History Interview, 4, 26–27.

  19. McKenna, Oral History Interview [June 1, 2023], 9; Wilcox, Oral History Interview, 5–6; McKenna, Oral History Interview [June 29, 2023], 12–15; Wilcox, Journal, Apr. 11, 1999. Mga Hisgotanan: Mga Organisasyon sa Young Men; Mga Organisasyon sa Young Women

  20. Toro, Oral History Interview, 2–4; Juliet Toro, “Pre-interview Questionnaire,” [circa Feb. 2023], 1, Juliet Toro, Oral History Interview, CHL; Juliet Toro to James Perry, Email, Nov. 6, 2023, Juliet Toro, Oral History Interview, CHL.

  21. Meli U. Lesuma, “Members in Fiji ‘Bask in Joy’ after Temple Announcement,” Church News, Dec. 26, 1998, 10; Alan Wakeley, “‘Warm Spirit’ Prevails in Fiji,” Church News, May 22, 1999, 3; “Cares of the World ‘Melt Away’ in Temple,” Church News, June 24, 2000, 4; Deseret News 2001–2002 Church Almanac, 322–23; Balenagasau, Oral History Interview, 16; Gordon B. Hinckley, “New Temples to Provide ‘Crowning Blessings’ of the Gospel,” Ensign, May 1998, 87–88. Mga Hisgotanan: Fiji; Samoa; Tonga; Vanuatu; Kiribati

  22. Alan Wakeley, “‘Warm Spirit’ Prevails in Fiji,” Church News, May 22, 1999, 3; Toro, Oral History Interview, 4; Jacob and Hansen, “Fiji Distance Learning Program,” 110–21; Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 67–74, 85, 113, 258; Wilkinson, Brigham Young University, 4:425; Board of Education, Church Board of Education Meeting Minutes, Feb. 23, 1994; Dec. 18, 1996; Apr. 23, 1997; Dec. 23, 1997. Mga Hisgotanan: Mga Unibersidad sa Simbahan; Information Age

  23. Toro, Oral History Interview, 3–6; Juliet Toro, “Pre-interview Questionnaire,” [circa Feb. 2023], 1, Juliet Toro, Oral History Interview, CHL; Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 208, 278.

  24. Balenagasau, Oral History Interview, 3, 6, 9; Toro, Oral History Interview, 8; Jacob and Hansen, “Fiji Distance Learning Program,” 110, 114–15, 117.

  25. Jacob and Hansen, “Fiji Distance Learning Program,” 110–11, 118; Balenagasau, Oral History Interview, 4; Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 105–11, 133–38, 270–73; Toro, Oral History Interview, 8–9.

  26. Toro, Oral History Interview, 2; Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 2; Juliet Toro, “Pre-interview Questionnaire,” [circa Feb. 2023], 1, Juliet Toro, Oral History Interview, CHL; Juliet Toro to James Perry, Email, Nov. 6, 2023, Juliet Toro, Oral History Interview, CHL.

  27. Temple and Family History Executive Council, Minutes, Apr. 15 and 29, 1998; May 13, 1998; June 3, 1998; Sept. 16, 1998; Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, Apr. 28 and Sept. 15, 1998; Turley, Oral History Interview, [6], [15]; Mehr, “Dawning of the Digital Age,” 53.

  28. Nikki Miller to Marilyn Foster, Memorandum, May 29, 1998, Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, CHL; Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, Sept. 8, 1998; Mehr, “Dawning of the Digital Age,” 54; Turley, Oral History Interview, [6]; Temple and Family History Executive Council, Minutes, Sept. 9, 1998.

  29. Family History Web Site Launched,” Ensign, Aug. 1999, 74–75; R. Scott Lloyd, “Today We Are Taking a Historic Step,” Church News, May 29, 1999, 3, 8–9; Turley, Oral History Interview, [6]–[7].

  30. Turley, Oral History Interview, [7]; Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, May 11, 1999; “Family History Web Site Launched,” Ensign, Aug. 1999, 74–75; R. Scott Lloyd, “Today We Are Taking a Historic Step,” Church News, May 29, 1999, 3, 8.

  31. R. Scott Lloyd, “Today We Are Taking a Historic Step,” Church News, May 29, 1999, 3, 8; Turley, Oral History Interview, [7].

  32. “Summary of FamilySearch Internet Compliments,” May 13, 1999, 1, 3, Family History Department, Executive Director’s Meeting Minutes, CHL. Kinutlo giusab aron mabasa; “SALAMAT” sa orihinal gipahiuyon sa sukod “Salamat,” ug “naghimo sa anaa” giilisan ngadto sa “naghimo niini nga anaa.”

  33. Turley, Oral History Interview, [7]; Richard E. Turley Jr., Interview by Katie Couric, Today, NBC, May 25, 1999.

  34. Bob Mims, “LDS Web Site Undergoes Major Upgrades to Accommodate Millions of Family-History Buffs,” Salt Lake Tribune, May 28, 1999, A1; Turley, Oral History Interview, [7]. Hisgotanan: Family History ug Genealogy