Alma 1:1–18

Ang mga Kadautan sa Pagpanapi sa mga Pari

Nagpuyo kita sa usa ka kalibotan diin ang mga tawo nagtuboy sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga ideya alang sa personal nga pagdayeg ug kaayohan. Ang pagtuo niining sayop nga mga binuhatan maoy hinungdan sa daghang mga tawo sa pagpakasala ug pagsalikway sa ilang Manluluwas, si Jesukristo. Tinuod usab kini alang sa mga Nephite. Usa ka tawo nga ginganlan og Nehor ang mitudlo og sayop nga doktrina nga nakapahimo sa mga tawo sa iyang panahon, ug sa uban sa umaabot nga katuigan, sa pagsalikway sa ilang Manluluwas. Kini nga leksiyon makatabang kanimo sa pag-ila ug pagsalikway sa sayop nga mga pagtulun-an nga makapahilayo kanimo gikan ni Jesukristo.

Ipunting ang hunahuna ngadto kang Jesukristo.Itudlo ang mga estudyante ngadto sa Manluluwas ug sa Iyang ebanghelyo, ug ayaw ibutang ang atensiyon ngadto sa imong kaugalingon. Si Elder Paul V. Johnson sa Korum sa Seventy nakaobserbar: “Kon ang atong mga magtutudlo wala nianang pagpanapi sa mga pari, ang mga estudyante mahigugma kanila, apan dili sila magsalig kanila. Sila mahigugma kanimo, ug sila magmapasalamaton sa imong gitudlo kanila, apan sila modangop ngadto sa Ginoo” (Paul V. Johnson, “The Dangers of Priestcraft,” Religious Educator 9, no. 3 [2008]: 11).

Pagpangandam sa estudyante: Mahimong tun-an sa mga estudyante ang outline nga “Ang pulong sa Dios makatabang kanako sa pag-ila ug pagsalikway sa sayop nga doktrina” diha sa outline “Hunyo 3–9. Mosiah 29–Alma 4: ‘Sila Makanunayon ug Dili Matarog’” sa Dali, Sunod Kanako—Alang sa mga Indibidwal ug mga Pamilya: Basahon ni Mormon 2024.

Mga Posibleng Kalihokan sa Pagkat-on

Sayop nga mga pagtulun-an

Ipakompleto sa mga estudyante ang mosunod nga kalihokan sa pagsukod sa kaugalingon sa pribado. Ipakita ang mga pamahayag o basaha kini og kusog ug hangyoa ang mga estudyante sa paghunahuna mahitungod sa ilang mga tubag.

• Sa sukdanan tali sa 1 ug 5 (diin ang 1 mao ang kusganon nga pagsupak ug 5 mao ang hugot nga pag-uyon), unsa ka dako ang imong pag-uyon o pagsupak sa mosunod nga mga pamahayag? Ngano man?

Kadaghanan sa impormasyon nga gipresentar kanako kada adlaw tinuod. (Sama pananglitan, sa social media, sa mga pahinumdom [advertisement], gikan sa mga lider ug mga tig-impluwensiya [influencer] sa katilingban.)

Ang impormasyon nga akong nadawat makaimpluwensiya sa akong hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo.

Ang Dios naghatag og tabang aron ako makaila sa kamatuoran gikan sa sayop.

Nagpuyo kita sa kalibotan nga adunay daghang sayop nga mga mensahe nga makapahuyang sa atong hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo. Samtang magtuon ka sa Alma 1, tinguhaa ang giya sa Espiritu aron matabangan ka nga makaila sa sayop nga mga pagtulun-an sa kalibotan sa imong palibot nga makapahilayo kanimo gikan ni Jesukristo.

Sa wala pa ang iyang kamatayon, si Hari Mosiah mitukod og bag-ong matang sa gobyerno. Imbes nga adunay mga hari, ang mga tawo nagpili og mga maghuhukom aron ipatuman ang mga balaod. Si Alma nga Batan-on napili isip unang labaw nga maghuhukom, o gobernador (tan-awa sa Alma 2:16). Siya usab ang halangdon nga pari ug lider sa Simbahan (tan-awa sa Mosiah 29). Ang mga tawo nagsugod sa pagsubay sa panahon gikan sa dihang nausab ang ilang gobyerno.

Sa unang tuig sa pagmando sa mga maghuhukom, usa ka dautan nga tawo nga ginganlan og Nehor misugod sa pag-impluwensiya sa mga Nephite. Si Elder D. Todd Christofferson sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo kon nganong ang istorya ni Nehor gilakip sa Basahon ni Mormon.

Ang Basahon ni Mormon naglangkob sa asoy sa tawo nga ginganlan og Nehor. Sayon sabton kon nganong si Mormon, sa paghiusa sa usa ka libo ka tuig nga mga rekord sa Nephite, naghunahuna nga importante nga apilan og gamay mahitungod niining tawhana ug ang malungtarong impluwensiya sa iyang doktrina. Si Mormon nagtinguha sa pagpasidaan nato, nahibalo nga kini nga pilosopiya motumaw og balik sa atong panahon. (D. Todd Christofferson, “Ang Balaanong Gasa sa Paghinulsol,” Liahona, Nob. 2011, 38)

Basaha ang Alma 1:2–6, mangita sa unsay gitudlo ni Nehor sa mga tawo. Paghimo og lista sa mga pagtulun-an ni Nehor. Butangi kini og “Tinuod,” “Sayop,” o “Sagol.”

Aron matabangan ang mga estudyante nga makaapil, mahimo nimong ipalista kanila ug pabutangan og timaan ang mga pagtulun-an ni Nehor diha sa pisara. Dapita ang pipila ka mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga hunahuna.

Tingali nakabantay ka nga gisagolan ni Nehor ang iyang sayop nga mga pagtulun-an og tinuod nga mga pamahayag. Kini naghulagway og taktika nga gigamit usab ni Satanas. Samtang atong itandi si Nehor ngadto ni Satanas, atong makat-onan nga si Satanas naggamit og mga bakak nga sinagolan og kamatuoran aron sa paglingla sa mga tawo ug sa pagpahilayo kanila gikan ni Jesukristo.

• Unsa nga ebidensiya ang imong nakita niini karon?

Si Elder Dale G. Renlund sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mihulagway kon sa unsang paagi ang sayop nga mga ideya ni Nehor nakaapekto sa pipila ka mga tawo karon:

[Ang sayop nga pagtulun-an nga nagpugong kanato sa paghinulsol] mao ang paghunahuna nga ang atong mga sala walay bili tungod kay ang Dios nahigugma kanato bisan unsa pay atong buhaton. Makatintal nga motuo sa unsay gitudlo sa malimbungon nga si Nehor ngadto sa katawhan sa Zarahemla: “Nga ang tanan nga mga katawhan kinahanglan maluwas sa katapusan nga adlaw, ug nga sila dili kinahanglan nga mahadlok ni mangurog … ug, sa kataposan, ang tanan nga mga tawo kinahanglan makaangkon og kinabuhi nga dayon.” [Alma 1:4] Apan kining madanihon nga ideya sayop. Ang Dios tinuod nga nahigugma kanato. Hinoon, ang bisan unsa nga atong buhaton importante Kaniya ug ngari kanato. Mihatag na siya og klaro nga mga sugo kon sa unsang paagi kita kinahanglan magpuyo. Gitawag nato kini nga mga kasugoan. Ang iyang pagtugot ug ang atong kinabuhing dayon nag-agad sa atong kinaiya, lakip ang atong kaandam nga mapainubsanong magtinguha sa tinud-anay nga paghinulsol. (Dale G. Renlund, “Paghinulsol: Usa ka Mahimayaon nga Pagpili,” Liahona, Nob. 2016, 123)

Pag-ila sa sayop nga mga pagtulun-an

Ang pag-ila sa sayop nga mga pagtulun-an, sama niadtong kang Nehor, usahay lisod. Maayo na lang, mahimo nimo silang maila. Si Mormon mitudlo nga kon ang usa ka mensahe o pagtulun-an makadani kanato “sa pagbuhat sa dautan ug sa dili pagtuo kang Kristo, ug sa paglimod kaniya, ug sa dili pag-alagad sa Dios,” kita makahibalo nga kini sayop ug nagagikan sa yawa (Moroni 7:17).

• Hain sa mga pagtulun-an ni Nehor ang makapabati sa usa ka tawo nga wala niya kinahanglana ang Manluluwas?

  Ang mosunod nga pangutana makatabang sa mga estudyante sa pag-ila sa sayop nga mga pagtulun-an. Dasiga ang mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga hunahuna.

• Unsa ang ubang sayop nga mga pagtulun-an karon nga nagpahilayo sa mga tawo gikan ni Jesukristo?

Ang mosunod nga mga pangutana gituyo alang sa pagpamalandong sa kaugalingon ug dili alang sa panaghisgotan sa klase.

Hunahunaa ang mga mensahe nga kanunay nimong nadungog o nabasa. Sa unsang paagi kini nakaimpluwensiya kanimo? Aduna ba niini ang negatibong nakaimpluwensiya sa imong hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo?

Kon ikaw nagdawat og sayop nga mga mensahe sa media nga negatibong nag-impluwensiya sa imong hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo, palunga [off] o tangtanga ang tinubdan niadtong mga mensahe diha sa imong kinabuhi. Ilisi kini og mga mensahe nga makapalig-on sa imong hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo. Sama pananglitan, Alang sa Kalig-on sa mga Kabatan-onan ug Liahona nga mga magasin, anaa sa https://www.churchofjesuschrist.org/study?lang=ceb ChurchofJesusChrist.org, adunay sulod nga makapalig-on sa hugot nga pagtuo.

Lagmit makatabang ang paghisgot nga ang mga pagtulun-an ni Nehor adunay dakong impluwensiya sa kadautan. Sa tibuok Basahon ni Alma, lain-laing mga grupo sa mga tawo ang misalikway sa Manluluwas tungod sa mga pagtulun-an ni Nehor. Kon imong gibati nga ang mga estudyante makabenepisyo gikan sa pagkat-on og dugang mahitungod niini, tan-awa sa “Ang epekto sa mga pagtulun-an ni Nehor” diha sa seksiyon sa Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on.

Pagpanapi sa mga pari

Ikonsiderar ang paghisgot sa pagkamatinud-anon ni Gideon sa pagpanalipod ni Kristo. Mahimo nimong hatagan og gibug-aton [highlight] ang Alma 1:7. Mahimo usab nimong itudlo ang Alma 1:8 ug pahinumdoman ang mga estudyante sa matinud-anong mga binuhatan ni Gideon diha sa Mosiah 22:3–9.

Usa ka adlaw si Nehor nakasugat og usa ka tigulang nga lider sa Simbahan nga ginganlan og Gideon. Sa dihang si Nehor misulay sa paggiya sa mga tawo nga malayo sa Simbahan, si Gideon “nakasanta [ni Nehor], nagbadlong kaniya uban sa mga pulong sa Dios” (Alma 1:7). Nasuko si Nehor kang Gideon ug gipatay siya. Si Nehor gidala dayon sa atubangan ni Alma ug gipatay sumala sa balaod (tan-awa sa Alma 1:9–15).

Basaha ang Alma 1:12, mangita kon giunsa paghulagway ni Alma ang mga pagtulun-an ni Nehor.

Mahimo nimong tabangan ang mga estudyante nga magpraktis sa paggamit sa mga footnote. Ang mga estudyante mahimong mopakigbahin og lain-laing mga paagi aron makahibalo kon unsa ang pagpanapi sa mga pari. Kon walay maghisgot niini, idirekta ang mga estudyante sa footnote 12a.

Basaha ang Alma 1:16 ug 2 Nephi 26:29, mangita sa paghulagway sa pagpanapi sa pari.

• Sa unsang paagi nimo makita ang pagsangyaw ni Nehor isip usa ka ehemplo sa pagpanapi sa mga pari?

• Sa imong hunahuna ngano kaha nga ang pipila ka sayop nga mga ideya sikat?

• Sa imong hunahuna ngano kaha nga ang pagpanapi sa mga pari peligroso kaayo?

Pagsalikway sa sayop nga mga pagtulun-an

Sama kang Gideon, makagamit kita sa mga pulong sa Dios sa pagtabang kanato sa pagsalikway sa sayop nga mga pagtulun-an (tan-awa sa Alma 1:7, 9). Pagpili og usa o daghan pa sa sayop nga mga pagtulun-an ni Nehor o pipila nga imong nadunggan gikan sa atong panahon. Dayon pangita og kasulatan nga nagtul-id sa mga bakak. Sama pananglit, mahimo nimong tugbangan ang mga pagtulun-an ni Nehor sa Alma 1:3 gamit ang pagtulun-an sa Manluluwas diha sa Mateo 23:11.

Pipila ka ehemplo sa mga kasulatan nga magamit sa mga estudyante naglakip sa Mateo 7:15–23; 2 Nephi 26:29–31; Mosiah 18:24–26; Helaman 12:25–26; ug Doktrina ug mga Pakigsaad 1:31–32.

1. Ipakigbahin ang (mga) sayop nga pagtulun-an nga imong gipili ug ang (mga) kasulatan nga imong gibati nga nagkorehir niini.

2. Ipakigbahin ang imong nakat-onan gikan sa Alma 1 mahitungod sa kon unsaon sa pag-ila ug pagsalikway sa sayop nga mga pagtulun-an.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Unsay makatabang kanako sa pag-ila sa sayop nga mga pagtulun-an?

Si Presidente Henry B. Eyring sa Unang Kapangulohan mitudlo:

Ang pakig-uban sa Espiritu Santo naghimo sa maayo nga mas madanihon ug makapaminus sa kusog nga tintasyon. Kini igo na nga rason aron maningkamot kita nga mahimong takos aron ang Espiritu magauban kanato sa kanunay.

Sama nga ang Espiritu Santo naglig-on kanato batok sa dautan, Siya usab naghatag nato sa gahom sa pag-ila tali sa kamatuoran gikan sa mga bakak. Ang kamatuoran nga labing importante mapamatud-an lamang pinaagi sa pagpadayag gikan sa Dios. Ang atong tawhanong pangatarongan ug ang paggamit sa atong pisikal nga pamalatian [senses] dili gayod igo. Kita nagpuyo sa panahon nga bisan ang makinaadmanon maglisod sa pag-ila sa kamatuoran gikan sa inantigo nga pagpanglingla. (Henry B. Eyring, “Ang Espiritu Santo isip Inyong Kauban,” Liahona, Nob. 2015, 104–105)

Si Elder Ulisses Soares sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo:

Dili kita makatugot sa atong mga kaugalingon nga malibog sa popular nga mga mensahe nga daling dawaton sa kalibotan ug nga supak sa doktrina ug sa tinuod nga mga baroganan sa ebanghelyo ni Jesukristo. Kadaghanan niining kalibotanon nga mga mensahe walay laing girepresentahan kondili ang pagsulay sa atong katilingban sa paghatag og kaangayan sa sala. Kinahanglan natong hinumdoman nga, sa kataposan, ang tanan mobarog sa atubangan ni Kristo aron pagahukman sa atong mga buhat, maayo man kini o dautan (3 Nephi 27:14). Samtang kita makasugat niining kalibotanon nga mga mensahe, dakong kaisog ug lig-on nga kahibalo sa plano sa atong Langitnong Amahan ang gikinahanglan sa pagpili sa matarong. (Ulisses Soares, “Oo, Kita Makahimo ug Modaog Gayod!,” Liahona, Mayo 2015, 75)

Unsa ang baroganan sa Simbahan sa silot nga kamatayon?

Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mikonsiderar sa pangutana kon ipahamtang ba o dili ug kon sa unsa nga mga kahimtang ang estado kinahanglan nga mopahamtang og silot nga kamatayon isip usa ka butang nga pagahukman lamang pinaagi sa gilatid nga mga proseso sa sibil nga balaod. Kami wala magdasig o mosupak sa silot nga kamatayon. (Tan-awa sa https://newsroom.churchofjesuschrist.org/article/capital-punishment-in-utah https://newsroom.churchofjesuschrist.org/article/capital-punishment-in-utah.)

Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on

Sayop nga mga pamahayag nga gisagolan og kamatuoran

Kasagaran sa mini nga mga magtutudlo isagol ang ilang sayop nga mga pagtulun-an ngadto sa tinuod nga mga pamahayag. Sama pananglit, si Nehor sayop nga mitudlo nga “ang tanan nga mga tawo kinahanglan makaangkon og kinabuhi nga dayon” uban sa kamatuoran nga “ang Ginoo milalang sa tanan nga mga tawo” (Alma 1:4). Ang mga estudyante mahimong makaila sa ubang komon nga sayop nga mga pagtulun-an nga gisagolan og kamatuoran. Ikonsiderar ang pagpakigbahin sa mosunod gikan ni Presidente Dallin H. Oaks sa Unang Kapangulohan: “Si Satanas mao ang bantogang tiglingla, ang amahan sa mga bakak (tan-awa sa Juan 8:44). Dili kini tungod kay mosulti si Satanas og mga bakak lamang. Ang iyang labing epektibong mga bakak mao ang katunga nga mga kamatuoran [half-truths] o mga bakak nga giubanan og kamatuoran” (Dallin H. Oaks, “Reading Church History” [pakigpulong ngadto sa Church Educational System religious educators, Ago. 16, 1985], 3).

Itandi ang mga pagtulun-an ni Nehor sa mga binuhatan sa mga miyembro sa Simbahan

Mahimong itandi sa mga estudyante ang mga pagtulun-an ug mga binuhatan ni Nehor (tan-awa sa Alma 1:2–6) ngadto sa mga Kristohanong binuhatan sa matinud-anong mga miyembro sa Simbahan (tan-awa sa Alma 1:19–20, 25–30). Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin og mga ehemplo sa matinud-anong mga miyembro sa Simbahan sa atong panahon. Mahimo usab nimong hatagan og gibug-aton ang kahanas sa pagtuon sa kasulatan sa pagkomparar ug pagtandi.

Ang epekto sa mga pagtulun-an ni Nehor

Kini nga ideya makatabang sa mga estudyante nga makakita kon sa unsang paagi ang mga pagtulun-an ni Nehor nakaimpluwensiya sa daghang mga asoy sa Basahon ni Mormon. Mahimong basahon sa mga estudyante ang usa o daghan pa sa mosunod nga mga asoy, mangita sa negatibong epekto sa mga pagtulun-an ni Nehor: Alma 2:1–4; 14:8–18; 15:15; 21:2–12; 24:20–30. Mahimo kining buhaton sa mga estudyante diha sa gagmay nga mga grupo, nga ang matag grupo moreport sa napili nga mga tudling.

Mosiah 29

Aron matabangan ang mga estudyante nga makabaton og kasinatian sa Mosiah 29, mahimo nimong ipamubo ang mga bersikulo 1–25. Mahimo dayon nimong ipabasa sa mga estudyante ang Mosiah 29:26–27, 30–34, 37–39, mangita sa responsibilidad sa katawhan sa gobyerno nga gisugyot ni Hari Mosiah. Mahimong hisgotan sa mga estudyante ang mga kaayohan sa paghimo og mga desisyon pinaagi sa tingog sa mga tawo ug ang mga sangpotanan nga moabot kon ang mga tawo mopili sa dautan. Mahimo nimong hisgotan ang usa o duha sa mosunod nga mga kamatuoran: Kon ang tingog sa katawhan mopili sa dautan, niana ang mga paghukom sa Dios modangat diha kanila (bersikulo 27). Ang matag tawo adunay katungdanan sa pagsuporta sa matarong nga mga baroganan, mga balaod, ug mga lider.