3 Nephi 13–14

Ang mga Pagtulon-an ni Kristo

Handurawa kon unsa kaha kini sa mga tawo sa yuta sa Bountiful nga naminaw sa nabanhaw nga Manluluwas nga nagtudlo. Napanalanginan kita nga adunay bahin sa Iyang mensahe nga narekord diha sa 3 Nephi 13–14. Kini nga mga kapitulo puno sa mga baroganan nga makahuloganon karon sama nga kini makahuloganon ngadto sa mga tawo nga didto sa dihang Iyang gipahayag kini. Ang katuyoan niini nga leksiyon mao ang pagtabang kanimo nga makaila og mga baroganan gikan sa mga pagtulun-an sa Manluluwas ug makita ang ilang kalabotan sa imong kinabuhi karon.

Tabangi ang mga estudyante sa pag-ila og mga doktrina ug mga baroganan.Ang mga estudyante makabenepisyo gikan sa padayon nga pagpraktis samtang sila makakat-on sa pag-ila sa doktrina ug mga baroganan sa ebanghelyo. Pangitaa ang mga tudling sa kasulatan nga nagtudlo og daghang mga baroganan, ug tagai og panahon ang mga estudyante sa pagpangita niini nga mga kamatuoran. Tabangi ang mga estudyante nga klaro nga mapahayag ang mga kamatuoran nga ilang mapalgan.

Pagpangandam sa estudyante: Ikonsiderar ang pagdapit sa mga estudyante sa pagpangita ug sa pagtambong sa klase nga andam sa pagpakigbahin og pamahayag sa hinungdan-ug-epekto [cause-and-effect] nga ilang makita diha sa ilang personal nga pagtuon sa kasulatan. Mahimong gisulti kini gamit ang mga pulong nga kon ug nan, o ang tudling mahimo ra nga yano nga naghulagway kon unsang mga kapilian ang modala ngadto sa unsang mga sangpotanan.

Mga Posibleng Kalihokan sa Pagkat-on

Unsa nga tambag ang imong ikahatag?

Ikonsiderar ang pagdapit og usa ka estudyante sa pagpasabot sa daklit o paghulagway ngadto sa klase og usa ka kahanas nga iyang napalambo. O mahimo nimong dapiton ang tanan nga mga estudyante nga mogahin og usa ka minuto sa paghulagway og usa ka kahanas nga aduna sila ngadto sa usa ka kapares.

Paghunahuna og usa ka kahanas nga imong napalambo pinaagi sa kasinatian. Kini mahimong usa ka paugnat sa kusog, kalingawan, o asignatura [subject] sa eskwelahan o usa ka kahanas sama sa pagmaneho, pagluto og usa ka putahi, o pag-atiman sa usa ka binuhi.

Handurawa nga human sa daklit nga pagpasabot bahin sa imong kahanas ngadto sa usa ka tawo, siya nagpakita og interes sa pagsulay niini.

Paghunahuna og tambag nga mahimo nimong ikahatag kaniya gikan sa imong kasinatian. Kini mahimong usa ka kasayoran nga kon dili mahibaloan daan molungtad og taas nga panahon una pa masabtan, o kini makatabang kanila nga malikayan ang usa ka kasagarang sayop nga gihimo sa mga tawo sa pagkat-on sa imong kahanas.

Ipamubo ang imong tambag sa usa ka yano nga pamahayag sa hinungdan-ug-epekto. (Pananglitan, kung ang kahanas pagdagan og layo, mahimo nimong isulti, “Kon magpabilin ka nga dunay giinom nga tubig, nan ang imong mga kaunoran mas dali nga maulian.”)

Ikonsiderar ang pagdapit og pipila ka mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang hinungdan-ug-epekto nga mga pahayag ngadto sa klase.

Sama nga ang imong kahibalo ug tambag makatabang sa usa ka tawo nga nagkat-on sa imong kahanas aron molampos ug sa paglikay sa dili kinahanglan nga mga sayop, ang tambag ni Jesukristo makapanalangin ug makapanalipod kanimo gikan sa mga sayop.

Karon makabaton ka og panalangin sa pagtuon sa 3 Nephi 13–14, nga usa ka pagpadayon sa dili ikatanding wali sa Manluluwas nga makita usab sa Mateo 5–7. Si Jesus mipadayon sa pagtudlo sa mas taas nga balaod nga makatabang kanato sa pagpangandam sa pagpuyo sa atubangan sa Dios (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 88:21–22). Samtang imong tun-an ang Iyang tambag, pangitaa kon sa unsang paagi ang Iyang mga pagtulun-an may kalabotan sa mga sitwasyon nga imong giatubang. Paghunong kanunay aron sa pagpamalandong sa mga baroganan nga imong nadiskobrehan ug sa pagrekord kon sa unsa nga paagi ang pagsunod sa mga kamatuoran nga Iyang gitudlo mag-andam kanimo sa pagbalik ngadto sa Iyang presensiya.

Hinungdan-ug-epekto nga mga pamahayag diha sa mga kasulatan

Usa ka epektibo nga paagi sa pagtuon sa mga pagtulun-an sa Ginoo mao ang pagpangita og mga hinungdan-ug-epekto nga mga relasyon. Sa daghang mga higayon, kini nga mga pahayag nagsugod sa pulong nga kon. Kini nga mga pamahayag makatabang kanimo nga makita kon unsang mga pagpili ang modala ngadto sa unsang mga sangpotanan. Sa paghisgot sa hinungdan-ug-epekto (o kondisyonal) nga mga pamahayag, si Elder Kevin S. Hamilton sa Seventy mipahayag:

Ang Ginoo maglihok usab pinaagi sa mga kondisyon: mga kondisyon sa hugot nga pagtuo, mga kondisyon sa pagkamatarong, mga kondisyon sa paghinulsol. Adunay daghang ehemplo sa kondisyonal nga mga pamahayag gikan sa Dios sama sa: …

“Kon kamo mangutana sa kinasingkasing, uban sa tinuod nga katuyoan, nga may hugot nga pagtuo kang Kristo,nan siya mopakita sa kamatuoran niini nganha kaninyo, pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo”(Moroni 10:4). …

“Kon tumanon ninyo ang akong sugo,[nan] magapabilin kamo sa akong gugma” (Juan 15:10). (Kevin S. Hamilton, “Niana Ako Mohimo sa Mahuyang nga mga Butang nga Mahimo nga Malig-on,” Liahona, Mayo 2022, 50-51)

Timan-i sa mga ehemplo ni Elder Hamilton nga ang pulong kon moabot una sa atong gikinahanglan nga mga aksiyon. Ang mga epekto o mga sangpotanan sa atong mga lihok dayon gihulagway.

Dihang si Jesukristo nagtudlo sa mga tawo diha sa yuta sa Bountiful, ang pipila sa mahinungdanong mga baroganan nga Iyang gitudlo gipahayag isip hinungdan-ug-epekto nga mga relasyon nga naglakip sa pulong kon. Pananglitan, basaha ang 3 Nephi 13:14–15 ug ikonsiderar ang pagmarka sa pulong kon diha sa matag bersikulo.

Bantaye nga sa ehemplo ni Elder Hamilton, iyang gisal-ot ang pulong nan sa matag pamahayag aron sa paghatag og gibug-aton sa mga resulta sa atong mga pagpili. Mahimo nimong irekord ang pulong nan diha sa imong mga kasulatan diin sa imong hunahuna kini mohaom diha sa mga bersikulo 14–15.

Pagdapit og mga boluntaryo aron isulat diha sa pisara ang hinungdan-ug-epekto nga mga pamahayag nga ilang nakit-an niini nga tudling. Mahimo kining magsugod sa usa ka lista sa mga pamahayag sa kamatuoran nga idugang sa mga estudyante sa tibuok nga leksiyon.

Pag-usab sa mga pulong [rewording] sa mga pagtulon-an sa Manluluwas ingon nga mga pamahayag sa hinungdan-ug-epekto

Ang pipila sa mga pagtulun-an ni Jesus wala maglakip sa pulong nga kon. Apan, uban sa mabinantayon nga panghunahuna ug tabang sa Espiritu Santo, makamatikod ka sa hinungdan-ug-epekto nga mga relasyon nga nagpatin-aw sa mga baroganan nga Iyang gitudlo. Basaha ang labing menos tulo sa mosunod nga mga tudling ug pagsulat og usa ka yano nga pamahayag sa hinungdan-ug-epekto alang sa matag tudling nga nagpakita sa tambag sa Manluluwas.

Mahimo nimong usbon pagkasulti ang iyang gitudlo ingon nga “kon-nan” nga pamahayag. Pananglitan: Human sa pagtuon sa 3 Nephi 13:1–4, adunay us anga tingali mosulat og, “Kon ang atong motibo sa pagtabang sa mga kabos sama kang Kristo, nan ang atong ganti magagikan sa Langitnong Amahan.” Makakat-on kita gikan niining tudling nga ang atong mga motibo alang sa matarong nga mga binuhatan mahinungdanon ngadto sa atong Langitnong Amahan, kinsa ganahan nga mopanalangin niadtong kinsa nahimong mas sama sa Iyang Anak, si Jesukristo.

Mahimong kompletohon kini nga kalihokan sa mga estudyante dihasa gagmay nga mga grupo nga ang matag estudyante magtuon sa lainlaing mga tudling ug ipakigbahin ang mga pahayag nga ilang gihimo. Mahimo nimong ipakita ang tanan sa mosunod nga mga kapilian, o mahimo nimong limitahan kini sa mga butang nga imong gibati nga labing gikinahanglan sa imong mga estudyante.

• 3 Nephi 13:5–8

• 3 Nephi 13:16–18

• 3 Nephi 13:19–21

• 3 Nephi 13:22–23

• 3 Nephi 13:24

• 3 Nephi 13:25, 32–33

• 3 Nephi 14:1–5

• 3 Nephi 14:7–11

• 3 Nephi 14:21

• 3 Nephi 14:24–26

Pagdapit og pipila ka mga estudyante sa pagdugang sa ilang mga pamahayag sa hinungdan-ug-epekto ngadto sa pisara, ug ikonsiderar ang pagpangutana sama sa mosunod aron matabangan ang mga estudyante nga makakita kon sa unsang paagi ang mga pagtulun-an sa Manluluwas may kalabotan sa kalibotan karon.

Ang laing paagi sa pagtabang kanila nga makakita sa kalabotan mao ang pagdapit sa mga estudyante sa pagtinabangay diha sa gagmay nga mga grupo sa paghunahuna og mga sitwasyon diin ang piho nga mga baroganan diha sa pisara makatabang sa usa ka batan-on sa piho nga mga sitwasyon sama sa mosunod: (1) sa balay, (2) sa eskwelahan, o (3) sa ilang umaabot nga hamtong nga kinabuhi. Human sa igong panahon, dapita ang mga grupo sa pagpakigbahin sa ilang mga ideya ngadto sa tupad nga grupo.

• Ngano sa imong hunahuna nga ang Manluluwas gusto nga ang mga tawo karon mahibalo unsay Iyang gitudlo niini nga mga kapitulo? Sa imong hunahuna hain man sa Iyang mga pagtulon-an ang gikinahanglan kaayo sa atong panahon?

• Sa unsang paagi magamit sa usa ka tin-edyer ang usa sa mga baroganan sa hinungdan-ug-epekto nga imong gihimo gikan niini nga mga kapitulo diha sa panimalay? diha sa eskwelahan? diha sa ilang umaabot nga hamtong nga kinabuhi? Sa unsang paagi kini makatabang kaniya?

  Mahimo kang mopakigbahin og higayon sa dihang mipatalinghog ka sa usa sa mga baroganan nga gitudlo sa Manluluwas dinhi niini nga mga kapitulo ug sa unsa nga paagi kini mipanalangin sa imong kinabuhi.

  Dayon ikonsiderar ang paghatag og panahon sa mga estudyante sa pagpamalandong ug sa pagsulat sa ilang mga hunahuna mahitungod sa mosunod:

• Hain sa mga pagtulun-an sa Manluluwas niini nga mga kapitulo ang labing may kalabotan sa kahimtang nga imong giatubang sa imong kinabuhi? Sa imong hunahuna sa unsang paagi Niya gusto nga gamiton nimo ang tambag nga Iyang gihatag?

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Sayop ba ang pag-ampo alang sa usa ka butang nga balik-balik o sa paggamit sa susama nga mga hugpong sa mga pulong sa pag-ampo?

Ang pasidaan sa Ginoo batok sa “kawang nga pagbalik-balik” (3 Nephi 13:7) wala magpasabot nga kita dili mogamit og sama nga mga pulong sa matag higayon nga kita mag-ampo. Ang pasidaan mao ang batok sa walay unod o dili sinsero nga pinulongan. Ang importante mao ang kasinsero sa atong mga pag-ampo. (Tan-awa sa Alma 34:28 aron sa pagsusi sa laing paagi nga ang mga pag-ampo mahimong makonsiderar nga walay kapuslanan.)

Si Presidente Thomas S. Monson (1927–2018) mitudlo:

Samtang kita nag-ampo, atong tinud-anay nga pakighinabian ang atong Amahan sa Langit. Mas sayon ang paghimong pabalikbalik sa atong mga pag-ampo, nga magpahayag og mga pulong nga gamay lang o walay paghunahuna niini. … Mag-ampo kita nga kinasingkasing ug makahuluganon, nga maghalad sa atong mga pasalamat ug mangayo sa mga butang nga kita nagtuo nga atong gikinahanglan. (Thomas S. Monson, “Unsa Kalig-on ang Tukuranan,” Liahona, Nob. 2006, 67)

3 Nephi 14:1. Unsay kahulogan sa sugo nga “ayaw paghukom”?

Si Presidente Dallin H. Oaks sa Unang Kapangulohan mipasabot:

Adunay duha ka matang sa paghukom: kataposang mga paghukom, nga gidili nga atong himoon, ug ang kasarangan [intermediate] nga mga paghukom, nga gimando nga atong himoon, pero diha sa matarong nga mga baroganan. …

… Ngano nga ang Manluluwas mimando man nga dili kita mohukom og kataposang mga paghukom? Nagtuo ko nga kini nga sugo gihatag tungod kay maghunahuna man kita sa paghimo og kataposang mga paghukom sa higayon nga mamahayag kita nga ang usa ka tawo ma-impyerno (o malangit) tungod sa piho nga buhat o sa piho nga panahon. …

Kitang tanan mohimo og mga [intermediate] kasarangan nga paghukom sa pagpili sa atong mga higala, sa pagpili kon unsaon nato paggamit sa atong oras ug sa atong salapi, ug, siyempre, sa pagpili og mahangtorong kompanyon. …

… Kon mahimo kinahanglan maglikay kita sa paghukom sa mga tawo hangtod kita adunay igo nga kahibalo sa mga kamatuoran. Kutob sa mahimo, kinahanglan atong hukman ang mga panghitabo kay sa mga tawo. (Dallin H. Oaks, “‘Judge Not’ and Judging,” Ensign, Ago. 1999, 7, 9, 13)

Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on

3 Nephi 13:9–13. Ang ehemplo sa Ginoo sa pag-ampo

Pagdapit og manag pares nga magdrama-drama nga magtudlo kon unsaon pag-ampo ngadto sa usa ka tawo kinsa wala pa makaampo sukad.

Dapita ang mga estudyante sa pagbasa sa 3 Nephi 13:9–13, mangita og mga ehemplo nga gigamit sa Manluluwas sa pagtabang kanato nga makasabot kon unsa ang atong iapil sa atong mga pag-ampo. Hangyoa ang mga estudyante sa pagsulti pag-usab sa bisan unsang mga hugpong sa mga pulong nga lisod sabton sa paagi nga ang usa ka tawo mosulti niini karon.

Seguroha nga masabtan sa mga estudyante ang pamahayag ni Presidente Russell M. Nelson nga “ang Pag-ampo sa Ginoo nagsilbi nga sundanan nga angay sundon ug dili usa ka pakigsulti nga memoryado ug binalikbalik nga pagkasulti” (“Mga Leksiyon gikan sa mga Pag-ampo sa Ginoo,” Liahona, Mayo 2009, 47).

3 Nephi 13:24. “Dili kamo makaalagad sa Dios ug sa katigayonan”

Ikonsiderar ang pagsulat sa mosunod nga dili kompleto nga kapahayag diha sa pisara: “Dili kamo makaalagad sa Diyos ug sa .”

Dapita ang mga estudyante nga tubagan ang blangko pinaagi sa pagbasa sa 3 Nephi 13:24. Dayon dapita ang mga estudyante nga tubagan ang blangko sa ubang mga butang nga kita matintal sa pagserbisyo sa atong panahon. Pananglitan, ang mga estudyante mahimong mosulat og “sports,” “kalingawan,” “kuwarta,” ug uban pa. Tabangi ang mga estudyante nga makasabot nga kinahanglan kitang mohimo og mahunahunaong mga desisyon nga dili tugotan ang bisan unsa, bisan ang mga butang nga dili kinaiyanhon nga daotan, nga unahon labaw pa kay sa pag-alagad sa Dios.

3 Nephi 14:15–21. “Pagbantay sa mini nga mga propeta”

Dapita ang mga estudyante sa pagtandi sa gitudlo ni Jesukristo diha sa 3 Nephi 14:15–21 ngadto sa mga parapo 11–12 sa “Pag-angkon og Espirituhanong Kahibalo” nga seksiyon sa Mahinungdanon nga Dokumento sa Doktrinal nga Kahanas (2023).

Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin kon nganong kini nga tambag sa Ginoo gikinahanglan sa kalibotan karon.

3 Nephi 14:24–27. Ang maalamon nga tawo ug ang tawo nga buang

Ikonsiderar ang pagpakita og usa ka gamay nga palanggana nga adunay usa ka gipundok nga balas ug usa ka dako nga bato tupad sa gipundok nga balas. Pagbutang og usa ka gamay nga butang sa ibabaw sa pundok sa balas ug laing gamay nga butang sa ibabaw sa bato. Pagkahuman ibubo ang tubig sa palanggana ug dapita ang mga estudyante sa pagtan-aw kon unsa ang mahinabo.

Dapita ang mga estudyante sa pagtuon sa 3 Nephi 14:24–27, mangita kon unsa ang motino kon ang atong mga kinabuhi gitukod diha sa bato ni Kristo o diha sa balas nga patukoranan. Ang mga estudyante mahimong mo-cross-reference o mokonektar niini nga tudling ngadto sa Helaman 5:12, mangita kon nganong gusto natong tukuron ang atong mga kinabuhi diha ni Kristo.