fāmili ʻoku nau ako e folofolá

14 Māʻasi

ʻOku Fengāueʻaki Fakataha Fēfē e Ngaahi Fatongia Fakalangi ʻo e Houʻeiki Tangatá mo Fafiné?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26

fakaʻilonga fealeaʻaki fakatahá

Fealeaʻaki Fakataha

Tataki ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú pe fakakalasí; fakafuofua ki ha miniti ʻe 10–20

ʻI he kamataʻanga ʻo e fakatahá, lau fakataha ʻa e Kaveinga ʻa e Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné pe ko e Kaveinga ʻa e Kau Finemuí. Tataki leva ha fealeaʻaki fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa hangē ko ʻení, pea palani ha ngaahi founga ke ngāueʻi ai e ngaahi meʻa ne mou aleaʻí (te mou lava ʻo fili ʻi ha fakataha fakapalesitenisī pe ko e hā ʻe aleaʻí):

• Ko ʻetau kōlomú pe kalasí. Ko hai ʻokú ne fie maʻu ʻetau tokoní mo e ngaahi lotú? Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tokoniʻi ai kinautolú? Ko hai ʻoku totonu ke tau fakaafeʻi ki ha ʻekitivitī ʻoku ʻamanaki ke fai?

• Ko hotau ngaahi ngafá pe fatongiá. Ko e hā ha ngaahi ngāue kuo tau fakahoko? Ko e hā ha ngaahi ngāue ʻoku fie maʻu ke tau fai? Ko e hā ha founga kuo tau fakaafeʻi mai ai e niʻihi kehé ke nau haʻu kia Kalaisi, pea ʻe founga fēfē haʻatau fakaafeʻi mai e niʻihi kehé he taimí ni?

• Ko ʻetau moʻuí. Ko e hā ha ngaahi aʻusia kimuí ni kuó ne fakamālohia ʻetau fakamoʻoní? Ko e hā e meʻa ʻoku hoko ʻi heʻetau moʻuí, pea ʻe founga fēfē haʻatau fepoupouaki?

ʻI he fakaʻosinga ʻo e lēsoní, fakahoko e ngaahi meʻá ni, ʻo ka fie maʻu:

• Fakamoʻoni ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni kuo akoʻí.

• Fakamanatu ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí e ngaahi palani mo e fakaafe ne fai ʻi he lolotonga e fakatahá.

fakaʻilonga akoʻi e tokāteliné

Akoʻi e Tokāteliné

Tataki ʻe ha taki kakai lalahi pe toʻu tupu; fakafuofua ki ha miniti ʻe 25–35

Teuteuʻi Fakalaumālie Koe

Naʻe foaki ʻe he Tamai Hēvaní ha ngaahi fatongia mahuʻinga tatau ki he houʻeiki tangatá mo fafiné ke fakahoko ʻEne palaní. ʻOku fepoupouʻaki e ngaahi fatongia ko ʻení. Ke tokoni ki he houʻeiki tangatá mo fafiné ke fakahoko e ngaahi fatongia ko ʻení, naʻá Ne ʻoange kiate kinautolu ha ngaahi meʻafoaki mo ha ngaahi tuʻunga malava makehe. Mahalo kuo ako ʻe he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25 he uiké ni. ʻI he fakahā ko ʻení, naʻe fakahoko ʻe he ʻEikí ha faleʻi kia ʻEma Sāmita fekauʻaki mo hono fatongia mahuʻinga ʻi hono Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí mo fakamatalaʻi e founga ʻe lava ke fepoupouʻaki ai ʻa Siosefa mo ʻEmá. Ko e hā ha ngaahi sīpinga kuó ke vakai ai ki ha kau tangata mo ha kau fefine ʻoku nau fepoupouʻaki ʻi ha ngaahi founga makehe ke fakahoko e ngāue ʻa e ʻEikí? Te ke ueʻi fēfē e kau talavou pe kau finemui ʻokú ke akoʻí ke mahino kiate kinautolu honau ngaahi fatongia fakalangí mo e ngāue fakataha ke langa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá?

ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, fakakaukau ke toe vakaiʻi e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” (ChurchofJesusChrist.org) mo e pōpoaki ʻa Sisitā Linitā K. Peatoni “Te Ta Kaka Fakataha” (Liahona, Mē 2015, 29–32).

kau finemui mo ha talavou ʻoku nau teuteuʻi ha foʻi keke

ʻE lava ke ako e kau talavoú mo e kau finemuí ke nau ngāue fakataha ʻi hono langa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Ako Fakataha

Ke kamataʻi ha fealeaʻaki fekauʻaki mo e founga ʻoku ngāue fakataha ai e houʻeiki tangata mo fafine ʻi he puleʻanga ʻo e ʻOtuá, ʻe lava ke ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí ke nau toe vakaiʻi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25. Ko e hā ne folofola ki ai e ʻEikí fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo ʻEma kia Siosefa mo Siosefa kia ʻEmá? Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he vahe 25 fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke ngāue fakataha ai e husepānití mo e uaifí? ʻE lava ke ke ʻoange ki he niʻihi ʻokú ke akoʻí ha ngaahi laʻipepa ke hiki e meʻa ʻoku nau maʻú pea tuku ke nau fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi fakakaukaú. Fili leva mei he ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ke tokoni ke mahino lelei ange kiate kinautolu e founga ʻoku finangalo e ʻOtuá ke ngāue fakataha ai Hono ngaahi fohá mo e ngaahi ʻofefiné.

• Te ke lava ʻo fakakaukau ki ha sīpinga ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí ke mahino e ʻuhinga ʻo e “fepoupouʻakí”? Hangē ko ʻení, ʻe lava ke nau talanoa fekauʻaki mo e ngaahi lanu ʻoku hōhoa leleí pe aleaʻi e founga ʻoku ʻai ai ʻe he ngaahi leʻo kehekehe ʻi ha kuaea ke ongo fakaʻofoʻofa ange e hivá. ʻOku fepoupouʻaki fēfē e ngaahi fatongia fakalangi ʻo e houʻeiki tangatá mo fafiné? Lau fakataha ko ha kōlomu pe kalasi, ʻa e fuofua palakalafi ʻe ua ʻo e konga “Langaki Hake mo e Tokoni ʻi Hotau Ngaahi Ngafá Kotoa” mei he pōpoaki ʻa Sisitā Linitā K. Peatoni ko e “Te Ta Kaka Fakataha” (Liahona, Mē 2015, 30). Pe te ke fakaafeʻi ha ongomeʻa mali ke na ʻaʻahi atu ki hoʻo kōlomú pe kalasí ʻo talanoa fekauʻaki mo e founga kuó na fetokoniʻaki ai ke fakakakato hona ngaahi fatongiá pea mo e founga kuo tokoniʻi ai kinaua ʻe he ʻEikí. Ko e hā ʻoku tau ako mei he pōpoaki ʻa Palesiteni Peatoní pe ongomeʻa malí, fekauʻaki mo e founga fepoupouʻaki ʻa e houʻeiki tangata mo fafine ʻi he ngaahi fāmilí?

• ʻE lava ke tokoni e ngaahi veesi folofola ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú” ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí ke nau ako lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo e houʻeiki tangatá mo e fafiné ʻi he ngaahi fāmilí. ʻE lava ke ke vahe ki he mēmipa takitaha ʻo e kōlomú pe kalasí ke nau lau e ngaahi potufolofola ko ʻení. Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi vēsí mo talanoa fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ne fakamatalaʻi aí. Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi folofola ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo e mātuʻá? ʻE fetokoniʻaki fēfē e ngaahi husepānití mo e uaifí ʻi hono fakahoko e ngaahi fatongia fakalangi ko ʻení? ʻE tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe he Fakamoʻuí ke nau lavameʻá? ʻE tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe he fānaú?

• Ke tokoni ke mahino ki hoʻo kōlomú pe kalasí e founga ʻe lava ke fepoupouʻaki ai ʻa houʻeiki tangata mo fafine ko ha ongo hoangāue tuʻunga tataú, hiki e ongo ʻuluʻi fakamatala ko ʻení ʻi he palakipoé: Ngaahi Fatongia ʻo e Tamaí mo e Ngaahi Fatongia ʻo e Faʻeé. Kole ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí ke nau fekumi ʻi he palakalafi fitu ʻo e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” pea hiki e meʻa ʻoku nau maʻú ʻi he ʻuluʻi fakamatala totonú. Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e ngaahi fatongia fakalangi ʻo e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé? ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e fie maʻu ke fetokoniʻaki e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé “ko ha ongo hoangāue tuʻunga tatau” ʻi hono fakahoko e ngaahi fatongia ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻe lava ke tau vahevahe mei heʻetau moʻuí ʻokú ne fakahaaʻi hono fakakakato ʻe he ngaahi tamaí mo e faʻeé honau ngaahi fatongiá mo fetokoniʻaki ko ha ongo hoangāue tuʻunga tatau? ʻE lava foki ke mou aleaʻi e ngaahi founga ʻe lava ke teuteu ai e kakai kei talavoú he taimí ni ki he ngaahi fatongia ko ʻeni ʻi he kahaʻú.

Ngāue ʻi he Tui

Poupouʻi ʻa e kōlomú pe kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto mo lekooti ʻa e meʻa te nau fai ke ngāueʻi ai e ngaahi ongo ne nau maʻu he ʻaho ní. ʻOku felāveʻi fēfē ʻa e lēsoni he ʻaho ní mo e ngaahi taumuʻa fakafoʻituitui kuo nau fokotuʻú? Kapau te nau fie maʻu, ʻe lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kōlomú pe kalasí ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú

• Lea Fakatātā 22:6; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 68:25–28; 121:41–43 (Ngaahi fatongia ʻo e mātuʻá)

• ʻEfesō 5:25; Mōsese 3:21–24; 5:1–12 (ʻOku ngāue fakataha e ngaahi husepānití mo e uaifí ko ha ongo hoangāue tuʻunga tatau)

• Jean B. Bingham, “Faaitaha ʻi Hono Fakahoko e Ngāue ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Mē 2020, 60–63

• “The Women in Our Lives,” “Let Us Be Men” (vitiō), ChurchofJesusChrist.org

Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamoʻuí

Naʻe teuteuʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa kinautolu naʻá Ne akoʻí mo foaki kiate kinautolu ha ngaahi fatongia mahuʻinga. Te ke teuteuʻi fēfē nai ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau ngāue fakataha ko ha ngaahi foha mo ha ngaahi ʻofefine ʻo e ʻOtuá? (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí [2016], 27–28.)