Fuakava Foʻoú 2023
25 Sune. Ko e Hā e ʻUhinga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí Kiate Aú? Mātiu 27; Maʻake 15; Luke 23; Sione 19


“25 Sune. Ko e Hā e ʻUhinga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí Kiate Aú? Mātiu 27; Maʻake 15; Luke 23; Sione 19,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné mo e Ngaahi Kalasi ʻa e Kau Finemuí: Ngaahi Tefito Fakatokāteliné 2023 (2022)

“25 Sune. Ko e Hā e ʻUhinga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí Kiate Aú?,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné mo e Ngaahi Kalasi ʻa e Kau Finemuí: Ngaahi Tefito Fakatokāteliné 2023

ʻĪmisi
Ko e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí: Ko e Fakavaʻe ʻo e Tui Faka-Kalisitiane Moʻoní, tā fakatātaaʻi ʻe Kirk Richards

Ko e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí: Ko e Fakavaʻe ʻo e Tui Faka-Kalisitiane Moʻoní, tā fakatātaaʻi ʻe J. Kirk Richards

25 Sune

Ko e Hā e ʻUhinga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí Kiate Aú?

Mātiu 27; Maʻake 15; Luke 23; Sione 19

ʻĪmisi
fakaʻilonga fealeaʻaki fakatahá

Fealeaʻaki Fakataha

Tataki ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakalasí pe fakakōlomú; fakafuofua ki ha miniti ʻe 10–20

ʻI he kamataʻanga ʻo e fakatahá, lau fakataha ʻa e Kaveinga ʻo e Kau Finemuí pe ko e Kaveinga ʻo e Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné. Hili iá, tataki leva ha fealeaʻaki fekauʻaki mo e ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí ʻo fakaʻaongaʻi ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange mei he ngaahi fehuʻi ʻi laló pe ngaahi fehuʻi pē ʻaʻau (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoa, 10.2, 11.2). Palani ha ngaahi founga ke ngāueʻi ai e meʻa ne mou aleaʻí.

  • Moʻui ʻaki e ongoongoleleí. Ko e hā ha founga kuo tau ofi ange ai ki he Fakamoʻuí? Ko e hā ha founga ʻoku tau feinga ai ke tau tatau ange mo Iá?

  • Tokanga kiate kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. Ko hai ha tokotaha naʻa tau fakakaukau ki ai kimuí ni? Ko e hā ha founga ʻe lava ke tau tokoniʻi ai ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení?

  • Fakaafeʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ke nau maʻu e ongoongoleleí. Ko e hā ha founga ʻe lava ke tau tali ai ʻa e ngaahi fehuʻi ʻa hotau kaungāmeʻá fekauʻaki mo e Siasí ʻi ha founga ʻe fakamālohia ai ʻenau tui ki he Fakamoʻuí?

  • Fakatahaʻi ʻa e ngaahi fāmilí ke taʻengata. Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fehokotaki lelei ange ai mo e kāingá, hangē ko e ngaahi kuí mo e niʻihi ʻoku tau tokoua/tuofefine ʻakí?

ʻI he fakaʻosinga ʻo e lēsoní, fakahoko e ngaahi meʻa ko ʻení, ʻo ka fie maʻu:

  • Fakamoʻoni ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni kuo akoʻí.

  • Fakamanatu ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú fekauʻaki mo e ngaahi palani mo e fakaafe naʻe fakahoko ʻi he lolotonga e fakatahá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi e tokāteliné

Akoʻi e Tokāteliné

Tataki ʻe ha taki kakai lalahi pe toʻu tupu; fakafuofua ki ha miniti ʻe 25–35

Teuteuʻi Fakalaumālie Koe

Kuo pehē ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻo e Siasí “ʻoku nau tui ki he Fakamoʻuí, ka ʻoku ʻikai ke nau tui te nau lava ʻo maʻu pe fakaʻaongaʻi ʻi heʻenau moʻuí, ʻa e ngaahi tāpuaki ʻokú Ne talaʻofa maí” (“Ka Ne Mou ʻIlo Au,” Liahona, Nōvema 2016, 104). ʻI hono fakalea ʻe tahá, neongo ʻoku tau tui naʻe mamahi mo pekia ʻa Sīsū Kalaisi koeʻuhí ko e ngaahi angahala ʻa e māmaní, ka ʻe lava ke tau fifili pe naʻá Ne mamahi mo pekiá nai maʻa ʻetau ngaahi angahalá pē. Kuó ke ongoʻi pehē nai? ʻE ʻaonga fēfē nai ki he kakai ʻi hoʻo kalasí pe kōlomú ʻa e mahino ʻoku ʻaonga fakataautaha e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí mo kinautolu fakataautaha? Te ke lava fēfē ʻo tokoniʻi kinautolú?

Fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo lau fekauʻaki mo e Tutuki ʻo e Fakamoʻuí ʻi he uiké ni. ʻI hoʻo teuteu ke akoʻi e natula fakataautaha ʻo e Fakalelei ʻa Kalaisí, te ke lava ʻo ako e pōpoaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi “Ko e Hā Kuo Fai ʻe Hotau Fakamoʻuí Maʻatautolú?” (Liahona, Mē 2021, 75–77).

Ako Fakataha

Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ke vahevahe ha meʻa ne nau ako fekauʻaki e Tutuki ʻo e Fakamoʻuí ʻi he uike kuo ʻosí ʻi he Fuakava Foʻoú mo ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí. Ke tokoni ke ueʻi kinautolú, te ke lava ʻo fai ha fehuʻi hangē ko e “Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he ngaahi meʻa naʻá Ne folofola ʻaki mo fakahoko lolotonga Hono ngaahi houa fakaʻosí?” Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo vakaiʻi ha ngaahi taimi naʻe kei vakai ai e Fakamoʻuí ki he niʻihi ne nau feohí ʻi he manavaʻofa lolotonga ʻEne faingataʻaʻiá (hangē ko ʻení, vakai, Luke 23:34, 39–43; Sione 19:25–27). ʻE lava ke iku ʻeni ki ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e founga ʻoku fakatou hoko ai e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko ha meʻa fakamāmani lahi mo fakataautaha. ʻE lava ke tokoni atu e ngaahi ʻekitivitī hangē ko ʻení ke fakatupulaki ange ai hoʻomou aleaʻi e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

  • Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻi he palakalafi ʻuluaki ʻo ʻene pōpoaki “Ko e Hā Kuo Fai ʻe Hotau Fakamoʻuí Maʻatautolú?,” ha fepōtalanoaʻaki mo ha fefine naʻe ʻikai ke ne tui kuo fai ʻe Sīsū Kalaisi ha meʻa maʻana. ʻE lava ke lau ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ʻa e palakalafi ko iá, ʻo fokotuʻu kinautolu ʻi he tuʻunga ʻo Palesiteni ʻOakesí. Ko e hā ʻe lava ke tau talaange ki he fefine ko ʻení? ʻE lava ke ke ʻoange ki he mēmipa takitaha ʻo e kalasí pe kōlomú ha taha ʻo e ngaahi konga kuo fakafikefika atu ʻi he pōpoaki ʻa Palesiteni ʻOakesí. ʻI hono fakaʻaongaʻi e meʻa ʻoku nau akó, fakataha mo ʻenau ngaahi aʻusiá, te nau lava leva ʻo vahevahe ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi “Ko e hā kuo fai ʻe Sīsū Kalaisi maʻakú?”

  • Ke ueʻi fakalaumālie ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e founga ʻoku tokoniʻi fakataautaha ai kitautolu ʻe he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí, te ke lava ʻo hiki ʻi he palakipoé ha kupuʻi lea hangē ko e Koeʻuhí naʻe mamahi pea pekia ʻa Sīsū Kalaisi maʻá e kakai kotoa pē… . ʻE lava ke fokotuʻu atu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ha ngaahi founga ke fakakakato ʻaki e sētesí. Te ke lava leva ʻo liliu e kupuʻi leá ke fakalea Koeʻuhí naʻe mamahi pea pekia ʻa Sīsū Kalaisi maʻaku… pea fakaafeʻi ha ngaahi fokotuʻu kehe. ʻI hono aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú e ngaahi fakamatala ko ʻení, poupouʻi kinautolu ke nau lau e ngaahi potufolofola ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú.” Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e ivi tākiekina ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻetau moʻui fakafoʻituituí?

  • Ko ha founga ʻe taha ke ako ai e folofolá ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú” ko hono fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fetongi e ngaahi foʻi lea ʻi he ngaahi vēsí koeʻuhí ke ʻuhinga fakahangatonu e ngaahi vēsí kiate kinautolu. ʻOku liliu fēfē ʻe heʻetau fai ʻení ʻa ʻetau ngaahi ongo fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi vēsí? Te tau lava fēfē ʻo fakahaaʻi ʻetau houngaʻia ʻi he feilaulau ʻa e Fakamoʻuí maʻatautolú?

  • ʻE lava ke fakamoʻoniʻi mālohi ʻe he mūsika toputapú ʻa Sīsū Kalaisi. Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ke nau omi mateuteu ke vahevahe ha ngaahi himi ʻoku tokoni ke nau ongoʻi ai e mālohi ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻenau moʻuí. (ʻE lava ke nau vakai ki he ngaahi himi sākalamēnití pe ko e konga “Sīsū Kalaisi—Fakamoʻuí” ʻi he ngaahi tefito fakahokohoko fakamotuʻalea ʻo e Ngaahi Himí.) Kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ke nau feinga ke ʻiloʻi e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi himí ʻoku tokoni ke nau ongoʻi fakataautaha ai e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolú. ʻE lava foki ke ke talanoa fekauʻaki mo e founga ʻoku tokoniʻi ai ʻe he feilaulau ʻa e Fakamoʻuí ʻetau moʻui fakaʻahó. Hangē ko ʻení, ʻokú ne liliu fēfē nai e ngaahi fili ʻoku tau fakahokó?

ʻĪmisi
Ko Kalaisi ʻi Ketisemani

Kalaisi ʻi Ketisemani, tā fakatātaaʻi ʻe Dan Burr

Ngāue ʻi he Tui

Poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ke nau fakalaulauloto mo lekooti ʻa e meʻa te nau fakahoko ke ngāueʻi ai e ngaahi ongo ne nau maʻu ʻi he ʻaho ní. ʻE lava ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú, ʻo kapau te nau loto ki ai. Fakaafeʻi ke nau fakakaukau ki he founga ʻe fakamālohia ai ʻe heʻenau ngaahi ueʻi fakalaumālié ʻa honau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú

Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku maʻu ʻe hono fakahaaʻi fakamātoato ha ʻofa faka-Kalaisí, ha mālohi lahi ke ne fakavaivaiʻi e loto ʻo ha niʻihi he kalasí ʻoku fefaʻuhi mo e ongoongoleleí. ʻI he taimi lahi, ko e meʻa pē ʻoku faʻa fie maʻu ʻe he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení, ke nau ʻiloʻi ʻoku fie maʻu pea ʻofeina kinautolu.

Paaki