Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
2–8 Sepitema: “Manatuʻi ʻa e ʻEikí.” Hilamani 7–12


“2–8 Sepitema: ʻManatuʻi ʻa e ʻEikí.” Hilamani 7–12,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2023)

“2–8 Sepitema. Hilamani 7–12,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2023)

ʻĪmisi
Nīfai ʻoku lotu ʻi ha taua ʻi ha ngoue

Tā fakatātaaʻi ʻo Nīfai ʻi ha taua ʻi ha ngoue ‘e Jerry Thompson

2–8 Sepitema: “Manatuʻi ʻa e ʻEikí”

Hilamani 7–12

Naʻe tapou ʻa e tamai ʻa Nīfaí, ʻa Hilamani, ki hono ongo fohá ke na “manatu, manatu.” Naʻá ne loto ke na manatuʻi ʻena ngaahi kuí, manatuʻi e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá, kae lahi tahá, ke manatuʻi “hotau Huhuʻí, ʻa ia ko Kalaisi” (vakai, Hilamani 5:5–14). ʻOku mahino naʻe manatuʻi ʻe Nīfai, he ko e pōpoaki tatau pē ʻeni naʻá ne fai ʻi he ngaahi taʻu kimui angé ki he kakaí ke nau “vilitaki taʻe-tuku” (Hilamani 10:4). Naʻá ne fehuʻi, “Naʻa mou lava fēfē nai ʻo fakangaloʻi homou ʻOtuá?” (Hilamani 7:20). Ko e ngaahi ngāue kotoa ʻa Nīfaí—ʻene malangá, lotú, fakahoko e ngaahi maná, mo e kole tāumaʻu ki he ʻOtuá ki ha hongé—ko ha feinga ia ke tokoni ki he kakaí ke nau tafoki ki he ʻOtuá mo manatuʻi Ia. ʻI he ngaahi founga lahi, ko ha palopalema lahi ange hono fakangaloʻi ʻo e ʻOtuá ʻi he ʻikai ʻiloʻi Iá. Pea ʻoku faingofua ke fakangaloʻi Ia ʻi he taimi ʻoku tohoakiʻi ai ʻetau fakakaukaú ʻe he “ngaahi meʻa vaʻinga ʻo e māmani ko ʻení” mo fakapūlouʻi ʻe he angahalá (Hilamani 7:21; vakai foki, Hilamani 12:2). Kae hangē ko ʻene hā ʻi he ngāue ʻa Nīfaí, naʻe ʻikai ʻaupito teitei tōmui ke manatuʻi pea “tafoki ki he ʻEiki ko homou ʻOtuá” (Hilamani 7:17).

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

Hilamani 7–11

ʻĪmisi
seminary icon
ʻOku fakahā ʻe he kau palōfitá ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ki he kakaí.

Ko e Hilamani 7–11 ko ha feituʻu lelei ia ke ʻilo ai ʻa e meʻa ʻoku fakahoko ʻe he kau palōfitá. ‘I hoʻo lau e ngaahi vahe ko ʻení, tokanga ki he ngaahi angafai, fakakaukau, mo e fengāueʻaki ʻa Nīfai mo e ʻEikí. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngāue ʻa Nīfaí ke mahino kiate koe ʻa e fatongia ʻo e kau palōfitá? Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni ʻe niʻihi. Ko e hā mo ha toe meʻa ʻokú ke maʻu?

Fakatatau mo e meʻa kuó ke laú, te ke fakamatalaʻi fēfē nai ʻa e palōfitá mo e meʻa ʻokú ne fakahokó? Fakakaukau ke hiki ha fakaʻuhinga nounou. Peá ke vakai pe ko e hā te ke ala fai ke tānaki ki hoʻo fakaʻuhingá ʻi he hili hono lau ʻo e fakamatala ki he “Palōfitá” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (Gospel Library) pe “Muimui ʻi he Palōfita Moʻuí” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: ʻĒselā Tafu Penisoni [2014], 171–80).

Naʻá ke fakatokangaʻi nai ʻa e loto-toʻa ʻa Nīfaí ʻi he Hilamani 7:11–29? ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku faʻa fiemaʻu ai ʻi he taimi ʻe niʻihi ke loto-toʻa e kau palōfitá ʻi heʻenau leá hangē ko ia naʻe fai ʻe Nīfaí? Fakakaukau ke kumi ʻa e ngaahi talí ʻi he konga ʻoku ui “ʻOua Naʻá Ke Ofo” ʻi he pōpoaki ʻa ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni “Ko e Palōfita ʻa e ʻOtuá” (Liahona, Mē 2018, 26).

ʻI hoʻo fakakaukau ki he ngaahi moʻoni kotoa ko ʻení, fakalaulauloto ki he founga kuo tāpuekina ai koe ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he ngāue ʻa ʻEne kau palōfitá. Ko e hā kuó Ne akoʻi atu kimuí ni ʻo fakafou ʻi hotau palōfita moʻuí? Ko e hā ʻokú ke fai ke fanongo mo muimui ai ki he fakahinohino ʻa e ʻEikí?

Vakai foki, Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Kau Palōfitá,” Gospel Library.

Hilamani 9; 10:1, 12–15

Kuo pau ke fakatupulaki ʻeku tui kia Sīsū Kalaisí ʻo lahi ange ʻi he ngaahi fakaʻilongá mo e ngaahi maná.

Kapau naʻe feʻunga pē ʻa e ngaahi fakaʻilongá mo e maná ke liliu ha loto ʻo ha taha, ta naʻe mei ʻosi kotoa e kakai Nīfaí ʻi he ului ʻi he ngaahi fakaʻilonga fakaofo naʻe ʻomai ʻe Nīfai ʻi he Hilamani 9. Ka naʻe ʻikai ke hoko ia. Fakatokangaʻi ange ʻa e ngaahi founga kehekehe naʻe fakahoko ʻe he kakaí ʻi he maná ʻi he Hilamani 9–10. Hangē ko ʻení, te ke ala fakafehoanaki ʻa e ngaahi tali ʻa e kau tangata ʻe toko nimá mo e kau fakamaau lahí ʻi he Hilamani 9:1–20 (vakai foki, Hilamani 9:39–41; 10:12–15). Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi aʻusiá ni fekauʻaki mo e founga ke langaki ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí?

Vakai foki, 3 Nīfai 1:22; 2:1–2.

Hilamani 10:1–12

ʻOku foaki ʻe he ʻEikí ha mālohi ki he kakai ʻoku kumi ki Hono finangaló mo fāifeinga ke tauhi ʻEne ngaahi fekaú.

ʻI hoʻo ako ʻa e Hilamani 10:1–12, fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe fakahoko ʻe Nīfai ke maʻu ai e falala ʻa e ʻEikí. Naʻá ne fakahaaʻi fēfē nai naʻá ne kumi ki he finangalo ʻo e ʻEikí kae ʻikai fai pē hono lotó? Ko e hā ʻoku ueʻi koe ʻe he aʻusia ʻa Nīfaí ke ke fakahokó?

Hilamani 10:2–4

ʻOku fakaafeʻi ʻe he fakalaulauloto ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e fakahaá.

ʻI he taimi ʻokú ke ongoʻi mafasia, hohaʻa, pe puputuʻu aí, te ke ala ako ha meʻa mahuʻinga mei he sīpinga ʻa Nīfaí ʻi he Hilamani 10:2–4. Ko e hā naʻá ne fai ʻi heʻene ongoʻi “mafasia lahi hono lotó”? (veesi 3).

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, “Ko e taimi ʻoku tau fakalaulauloto aí, ʻoku tau fakaafeʻi ʻa e fakahaá ʻi he Laumālié” (“Ngāue mo e Laumālié, Liahona, Nōvema 2010, 60). Te ke ala fokotuʻu fēfē nai ha tōʻonga moʻui ʻo e fakalaulaulotó?

Hilamani 12

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke u manatuʻi Ia.

ʻOkú ke manatuʻi fēfē nai ha fakamatala mahuʻinga—hangē ko ha ʻaho fāʻeleʻi ʻo ha mēmipa ʻo e fāmilí pe fakamatala ki ha sivi? ʻOku tatau fēfē nai ʻeni mo e ngāue ʻoku fiemaʻu ke “manatuʻi ʻa e ‘Eikí”? (Hilamani 12:5). ʻOku kehe fēfē nai ia?

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Hilamani 12 ha ngaahi meʻa ʻokú ne fakatupu ke fakangaloʻi ʻe he kakaí ʻa e ʻEikí. Mahalo te ke lava ʻo lisi kinautolu pea fakalaulauloto pe te nau ala tohoakiʻi koe meiate Ia. Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke manatuʻi ʻa Sīsū Kalaisí? Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku ueʻi koe ke ke fakahokó ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa kuó ke akó?

Vakai foki, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:77, 79; “Tau Lotu pea Tau Hū,” Ngaahi Himí, fika 104.

Fakaʻaongaʻi e ngaahi lēsoni fakataumuʻá. Naʻe faʻa fakatātā ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ki he ngaahi meʻa fakaʻaho naʻe maheni mo e kakaí. ʻI hoʻo ako pe akoʻi ʻa e Hilamani 12:1–6, te ke lava ʻo fakafehoanaki ʻa e “taʻe-angatonu … ʻa e tangatá” ki he ongo ʻoku tau maʻu ʻi heʻetau feinga ke palanisi ʻetau tuʻu veʻe tahá. Te tau lava fēfē nai ʻo kei tuʻu maʻu fakalaumālie?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona ʻo e māhina ní mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

Hilamani 7:20–21

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke u manatuʻi Ia.

  • Ke kamataʻi ha pōtalanoa fekauʻaki mo e manatuʻi ʻo e ʻEikí, te ke lava ʻo fakamatala ki hoʻo fānaú fekauʻaki mo ha taimi naʻe ngalo ai ha meʻa ʻiate koe. Tuku ke nau vahevahe haʻanau ngaahi aʻusia tatau pē ʻanautolu. Pea ʻe lava ke mou lau fakataha ʻa e Hilamani 7:20–21 pea fehuʻi ki hoʻo fānaú pe ko e hā ʻenau fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e fakangaloʻi ʻo e ʻOtuá. Mahalo naʻa lava ke tā ʻe hoʻo fānaú ha fakatātā ʻo ha ngaahi meʻa te ne ala fakatupu ke ngalo ʻiate kitautolu ʻa e ʻEikí pea fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi fakatātaá ke fakapuliki ʻaki e fakatātā ʻo Sīsuú. Pea nau toki fakakaukauʻi ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke manatuʻi ai Ia. ʻI heʻenau fakamatalaʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú, ʻe lava ke nau toʻo taha taha ʻa e ngaahi fakatātaá kae ʻoua kuo ʻasi mai ʻa e fakatātā ʻo e Fakamoʻuí.

Hilamani 8:13–23

ʻOku fakamoʻoni ʻa e kau palōfitá kia Sīsū Kalaisi.

  • Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau kumi ʻi he Hilamani 8:13–23 ke maʻu e hingoa ʻo e kau palōfita naʻa nau akonaki fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Mahalo te nau lava ʻo paasi takai ha fakatātā ʻo Sīsū ʻi he taimi kotoa pē te nau maʻu ai iá. Ko e hā kuo akoʻi mai ʻe hotau palōfita moʻuí fekauʻaki mo e Fakamoʻuí?

  • Te mou lava foki ʻo hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e kau palōfitá, hangē ko e “Muimui He Palōfitá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 58). Te ke ala fili mo hoʻo fānaú ha kupuʻi lea mahuʻinga mei ha foʻi hiva pea hiki ha foʻi lea ʻe taha mei he kupuʻi leá ʻi he ʻū laʻi vaʻe pepá takitaha. Pea te ke lava ʻo fokotuʻutuʻu ʻa e ʻū laʻi vaʻe pepá ʻi he falikí ʻo aʻu ki ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí, pea ʻe lava ke muimui hoʻo fānaú ʻi he ʻū laʻi vaʻe pepá ki he fakatātaá. Kuo tākiekina fēfē nai kitautolu ʻe he muimui ki he palōfitá kia Sīsū Kalaisi?

Helaman 10:1–4

ʻOku fakaafeʻi ʻe he fakalaulauloto ki he ngaahi folofola ʻa e ʻOtuá ʻa e fakahaá.

  • Ke tokoni ke mahino ki hoʻo fānaú ʻa e ʻuhinga ʻo e fakalaulaulotó, te mou lava ʻo lau fakataha ʻa e “Fakalaulaulotó” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (Gospel Library). Ko e hā ha ngaahi foʻi lea kehe ʻoku faitatau mo e fakalaulaulotó? Mahalo te mou ala lau fakataha ʻa e Hilamani 10:1–3 pea fetongi ʻa e foʻi lea fakalaulaulotó ʻaki e ngaahi foʻi lea kehe ko iá. Talanoa mo hoʻo fānaú ki he ngaahi founga ke ʻai e fakalaulaulotó ko ha konga ʻo ʻenau ako folofolá.

Hilamani 10:11–12

Te u talangofua ki he Tamai Hēvaní.

  • Naʻe talangofua ʻa Nīfai ki he Tamai Hēvaní ʻo aʻu ki he taimi naʻe pau ai ke ne fai ha meʻa faingataʻá. Ki ha sīpinga ʻo e meʻá ni, te ke lava mo hoʻo fānaú ʻo lau ʻa e Hilamani 10:2, 11–12. Mahalo naʻa lava hoʻo fānaú ʻo fakatātaaʻi ʻa e meʻa naʻe fakahoko ʻe Nīfaí—lue ki he tafaʻaki ʻe taha ʻo e lokí (ʻo hangē ko haʻanau foki ki ʻapí), tuʻu, tafoki, ʻo lue ki he tafaʻaki ʻe taha ʻo e lokí (ʻo hangē ko haʻanau foki ke akoʻi ʻa e kakaí). Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe he Tamai Hēvaní ke tau fakahoko?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Ko e Kaumeʻá ʻo e māhina ní.

ʻĪmisi
‘Oku ʻilo ko Seianitumi ʻa e tokotaha fakapoó

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Nīfai hono fakapoongi ʻo e fakamaau lahí ʻo fakafou ʻi he meʻafoaki ʻo e kikité.

© The Book of Mormon for Young Readers, Seantum—The Murderer Is Discovered, tā fakatātaaʻi ʻe Briana Shawcroft; ʻikai ngofua ke hiki hano tatau.