Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
16–22 Sepitema: “Hanga Hake Ho Matá pea Fiefia.” 3 Nīfai 1–7


“16–22 Sepitema: ʻHanga Hake Ho Matá pea Fiefia.’ 3 Nīfai 1–7,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2023)

“16–22 Sepitema. 3 Nīfai 1–7,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2023)

ʻĪmisi
Naʻe siotonu ʻa e kakai Nīfaí ʻi he ʻaho naʻe ʻikai ke toe poʻulí

ʻAho ʻe Taha, Pō ʻe Taha, mo e ʻAho ʻe Taha, tā fakatātā ʻa Jorge Cocco

16–22 Sepitema: “Hanga Hake Ho Matá pea Fiefia”

3 Nīfai 1–7

ʻI he ngaahi founga ʻe niʻihi, ko ha taimi fakafiefia ia ke hoko ko ha tokotaha tui kia Sīsū Kalaisi. Naʻe fakahoko ʻa e ngaahi kikité—naʻe fakahaaʻi ʻe he ngaahi fakaʻilonga mo e ngaahi mana ʻi he lotolotonga ʻo e kakaí ʻe vavé ni pē hono ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí. Ka ʻi he tafaʻaki ʻe tahá, naʻe hoko foki ia ko ha taimi ke hohaʻa ki ai ʻa e kau tuí koeʻuhí, neongo ʻa e ngaahi maná, ka naʻe vilitaki pē ʻa e kau taʻe-tuí “kuo ʻosi ʻa e taimi” ke ʻaloʻi ai ʻa e Fakamoʻuí (3 Nīfai 1:5). Naʻe fakatupu ʻe he kakaí ni ha “fuʻu longoaʻa lahi ʻi he fonuá hono kotoa” (3 Nīfai 1:7) pea aʻu ʻo nau fokotuʻu ha ʻaho ke tāmateʻi ai e kakai tui kotoa pē ʻo ka ʻikai hoko e meʻa naʻe kikiteʻi ʻe Samuela ko e tangata Leimaná—ko ha pō kae ʻikai ke fakapoʻuli.

ʻI he ngaahi tūkunga faingataʻa ko ʻení, naʻe “fuʻu tangi fakamātoato [ʻa e palōfita ko Nīfaí] ki hono ʻOtuá koeʻuhí ko hono kakaí” (3 Nīfai 1:11). ʻE lava ke tokoniʻi fakalaumālie ʻe he tali ʻa e ʻEikí ha taha pē ʻoku fehangahangai mo e fakatangá pe veiveiuá pea fiemaʻu ke ne ʻilo ʻe ikunaʻi ʻe he māmá ʻa e fakapoʻulí: “Hanga hake ho matá pea fiefia; … te u fakahoko ʻa e meʻa kotoa pē kuó u fekau ke lea ʻaki ʻi he ngutu ʻo ʻeku kau palōfita māʻoniʻoní” (3 Nīfai 1:13).

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Siasí

3 Nīfai 1–7

ʻOku fiemaʻu ʻa e faʻa kātakí mo e ngāué ki he ului ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

‘Oku fakamatalaʻi ʻe he 3 Nīfai 1–7 ha kakai naʻe ului ki he ʻEikí pea mo ha niʻihi ne ʻikai. Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ne fakafaikehekeheʻi ʻa e ongo kulupu ko ʻení? ʻE ala tokoni ha saati hangē ko ʻení ke ke fokotuʻutuʻu ai hoʻo ngaahi fakakaukaú:

Ngaahi meʻa ʻoku nau fakavaivaiʻi ʻa e uluí

Ngaahi meʻa ʻoku nau fakamālohia ʻa e uluí

3 Nīfai 1:5–11

ʻIkai tui ki he ngaahi lea ʻa e palōfitá mo manukiʻi ʻa e kakai angatonú

Tui ki he ngaahi lea ʻa e palōfitá mo lotua ha tokoni

3 Nīfai 1:29–30

3 Nīfai 2:1–3

3 Nīfai 3:12–16

3 Nīfai 4:8–10, 30–33

3 Nīfai 6:13–18

3 Nīfai 7:15–22

ʻEke ha ngaahi fehuʻi fakataautaha lolotonga hoʻo akó. Hangē ko ʻení, lolotonga hoʻo fakakakato ʻa e saati ko ʻení, te ke lava ʻo ʻeke ha ngaahi fehuʻi peheni “Ko e hā ʻa e lēsoni ke u ako hení?” ʻE ʻomi heni ha ueʻi fakalaumālie mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

3 Nīfai 1:1–23

ʻĪmisi
seminary icon
Koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi, te u lava ʻo “fiefia.”

ʻOku ʻafioʻi ʻe hoʻo Tamai Hēvaní ʻe ʻi ai ha ngaahi taimi faingataʻa ʻi hoʻo moʻuí, pea ʻe aʻu pē ʻo fakailifia. Ka ʻokú Ne finangalo foki ke ke aʻusia ʻa e fiefiá. Lau ʻa e 3 Nīfai 1:1–23 ke ʻilo ʻa e ngaahi ʻuhinga naʻe pau ke ilifia ai ʻa e kakai Nīfai naʻe tui faivelengá. Ko e hā e ʻuhinga naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí ke nau “fiefia” aí?

Kuo fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kupuʻi lea “[ke mou] fiefiá” ʻi ha ngaahi taimi lahi—hangē ko ia ʻi he Mātiu 14:24–27; Sione 16:33; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 61:36; 78:17–19. Ko e hā ha meʻa ʻokú ke mahuʻingaʻia ai ʻi he ngaahi fakaafe ko ʻení? Te ke lava ʻo lau ʻa e ngaahi veesi ʻoku hoko mai aí ke mahino ʻa e ngaahi tūkunga naʻe folofola ʻaki ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi lea ko ʻení. ʻI he tūkunga takitaha, ko e hā e ngaahi ʻuhinga naʻá Ne ʻomi ke tokoniʻi e kakaí ke nau fehangahangai mo e meʻa naʻa nau tailiili ki aí? Kuó Ne fakahoko fēfē ʻeni maʻau?

Fakakaukau ke ako ʻa e lea ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ko e “Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié” (Liahona, Nōvema 2016, 81–84). Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi atu ʻe Palesiteni Nalesoni fekauʻaki mo hono maʻu ʻo e fiefiá ʻi ha faʻahinga tūkunga pē? Fakatokangaʻi ʻa e tuʻo lahi hono fakaʻaongaʻi ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e [ongo] foʻi lea ko e nofotaha\tukutaha. Mahalo te ke lava ʻo fakafehoanaki ʻa hono fakatonutonu ʻo ha meʻafaitā ki hono tukutaha ʻa e tokangá kia Sīsū Kalaisí. ʻE founga fēfē ha toe lahi ange hoʻo tokanga taha kiate Iá?

Vakai foki ki he “Mamahí,” “ʻAmanaki Leleí,” “Moʻui Lelei Fakaeʻatamaí,” pe ngaahi tefito kehe ʻi he konga ki he “Tokoni ʻo e Moʻuí” ʻi he Gospel Library.

3 Nīfai 1:4–21; 5:1–3

ʻE fakahoko ʻe he ʻEikí ʻEne ngaahi folofola kotoa pē ʻi Heʻene taimi pē ʻAʻaná.

Lau ʻa e 3 Nīfai 1:4–7 pea fakakaukau pe naʻá ke mei ongoʻi fēfē kapau naʻá ke hoko ko ha taha ʻo e kakai tuí. Ko e hā e meʻa naʻa nau fai ke kei mālohi ai pē ʻenau tuí? (vakai, 3 Nīfai 1:4–21 mo e 5:1–3). Naʻe fakahoko fēfē nai ʻa e ngaahi lea ʻa Samuelá? (vakai, 3 Nīfai 1:19–21). Kuo fakahoko fēfē nai ʻe he ʻEikí ʻEne ngaahi folofolá ʻi hoʻo moʻuí?

3 Nīfai 1:4–15; 5:12–26; 6:10–15; 7:15–26

Ko ha ākonga au ʻo Sīsū Kalaisi.

Naʻe pehē ʻe Molomona, “Vakai, ko ha ākonga au ʻa Sīsū Kalaisi” (3 Nīfai 5:13). Ko e hā nai hono ʻuhinga kiate koe ʻa e kupuʻi lea ko ʻení? Fakakaukau ke fakatotolo ʻi he 3 Nīfai 1:4–15; 5:12–26; 6:10–15; mo e 7:15–26, ʻo kumi e ngaahi ʻulungaanga, tui, mo e ngaahi ngāue ʻa e kau ākonga ʻa Kalaisí.

Vakai foki, “ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 40–41.

3 Nīfai 2:11–12; 3:1–26

ʻI he taimi ʻoku ou ngāue ʻaki ai ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí, ʻoku ʻikai fiemaʻu ke u manavahē.

ʻE lava ke ʻi ai ha ngaahi lēsoni ʻi he aʻusia ʻa e kau Nīfaí mo e kau kaihaʻá ʻe ala tokoni atu ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālié. Fekumi ki he ngaahi lēsoni ko ʻení ʻi he 3 Nīfai 2:11–12 mo e 3:1–26. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fekumi ʻi he ngaahi lea ʻa Kitianehai ʻi he 3 Nīfai 3:2–10 pea fakafehoanaki ia ki he ngaahi founga ʻe ala feinga ai ʻa Sētane ke kākaaʻi koé. Ko e hā ʻokú ke ako mei he sīpinga ʻa Leikoneosé?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona ʻo e māhina ní mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

3 Nīfai 1:4–15, 19–21

Naʻe hā mai ha fetuʻu foʻou ʻi he taimi ne ʻaloʻi ai ʻa Sīsū Kalaisí.

3 Nīfai 1:4–21

ʻOku fakahoko maʻu pē ʻa e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá.

  • ʻI hoʻo lau mo hoʻo fānaú ʻa e 3 Nīfai 1:4–10, fakaafeʻi ke nau talanoa fekauʻaki mo e ongo naʻa nau mei maʻu ʻi heʻenau hoko ko ha taha ʻo e kakai tui naʻe moʻui ʻi he taimi ko iá. Pea ʻi heʻenau lau e toenga ʻo e fakamatalá ʻi he veesi 11–15, te nau lava ʻo fokotuʻu mai ha ngaahi founga ke fakakakato ʻaki ʻa e sētesi ko ʻení: “Ko e lēsoni ʻoku ou ako ʻi he talanoa ko ʻení …”

  • Mahalo ʻe lava ke tokoni atu hoʻo fānaú ke ke fakakaukau ki ha ngaahi taimi kehe naʻe fakahoko ai ʻe he ʻOtuá ʻEne ngaahi talaʻofa naʻe foaki mai ʻo fakafou ʻi Heʻene palōfitá. Mahalo te nau saiʻia ke kumi ha ʻū fakatātā ʻo e ngaahi talanoa ko ʻení ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí (hangē ko ʻení, vakai, fika 7–8 mo e 81). Tuku ke nau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi talanoa ko ʻení, kau ai e founga naʻe fakahoko ai e ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá. Lau fakataha ʻa e 3 Nīfai 1:20, pea vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni ko ʻení.

3 Nīfai 2:11–12; 3:13–14, 24–26

ʻOku tau mālohi ange ʻi he taimi ʻoku tau fakatahataha aí.

  • Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga naʻe fakatahataha mai ai ʻa e kau Nīfaí pea mo e ngaahi tāpuaki naʻa nau maʻu ʻi he 3 Nīfai 2:11–12 mo e 3:13–14, 24–26. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke tau fakatahataha ʻi he kuongá ni ʻi hotau ngaahi fāmilí pea ʻi he lotú?

  • ʻOkú ke ʻiloʻi nai ha lēsoni fakatātā ʻokú ne akoʻi mai ʻa e mālohi ʻo e uouangatahá? Mahalo ʻe lava ke feinga hoʻo fānaú ke nau fesiʻi ha vaʻakau ʻe taha pea hoko atu leva ha haʻinga vaʻakau pe haeʻi ha laʻipepa ʻe taha pea hoko atu leva ke hae ha fokotuʻunga pepa. ʻOku tau tatau fēfē nai mo e haʻinga vaʻakaú pe fokotuʻunga pepá?

3 Nīfai 5:12–26; 6:14; 7:15–26

Ko ha ākonga au ʻo Sīsū Kalaisi.

  • Hili hono lau fakataha ʻa e 3 Nīfai 5:13, fakaafeʻi hoʻo fānaú ke nau toutou lau ʻa e kupuʻi lea “Ko ha ākonga au ʻo Sīsū Kalaisi.” Ke ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e hoko ko ha ākonga ʻo Sīsū Kalaisí, lau fakataha ha niʻihi ʻo e ngaahi sīpinga ko ʻení: ko e kau Leimana naʻe uluí (vakai, 3 Nīfai 6:14), Molomona (vakai, 3 Nīfai 5:12–26), mo Nīfai (vakai, 3 Nīfai 7:15–26). Te ke lava foki ʻo maʻu ha ngaahi fakakaukau ʻi ha foʻi hiva hangē ko e “ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 40–41).

  • Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau tā honau laʻinimá ʻi ha laʻipepa pea kosi ʻo toʻo ʻa e meʻa naʻe taá. Tohiʻi ʻa e “Ko ha ākonga au ʻo Sīsū Kalaisi” ʻi he tafaʻaki ʻe tahá, pea fakaafeʻi ke nau tā ʻi he tafaʻaki ʻe tahá ha meʻa te nau lava ʻo fai ke nau hoko ai ko ha ākonga.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Kaumeʻa ʻo e māhina ní.

ʻĪmisi
Naʻe siotonu ʻa e kakai Nīfaí ʻi he ʻaho naʻe ʻikai toe poʻulí

ʻAho ʻe Taha, Pō ʻe Taha, mo e ʻAho ʻe Taha, tā fakatātā ʻa Walter Rane

Paaki