C. C. A. Christensen (1831–1912), Saints Driven from Jackson County Missouri,c. 1878, tempera on muslin, 77 ¼ × 113 na idi. Brigham Young University Museum of Art, nodra isolisoli na makubui C. C. A. Christensen, 1970

8–14 ni Sepiteba: “Dou Tiko Lo, Mo Dou Kila Ni’u Sa Kalou”

Vunau kei na Veiyalayalati 98–101

Vei ira na Yalododonu e na 1830 vakacaca, o Independence, Missouri, a sa vanua yalataki dina. Sai koya oqo “sa koto ena loma donu” kei Saioni (Vunau kei na Veiyalayalati 57:3)—na koro ni Kalou e vuravura—kei na nodra vakasoqoni vata na Yalododonu e kea sa dua na itekivu taleitaki ki na iKarua ni Lako Mai. Ia o ira era tiko veivolekati kaya ena vanua o ya a duatani na nodra rai. Era a saqata na nodra kaya ni sa solia na Kalou na vanua oya vei ira na Yalododonu, ka ra lomaleqataka na revurevu vakapolitiki, bula vakailavo, kei na veimaliwai raraba, ni vuqa sara na tamata tawakilai qo sa toso vakatotolo sara tiko mai. Sega ni dede sa vuki na mosi oya ki na veivakacacani kei na ivalavala kaukauwa. Ena 1833, a vakarusai na valenivolavola ni tabaivola ni Lotu, ka ra vakasaurarataki na Yalododonu mai na nodra veivale.

A tiko vakayawa sara yani o Josefa Simici ena 800 vakacaca na maile e Kirtland, ka taura e vica na macawa me yacovi koya na itukutuku oqo. Ia a kila tu na Turaga na veika sa yaco tiko, ka a vakatakila vua na Nona Parofita na ivakavuvuli ni tiko sautu kei na veivakayaloqaqataki ka na vakacegui ira na Yalododonu—na ivakavuvuli ka rawa talega ni vukei keda ena gauna eda sotava kina na veivakacacani, ena gauna e sega ni yaco kina na noda gagadre dodonu, se ni da gadreva me da vakananumi ni noda rarawa ena veisiga ena qai yaco ga, se vakacava ga, “me ra na vakaduavatataki [me da] vinaka kina” (Vunau kei na Veiyalayalati 98: 3).

Raica na Yalododonu,, 1:171–93; “Waiting for the Word of the Lord,” ena Revelations in Context,, 196–201.

Vakasama eso ni Vuli ena iTikotiko vakakina ena Lotu

Vunau kei na Veiyalayalati 98:1–3, 11–14, 22; 101:1–16, 22–31, 36

Sa rawa me ra vakaduavatataki na noqu veivakatovolei me’u vinaka kina.

E so na noda bolebole ni bula e vu mai na noda digidigi vakaikeda. Eso tale era vu mai ena nodra digidigi na tani. Ka so na gauna e dau yaco ga na veika eso ni ra sa tiki ni bula vakayago oqo. Se cava ga na vuna, ena rawa ni veivuke na veika dredre ena kena rawati na inaki vakalou ni da gole vua na Kalou.

E a dina oqo vei ira na Yalododonu mai Missouri ena 1833, ka dina vei keda nikua. Ni o wilika na veika a tukuna na Turaga vei ira na Yalododonu ena Vunau kei na Veiyalayalati 98 kei na 101, vakasamataka vakatitobu na sala e yaga kina na Nona itukutuku ki na veimataqali veivakatovolei se veika dredre e tu vei iko. Oqo eso na taro kei na ivurevure me vukei iko.

Kevaka e dua na veivakatovolei e vu mai na:

• Digidigi ni tamata yadua: Na ivakasala—kei na yalayala cava—o kunea ena Vunau kei na Veiyalayalati 98:11–12; 101:1–9? Na cava o vulica mai na veitikina oqo me baleti Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito? Na cava o vakila ni vinakata na Kalou mo cakava?

• Nodra digidigi na tani: Na veivakacegui cava o kunea ena Vunau kei na Veiyalayalati 98:1–3, 22; 101:10–16, 22? Na sala cava e vinakata na Turaga me da sotava kina na veivakacacani, veivakasaurarataki, se ivalavala kaukauwa? (Raica na Veivuke ni Bula, “Veivakacacani,” Valenivola Vakosipeli; Topics and Questions, “Abuse,” Gospel Library.) Na cava era vakavulica na veitikina oqo me baleta na sala mo vakararavi kina vua na Turaga?

• Na dredre ni bula oqo: Na rai cava o rawata mai na Vunau kei na Veiyalayalati 98:1–3; 101:22–31, 36? Na cava o sa vulica tiko mai na nomu veivakatovolei? Na cava o sa cakava mo sureta kina na veivuke ni Kalou? E vukei iko tiko vakacava o Koya?

Mo vulica eso tale na ka me baleta na sala e rawa ni cakava kina na Kalou “na veika kece [ko] sa vakararawataki kina … era na vakaduavatataki mo … vinaka kina” (Vunau kei na Veiyalayalati 98:3), vakasamataka mo vulica na itukutuku nei Elder Anthony D. Perkins “Oi Kemuni na Kalou, Mo Ni Nanuma na Nodra Vakararawataki na Nomuni Yalododonu” (Liaona, Nove. 2021, 103–5). O na vaqara beka e dua na malanivosa ena nona itukutuku ka na vukei iko mo kila vakavinaka na sala e sureti iko kina na iVakabula mo raica na nomu bolebole. Ena sala cava soti sa cakacaka vata kina na nomu veivakatovolei me baleta na nomu vinaka se vakayacori rawa kina na inaki ni Kalou?

Raica talega na Roma 8:28; 2 Nifai 2:2; Vunau kei na Veiyalayalati 90:24; D. Todd Christofferson, “Lako Mai ki Saioni,” Liaona, Nove. 2008, 37–40; “Trial of Adversity,” “Feeling the Lord’s Love and Goodness in Trials,” “The Refiner’s Fire” (vidio), ChurchofJesusChrist.org.

Trial of Adversity

Katie, who was paralyzed in an auto accident, shares how she exercises her faith to embrace her new life.

Feeling the Lord's Love and Goodness in Trials

When Darlyn learned of her illness, she feared she would not see her children grow up. But through her trial, she felt the Lord’s love and immense goodness. How does He comfort you in times of trial?

The Refiner's Fire

The refiner’s fire is not a comfortable place to be. It involves intense heat and repeated hammering. But it is in the refiner’s fire we are purified and prepared to meet God.

Vunau kei na Veiyalayalati 98:23–48

E vinakati au na Turaga me’u vakasaqara na vakacegu ena Nona sala.

A vakavulica o Peresitedi Russell M. Nelson: “O ira na muri Jisu Karisito e dodonu me ra biuta e dua na ivakaraitaki me muria ko vuravura taucoko. Au kerei kemuni mo ni cakava na ka kece e rawa me muduki kina na veisaqasaqa vakayadudua ka yaco tiko e lomamuni kei na nomuni bula edaidai” (“Na Kaukauwa ni iGu Vakayalo,” Liaona, Me 2022, 97).

Me vaka ni ra na sega ni yaco na veika kece ena Vunau kei na Veiyalayalati 98:23–48 ki na nomu veimaliwai vakai iko kei ira na tani, na ivakavuvuli cava so o raica ka rawa ni dusimaki iko mo tinia na veisaqasaqa yadua ena nomu bula? E rawa ni o kunea eso tale na dina ena dua na sere me baleta na vakacegu se veivosoti, me vaka na “Vakananuma Na Dina” (Sere ni Lotu, naba 165).

Kena matailalai na Karisito kei na Cauravou Vutuniyau, mai vei Heinrich Hofmann

Vunau kei na Veiyalayalati 99–100

Na Turaga e dau qaravi ira na tamata era qaravi Koya.

Na ivakatakila eso ena wase 99 kei na 100 a soli vei ira na tamata era vakaitavi bibi tu ena Lotu ia era a kauwaitaka talega na nodra matavuvale. Na cava o kunea ena vei ivakatakila oqo ka a rawa ni vukei ira? Na itukutuku cava ni Turaga kivei iko e tiko ena ivakatakila eso oqo?

Raica talega na “John Murdock’s Missions to Missouri” ena “‘I Quit Other Business’: Early Missionaries” kei na “A Mission to Canada,” ena Revelations in Context, 87–89, 202–7.

Vunau kei na Veiyalayalati 101:43–65

Na vakamuri ni ivakasala ni Kalou e vukea me’u taqomaki tu.

Na vosa vakatautauvata ena Vunau kei na Veiyalayalati 101:43–62 e vakamacalataka na vuna a vakatara kina na Turaga me ra vakasavi tani na Yalododonu mai Saioni. Ni o wilika na veitikina oqo, o raica beka eso na veika o tautauvata kina kei ira na tamata dauveiqaravi ena vosa vakatautauvata qo? Mo na vakaraitaka vakacava vua na Kalou ni o sa “gadreva [mo] tuberi ena sala dodonu ka kilikili [mo] vakabulai kina”? (raica na tikina e 63–65).

Matanataka na itukutuku se italanoa vakaibalebale eso. Ena so na gauna ena rawarawa cake na vuli mai na italanoa eso kei na italanoa vakaibalebale ena ivolanikalou ni da biuti keda ena nodra itutu na tamata era vakamacalataki kina. Kevaka o vakavulica tiko na Vunau kei na Veiyalayalati 101:43–62, sa rawa mo sureti ira na vuli me ra matanataka na italanoa vakaibalebale ni dua e wilika e cake. Na veivakararamataki cava o rawata mai na nomu matanataka na veivosa eso?

Me baleta na vakasama tale eso, raica na ilavelave ni vula oqo ni mekasini na Liaona kei na Me iSakisaki ni iTabagone .

Vakasama eso ni Nodra Vakatavulici na Gonelalai

Vunau kei na Veiyalayalati 98:1–3

Sa rawa vei Jisu Karisito me vukica na noqu veivakatovolei me veivakalougatataki.

• Sa rawa mo tekivuna e dua na veivosaki ena nomu tarogi ira na luvemu me baleta na bolebole eso era sotava tiko na gone ena nodra yabaki ni bula. Sa qai rawa mo ni wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 98:1–3 ka veivosakitaka na sala e rawa ni vukica kina na veivakatovolei o Jisu Karisito ki na veivakalougatataki. Sa rawa mo wasea vei ira na luvemu na ivakaraitaki eso ni sala sa vukica kina o Koya na nomu veivakatovolei ki na veivakalougatataki.

Vunau kei na Veiyalayalati 98:39–40

E vukei au na iVakabula me’u dau veivosoti.

Me Kilai: Ni o vakavulica vei ira na luvemu na bibi ni veivosoti, raica me ra kila vinaka talega ni kevaka e dua e vakararawataki ira, me ra dau tukuna vua e dua na qase nuitaki.

• Na wase 34 kei na 35 ena iTukuni mai na Vunau kei na Veiyalayalati (128–34) e rawa ni vukei iko mo vakavulica na ivakarau era a saqati kina na Yalododonu mai Missouri. E rawa ni o veivosakitaka kei ira na luvemu na veika era a vakila beka na Yalododonu oqo. Qai wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 98:23, 39–40 mo ni kila kina na ka a vinakata na Turaga me ra cakava. E rawa mo veivosakitaka kei ira na luvemu na veigauna a gadrevi kina mo vosota e dua kei na sala a vukei iko kina na iVakabula.

• E rawa talega ni o vakaraitaka vei ira na luvemu na iyaloyalo eso ni dua na mata mamarau kei na mata rarawa. Veivosakitaka na ituvaki eso e dau yaloca kina e dua, ka vakatura na sala eso me sotavi kina. Vukei ira na luvemu me ra digitaka kevaka era na marautaka se rarawataka na sala yadua oqori ena nodra dusia na mata e veisotari kaya. Na cava e vinakata kina o Jisu me da vosoti ira na tamata, ko ira sara madaga era sega ni yalovinaka vei keda?

Chapter 34: God Warns the People of Zion: July–August 1833

Chapter 35: The Saints Leave Jackson County, Missouri: September–December 1833

Vunau kei na Veiyalayalati 101:16, 23–32

O Jisu Karisito e rawa ni kauta mai vei au na vakacegu.

• Ni wiliki oti na Vunau kei na Veiyalayalati 101:16, vukei ira na luvemu me ra kila na veivakacegui e yaco mai ni da tiko lo ka vakasamataki Jisu tiko—me kena ivakaraitaki, ni da masu se vakayagataka tiko na sakaramede. E rawa talega ni o ni lagata vata e dua na sere me baleta na vakarokoroko, me vaka na “Rokovi, Lomani” se “To Think about Jesus” (iVolanisere ni Lalai, 11, 71). Eda na vakila beka vakacava na Nona vakacegu ena noda itikotiko?

• Era na taleitaka beka na luvemu me ra vulica se na vakacava tu na bula ni sa lako tale mai o Jisu Karisito. Wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 101:23–32 ka veivosakitaka na veika era kunea ena veitikina oqo ka na kauta mai vei keda na reki ni sa lako mai o Koya. Cava e dau veivuke kina me kilai na veika oqo ena gauna eda sotava tiko kina e dua na gauna dredre?

O Jisu Karisito ena kauta mai na vakacegu kei na reki ni sa lesu tale mai o Koya.

Me baleta na vakasama tale eso, raica na ilavelave ni mekasini na iTokani ni vula oqo.

Sa Kama o Missouri, mai vei Glen S. Hopkinson