Yaka, Landa Ngai 2024
Mingongo ya Bozongisi: Libatisi mpo na Bankoko, “Malongi ya Nkembo”


“Mingongo ya Bozongisi: Libatisi mpo na Bankoko, “Malongi ya Nkembo,’” Yaka, Landa Ngai—mpo na Ndako mpe Eklezia: Malongi mpe Mayokani 2025 (2025)

“Libatisi mpo na Bankoko, ‘Malongi ya Nkembo,” Yaka, Landa Ngai—Mpo na Ndako mpe Eklezia: 2025

elembo ya mingongo ya bozongisi

Mingongo ya Bozongisi

Libatisi mpo na Bankoko, “Malongi ya Nkembo”

foto ya liziba ya libatisi na Tempelo ya Nauvoo

Foto oyo elakisi liziba ya libatisi na Tempelo ya Nauvoo efandi likolo ya ngombe mibali zomi na mibale.

Phebe mpe Wilford Woodruff

Portrait engraving of Orson Pratt

Phebe Woodruff azalaki kofanda penepene na Nauvoo ntango Joseph Smith abandaki koteya oyo etali kozwa libatisi mpo na bakufi. Akomelaki oyo etali yango mobali na ye, Wilford, oyo azalaki kosala misio na Angleterre:

“Ndeko mobali Joseph … ayekolaki na nzela ya emoniseli ete bato oyo na eklezia oyo bakokaki kobatisama mpo na bandeko na bango oyo bakufa mpe bazalaki na libaku ya koyoka nsango malamu oyo te, ezala mpo na bana na bango, baboti, bandeko, bandeko mibali, bandeko basi, bankoko, bandeko ya baboti ya mibali, bandeko ya baboti ya basi. … Ntango kaka babatisami mpo na baninga na bango bakangolami na boloko mpe bakoki kosenga mpenza bango na bosekwi mpe komema bango kati na bokonzi ya selesitiale—malongi oyo eyambamaki mpenza na eklezia mpe ebele ya bato bazali kokende liboso, basusu bakobatisama mbala mingi lokola mbala 16 … na mokolo moko.”

Nsima Wilford Woodruff alobelaki oyo etali libongisi oyo: “Na ngonga nayokaki yango motema na ngai epumbwaki na esengo. … Nakendeki mpe nabatisamaki mpo na bandeko bakufa nakokaki kokanisela. … Nayokaki mposa ya koloba alleluya ntango emoniseli ebimaki komonisaka biso libatisi mpo na bakufi. Nayokaki ete tozalaki na likoki ya kosepela na mapamboli ya Lola.”

Vilate Kimball

Portrait of Vilate Kimball.

Lokola Ndeko mwasi Woodruff, Vilate Kimball ayokaki maye matali libatisi mpo na bakufi ntango mobali na ye, Heber, azalaki koteya nsango malamu. Akomelaki ye:

“Mokambi Smith afungolaki mama na likambo ya sika mpe ya nkembo … oyo epesi mwa bolamuki na eklezia. Yango ezali, kobatisamaka mpo na bakufi. Paulo alobaki mpo na yango, na Bakolinti ya yambo mokapo ya 15 molongo ya 29. Joseph azwaki litondi mingi ya ndimbola na yango na bobimisi. … Ezali litomba ya eklezia oyo ya kobatisama mpo na bandeko na bango oyo bakufa liboso ete Nsango malamu oyo eya: kutu nsima na Bankoko na bango mpe Bamama. … Na kosalaka bongo, tokosala lokola basali mpo na bango, mpe tokopesa bango libaku ya kobima na Lisekwa ya Yambo. Alobaki bakozwa Nsango malamu koteyama epayi na bango … kasi ezali te na likambo ya boye lokola milimo kobatisamaka. … Uta motindo oyo eteyamaki awa, mayi ezalaki ntango nyonso ya koningana. Na ntango ya likita ezalaki ntango mosusu na Bampaka mwambe to zomi na ebale kobatisaka na ngonga moko […] Nalingi kobatisama mpo na Mama na ngai. Nabanzaki kozela kino okozonga na ndako, kasi ngonga ya nsuka Joseph alobela mama ya likambo yango, apesa ki toli ete moto nyonso atelema mpe asala likambo, mpe abikisa baninga na bango na bowumbu nokinoki lokola akoki. Yango wana nakanisi nakokende poso oyo, lokola ezali na motango moko ya bato ya nzinganzinga bazali kokende. Basusu basili kobatisama motango moko koleka. … Boye omoni ezali na libaku mpo na banso. Yango ezali malongi moko ya nkembo te?”

Phebe Chase

Picture of Phoebe Carter Woodruff, wife of Wilford Woodruff, circa 1840.

Ntango basilisaki liziba ya libatisi na Tempelo ya Nauvoo, mabatisi ya bozweli esalemaki kuna na esika ete esalema na ebale. Phebe Chase, mofandi ya Nauvoo, akomelaki mama na ye oyo etali tempelo, kolimbolaka libulu ya libatisi lokola esika wapi “tokoki kobatisama mpo na bakufi mpe kokoma babikisi na Ngomba ya Siona.” Akobaki kolimbola ete na liziba oyo, “nabatisamaki mpo na tata na ngai ya bolingo mpe banso batikali ya baninga na ngai bakufa. … Sikoyo nalingi koyeba nini bankombo ya tata mpe mama na yo ezali mpo ete nakoka kobikisa bango, mpo nazali na mposa ya kosunga bakufi. … Nkolo alobi lisusu mpe azongisi molongo ya kala.”

Sally Randall

Na kokomelaka baninga mpe libota na ye na oyo etali libatisi mpo na bandeko ya libota oyo bazalaki na bomoi kala, Sally Randall amikundolaki liwa ya mwana na ye ya mobali George:

“O ntango kani ya momekano oyo ezali na ngai mpe emonanaki kala ete nakoki te koyokanisama ezala bongo, kasi … tata na ye abatisamaki mpo na ye mpe likambo ya nkembo kani ezali ete tondimi mpe tozwi litondi ya nsango malamu lokola eteyami sikoyo mpe tokoki kobatisama mpo na baninga na biso banso bakufa mpe kobikisa bango mosika nsima lokola tokoki koyeba bango.

“Nalingi otindela ngai bankombo ya yambo ya bandeko na biso oyo bakufa kala kala koleka lokola bankoko ya mibali mpe basi na ndenge nyonso. Nakani kosala oyo nakoki mpo na kobikisa baninga na ngai mpe nasengeli kozala na esengo mpenza soki basusu na bino bakolinga koya mpe kosalisa ngai mpo ezali mosala moko monene mpo na moto moko kosala yango ye moko. … Nazali kozela okokanisa ete oyo ezali malongi ya kobangisa kasi okoyeba yango ezali ya solo.”

Matangi

  1. Phebe Woodruff letter to Wilford Woodruff, Oct. 6, 1840, Church History Library, Salt Lake City; beletele, bilembo esembolami.

  2. Wilford Woodruff, “Remarks,” Deseret News, Sanza ya mitano 27, 1857, 91; bilembo ekomisami sika.

  3. Mokanda ya Vilate Kimball epayi ya Heber C. Kimball, Sanza ya Zomi 11, 1840, Church History Library, Salt Lake City; baletele mpe bilemboekomisami sika.

  4. Mokanda ya Phebe Chase , mokolo etyami te, Church History Library, Salt Lake City; baletele mpe bilembo ekomisami sika. Ntango Basantu yambo babandaki kosala mabatisi mpo na bakufi, bato ntango mosusu babatisamaki mpo na bankoko ya mibali mpe basi lokola. Emonisamaki nsima ete mibali basengelaki kobatisama mpo na mibali mpe basi mpo na basi.

  5. Mokanda ya Sally Randall, Sanza ya minei 21, 1844, Church History Library, Salt Lake City; baletele mpe bilembo ekomisami sika.