Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
20–26 ʻEpelelí. Mōsaia 4–6: “Ha Fuʻu Liliu Lahi”


20–26 ʻEpelelí. Mōsaia 4–6: ‘Ha Fuʻu Liliiu Lahi,’“ Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“20–26 ʻEpelelí. Mōsaia 4–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2020

ʻĪmisi
Ko e akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní hono kakaí

ʻI he Tauhi pē ʻo Homou ʻOtuá, tā fakatātā ʻe Walter Rane

20–26 ʻEpelelí

Mōsaia 4–6

“Ko Ha Fuʻu Liliu Lahi”

ʻI hoʻo lau ʻa e Mōsaia 4–6, tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa lelei ʻoku ueʻi koe ke ke faí? (vakai, Mōsaia 5:2).

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Kuó ke fanongo nai ʻi ha taha ʻoku lea peá ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke liliu hoʻo moʻuí? Mahalo naʻá ke fakakaukau, tuʻunga ʻi he meʻa naʻá ke fanongo ki aí, ke ke moʻui ʻo kiʻi kehe—pe kehe lahi ange. Ko e faʻahinga malanga ia ʻa e Tuʻi ko Penisimaní, pea ko e ngaahi moʻoni naʻá ne akoʻí naʻe ʻaonga pehē ki he kakai naʻe fanongo ki aí. Naʻe vahevahe ʻe he Tuʻi ko Penisimaní mo hono kakaí ʻa e meʻa naʻe akoʻi ange ki ai ʻe ha ʻāngelo—ʻe lava ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki fakaʻofoʻofá tuʻunga ʻi he “taʻataʻa fakalelei ʻo Kalaisí” (Mōsaia 4:2). Ne liliu ʻe heʻene pōpoakí ʻenau fakakaukau kotoa kiate kinautolú (vakai, Mōsaia 4:2) liliu ʻenau ngaahi holí (vakai, Mōsaia 5:2), mo ueʻi kinautolu ke nau fuakava mo e ʻOtuá te nau fai maʻu pē Hono finangaló (vakai, Mōsaia 5:5). Ko e founga ʻeni naʻe tokoniʻi ai ʻe he ngaahi lea ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ʻa hono kakaí. ʻE founga fēfē haʻanau tokoniʻi koe?

ʻĪmisi
personal study icon

Ngaahi Fakakaukau ki hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Mōsaia 4

Te u lava ʻo maʻu mo tauhi ha fakamolemole ʻo ʻeku ngaahi angahalá tuʻunga ʻia Sīsū Kalaisi.

ʻOku ʻikai faingofua hono ikunaʻi ʻo e tangata fakakakanó. ʻOku fie maʻu ha ngāue lahi ka te hoko ko “ha tangata māʻoniʻoni ʻi he fakalelei ʻa Kalaisi ko e ʻEikí” (Mōsaia 3:19). Ko e taimi ʻe niʻihi, te ke fāifeinga ai ke pukepuke ʻa e ongo ko iá pea mo nofo ʻi he hala ʻo e māʻoniʻoní, neongo naʻá ke ʻosi ongoʻi ʻi ha taimi kuo fakamolemoleʻi hoʻo ngaahi angahalá. Naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní hono kakaí ʻi he founga ke fakatou maʻu ai mo tauhi ha fakamolemole ʻo e ngaahi angahalá pea moʻui maʻu pē ko ha taha māʻoniʻoní. ʻI hoʻo ako ʻa e vahe 4 ʻo Mōsaiá, te ke ala fai kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

Veesi 1–12:Ko e hā ha ngaahi tāpuaki naʻe ʻomi ʻe he fakamolemole ʻo e ngaahi angahalá ki he kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní? Ko e hā naʻe akoʻi ‘e he Tuʻi ko Penisimaní ke tokoniʻi kinautolu ke nau tauhi ʻa e fakamolemole ʻo ʻenau ngaahi angahalá? Ko e hā naʻá ne akoʻi fekauʻaki mo e founga ʻoku tau maʻu ai ʻa e fakamoʻuí? Fakatokangaʻi ange naʻe pehē ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻoku totonu ke tau “manatu pea manatu maʻu ai pē” (veesi 11). Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ‘oku ueʻi koe ke fai ke ke manatuʻi ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení?

Veesi 12–16:Fakatatau mo e ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā ʻoku hoko heʻetau moʻuí kapau te tau fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fakamatalaʻi ʻi he veesi 11? Kuó ke aʻusia nai ʻa e ngaahi liliu ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí? ʻOku nau fekauʻaki fēfē mo e ngaahi liliu ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Mōsaia 3:19?

Veesi 16–30:ʻOku founga fēfē ʻa e tokoni ʻa e fevahevaheʻaki mo e masivá ki hono tauhi maʻu ha fakamolemole ʻo ʻetau ngaahi angahalá? ʻE founga fēfē haʻo fakaʻaongaʻi e veesi 27 ʻi hoʻo feinga ke ke anga faka-Kalaisí?

Vakai foki, David A. Bednar, “Tauhi Maʻu Ai pē ha Fakamolemole ʻo Hoʻomou Ngaahi Angahalá,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 59–62; Dale G. Renlund, “Tauhi ke Tolonga ʻa e Fuʻu Liliu Lahi ʻo e Lotó,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2009, 97–99.

Mōsaia 5:1–7

ʻE lava ke fakatupu ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí ha fuʻu liliu lahi ʻi hoku lotó.

ʻOku ʻikai ko ha meʻa foʻou ke pehē ʻe he kakaí, “He ʻikai ke u lava au ʻo liliu. Ko hoku tuʻunga pē ia.” ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku fakaʻaliʻali mai ʻe he aʻusia ʻa e kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní ʻa e founga ʻe lava ai ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí ʻo liliu moʻoni hotau lotó. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni: “Te tau lava ʻo liliu hotau ʻulungāngá. ʻE lava ke liliu ʻetau holí. … ʻOku toki lava pē ʻa e liliu moʻoní—liliu fakaʻaufulí—ʻi he ivi faifakamoʻui, fakamaʻa, mo malava ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. … Ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ko haongoongolelei ia ʻo e liliu!” (“Ngaahi Fili ki ʻItānití,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2013, 108).

ʻI hoʻo laukonga fekauʻaki mo e liliu naʻe hoko ki he kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní, fakakaukau ki he founga naʻe lava ke hoko—pe ʻe lava ke hoko ai ʻa e “fuʻu liliu lahi” naʻe fakaiku ki he ului moʻoni naʻe hokó—ʻi hoʻo moʻuí. Kuo iku nai ha fanga kiʻi mōmeniti “mahuʻinga lahi” ki he liliu ho lotó, pe naʻe hoko māmalie pē hoʻo uluí?

Vakai foki, ʻIsikeli 36:26–27; ʻAlamā 5:4; Tevita A. Petinā, “Ului ki he ʻEikí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2012, 106–9.

ʻĪmisi
Ko e fakamoʻui ʻe Kalaisi ha fefine puke

ʻE lava ke liliu ʻe he Fakamoʻuí hotau lotó mo ʻetau moʻuí. Ko e Ngaahi Nima Fai-Fakamoʻuí, tā fakatātā ʻe Adam Abram

Mōsaia 5:5–15

ʻOku ou toʻo kiate au ʻa e huafa ʻo Kalaisí ʻi he taimi ʻoku ou fai ai ʻa e ngaahi fuakavá.

Ko e taha e ʻuhinga naʻe fie lea ai ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ki hono kakaí ke “ʻoange ki he kakaí ni ha hingoa.” Ko ha niʻihi ko e kakai Nīfai pea ko e toengá ko ha hako ʻo Muleki, ka ʻoku ʻikai ko e hingoa ʻeni naʻe fakakaukau ki aí. Naʻá ne fakaafeʻi ʻa e kakaí ke nau ʻai kiate kinautolu ʻa e “huafa ʻo Kalaisí” ko ha konga ʻo ʻenau fuakava ke talangofua ki he ʻOtuá (Mōsaia 1:11; 5:10). Ko e hā ʻokú ke ako mei he Mōsaia 5:7–9 fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e ʻai kiate kimoutolu ʻa e huafa ʻo Kalaisí?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni, “[Ko e] tupuʻanga ʻo e tuʻunga moʻui angatonú mo e mālohi fakalaumālié [ko e] ʻOtuá. ʻOku fakafou ʻetau maʻu ʻa e mālohi ko iá mei heʻetau ngaahi fuakava mo Iá”(“Ko e Mālohi ʻo e Ngaahi Fuakavá,” Ensign pe Liahona, Mē 2009, 20). ʻAi ha lisi, ʻi hoʻo lau ʻa e Mōsaia 5:5–15, ʻo e ngaahi tāpuaki ʻe maʻu ʻi hoʻo moʻuí mei hoʻo tauhi ʻa e ngaahi fuakava kuó ke fai mo e ʻOtuá. ʻOku tokoni fēfē hoʻo tauhi hoʻo ngaahi fuakavá ke ke pukepuke ʻa e “fuʻu liliu lahí” ʻiate koe tuʻunga ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí?

ʻĪmisi
family study icon

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako Fakafāmili e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

ʻI hoʻo lau mo ho fāmilí e folofolá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakamamafaʻi mo aleaʻí kae lava ke feau e ngaahi fie maʻu ho fāmilí. Ko ha ngaahi fakakaukau ʻeni ʻe niʻihi.

Mōsaia 4:9–12

ʻE founga fēfē ke lava ho fāmilí ʻo “tui [kakato] ki he ʻOtuá” (Mōsaia 4:9) mo “manatu pea manatu maʻu ai pē ki he māfimafi ʻo e ʻOtuá”? (Mōsaia 4:11). Mahalo naʻa lava ke lau ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻa e Mōsaia 4:9–12 mo fakahā ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻoku tokoni ke fakatupulaki ʻenau tui ki he ʻOtuá. Hili ia pea te nau lava ʻo hiki ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení mo fokotuʻutuʻu takai ʻi api ko ha ngaahi fakamanatu. ʻE tokoni fēfē kiate kitautolu hono manatuʻi ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení, ke tau “fiefia maʻu pē” mo “tauhi maʻu ha fakamolemole ʻo [ʻetau] ngaahi angahalá”? (Mōsaia 4:12).

Mōsaia 4:14–15

Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e keé mo e fakakikihí mei he ongo veesi ko ʻení?

Mōsaia 4:16–26

ʻOku ʻuhinga ki he hā, ko e kau paea kotoa ʻa kitautolú? Fakatatau mo e ngaahi veesi ko ʻení, ʻoku totonu ke tau anga fēfē ki he kotoa ʻo e fānau ʻa e ʻOtuá? (Mōsaia 4:26). Ko hai ʻokú ne fie maʻu ʻetau tokoní?

Mōsaia 4:27

ʻOku lele nai homou fāmilí ʻo vave ange ʻi he ivi ʻoku mou maʻú? Mahalo te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau fakakaukauʻi ʻenau ngaahi ʻekitivitií ke fakapapauʻi ʻoku nau faivelenga mo nau toe fakapotopoto foki.

Mōsaia 5:5–15

Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he toʻo ʻa e huafa ʻo Kalisí kiate kitautolú fekauʻaki mo hotau vā fetuʻutaki mo Iá? ʻE ala tokoni ke talanoa ki he ʻuhinga ʻoku faʻa hiki ai ʻe he kakaí ʻi he taimi ʻe niʻihi honau hingoá ʻi heʻenau ngaʻotoʻotá. ʻE founga fēfē ke tau lava ʻo fakahaaʻi ʻoku “ʻa e” Fakamoʻuí kitautolu?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Tanumaki ha ʻātakai ʻo e ʻofá. ʻE lava ʻe he fakafeangai ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻiate kinautolú ke ne tākiekina lahi e laumālíe ʻi homou ʻapí. Tokoniʻi e kau mēmipa kotoa pē ʻo e fāmilí ke nau fai honau fatongia ke fokotuʻu ha ʻapi ʻofa mo fakaʻapaʻapa koeʻuhí ke ongoʻi malu ʻa e tokotaha kotoa ʻi he vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá, fehuʻí, mo e fakamoʻoní. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 15.)

ʻĪmisi
Ko hono fafanga ʻe Kalaisi ha ngaah foʻi manupuna ʻi ha loto ʻā

ʻI Heʻene Tokangaekina Maʻu Peé, tā fakatātā ʻe Greg K. Olsen

Paaki