C. C. A. Christensen (1831–1912), Zion’s Camp, c. 1878, tempera en muselina, 78 × 114 pulgadas. Museo de Arte, Universidad de Brigham Young, jun maatan k’eeb’il xb’aaneb’ li ri laj C. C. A. Christensen, 1970

13–19 septiembre

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 102–105

“Chirix xnumsinkil naab’al li rahilal … nachal li osob’tesink”

K’a’ru nakatzol sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 102–105 li naxtoch’ aach’ool? Naru taatz’iib’a li nakak’oxla ut nakaweek’a chirix li na’leb’ a’an.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Eb’ laj santil paab’anel sa’ Kirtland ke’raho’ xch’ool naq ke’rab’i naq eb’ li ras riitz’in sa’ li Condado Jackson, Missouri, yookeb’ chi isiik chaq sa’ rochocheb’. Maare ke’waklesiik xch’ool xb’aan li Qaawa’ naq kixye naq “lix tojb’al rix Sion taachalq rik’in wankilal” (Tzol’leb’ ut Sumwank 103:15). Rik’in li yeechi’ihom a’an sa’ raameb’, numenaq 200 chi winq ut 25 chi ixq ut kok’al ke’roksi rib’ sa’ lix teepal Israel jo’ ke’xk’ab’a’i, li moqon taanawmanq ru jo’ lix Teepal Sion. Lix k’anjel, a’an li xik sa’ Missouri re xkolb’al Sion.

Choq’ reheb’ li komon sa’ li teep, xk’olb’al Sion naraj naxye xk’ojob’ankileb’ wi’chik laj santil paab’anel sa’ xch’och’eb’. A’b’an, rub’elaj naq ke’wulak sa’ li Condado Jackson, li Qaawa’ kixye re laj Jose Smith naq te’xaqliiq ut naq taaraqmanq lix Teepal Sion. Wankeb’ li komon sa’ li teep li ke’sach xch’ool ut ke’josq’o’ xb’aan li na’leb’ a’in; ke’xk’oxla naq kisach li teep sa’ xk’anjel, ut naq moko tz’aqob’resinb’il ta ru lix yeechi’ihom li Qaawa’. Ke’wan chik li jalan lix na’leb’eb’. Us ta maajo’q’e ke’sutq’i laj santil paab’anel sa’ li Condado Jackson, xb’aan li ke’xnumsi, li Sion kixk’ul jun raqal “lix tojb’al rix” ut kichal a’an “rik’in wankilal.” Eb’ li tiikeb’ chi paab’ank sa’ lix Teepal Sion, ut naab’al reheb’ ke’ok moqon jo’ jolominel sa’ li Iglees, ke’xch’olob’ xyaalal naq kikawob’resiik lix paab’aaleb’ chirix lix wankil li Dios, chirix lix choxahil b’oqb’al laj Jose Smith, ut chirix Sion—maawa’ li Sion jo’ jun na’ajej, a’b’an li Sion jo’ lix tenamit li Dios. Ruuchil xpatz’b’al k’a’ru aj-e li k’anjel li chanchan ink’a’ us ki’el, ke’xtzol naq li tz’aqal aajel ru, a’an xtaaqenkil li Kolonel, us ta ajwi’ naq ink’a’ naqataw ru chixjunil. Chi jo’ka’in naq taatoje’q rix Sion sa’ roso’jik.

Chi’ilmanq Santos, 1:198–210; “La ofrenda aceptable del Campo de Sion,” Revelaciones in Contexto, 229–234.

Lix Teepal Sion ke’hilan chire li nima’ Little Fishing, jo’ k’utb’il arin.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Tzol’leb’ ut Sumwank 102:12–23

K’a’ru aj-e li na’leb’ sa’ li raqal a’in?

Sa’ li tasal 102 wan resil li ch’utam sa’ Kirtland, Ohio, b’ar wi’ kik’uub’aman li xb’een taqenaqil ch’utam re li Iglees. Nach’olob’aman sa’eb’ li raqal 12–23 k’a’ru naxb’aanu li taqenaqil ch’utam naq neke’xtz’il rix jun li komon li xb’aanu li ninqi q’etok aatin.

Li Awa’b’ej M. Russell Ballard kixye, “Wan naq napatz’man k’a’ut naq neke’tz’ilman rix li ani neke’xb’aanu li ninqi q’etok aatin. Wan oxib’ li rajb’al a’an: re xkolb’al li raam laj q’etol aatin, re xkolb’aleb’ rix li maak’a’eb’ xmaak, ut re xkolb’al rix lix saqal ru, lix tz’aqalil, ut lix chaab’il k’ab’a’ li Iglees” (“A Chance to Start Over: Church Disciplinary Councils and the Restoration of Blessings,” Ensign, septiembre 1990, 15).

Chi’ilmanq ajwi’ Temas del Evangelio, “Consejos disciplinarios de la Iglesia,” topics.ChurchofJesusChrist.org.

Tzol’leb’ ut Sumwank 103:1–12, 36; 105:1–19

Li Sion naru taakab’lamanq ka’ajwi’ rik’in li na’leb’ re tiikilal.

K’a’ut naq eb’ laj santil paab’anel kisach chiruheb’ lix yeechi’inb’il ch’och’ sa’ Missouri? Ut k’a’ut naq li Qaawa’ ink’a’ kixkanab’ lix Teepal Sion chixk’ojob’ankileb’ wi’chik sa’ xch’och’eb’? Yaal naq k’a’jo’ xxuwajelil lix b’aanuhomeb’ li ch’uut chi aj rahob’tesinel aran Missouri, ut laj jolominel re Missouri ink’a’ kixtenq’aheb’ laj santil paab’anel jo’ kixye naq tixb’aanu. A’b’an li Qaawa’ kixye naq “wi ta moko wan ta li q’etok aatin re lin tenamit,” “kiru raj chi toje’k rix” Sion (Tzol’leb’ ut Sumwank 105:2). Naq nakawil Tzol’leb’ ut Sumwank 103:1–12, 36; 105:1–19, maare taak’e reetal k’a’ru kiramok re xk’ojob’ankil li tenamit Sion sa’ Missouri ut k’a’ru kitenq’an raj. K’a’ru nakatzol li naru tatxtenq’a chixk’ojob’ankil Sion sa’ laa ch’ool ut sa’ laa wochoch?

Tzol’leb’ ut Sumwank 103:12–13; 105:1–6, 13–19

Nachal li osob’tesiik chirix li ch’a’ajkilal ut lix yalb’al rix li qapaab’aal.

Li b’eek sa’ lix Teepal Sion, kiwan choq’ xyalb’al rix lix paab’aaleb’ li ke’tz’aqon. Najt ke’b’eek, tiqeb’ li kutan, ut wan naq maak’a’ li tzakemq ut li ha’. Ut chirix chixjunil li ke’xkuy, eb’ laj santil paab’anel toj ink’a’ ke’ru chi sutq’iik sa’ xch’och’eb’. K’oxla chan ru naq li na’leb’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 103:12–13 ut 105:1–6, 13–19, kiru raj kixtenq’aheb’ li komon sa’ lix Teepal Sion li ke’wan xk’a’uxl chirix li taqlahom re xch’utub’ankil rib’ ut ma re li Dios li taqlahom a’an. Chan ru naru tatxtenq’a li na’leb’ a’in sa’ lix yalb’al rix laa paab’aal laa’at?

Naru ajwi’ taawil resil li ke’xk’ul li komon sa’ lix Teepal Sion sa’ “Eb’ li xyaab’ kuxej re li k’ojob’ank wi’chik” sa’ xraqik li tusleb’ aatin a’in. K’a’ru nawulak chawu chirix li ke’xk’oxla? K’a’ru naru nakatzol rik’in li ke’xb’aanu?

Chi’ilmanq ajwi’ David A. Bednar, “¿Quién sigue al Señor? Las lecciones del Campo de Sion,” Liahona, julio 2017, 14–23.

Tzol’leb’ ut Sumwank 104:11–18, 78–83

Laa’in “jun mertoom sa’ xb’een li ruchich’och’il osob’tesihom.”

Jo’ xtz’aqob’ li ch’a’ajkilal kixk’ul sa’ Missouri, li Iglees kiwan ajwi’ xch’a’ajkilal rik’in li tumin sa’ 1834; k’a’jo’ xnimal lix k’as. Sa’ li tasal 104 li Qaawa’ ki’aatinak chirix lix tuminal li Iglees. Chan ru naru taawoksi li na’leb’ sa’eb’ li raqal 11–18 ut 78–83 sa’ li nakasik’ ru xb’aanunkil rik’in laa tumin?

Re xtzolb’al chirix “lix na’leb’ ” li Qaawa’ (raqal 16) re xtenq’ankileb’ lix santil paab’anel, naru taawil li raatin li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf “El proveer conforme a la manera del Señor” (Liahona, noviembre 2011, 53–56).

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 103:12, 36; 105:9–13.Ma xpatz’man re laa junkab’al (malaj junaq aaxe’ aatoon) naq tixb’aanu k’a’ruhaq li ink’a’ ki’el jo’ k’oxlanb’il? K’a’ru naru taatzol rik’in li ke’xb’aanu li komon sa’ lix Teepal Sion naq ink’a’ ki’el xb’eenikeb’ jo’ k’oxlanb’il? (chi’ilmanq “Eb’ li xyaab’ kuxej re li k’ojob’ank wi’chik” sa’ xraqik li tusleb’ aatin a’in).

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 104:13–18.K’a’ru xk’e li Qaawa’ qe? K’a’ru naraj a’an naq taqab’aanu rik’in li xk’e qe?

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 104:23–46.Laa junkab’al naru taarileb’ li raqal a’in re xtawb’al jarub’ sut li Qaawa’ kixye naq “tixk’ihob’resi li osob’tesink” (raqal 23) sa’ xb’eeneb’ li tiikeb’ chi paab’ank. Maare a’inaq raj jun chaab’il hoonal re “xk’eeb’al sa’ ajl li k’iila usilal” (“K’e sa’ ajl li k’iila usilal,” Eb’ li B’ich, 153) ut xyeeb’al chan raj ru naq xb’aanunkil a’an nokoxtenq’a sa’ li qach’a’ajkilal. Eb’ li kok’al maare taawulaq chiruheb’ xyiib’ankil xjalam-uucheb’ li osob’tesink neke’xb’antioxi.

Tzol’leb’ ut Sumwank 105:38–41.Chan ru naru “taqatz’aama li tuqtuukilal” (raqal 40) naq nokorahob’tesiik xb’aan anihaq chik? Chan ru naru toowanq jo’ “jun eetalil re tuqtuukilal” (raqal 39) sa’ li qajunkab’al?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “K’e sa’ ajl li k’iila usilal,” Eb’ li B’ich, 153.

Eb’ li xyaab’ kuxej re li k’ojob’ank wi’chik

Lix Teepal Sion

Xb’aan naq lix Teepal Sion ink’a’ kiru chixk’ojob’ankileb’ wi’chik laj santil paab’anel sa’ xch’ocheb’ aran sa’ li Condado Jackson, ke’wan naab’al li ke’reek’a naq maak’a’ aj-e lix yalb’aleb’ xq’e. A’b’anan, ke’wan ajwi’ naab’al sa’ lix Teepal Sion li ke’xk’e reetal naq li Qaawa’ kixtz’aqob’resi ru jun ajom jwal taqenaq wi’chik sa’ lix yu’ameb’ ut sa’ li rawa’b’ejihom a’an. A’in junjunq reheb’ lix ch’olob’ahom:

Jose Smith

40 chihab’ chirix xb’eenik jo’ komon sa’ lix Teepal Sion, laj Joseph Young kixye naq laj Jose Smith kixye a’in:

“Ex was wiitz’in, wankeb’ sa’ eeyanq li neke’josq’o’ wik’in, xb’aan naq ink’a’ xexpleetik sa’ Missouri; a’b’an inyehaq eere, li Dios ink’a’ kiraj naq texpleetiq. Ink’a’ taaruuq raj chixk’uub’ankil li rawa’b’ejihom rik’in kab’laju chi winq re xteeb’al li evangelio choq’ re xtenamitul li ruchich’och’, ut rik’in lajeeb’ xkaak’aal chi winq rub’el lix b’eresihomeb’ a’an, wi ta ink’a’ tixsik’eb’ ru sa’ xyanq jun ch’uut chi winq li ak ke’xq’axtesi xyu’ameb’, ut ke’xk’e xnimal li mayej kixk’e laj Abraham.

“Anajwan ut, li Qaawa’ ak xtaw lix Kab’laju ut lix Setenta, ut toj te’b’oqe’q xkomon chik li molam re Setenta li te’xk’e xmayejeb’, ut eb’ li maji’ neke’mayejak anajwan, te’mayejaq moqon.”¹

Brigham Young

“Naq koowulak aran Missouri, li Qaawa’ kiraatina lix moos aj Jose ut kixye, “Ak xink’ulub’a lee mayej,” ut koo’osob’tesiik chi sutq’iik. Naq kinsutq’i, naab’al reheb’ li wamiiw ke’xpatz’ we k’a’ut naq ke’b’oqe’ li winq chixkanab’ankil lix k’anjeleb’ re xik aran Missouri yal re sutq’iik, chanchan naq maak’a’ aj-e lix yalb’aleb’ xq’e. “Ani ki’usa xb’aan?” chankeb’. “Wi ta li Qaawa’ kixtaqla xb’aanunkil, k’a’ru kiraj naq taa’uxmanq rik’in xb’aanunkil?” … Kinye reheb’ naq kink’ul intojb’al—chi tojb’il rik’in naab’al li ral tumin—relik chi yaal, naq kinujob’resiik insek’ rik’in li na’leb’ li kink’ul naq kinb’eek wochb’een li Profeet.”²

Wilford Woodruff

“Laa’in kinwan chaq sa’ lix Teepal Sion rik’in lix profeet li Dios. Kiwil lix b’aanuhom li Dios rik’in. Kiwil lix wankil li Dios rik’in. Kiwil naq a’an jun profeet. Li k’a’ru kik’utb’esiik chiru xb’aan lix wankil li Dios sa’ li taqlanb’il k’anjel a’an, a’an nim xloq’al choq’ we ut choq’ reheb’ chixjunil li ke’ab’ink re.”³

“Naq koob’oqe’ jo’ komon sa’ lix Teepal Sion naab’alo maji’ naqanaw qu chiqib’il qib’; ut ke’wan naab’al li maajun wa xe’ril ru li profeet rub’elaj a’in. Jek’inb’ilo chaq, jo’ chanchan li ixim tz’ilb’il sa’ li chiq’leb’aal, chiru chixjunil li tenamit. Saaj winqo laa’o, ut koob’oqe’ sa’ li kutan a’an re xtojb’al rix Sion, ut ki’ajman ru naq taqab’aanu chixjunil rik’in li paab’aal. Kiqach’utub’ qib’ sa’ Kirtland ut koo’el chaq re xtojb’al rix Sion, re xtz’aqob’resinkil ru li taqlahom kixk’e li Dios qe. Li Dios kixk’ulub’a li qak’anjel jo’ kixb’aanu rik’in laj Abraham. Naab’al li kiqab’aanu, us ta naab’al sut ke’xpatz’ aj q’etol paab’aal ut li maak’a’eb’ xpaab’aal, “k’a’ru xeb’aanu?” Li na’leb’ kiqak’ul, maajun wa raj kooru chixk’ulb’al chi jalan chik. Koo’osob’tesiik chirilb’al xnaq’ ru jun li profeet, ut koo’osob’tesiik chi b’eek jun mil kiloom rik’in, ut chirilb’al lix k’anjel lix musiq’ li Dios rik’in, ut li na’leb’ li kik’utb’esiik chiru xb’aan li Jesukristo, ut lix tz’aqob’resinkil ruheb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’an. Ut a’an kixch’utub’eb’ wiib’ cient chi xb’eenil chiru li tenamit sa’ li kutan a’an ut kooxtaqla chixpuktesinkil lix evangelio li Jesukristo chiru li ruchich’och’. Wi ta ink’a’ kinb’eek sa’ lix Teepal Sion, ink’a’ raj wankin arin anajwan [sa’ Lago Salado, jo’ komon sa’ lix Molameb’ li Kab’laju]. … Rik’in li xik aran kookute’ sa’ li awimq re xjultikankil li evangelio, ut li Qaawa’ kixk’ulub’a li qak’anjel. Ut sa’ chixjunil li qak’anjel ut li rahob’tesiik kiqak’ul, chi q’axtesinb’il rajlal li qayu’am, ki’ajman ru chiqu k’anjelak rik’in paab’aal .”

K’a’jo’ xnimal xtz’aq li xqak’ul sa’ lix Teepal Sion wi’chik chiru xtz’aq li oor.”

Eb’ li raqalil

1. Sa’ Joseph Young Sr., History of the Organization of the Seventies (1878), 14.

2. “Discourse,” Deseret News, 3 diciembre, 1862, 177.

3. Sa’ Conference Report, abril 1898, 29–30; chi’ilmanq ajwi’ Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Wilford Woodruff (2004), 140–141.

Lix Teepal Sion (Lix Teepal Sion chire li nima’ Fishing), xb’aan li xJudith A. Mehr