li chaab’il aj Samaria

Li chaab’il aj Samaria, xb’aan laj Dan Burr

17–23 abril

Mateo 18; Lukas 10

“K’a’ru tinb’aanu re naq tweechani li junelik yu’am?”

Naq nakawil ut nakak’oxla rik’in tijok Mateo 18 ut Lukas 10, k’e reetal li tixhasb’a aawe li Santil Musiq’ej. A’an tixye aawe chan ru naq te’k’anjelaq aawe li na’leb’ ut li seraq’ a’in. Tz’iib’a li na’leb’ nakak’ul.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Naq nakapatz’ jun li na’leb’ re li Qaawa’, naru taak’ul xsumenkil li ink’a’ xak’oxla naq taak’ul. Ani li was wiitz’in? Yalaq ani na’ajok re tenq’aak ut rahe’k aab’aan. Ani li q’axal nim sa’ li awa’b’ejihom re choxa? Jun ch’ina al. Ma tz’aqal xkuyb’al xmaak wuqub’ sut li ani xrahob’tesink we? Ink’a’, tento b’an taakuy xmaak lajeeb’ xkaak’aal sut chi wuqutq. (Chi’ilmanq Lukas 10:29–37; Mateo 18:4, 21–22.) Lix sumenkil li Qaawa’ ink’a’ xak’oxla xk’ulb’al naru naxk’e aab’oqb’al chixjalb’aleb’ laa k’oxlahom, laa week’ahom, ut laa b’aanuhom. Wi nakasik’ xb’aanunkil li k’a’ru naraj li Qaawa’, xb’aan naq chi yaal nakawaj xtawb’al aana’leb’ rik’in, li Qaawa’ tixk’ut chawu chan ru naq tatwanq re tat-ok sa’ li b’e li naxk’am sa’ li junelik yu’am rik’in a’an.

reetalil li tzolok aajunes

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Mateo 18:21–35

Tento tinkuyeb’ xmaak li was wiitz’in re taaruuq tink’ul xkuyb’al inmaak rik’in li Qaawa’.

Chanchan chaab’il xch’ool laj Pedro naq kixye naq taaruuq chixkuyb’al xmaak li ras riitz’in wuqub’ sut, a’b’anan li Jesus kixk’ut jun li chaq’rab’ li q’axal taqenaq wi’chik. Naq kixye, “Ink’a’ ninye aawe naq wuqub’ sut ajwi’, lajeeb’ xkaak’aal sut b’an chi wuqutq,” (raqal 22), ink’a’ yoo chi k’utuk chirixeb’ li ajl, chirix b’an li wank jo’ chanru li Kristo sa’ xkuyb’aleb’ li maak. Naq nakawil li jaljookil ru aatin chirix li moos li ink’a’ ki’uxtaanank-u, k’oxlaheb’ li kutan naq xaweek’a naq li Dios xruxtaana ut xtoq’ob’a aawu. Ma wan ani li tento raj taawuxtaana ru ut taatoq’ob’a ru?

Li Elder David E. Sorensen kixk’e li nimla ramleb’ a’in: “Us ta tento taqakuyeb’ xmaak li ani xe’rahob’tesink qe, toj tento took’anjelaq re naq ink’a’ chik taak’ule’q a’an. … Li kuyuk moko naraj ta naxye naq taqak’ulub’a malaj yaal taqab’i li maak. … Naq naqayal qaq’e chiru li maak, miqakanab’ naq li xik’ ilok malaj li josq’il tixb’eresi li qak’a’uxl malaj li qab’aanuhom” (“El perdón transformará el resentimiento en amor,” Liahona, mayo 2003, 12).

Lukas 10:1–20

Aniheb’ laj Setenta?

Jo’ chanru li eetalil k’utb’il sa’ xkutankil li Najter Chaq’rab’ (chi’ilmanq Exodo 24:1; Numeros 11:16), li Jesus “kixxaqab’eb’ lajeeb’ xkaak’aal chik,” rochb’eeneb’ lix kab’laju chi apostol, re te’xch’olob’ xyaalal a’an, te’xjultika lix evangelio, ut te’xtenq’a a’an sa’ xk’anjel. Li eetalil a’in toj na’uxman sa’ li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik. Eb’ li Setenta b’oqb’ileb’ re xtenq’ankileb’ li Kab’laju sa’ lix taqlanb’il k’anjeleb’ jo’ aj ch’olob’anel xyaalal chirix li Jesukristo chiru chixjunil li ruchich’och’.

Chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 107:25–26, 33–34, 97.

Lukas 10:25–37

Re xk’ulb’al li junelik yu’am, tento tinra li Dios ut tinra li was wiitz’in jo’ naq ninra wib’ laa’in.

Aajel ru naq taanaq sa’ qach’ool naq rik’in li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria li Jesus kixsumeheb’ li patz’om: “K’a’ru tento tinb’aanu re naq tink’ul li junelik yu’am?” ut “Ani li was wiitz’in?” (Lukas 10:25, 29). Naq nakawil li jaljookil ru aatin a’in, wanqeb’ li patz’om a’in sa’ laa k’a’uxl. K’a’ru lix sumenkil li nakataw?

Sa’ xkutankil li Jesus, eb’ laj Judio ak wanjenaqeb’ chaq sa’ raaxiik’ rik’ineb’ laj Samaria chiru k’iila cient chihab’. Eb’ laj Samaria a’aneb’ ralal xk’ajoleb’ laj Judio li ke’wan chaq Samaria ut ke’sumla rik’ineb’ laj Gentil. Eb’ laj Judio ke’reek’a naq eb’ laj Samaria ak ke’po’e’ xb’aan li wank sa’ komonil rik’ineb’ laj Gentil, ut naq xe’q’etok paab’ank. Eb’ laj Judio k’aynaqeb’ chi b’eek k’iila kiloom re naq ink’a’ te’nume’q sa’ Samaria. (Chi’ilmanq Lukas 9:52–54; 17:11–18; Jwan 4:9; 8:48.)

K’a’ut naq li Jesus kixsik’ ru jun aj Samaria, xkomoneb’ li xik’ ilb’ileb’ xb’aaneb’ laj Judio, choq’ reetalil li toq’ob’ank-u ut li rahok asb’ej iitz’inb’ej? K’a’ru nakatxmusiq’a chixb’aanunkil li jaljookil ru aatin a’in?

Chi’ilmanq ajwi’ Mosiah 2:17; “Parábola del Buen Samaritano” ut “Un buen Samaritano” (eb’ li video), ChurchofJesusChrist.org.

Lukas 10:38–42

Naqasik’ ru “li jwal chaab’il” naq naqasik’ ru xb’aanunkil wulaj wulaj li k’a’ru nak’amok sa’ li junelik yu’am.

Sa’ Lukas 10:38–42, li Jesus kixb’oq li xMarta chik’oxlankil chi jalan chan ru naroksi lix hoonal. Chirix rilb’aleb’ li raqal a’an, li Hermana Carol F. McConkie kixye: “Wi santaqo raj, tento naq taqatzol chunlaak sa’ roq lix Santil Dios laj Israel ut xk’eeb’al xhoonal li santilal. Ma naqakanab’ chi junpak’al li qacelular, chixjunil li k’a’aq re ru uxk te’raj wulaj wulaj, ut chixjunileb’ li ruchich’och’il na’leb’ naqapoqle wi’ qib’? Li tijok, li tzolok, ut li ab’ink chiru li raatin li Dios neke’xb’oq lix rahom aj ch’ajob’resinel ut aj k’irtesinel sa’ li qaam. Chikaqe’ xhoonal re toowanq chi santaqo, re naq toonujaq rik’in lix loq’laj Musiq’ aj santob’resinel” (“Lix chaq’alil ru li santilal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2017). Maare us xtz’ilb’al rix k’a’ru nakawoksi wi’ laa hoonal—jo’ ajwi’ sa’ li chaab’il b’aanuhom. Ma wan k’a’ru “jwal aajel ru” (raqal 42) li jwal naraj wi’chik laa hoonal?

reetalil li tzolok jo’ junkab’al

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Mateo 18:1–11.K’a’ut naq li Jesus naraj naq toowanq jo’ jun ch’ina al? K’a’ru xchaab’ilaleb’ li kok’al li tooruuq chixyu’aminkil re toowulaj chanchan li Kristo? (chi’ilmanq Mosiah 3:19).

li Jesus rik’ineb’ li kok’al

Li Jesus naraj naq eb’ lix tzolom te’wanq chanchaneb’ li kok’al.

Mateo 18:15.Chan ru taqayu’ami li na’leb’ re Mateo 18:15 choq’ re qawanjik jo’ junkab’al? Chan ru naq xb’aanunkil a’in taarosob’tesi li qajunkab’al?

Mateo 18:21–35.K’a’ru naxk’ut chiqu li jaljookil ru aatin a’an chirix li Jesukristo? K’a’ru naxk’ut chiqu chirix rilb’aleb’ li qas qiitz’in?

Lukas 10:25–37.Eb’ li komon re laa junkab’al maare taawulaq chiruheb’ roksinkileb’ li b’aatal ut xk’utb’esinkil li jaljookil ru aatin. Ma wan naq chanchano jo’eb’ li jalan jalanq chi kristiaan re li jaljookil ru aatin a’in? Chan ru naq li Kolonel chanchan li chaab’il aj Samaria? Chan ru tooruq chi wank jo’ li chaab’il aj Samaria?

Naru teeb’icha sa’ komonil junaq li b’ich malaj li naxjultika li yaal k’utb’il sa’ li jaljookil ru aatin a’in. Maare teeb’icha “Qaawa’, chatintaaqe” (Eb’ li B’ich, 141), a’b’an wankeb’ naab’al chik xkomon. Eb’ li komon re laa junkab’al maare te’raj xsik’b’al junaq li b’ich ut xch’olob’ankil chan ru naxk’am rib’ rik’in li jaljookil ru aatin a’in.

Lukas 10:38–42.Ma wan naq ch’a’aj xb’aanunkil li k’a’ru re li Musiq’ej sa’ laa junkab’al? Li seraq’ chirix li xMaria ut li xMarta naru tixtenq’a laa junkab’al sa’ komonil malaj sa’ li q’ojyin re junkab’al re teek’oxla chan ru xb’aanunkil a’in. Jo’ junkab’al, naru teetz’iib’a chi tustu li k’a’ru naru teeb’aanu re xsik’b’al ru “li jwal chaab’il” (Lukas 10:42).

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Chiqara li qas qiitz’in,” B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 39.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

Kanab’ chi wank li rahok. K’a’jo’ naq na’eek’aman li Musiq’ej sa’ lee rochoch a’ yaal jo’ chanru nekera eerib’ ut jo’ chanru naq wankex sa’ xyaalal cherib’il eerib’. Tenq’aheb’ chixjunil li komon sa’ laa junkab’al chixb’aanunkil li naru chiruheb’ re taawanq li rahok-ib’ ut li chaab’ilal sa’ lee rochoch, re naq chixjunileb’ te’reek’a naq neke’ru chixwotzb’al lix na’leb’eb’, lix patz’omeb’, ut lix nawomeb’ xch’ool. (Chi’ilmanq Li k’utuk jo’ li Kolonel, 15.)

li Kristo rik’in xMaria ut xMarta

Li Kristo sa’ rochoch xMaria ut xMarta, xb’aan laj Walter Rane