ուսուցման պատկերակ

Մտքեր հիշելու համար

«Հիսուսը կասի ողջ Իսրայելին. «Եկ տուն»

Սինայի անապատում Մովսեսը Իսրայելի զավակներին հավաքեց սարի ստորոտում: Այնտեղ Տերը հայտարարեց, որ ցանկանում է վերջերս ազատագրված ստրուկների այդ խմբին վերածել հզոր ժողովրդի: Նա ասաց․ «Եվ դուք ինձ համար քահանաների թագավորութիւն եւ սուրբ ազգ կլինիք» (Ելից 19․6)։ Նա խոստացավ, որ նրանք կբազմանան և կբարգավաճեն, նույնիսկ, եթե շրջապատված լինեն շատ ավելի մեծ և հզոր թշնամիներով (տես Երկրորդ Օրինաց 28․1–14)։

Այս ամենը տեղի կունենար ոչ այն պատճառով, որ իսրայելացիները բազմաթիվ էին կամ ուժեղ ու հմուտ: Տերը բացատրեց, որ դա տեղի կունենար, «եթէ իրաւ իմ ձայնին լսէք եւ իմ ուխտը պահէք» (Ելից 19․5)։ Աստծո զորությունն էր, ոչ թե իրենցը, որը նրանց հզոր կդարձներ:

Սակայն իսրայելացիները միշտ չէին հնազանդվում Նրա ձայնին, և ժամանակի ընթացքում նրանք դադարեցին պահել Նրա ուխտը: Շատերը սկսեցին երկրպագել այլ աստվածների և որդեգրել իրենց շրջապատող մշակույթների սովորույթները: Նրանք մերժեցին նույնիսկ այն, ինչը նրանց դարձնում էր բոլոր ազգերից տարբերվող ազգ՝ իրենց ուխտերի շնորհիվ Տիրոջ հետ ունեցած կապը: Չունենալով իրենց պաշտպանող Աստծո զորությունը (տես Դ Թագավորաց 17․6–7), նրանց թշնամիներին ոչինչ չէր կանգնեցնում (տես Բ Մնացորդաց 36․12–20)։

Իսրայելի ցրումը

Մ.թ.ա. մոտ 735-720 թվականներին մի քանի անգամ ասորիները ներխուժեցին Իսրայելի հյուսիսային թագավորություն, որտեղ ապրում էին տասներկու ցեղերից տասը և հազարավոր իսրայելացիներ գերեվարվեցին Ասորական կայսրության տարբեր մասեր (տես Դ Թագավորաց 17․1–7)։¹ Այս իսրայելացիները հայտնի դարձան որպես «կորած ցեղեր», մասամբ այն պատճառով, որ նրանք հեռացվեցին իրենց հայրենիքից և ցրվեցին այլ ազգերի մեջ: Բայց նրանք նաև կորան ավելի լայն իմաստով. ժամանակի ընթացքում նրանք կորցրին իրենց ինքնության զգացումը՝ որպես Աստծո ուխտյալ ժողովուրդ:

Քանի որ Հուդայի հարավային թագավորությունը, երբեմն, ավելի արդար էր, քան Հյուսիսային թագավորությունը, այն ապրեց ավելի երկար։² Բայց, ի վերջո, այնտեղի ժողովուրդը նույնպես հեռացավ Տիրոջից: Ասորիները գրոհեցին Հարավային թագավորության վրա ու գրավեցին մեծ մասը, և հրաշքով պահպանվեց միայն Երուսաղեմը (տես Դ Թագավորաց 19, Եսայիա 10․12–13)։ Ավելի ուշ, մ.թ.ա. 597-580 թվականներին, բաբելոնացիները ավերեցին Երուսաղեմը, ներառյալ տաճարը, և գերեվարեցին քաղաքի բնակիչներից շատերին (տես Դ Թագավորաց 24–25, Բ Մնացորդաց 36, Երեմիա 39, 52)։ Մոտ 70 տարի անց Հուդայի մնացած ժողովրդին թույլատրվեց վերադառնալ Երուսաղեմ և վերակառուցել տաճարը: Սակայն շատերը մնացին Բաբելոնում։³

Երբ անցան սերունդները, իսրայելացիները բոլոր ցեղերից «փոթորիկով քշվել էին ․․․ ամեն ազգերի մէջ, որոնց նորանք չգիտէին» (Զաքարիա 7․14, տես նաև Ամովս 9․8–9)։ Տիրոջ կողմից ոմանք առաջնորդվել էին այլ երկրներ (տես 2 Նեփի 1․1–5, Օմնի 1․15–16)։ Մյուսները հեռացել էին Իսրայելից՝ գերությունից խուսափելու համար (տես Դ Թագավորաց 25․22–26, Երեմիա 42․13–19, 43․1–7) կամ քաղաքական ու տնտեսական պատճառներով։⁴

Այս իրադարձությունները մենք անվանում ենք Իսրայելի ցրում: Կարևոր է իմանալ ցրման մասին՝ ելնելով մի քանի պատճառներից: Պատճառներից մեկն այն է, որ դա Հին Կտակարանի հիմնական թեման է. Հին Կտակարանի շատ մարգարեներ ականատես են եղել այն հոգևոր անկման պարուրագծին, որը հանգեցրել է Իսրայելի ցրմանը: Նրանք կանխատեսում էին այդ ցրումը և զգուշացնում դրա մասին, իսկ նրանցից ոմանք նույնիսկ անցան դրա միջով։⁵ Դա օգտակար է հիշել, երբ կարդում եք Եսայիայի, Երեմիայի, Ամովսի և Հին Կտակարանի վերջին մասի շատ այլ գրքեր: Այս համատեքստը հաշվի առնելով, երբ կարդաք նրանց մարգարեությունները Ասորեստանի և Բաբելոնի, կռապաշտության և գերության, ամայացման և վերջնական վերականգնման վերաբերյալ, դուք կիմանաք, թե ինչի մասին են նրանք խոսում:

Հասկանալով Իսրայելի ցրումը, դուք ավելի լավ կհասկանաք Մորմոնի Գիրքը, քանի որ Մորմոնի Գիրքը հիշատակարան է ցրված Իսրայելի մի ճյուղի մասին (տես 1 Նեփի 15․12)։ Այս հիշատակարանը սկսվում է նրանից, որ Լեքիի ընտանիքը փախչում է Երուսաղեմից մ.թ.ա. մոտ 600 թվականին՝ բաբելոնացիների հարձակվելուց անմիջապես առաջ: Լեքին այն մարգարեներից մեկն էր, ով մարգարեացել էր Իսրայելի ցրման մասին:⁶ Եվ նրա ընտանիքը օգնեց իրականացնել այդ մարգարեությունը՝ վերցնելով Իսրայելի տան իրենց ճյուղը և տնկելով այն աշխարհի մյուս կողմում՝ Ամերիկայում:

Մարդիկ հեռանում են այրվող քաղաքից

Երուսաղեմի կործանումը Նեբուզար-ադանի կողմից, Ուիլյամ Բրասսի Հոլի կողմից, © Providence Collection/արտոնագրված է goodsalt.com կայքից։

Իսրայելի հավաքումը

Այնուամենայնիվ, իսրայելի ցրումը պատմության միայն մի մասն է։ Տերը չի մոռանում Իր ժողովրդին և ոչ էլ լիովին լքում է նրան, նույնիսկ եթե ժողովուրդը լքել է Նրան: Իսրայելի ցրման բազմաթիվ մարգարեություններ ուղեկցվում էին բազմաթիվ խոստումներով, որ Աստված մի օր կհավաքի նրանց։⁷

Այդ օրն այսօր է՝ մեր օրերը: Հավաքումն արդեն սկսվել է: 1836 թվականին՝ Մովսեսի կողմից Իսրայելի զավակներին Սինայ սարի ստորոտում հավաքելուց հազարավոր տարիներ անց, Մովսեսը հայտնվեց Կիրթլենդի տաճարում, որպեսզի Ջոզեֆ Սմիթին շնորհի «աշխարհի չորս մասերից Իսրայելը հավաքելու բանալիները» (Վարդապետություն և Ուխտեր 110․11)։ Այժմ այդ բանալիները կրողների առաջնորդության ներքո Իսրայելի ցեղերը հավաքվում են յուրաքանչյուր ազգից, որտեղ Տիրոջ ծառաները կարող են գնալ:

Նախագահ Ռասսել Մ․ Նելսոնն այդ հավաքումը կոչել է «այսօր երկրի վրա տեղի ունեցող ամենակարևոր իրադարձությունը։ Ոչինչ չի համեմատվի դրա հետ մեծությամբ, կարևորությամբ և փառահեղությամբ: Եվ եթե ցանկանաք՝ դուք կհանդիսանաք դրա մասը»։⁸

Ինչպե՞ս եք դուք մասնակցում դրան։ Ի՞նչ է նշանակում հավաքել Իսրայելը: Արդյո՞ք դա նշանակու՞մ է, որ տասներկու ցեղերը վերականգվելու են նախկինում իրենց բնակեցված երկրում: Իրականում դա ավելի մեծ, շատ ավելի հավերժական բան է նշանակում: Ինչպես բացատրել է Նախագահ Նելսոնը․

«Երբ մենք խոսում ենք հավաքման մասին, մենք պարզապես ասում ենք այս հիմնարար ճշմարտությունը. մեր Երկնային Հոր զավակներից յուրաքանչյուրը վարագույրի երկու կողմերում արժանի է լսել Հիսուս Քրիստոսի վերականգնված ավետարանի ուղերձը: …

Ամեն անգամ, երբ դուք անում եք ինչ-որ բան, որն օգնում է որևէ մեկին վարագույրի այս կամ այն կողմում կատարել քայլ՝ Աստծո հետ ուխտեր կապելու համար, դուք օգնում եք Իսրայելի հավաքմանը։ Դա այնքան պարզ է»:⁹

Դա տեղի է ունենում, ինչպես Եսայիան է ասել, «մեկ առ մեկ» (Եսայիա 27․12) կամ, ինչպես Երեմիան է կանխատեսել «քաղաքից մէկին, եւ ազգատոհմից՝ երկուսին» (Երեմիա 3․14)։

Իսրայելի հավաքումը նշանակում է Աստծո զավակներին հետ բերել Նրա մոտ: Դա նշանակում է վերականգնել նրանց ուխտի հարաբերությունները Իր հետ։ Դա նշանակում է վերականգնել «սուրբ ազգը», որը Նա առաջարկել էր հիմնել շատ վաղուց (Ելից 19․6)։

Եկ տուն

Որպես ուխտ պահող՝ դուք Իսրայելի տան մի մասն եք:¹⁰ Դուք հավաքվել եք, և հավաքող եք: Դարեր տևող էպիկական պատմությունը, որը սկսվել է Աստծո և Աբրահամի ուխտով, իր գագաթնակետին է հասնում, և դուք առանցքային դերակատար եք: Հիմա է ժամանակը, երբ «Հիսուսը կասի ամբողջ Իսրայելին. «Եկ տուն»։¹¹

Սա է հավաքողների ուղերձը. Եկ տուն՝ դեպի ուխտը: Եկ տուն՝ դեպի Սիոն: Եկ տուն՝ Հիսուս Քրիստոսի և Իսրայելի Սուրբի մոտ, և Նա ձեզ տուն կբերի Աստծո՝ ձեր Հոր մոտ:

Հղումներ

1. Ասորեստանի գերեվարված տասը ցեղերն էին՝ Ռուբենը, Շմավոնը, Իսաքարը, Զաբուղոնը, Դանը, Նեփթաղիմը, Գադը, Ասերը, Եփրեմը և Մանասեն: Ղևիի ցեղի անդամները տարածվել էին մյուս ցեղերի տարածքներում՝ նրանց քահանայության պարտականությունները կատարելու համար:

2. Հարավային թագավորությունը հիմնականում բաղկացած էր Հուդայի և Բենիամինի ցեղերից: Այնուամենայնիվ, այնտեղ ապրում էին ևս մի քանի ցեղերի անդամներ (տես Բ Մնացորդաց 11․14–17)։ Օրինակ՝ Երուսաղեմում բնակվող Լեքին Մանասեի ցեղից էր:

3. Տես Եզրաս 1, 7, Նեեմիա 2։ Բաբելոնյան կայսրությունը նվաճվել էր Պարսից կայսրության կողմից: Պարսից արքա Կյուրոսն էր, որ թույլ տվեց աքսորված հրեաների մի քանի խմբերի վերադառնալ Երուսաղեմ:

4. Մ.թ. 70 թ.-ին, Երուսաղեմը և նրա տաճարը կրկին ոչնչացվեցին՝ այս անգամ հռոմեացիների կողմից, իսկ մնացած հրեաները ցրվեցին երկրի շատ ազգերի մեջ:

5. Տես Երեմիա 29․18, Եզեկիել 22․15, Ովսեե 9․17, Ամովս 9․9, 1 Նեփի 1․13։

6. Տես 1 Նեփի 1․13, 18–20, 10․12–14։

7. Տես Եսայիա 5․26, 27․12, 54, Երեմիա 16․14–15, 29․14, 31․10, Եզեկիել 11․17, 34․12, 37․21–28, Զաքարիա 10․8, 1 Նեփի 10․14, 22․25, 3 Նեփի 16․1–5, 17․4։

8. Ռասսել Մ․ Նելսոն և Վենդի Վ․ Նելսոն, «Իսրայելի հույսը», դեռահասների համաշխարհային հոգևոր հավաք, հունիսի 3, 2018, լրացում New Era և Ensign, 8, ամսագրերի համար, ChurchofJesusChrist.org։

9. Ռասել Մ. Նելսոն և Վենդի Վ․ Նելսոն, «Իսրայելի Հույսը», 15, ChurchofJesusChrist.org:

10. Sես 2 Նեփի 30․2։

11. «Եկեք ուրախանանք», հիմներ, հ. 32։