Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
13–19 ʻEpeleli. Mōsaia 1–3: “Fonu ʻi he ʻOfa ki he ʻOtuá mo e Kakai Fulipē”


“13–19 ʻEpeleli. Mōsaia 1–3: ‘Fonu ʻi he ʻOfa ki he ʻOtuá mo e Kakai Fulipē,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Tohi ʻa Molomona 2020 (2020)

“13–19 ʻEpeleli. Mōsaia 1–3,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2020

ʻĪmisi
ʻOku akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní hono kakaí

Minerva K. Teichert (1888–1976), Lea Fakamāvae ʻa e Tuʻi ko Penisimaní, 1935, vali lolo ʻi he papa masonite, ʻinisi ʻe 36 x 48. ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongi ʻo e ʻĀtí

13–19 ʻEpeleli

Mōsaia 1–3

“Fonu ʻi he ʻOfa ki he ʻOtuá mo e Kakai Fulipē”

ʻI hoʻo lau e Mōsaia 1–3, lotu ke ke ʻiloʻi e founga te ke lava ai ke tokoniʻi ʻa e fānau ʻokú ke akoʻí ke mahino kiate kinautolu e ngaahi moʻoni mahuʻinga naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní. Hiki ʻa e ngaahi fakakaukau ʻoku haʻu kiate koe mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻo e faiako ʻa e Tuʻi ko Penisimaní, ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. Kole ki he fānaú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau ʻiloʻi fekauʻaki mo e talanoá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Mōsaia 2–3

Ko e taimi ʻoku ou ngāue tokoni ai ki he niʻihi kehé, ʻoku ou ngāue tokoni foki ai ki he ʻOtuá.

Ko e hā te ke fai ke tokoni ke mahino ki he fānaú ko e ngāue tokoni ki he niʻihi kehé ko ha founga foki ia ke ke ngāue tokoni ai ki he ʻOtuá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tuku ke taufetongi e fānaú ʻi hono tui ha kalauni (ʻoku ʻi ai ha sīpinga ʻi he peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní) pea tuʻu ʻi ha sea pe tuʻuʻanga ʻo fakangalingali pē ko e Tuʻi ko Penisimaní kinautolu. Te nau lava ʻo fai ʻeni lolotonga hoʻo vahevahe ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ki hono kakaí, ʻa ia ʻoku hā ʻi he Mōsaia 2–3. Vakai foki, “Vahe 12: Ko e Tuʻi ko Penisimaní” (Ngaahi Talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, 32–35, pe ko e vitiō ʻoku fekauʻaki mo ia ʻi he ChurchofJesusChrist.org.)

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau toutou lau ʻa e sētesi ko ʻení ʻaki hano puʻaki tahataha e foʻi leá lolotonga iá ʻoku mou pasi fakatonu ki he foʻi silapa takitaha: “ʻO ka mou ka ʻi he tauhi ʻo homou kāingá, ʻoku mou ʻi he tauhi pē ʻo homou ʻOtuá” (Mōsaia 2:17). Toutou fai ʻeni kae ʻoua kuo ako ʻe he fānaú ha konga pe kotoa ʻo e ngaahi foʻi leá. Fakamoʻoni ange ko e taimi ʻoku tau tokoni ai ki he niʻihi kehé, ʻoku tau tokoni foki ai ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū pea ʻokú Na fiefia ai. Kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi founga te nau lava ai ʻo tokoni ki he niʻihi kehé.

  • Tokoni ki he fānaú ke nau tā honau laʻi nimá ʻi ha laʻipepa pea tā ha meʻa te nau lava ʻo fai ke tokoniʻi ai honau ngaahi fāmilí. Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e ngāue tokoní, hangē ko e ʻI Heʻetau Tokoní” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 108b).

ʻĪmisi
fānau ʻoku nau pelupelu ha konga tupenu

Naʻe akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní te tau lava ʻo tokoni ki he ʻOtuá ʻaki ʻetau tokon ki he niʻihi kehé.

Mōsaia 2:19–25

ʻOku haʻu kotoa hoku ngaahi tāpuakí mei he Tamai Hēvaní.

ʻI hono ʻiloʻi ʻe he fānaú ko e ʻOtuá ʻa e tupuʻanga ʻo ʻenau ngaahi tāpuakí kotoa, te nau loto-fakatōkilalo mo houngaʻia.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamatalaʻi ange ne akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻoku haʻu hotau ngaahi tāpuakí kotoa mei he Tamai Hēvaní. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fanongo ki ha tāpuaki kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní maʻatautolu ʻi hoʻo lau ʻa e Mōsaia 2:21. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kehe kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní maʻatautolu? Te tau fakahaaʻi fēfē ʻoku tau houngaʻia ʻi he ngaahi meʻá ni? (vakai Mōsaia 2:22).

  • Fakahoko ha vaʻinga ʻa ia ʻoku paasi holo ai ʻe he fānaú ha meʻa lolotonga ʻenau hiva ha foʻi hiva fakamālō pe fanongo ki ha foʻi hiva pehē (vakai, “Fakafetaʻí” ʻi he fakahokohoko fakamotuʻalea ʻi he Tohi Hiva ʻa e Fānaú). Taʻofi fakataimi e hivá pe ko e fasí, pea fakaafeʻi e tokotaha ʻokú ne toʻo e meʻa ʻoku pāsí ke ne vahevahe ha tāpuaki ʻokú ne houngaʻia ai.

Mōsaia 3:1–20

ʻOku ou tui kia Sīsū Kalaisi.

Naʻe fakahā ʻe ha ʻāngelo ki he Tuʻi ko Penisimaní ha ngaahi moʻoni mahuʻinga fekauʻaki mo e moʻui pea mo e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisí. Fekumi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki he ngaahi moʻoni fekauʻaki mo Sīsū ʻokú ke ongoʻi ʻoku mahuʻinga ke ako ʻe he fānaú.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha ʻū fakatātā ʻo e ngaahi meʻa ne hoko ʻi he Mōsaia 3:5–10 (hangē ko ʻení, vakai ki he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 30, 41, 42, 5759). Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā e meʻa ʻoku hoko ʻi he ʻū fakatātaá, pea tokoniʻi kinautolu ʻo ka fie maʻu. Lau māmālie ʻa e Mōsaia 3:5–10, pea fakaafeʻi e fānaú ke nau hikinima he taimi ʻokú ke laukonga ai fekauʻaki mo ha meʻa ʻi ha taha ʻo e ʻū fakatātaá. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi meʻa kehe ʻoku nau ʻilo naʻe fakahoko ʻe Sīsū lolotonga ʻEne ʻi he māmaní.

  • Tā ha foʻi laʻā ʻi he konga ki ʻolunga ʻo e palakipoé ke fakafofongaʻi ʻa e langí. Tā ha ʻū hala ʻoku fakatau ki ha ngaahi feituʻu kehekehe ʻi he palakipoé kae foʻi hala pē ʻe taha ʻoku fakatau ki he langí. Kole ki he fānaú ke nau kumi e foʻi hala ko iá ʻo fakapipiki ki ai ha fakatātā ʻo Sīsū. Lau e Mōsaia 3:17, pea fakamoʻoni ko e muimui kia Sīsū Kalaisí ko e hala pē ia ʻe taha ke tau toe foki ai ki he Tamai Hēvaní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Mōsaia 2:11–18

Ko e taimi ʻoku ou ngāue tokoni ai ki he niʻihi kehé, ʻoku ou ngāue tokoni foki ai ki he ʻOtuá.

Te ke tokoniʻi fēfē e fānaú ke nau ako mei he sīpinga ngāue tokoni ʻa e Tuʻi ko Penisimaní?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha fakatātā ʻo e Tuʻi ko Penisimaní ʻokú ne akoʻi hono kakaí (vakai, fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí pe Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 74). Tokoniʻi e fānaú ke nau fekumi ʻi he Mōsaia 2:11–18 ke ʻiloʻi e ngaahi meʻa naʻe fai ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ke ne ngāue tokoni aí. Ko e hā naʻá ne tokoniʻi ai hono kakaí? Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke tau fetokoniʻakí?

  • Tohi ʻi he palakipoé ha ngaahi kupuʻi lea mei he Mōsaia 2:16–17 kae tamateʻi ha ngaahi foʻi lea ʻe niʻihi. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fekumi ʻi he folofolá ki he ngaahi foʻi lea ʻoku pulí. Kole ange ke nau fakamatalaʻi e ʻuhinga kiate kinautolu ʻo e ngaahi veesi ko ʻení. Fakaafeʻi ke nau vahevahe hanau aʻusia ki ha taimi ne tokoniʻi ai kinautolu ʻe ha niʻihi kehe pe ko haʻanau tokoni ki he niʻihi kehé. Ko e hā ʻa e ongo ne nau maʻu mei he ngaahi aʻusia ko ʻení?

  • ʻOange ki he fānaú ha ʻū laʻipepa ke nau hiki ai e ngaahi founga te nau lava ai ʻo tokoni ki he kau mēmipa ʻo honau fāmilí, pea ʻoange ki he fānau takitaha ha kato ke faʻo ai e ʻū laʻipepá. Poupouʻi e fānaú ke nau fili ha laʻipepa mei he kató ʻi he ʻaho takitaha pea fai e ngāue tokoni ko iá ki ha taha.

Mōsaia 2:15–25

ʻOku ʻikai totonu ke u polepole ʻi heʻeku ngaahi ngāue tokoní mo e ngāue leleí.

Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke ke tokoni ai ke mahino ki he fānaú ko ʻetau ngāue tokoní ʻoku totonu ke ueʻi ia ʻe he ʻofa ki he niʻihi kehé mo e ‘Otuá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau fakaʻuhinga ki he foʻi lea ko e polepole, pe tokoni ke nau fekumi ki hono ʻuhingá ʻi ha tikisinale. Tokoni ke nau fekumi ʻi he Mōsaia 2:15–24 ki ha ngaahi ʻuhinga naʻe ʻikai polepole ai ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ʻi heʻene ngāue tokoni ki he niʻihi kehé. Ko e hā ʻoku totonu ke tau ngāue tokoni ai ki he niʻihi kehé? Hili hono vahevahe ʻe he fānaú ʻenau fakakaukaú, tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻoku totonu ke tau fekumi ke tokoni ki he niʻihi kehé koeʻuhí ʻoku tau ʻofa kiate kinautolu mo e ʻOtuá, kae ʻikai koeʻuhí ke tau hā ngali lelei ki he niʻihi kehé.

  • Kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi tūkunga ʻe lava ke polepole pe hīkisia ai ha taha ʻi ha meʻa. Ko e hā ʻoku ʻikai totonu ke polepole ai ʻi he ngaahi tūkunga ko iá? Fakaafeʻi ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e faleʻi mei he lea ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ʻi he Mōsaia 2:15–24 ke tokoni ki heʻenau ngaahi talí.

Mōsaia 3:19

ʻOku fakamaʻa ʻe Sīsū Kalaisi ʻeku angahalá pea tokoniʻi ke u hoko ko ha tokotaha māʻoniʻoni.

Ke hoko ʻo hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní, te tau fie maʻu ha meʻa ʻoku ope atu ʻi hono fakamaʻa pē ʻetau ngaahi holi taʻemāʻoniʻoní—kuo pau ke liliu hotau lotó. ʻO hangē ko ia ne akoʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní, ʻoku fie maʻu ke tau ikunaʻi ʻetau ngaahi holi ke faiangahalá ka tau hoko ko ha kau māʻoniʻoni ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tā ha toko ua ʻi he palakipoé—ko ha taha ke ne fakafofongaʻi ʻa e “tangata fakakakanó,” pea ko e taha ke ne fakafofongaʻi ʻa e “tangata māʻoniʻoní.” (Mahalo ʻe fie maʻu ke ke fakaʻuhingaʻi e ongo foʻi leá ni.) Lau fakataha e Mōsaia 3:19, pea fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ki he ngaahi liliu ʻoku fie maʻu ke fai ʻe he tangata fakakakanó kae lava ke ne hoko ko ha tangata māʻoniʻoni. Ko e hā ha ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea kehe ʻe fie maʻu ke tokoni ke mahino ki he fānaú?

  • Kuo tokoni nai e fānau ʻokú ke akoʻí ki heʻenau mātuʻá ke nau teuteu ha meʻatokoni ʻo fakaʻaongaʻi ha fakahinohino? Kapau ko ia, te ke ala fakaafeʻi ke nau fakaʻaongaʻi e Mōsaia 3:19 ke faʻu ʻaki ha “fakahinohino” ki he founga te tau lava ai ʻo hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí. Ko e hā ʻoku hoko ai e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko e “fie maʻu” mahuʻinga tahá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ako

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakaʻaongaʻi e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní ke vahevahe mo honau fāmilí pe kaungāmeʻá e founga te nau muimui ai ki he sīpinga ʻa e Tuʻi ko Penisimaní mo tokoni ki he niʻihi kehé.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

ʻOku ʻaonga ʻa hono toutou fakahokó ki he fānaú. ʻOua ʻe manavasiʻi ke toutou fai e ngaahi ʻekitivitií, tautefito ki he fānau iiki angé. ʻE tokoni hono toutou fakahokó ke manatuʻi ʻe he fānaú e meʻa ʻoku nau akó.

Paaki