Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
13–19 Siulai. ʻAlamā 32–35: “Tō ʻa e Folofolá Ni ʻi Homou Lotó”


“13–19 Siulai. ʻAlamā 32–35: ‘Tō ʻa e Folofolá Ni ʻi Homou Lotó,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“13–19 Siulai. ʻAlamā 32–35,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2020

ʻĪmisi
tengaʻi ʻakau ʻi he nima ʻo ha kiʻi tamasiʻi

13–19 Siulai

ʻAlamā 32–35

“Tō ʻa e Folofolá Ni ʻi Homou Lotó”

Fakakaukauloto ki he fānau ʻokú ke akoʻí lolotonga hoʻo ako ʻi he faʻa lotu ʻa e ʻAlamā 32–35. ʻI hoʻo fai iá, ʻe haʻu ki ho fakakaukaú ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e founga ke ke akoʻi ʻaki kinautolú. Lekooti pea ngāueʻi e ngaahi ongo ko ʻení.

Lekooti ʻa e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahé

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Tuku e hingoa ʻo e fānau takitaha ʻi ha faʻoʻanga meʻa. Kole ki ha taha ke ne toʻo hake ha hingoa ʻe taha, pea fakaafeʻi ʻa e tokotaha haʻana ʻa e hingoá ke vahevahe ha meʻa kuó ne ako kimuí ni mai mei he Tohi ʻa Molomoná. Hokohoko atu kae ʻoua kuo maʻu ʻe he tokotaha kotoa ha faingamālie, kae ʻoua ʻe fakamālohiʻi ha taha ke vahevahe.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

ʻAlamā 32:28–43

‘Oku ou lava ke tokoniʻi ʻeku tui ʻia Sīsū Kalaisí ke tupulaki.

ʻOku lava ʻe ha ngaahi meʻa angamaheni hangē ko e tengaʻiʻakau, ʻakau, mo e fuaʻiʻakau, ʻo tokoniʻi e fānaú ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo sio ki ai hangē ko e tuí mo e fakamoʻoní. Fakalaulauloto ki he founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e talanoa fakatātā ʻa ʻAlamaá ke akoʻi ʻaki ʻa e fānaú.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamatala fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 32:28–43; te ke ala fakaʻaongaʻi ʻa e “Vahe 29: Ko Hono Akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa e Tuí mo e Folofola ʻa e ʻOtuá” (Ngaahi Talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, 81, pe ko e vitiō kaunga ki ai ʻi he ChurchofJesusChrist.org). Fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha fuʻu ʻakau ʻi he ngaahi tuʻunga kehekehe ʻo ʻene tupú, pea kole ki he fānaú ke nau tokoni atu ʻi hono fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi fakatātaá ʻi he hokohoko totonú (vakai ki he ngaahi fakatātā ʻi he peesi ʻekitivitī ki he uike ní). Fakamatalaʻi ange, ʻoku tupulaki ʻetau fakamoʻoní ʻi he taimi ʻoku tau moʻui ʻaki ai ʻa e ongoongoleleí—ʻoku kamata siʻisiʻi ia hangē ha tengaʻi ʻakaú ka ʻe lava ke tupu ia ʻo lahi ʻo hangē ko ha fuʻu ʻakau.

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha tengaʻi ʻakau, pea lau kiate kinautolu ʻa e ngaahi fuofua laine ʻo e ʻAlamā 32:28. Talaange ki he fānaú, ʻoku hangē ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá ha tengaʻi ʻakaú. Fehuʻi ange pe ʻoku founga fēfē haʻatau tokoniʻi ha tengaʻi ʻakau ke tupu. Tuku ki he fānaú ke nau pehē pē ʻoku nau tō ha tengaʻi ʻakau, fuʻifuʻi ia, pea tokoniʻi ke tupu. Fakamahino ange ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo sio ki he tengaʻi ʻakaú hili ʻetau tō iá, ka ʻoku tau ʻilo ʻoku ʻi ai pea ʻoku tupu; ʻoku ʻikai foki ke tau lava ʻo mamata ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, ka ʻoku tau ʻiloʻi ʻokú Na moʻoni pea ʻokú Na ʻofa ʻiate kitautolu. Tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke tokoni ai ke tupulaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí.

  • Tā ha fuʻu ʻakau ʻi he palakipoé, pea tuku ki he fānaú ke nau tānaki atu ha laʻi ʻakau pe ko ha fuaʻi ʻakau ʻi he taimi kotoa pē ʻoku nau fakakaukau ai ki ha meʻa te nau lava ʻo fai ke tokoni ke tupulaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fai ha ngaahi tōʻonga faingofua ke fakafofongaʻi ʻaki ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau fakakaukau ki aí.

ʻAlamā 33:2–11; 34:17–27

ʻOku fanongo mai e Tamai Hēvaní ʻi he taimi ʻoku ou lotu aí.

Naʻe lotu ʻa e kau Sōlamí tuʻo taha ʻi he uike, ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea tatau ʻi he taimi kotoa pē (vakai ki he ʻAlamā 31:22–23). Naʻe akoʻi mai ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki, te tau lava ʻo lotu ʻi ha faʻahinga taimi pē ʻo fekauʻaki mo haʻatau faʻahinga fie maʻu fakalaumālie pe fakatuʻasino.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau ʻa e ngaahi kupuʻi lea kuó ke fili mei he ʻAlamā 33:4–11 ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi feituʻu te tau lava ʻo lotu aí, pea tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi feituʻu te nau lava ʻo lotu ai. Fakaafeʻi leva ke nau tā ha ngaahi fakatātā ʻo kinautolu ʻoku nau lotu ʻi he ngaahi feituʻu ko iá. Fakamoʻoniʻi ange te nau lava ʻo lotu ʻi ha faʻahinga feituʻu pē, neongo kapau ʻoku nau lotu fakalongolongo pē.

  • Fili ha ngaahi kupuʻi lea mei he ʻAlamā 34:17–27 ʻokú ne fakamatalaʻi e ngaahi meʻa te tau lava ʻo lotuá, pea lau ia ki he fānaú. Tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo lea ʻaki ki he Tamai Hēvaní ʻi he taimi ʻoku nau lotu aí, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau tā ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení. Fakamoʻoniʻi ange, te nau lava ʻo talanoa ki he Tamai Hēvaní kau ki ha faʻahinga meʻa pē ʻoku nau fakakaukau ki ai pe ongoʻi. Vahevahe ha aʻusia ʻa ia naʻe ongoʻi ai ʻe he Tamai Hēvaní hoʻo ngaahi lotú.

  • Hivaʻi ha foʻi hiva ʻokú ne akoʻi e fānaú fekauʻaki mo e lotú, hangē ko e “Lotu ʻa ha Kiʻi Tamasiʻi” pe “Punou Ho ʻUlu” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 6–7, 18B). Tokoniʻi kinautolu ke nau fakatokangaʻi e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he hivá kau ki he lotú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

ʻAlamā 32:1–16, 27–28

Kapau ʻoku ou loto-fakatōkilalo, ʻe lava ke akoʻi au ʻe he ʻEikí.

Naʻe ola lelei hono akoʻi ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻa e kau Sōlamí, ʻa ia naʻa nau loto-fakatōkilalo pea mateuteu ke fanongo ki he folofola ʻa e ʻOtuá. Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo poupouʻi e fānaú ke nau fili ke nau loto-fakatōkilalo.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fehuʻi ki he fānaú ko e hā e meʻa ʻoku nau manatuʻi ne nau ako ʻi he uike kuo ʻosí kau ki he kau Sōlamí (vakai ki he ʻAlamā 31:8–24). Fakamanatu ange kiate kinautolu, ko e ʻuhinga ʻe taha naʻe hohaʻa ai ʻa ʻAlamā kau kiate kinautolú ko ʻenau loto-hīkisiá (vakai ki he ʻAlamā 31:24–28). Lau fakataha ʻa e ʻAlamā 32:1–5, pea kole ki he fānaú ke nau fakamatala fakanounouʻi e meʻa naʻe hoko ki he kau Sōlami naʻe masivá. Fakaafeʻi leva e fānaú ke nau lau ʻa e veesi 12–13 ke kumi ko e hā e ʻuhinga ne ongoʻi ai ʻe ʻAlamā, ko ha meʻa lelei hono kapusi e kau Sōlami ko ʻení ki tuʻa mei honau ngaahi fale lotú. Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he loto-fakatōkilaló?

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau kumi ki he ʻuhinga ʻo e loto-fakatōkilaló ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá pe ko ha tikisinale. Ko e hā mo ha ngaahi fakaʻilonga tokoni ʻe niʻihi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e foʻi leá, te nau maʻu ʻi he ʻAlamā 32:13–16? Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga kehekehe ke fakakakato ai ha sētesi hangē ko e “ʻOku ou loto-fakatōkilalo ʻi he taimi ʻoku ou .”

ʻAlamā 32:26–43

ʻOku tupulaki ʻeku fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻoku ou tanumaki ai iá.

Tokoniʻi e fānau ʻokú ke akoʻí ke nau ʻiloʻi e meʻa te nau lava ʻo fai ke nau “tō” ai ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá ʻi honau lotó.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha meʻa ʻoku fefeka mo mālohi (hangē ha foʻi maká) ke fakafofongaʻi ʻaki ha loto ʻoku fefeka mo loto-hīkisia, pea mo ha meʻa ʻoku molū (hangē ko ha kelekele) ke fakafofongaʻi ha loto ʻoku molū mo loto-fakatōkilalo. Tuku ki he fānaú ke nau fā ki he ongo meʻa naʻe ʻomí. Fakaʻaliʻali leva ki he fānaú ha tengaʻi ʻakau ke ne fakafofongaʻi ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá. Fakaafeʻi kinautolu ke nau tekeʻi ʻa e tengaʻi ʻakaú ki loto ʻi he meʻa fefeká pea mo e meʻa moluú. Lau fakataha ʻa e ʻAlamā 32:27–28, pea talanoa kau ki hono ʻuhinga ʻo e “fakaʻatā” (veesi 27) ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻi hotau lotó.

  • ʻI hoʻomou lau fakataha ʻa e ʻAlamā 32:26–43 taʻofi fakataimi pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tā ha fakatātā ʻo e tengaʻi ʻakaú pe ʻakau ʻoku fakamatalaʻí—hangē ko ha tengaʻi ʻakau mo ha huliʻi ʻakau (veesi 28), ko ha ʻakau ʻoku tupu (veesi 30), mo ha ʻakau motuʻa kuo tupu ai ha fuaʻiʻakau (veesi 37). Poupouʻi kinautolu ke nau fakahingoa ʻa e ngaahi fakatātaá ʻaki e ngaahi fakamatala mei he ʻAlamā 32. ʻOku tatau fēfē nai hono tanumaki ha tengaʻi ʻakau mo hono tanumaki ʻetau ngaahi fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí? ʻOku tau tanumaki fēfē nai ʻetau fakamoʻoní? Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fakakaukau fakalongolongo ki he tupulaki ʻenau ngaahi fakamoʻoní mo e meʻa te nau fai ke tanumaki ai iá.

ʻAlamā 33:2–11; 34:17–27

ʻOku fanongo mai e Tamai Hēvaní ʻi he taimi ʻoku ou lotu aí.

Naʻe lahi ha ngaahi maʻu hala ʻa e kau Sōlamí fekauʻaki mo e lotú, ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻi hotau ʻahó ni ʻoku nau kei maʻu hala tatau pē. Naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki ha ngaahi moʻoni mālohi ke ikunaʻi ʻaki ʻa e ngaahi maʻu hala ko ʻení.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau fekumi ʻi he ʻAlamā 33:2–11 ki ha ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga fekauʻaki mo e lotu ʻoku toutou faí. Ko e hā ʻa e ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne akoʻi mai fekauʻaki mo e lotú?

  • Tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau faʻu ha lisi ʻo ha ngaahi tūkunga te nau lava ai ʻo lotu, kau ai e ngaahi meʻa ʻoku hā ʻi he ʻAlamā 33:4–10 mo e 34:17–27 pehē foki ki he ngaahi tūkunga ʻi heʻenau moʻuí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fakakaukau pe vahevahe ha ngaahi aʻusia ʻi ha taimi naʻa nau lotu mo ongoʻi ai naʻe tali ʻe he ʻOtuá ʻenau ngaahi lotú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ako

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Kapau ʻe lava, ʻoange ki he fānau takitaha ha ngaahi tengaʻi ʻakau ke nau ʻalu mo ia ki ʻapi ʻo tō ke fakamanatu ange kiate kinautolu ke tokoniʻi ʻenau ngaahi fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí ke tupulaki. Poupouʻi kinautolu ke nau talaange ki honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ne nau ako kau ki hono ngāue ʻaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí. ʻI he taimi ʻokú ke fakaafeʻi ai ʻa e fānaú ke nau moʻui ʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, talaange kiate kinautolu ʻa e ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá kiate kinautolu ʻoku nau moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko iá (vakai ki he Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamoʻuí, 35).

Paaki