Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
13–19 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 102–105: “Ka Hili ʻa e Faingataʻa Lahí, ʻe Hoko Mai Leva ʻa e Tāpuakí”


“13–19 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 102–105: ‘Ka Hili ʻa e Faingataʻá, ʻe Hoko Mai Leva ʻa e Tāpuakí,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“13–19 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 102–105,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2021

ʻĪmisi
kau tangata mo ha ngaahi saliote

C. C. A. Christensen (1831–1912), ʻApitanga ʻo Saioné, c. 1878, tempera on muslin, 78 × 114 inches. Musiume Tā Fakatātaá ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí, meʻaʻofa ʻa e makapuna ʻo C. C. A. Christensen, 1970

13–19 Sepitema

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 102–105

“Ka Hili ʻa e Faingataʻa Lahí, ʻe Hoko Mai Leva ʻa e Tāpuakí”

Ko hoʻo ako e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 102–5 ko ha konga mahuʻinga ia ʻo hoʻo teuteu ke faiakó. Fakafanongo ki he ngaahi ueʻi fakalaumālie fekauʻaki mo e founga ke tokoniʻi ai e fānaú ke mahino lelei ange kiate kinautolu e folofolá.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Tokoni ke fili ʻe he fānaú ha foʻi hiva ke nau hiva ʻa ia te ne fakamanatu kiate kinautolu ha meʻa kuo nau ako ʻi ʻapi pe ʻi he lotú.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 103:9

Te u lava ʻo hoko “ko ha maama ki māmani.”

Te ke poupouʻi fēfē nai e fānau ʻokú ke akoʻí ke vahevahe ‘a e maama ʻo e ongoongoleleí mo e niʻihi ʻoku nau feohí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 103:9 ki he fānaú, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau puke hake ha ngaahi fakatātā ʻo ha foʻi ʻuhila, teʻelango, pe mauʻanga maama. Kole ange ke nau fakaʻaliʻali e fakatātaá ki ha taha kehe ʻi he kalasí. Fakamatalaʻi ki he fānaú e founga ʻoku nau hangē ai ha maama ki he niʻihi kehé ʻi heʻenau muimui ʻia Sīsū Kalaisí.

  • Hivaʻi ha foʻi hiva mo e fānaú fekauʻaki mo e hoko ko ha faʻifaʻitakiʻangá, hangē ko e “Fiemaʻu Au ʻe Sīsū Ke u Ulo Hangē ko ha Hueló” pe “Ko ha Foʻi Fetuʻu Au” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 38, 84). Tokoni ke nau fakakaukau ki ha ngaahi fakatātā ke ʻalu fakataha mo e ngaahi leá. Te tau hoko fēfē ko ha maama, pe faʻifaʻitakiʻanga lelei, ki he kakai ʻoku tau feohí?

    ʻĪmisi
    foʻi teʻelanga ʻoku ulo

    Te u lava ʻo hoko ko ha maama ki he māmaní.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:42

ʻE tāpuekina au ʻe he ʻEikí kapau te u tauhi ʻEne ngaahi fekaú.

Kuo tuʻo lahi hano talaʻofa ʻe he ʻEikí ʻi he vahe 104, “ha ngaahi tāpuaki lahi ʻaupito” kiate kinautolu ʻoku talangofua faivelenga ki Heʻene ngaahi fekaú. Te ke tokoni fēfē nai ki he fānaú ke nau ongoʻi ʻokú Ne fie tāpuekina lahi kitautolu?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakahoko ha meʻa, hangē ko hono ueʻiueʻi honau louhiʻi nimá, ʻi he taimi kotoa pē te nau fanongo ai ki he foʻi lea “ngaahi tāpuakí” ʻi hoʻo lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:42. Talaange ki he fānaú e founga kuo tāpuekina ai koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo tauhi ʻEne ngaahi fekaú. Kole ki he fānaú ke vahevahe e founga kuó Ne tāpuekina ai kinautolú. Fakaafeʻi e leka takitaha ke ne vahevahe ha fekau te nau lava ʻo talangofua ki ai.

  • Ke tokoni ke mahino ki he fānaú e ʻuhinga ʻo e “lahi ʻaupitó”, tā ha foʻi siakale ʻi he palakipoé pe ʻi ha laʻipepa. Kole ki he fānaú ke nau tokoni atu ke fakalahi e lahi ʻo e ngaahi foʻi siakalé—tā ke ua, pea fā, pea valu, pea hongofulu mā ono, ʻo fai pehē atu ai pē—kae ʻoua kuo fonu e palakipoé pe laʻipepá he ngaahi siakalé. ʻI he taimi kotoa pē ʻokú ke tānaki atu ai ha foʻi siakale, tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha tāpuaki kuo foaki ange ʻe he Tamai Hēvaní maʻanautolu. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e “ngaahi tāpuaki lahi ʻaupitó” ʻe fakafonu ʻe he ʻEikí ʻetau moʻuí ʻaki ha ngaahi tāpuaki kapau te tau talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 105:38–40

ʻE lava ke u hoko ko ha taha faʻa fakalelei.

ʻOku lahi ha ngaahi lēsoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi aʻusia ʻa e ʻApitanga ʻo Saioné. Ko e meʻa ʻe taha ʻe mahuʻinga ki he fānaú, ʻe ʻomi ʻe he fakakikihí mo e fekeʻikeʻí e ngaahi faingataʻá, kae ʻomi ʻe he uouangatahá mo e melinó e ngaahi tāpuakí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fai ki he fānaú e talanoa ʻo e ʻApitanga ʻo Saioné ʻi he lea pē ʻaʻau,(vakaiʻi e talateu ki he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí; Kau Māʻoniʻoní1:194–206.) Toutou mālōlō ke fakamahinoʻi e ngaahi lēsoni te tau lava ʻo ako mei he ʻApitanga ʻo Saioné—hangē ko e finangalo ʻa e ʻEikí ke tau nofo melino mo ngāue fakataha kae ʻikai fakakikihi mo fekeʻikeʻí.

  • Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 105:38–40, pea kole ange ki he fānaú ke nau tuʻu ki ʻolunga he taimi kotoa pē ʻoku nau fanongo ai ki he foʻi lea “melinó.” Fakamatalaʻi ange ne finangalo e ʻEikí ke fakamelino e Kāingalotú mo e kakai ne anga taʻeʻofá. Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻa ʻe lava ke nau fai ke nau faʻa fakamelino ai, mo fakaafeʻi kinautolu ke nau fakatātāaʻi ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi.

  • Vahevahe ha talanoa mei hoʻo moʻuí pe mei he Kaumeʻá pe Liahonáfekauʻaki mo e hoko ʻa ha kiʻi leka ko ha tokotaha faʻa fakalelei. Hivaʻi ha foʻi hiva fekauʻaki mo e ʻofa he niʻihi kehé, hangē ko e “Folofola ʻa Sīsū “Feʻofaʻaki”” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 39), pe fakakakato e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:13–18

ʻOku finangalo e ʻEikí ke u vahevahe e meʻa ʻoku ou maʻú mo kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá.

Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi e fānaú ke mahino kiate kinautolu e founga ʻa e ʻEikí ki hono tokoniʻi Hono kakaí ʻi heʻenau fie maʻu tokoní.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • ʻOange ki he fānaú ha ngaahi miniti siʻi ke ʻai ha lisi ʻo e ngaahi tāpuaki kuo foaki ʻe he ʻOtuá maʻanautolú. Poupouʻi kinautolu ke nau lisi ki he lahi taha te nau ala lavá. Lau fakataha leva e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:13–18, ʻo kumi e tali ki ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: Ko hai ʻoku ʻaʻana moʻoni ʻa e ngaahi meʻa kotoa peé? Ko e hā e ʻuhinga ʻokú Ne ʻomi ai e ngaahi meʻa ko iá kiate kitautolú? Ko e hā ʻokú Ne finangalo ke tau fakahoko ʻaki e ngaahi meʻa ko ʻení? Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga te nau lava ai ʻo vahevahe honau ngaahi tāpuakí mo e niʻihi kehé.

  • Vahevahe ha aʻusia ʻa ia naʻe ʻoatu ai ʻe ha taha ha meʻa naʻá ke fie maʻu, pea kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia tatau. Pe hulu ha foʻi vitiō fekauʻaki mo e tokoni ki he niʻihi kehé, hangē ko e “The Coat” (ChurchofJesusChrist.org). Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi aʻusia ko ʻení fekauʻaki mo e tokoni ki he niʻihi kehé? Fakaafeʻi e fānaú ke nau ʻiloʻi ʻa kinautolu ʻoku fie maʻu tokoní pea kumi ha tokotaha ke nau tokoniʻi he uiké ni, hangē ko ha tokotaha he akó pe tautautefito ki ha tokotaha ʻi honau fāmilí.

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ʻi he Tohi Hiva ʻa e Fānaú pe Ngaahi Himí ki ha ngaahi hiva ʻoku fekauʻaki mo e ngāue tokoní pe ko hono tokoniʻi e niʻihi kehé (vakai ki he fakahokohoko fakamotuʻalea ʻo e tefitó). Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva ʻe taha pe ua, pea talanoa fekauʻaki mo e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ongo foʻi hivá.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 105:9–19

Te u lava ʻo talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí naʻa mo e taimi ʻoku ʻikai mahino ai kiate au honau ngaahi ʻuhingá.

ʻE lava ke hoko e aʻusia ʻi he ʻApitanga ʻo Saioné ko ha founga lelei ki hono fakatātaaʻi e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he faifeinga ke muimui ki he finangalo ʻo e ʻEikí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí, pea fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau ʻilo kau ki he ʻApitanga ʻo Saioné. Kapau ʻoku nau fie maʻu tokoni, fakaʻaongaʻi e talateu ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí; Kau Māʻoniʻoní, 1:194–206 ). Fakaafeʻi e fānaú ke pehē pē ne nau hoko ko ha kau mēmipa ʻo e ʻApitanga ʻo Saioné, ʻoku nau fakamatalaʻi ki heʻenau fānaú ʻenau ngaahi aʻusiá. Ko e hā te nau fie maʻu ke ako ʻe heʻenau fānaú mei he ngaahi aʻusia ko iá?

  • Lau fakataha e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 105:13–14, pea fakamatalaʻi kp e taimi ne aʻu ai e ʻApitanga ʻo Saioné ki Mīsulí, ne fakahā ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ke ʻoua naʻa nau feinga ke fakafoki mai e kelekele ʻo e Kāingalotú. Ne mamahi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e ʻapitangá mo fifili pe ko e hā e ʻuhinga ne fekauʻi ai kinautolu ke nau ō ki aí. Ko e hā ʻoku totonu ke tau fai ʻi he taimi ʻoku ʻikai mahino ai e ngaahi ʻuhinga ki ha fekau? Vahevahe ha ngaahi talanoa mei he “Leʻo ʻo hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí: ʻApitanga ʻo Saioné” (ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí) ke tokoni ki he fānaú ke nau vakai ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻi he taimi ʻoku tau talangofua ai ki he ngaahi fekau ʻoku tuku mai ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá, neongo ʻoku ʻikai mahino kiate kitautolu e ngaahi ʻuhingá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Poupouʻi e fānaú ke nau vahevahe e ngaahi aʻusia ʻo e ʻApitanga ʻo Saioné mo ha tokotaha ʻi ʻapi, fakataha mo ha lēsoni ne nau ako mei he ngaahi aʻusia ko iá. Pe fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha meʻa kuo tāpuekina ʻaki kinautolu ʻe he ʻOtuá ʻa ia te nau lava ʻo vahevahe mo ha tokotaha ʻoku fie maʻu tokoni.

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Fakaleleiʻi e ngaahi fakahohaʻá ʻi he ʻofa. “Taimi ʻe niʻihi ʻe ʻi ai ha tōʻonga ʻa ha taha he fānaú te ne fakahohaʻasi e ako ʻa e toenga ʻo e kalasí. Kapau ʻe hoko ʻeni, faʻa kātaki, angaʻofa pea mo loto mahino ki he faingataʻa ʻoku siʻi fehangahangai mo e kiʻi tamasiʻí/taʻahiné. … Kapau ko e kiʻi tamasiʻi/taʻahine ko ia ʻokú ne fakatupu e fakahohaʻá ʻoku ʻi ai siʻane fie maʻu makehe, talanoa ki he mataotao faingataʻaʻia fakaesino ʻa e uōtí pe siteikí pe vakai ki he [disabilities.ChurchofJesusChrist.org] ke ʻilo ai e founga ke ke feau lelei ʻaki e ngaahi fie maʻu ko iá” (Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 26

Paaki