Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
6–12 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101: “Ke Mou Fakalongolongo, Pea ʻIloʻi ko e ʻOtuá Au”


“6–12 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101: ‘Ke Mou Fakalongolongo, Pea ʻIloʻi ko e ʻOtuá Au,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí 2021 (2020)

“6–12 Sepitema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2021

ʻĪmisi
Kāingalotu ʻoku nau hola mei he kau fakatangá

C. C. A. Christensen (1831–1912), Ko hono tuli ʻo e Kāingalotú mei he Vahefonua Siakisoni Mīsulí, c. 1878, tempera on muslin, 77 ¼ × 113 inches. Misiume Tā Fakatātā ʻa e ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí, meʻaʻofa ʻa e makapuna ʻo C. C. A. Christensen, 1970

6–12 Sepitema

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101

“Ke Mou Fakalongolongo, Pea ʻIloʻi ko e ʻOtuá Au”

Ko e hā e ngaahi pōpoaki ʻoku fie maʻu ke fanongoa ʻe he fānau ʻi hoʻo kalasí he uike ní? ʻE tokoni fēfē nai kiate kinautolu e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101 ke nau hoko ko ha kau ākonga lelei ange ʻo Sīsū Kalaisi?

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Poupouʻi e fānaú ke nau vahevahe ha meʻa kuo nau ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻi ʻapi pe ʻi he Palaimelí. ʻEke ange pe ko e hā ʻoku nau saiʻia taha ai he ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:39–40

Te u lava ʻo fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ʻoku taʻe ʻofa kiate aú.

Naʻe kole ʻe he ʻEikí ki he Kāingalotu ne fakatangaʻi ʻi he Vahefonua Siakisoni Mīsulí, ke nau fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ne fakamamahiʻi kinautolú. ʻI hoʻo akoʻi ki he fānaú e mahuʻinga ʻo e fakamolemolé, fakapapauʻi ʻoku mahino foki kiate kinautolu kapau ʻe fakamamahiʻi kinautolu ʻe ha taha, ʻoku totonu ke nau talaange maʻu pē ki ha taha falalaʻanga.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Ke tokoni ke mahino ki he fānaú e ngaahi faingataʻa ne fehangahangai mo e Kāingalotu ʻi Saioné, vahevahe mo kinautolu e Vahe 34: Ko e Fakatokanga ʻa e ʻOtuá ki he Kakai ʻo Saioné” ( Ngaahi Talanoa ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 128–31, pe ko hono foʻi vitiō ʻi he ChurchofJesusChrist.org). Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:39–40, pea kole ki he fānaú ke nau fakafanongo ki he meʻa ne folofola e ʻEikí ke fai ʻe he Kāingalotú ʻi he taimi ne kole fakamolemole ange ai honau ngaahi filí. Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻe Sīsū ke tau fakamolemoleʻi e kakaí, naʻa mo kinautolu ʻoku ʻikai fai lelei kiate kitautolú?

  • Fokotuʻu ha laʻitā ʻo ha fofonga fiefia ʻi ha taha ʻo e ngaahi holisí pea mo ha fofonga loto mamahi ʻi he tafaʻaki ʻe tahá. Vahevahe mo e fānaú e ngaahi tūkunga kehekehe ʻoku taʻe ʻofa atu ai ha tokotaha (ʻe lava ke ke maʻu ha ngaahi talanoa ʻe niʻihi ʻi he Kaumeʻá pe Liahoná). Fokotuʻu e ngaahi founga te tau lava ʻo tali ʻaki ai e ngaahi ngāue taʻe ʻofá, pea tokoni ki he fānaú ke fili pe te nau fiefia pe mamahi he founga takitaha. Fakaafeʻi e fānaú ke nau tuhu ki he fofonga ko iá ʻi he holisí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:16

ʻE lava ke ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e nongá kiate au.

ʻI he fehangahangai ʻa e Kāingalotú mo e fakatangá, naʻe fakafiemālieʻi kinautolu ʻe he ʻEikí ʻaki ʻEne folofola ange, “Ke mou fakalongolongo, pea ʻiloʻi ko e ʻOtuá au.” Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoni ai e faleʻi ko ʻení ki he fānau ʻokú ke akoʻí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau ngaungaue ʻi honau seá. Kole ange leva ke nau tuʻu maʻu ʻi hoʻo puke hake ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí mo lea ʻaki e kupuʻi lea “Mou fakalongolongo, pea ʻiloʻi ko e ʻOtuá au” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:16). Toutou fakahoko e ʻekitivitī ko ʻení. Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi ne faingataʻa ai e moʻuí ki he Kāingalotu ʻi he taimi ʻo Siosefa Sāmitá, naʻe finangalo ʻa Sīsū ke nau fakalongolongo mo falala kiate Ia kae ʻikai hohaʻa. ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe Sīsū ʻi he taimi ʻoku tau faingataʻaʻia aí?

  • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e ʻapasiá, hangē ko e “Loto ʻApasiá” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 26). Tokoni ki he fānaú ke nau ʻilo e ngaahi ongo nonga ʻoku maʻu ʻi he taimi ʻoku tau tuʻu maʻu mo fakakaukau ai kia Sīsū Kalaisí—ʻo hangē ko e taimi ʻoku tau lotu pe maʻu ai e sākalamēnití.

  • Tokoni ki he fānaú ke ngāueʻi e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní. Lolotonga ʻenau valivalí, talaange kiate kinautolu e founga kuo tokoniʻi ai koe ʻe he fakakaukau kia Sīsū Kalaisí ke ke ongoʻi nonga, naʻa mo e ngaahi taimi faingataʻá.

    ʻĪmisi
    Sīsū Kalaisi

    Fakaikiiki mei he Kalaisi mo e Talavou Koloaʻiá, tā fakatātaaʻi ʻe Heinrich Hoffmann.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:1–3, 11–14; 101:16

ʻE lava ke tokoniʻi au ʻe hoku ngaahi ʻahiʻahí ke u hangē ko Sīsū Kalaisí.

ʻI he fehangahangai ʻa e fānaú mo ha ngaahi faingataʻa ʻi heʻenau moʻuí, ʻe fie maʻu ke nau maʻu ha tui ʻe lava ke tokoniʻi kinautolu ʻe he Fakamoʻuí lolotonga honau ngaahi ʻahiʻahí pea ʻe lava e ngaahi ʻahiʻahi ko iá ʻo “fengāueʻaki fakataha … [ki heʻenau] leleí” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:3).

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Kole ki he fānaú ke nau tokoni atu ke hiki ha lisi ʻi he palakipoé ʻo ha niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻe malava ke fehangahangai mo ha tokotaha ʻi honau toʻú. Talanoa ange ki he fānaú ha niʻihi o e ngaahi faingataʻaʻia ʻa e Kāingalotu ne nofo ʻi he Vahefonua Siakisoni, Mīsulí ʻi he 1833 (vakai, vahe 34 mo e 35 ʻi he Ngaahi Talanoa ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, 128–34). Ko e hā ha faleʻi te nau ʻoange ki ha kiʻi leka ʻokú ne aʻusia e ngaahi faingataʻa ko ʻení? Kole ki he fānaú ke nau lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:1–3, 11–14, ʻo kumi e fakahinohino naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí. ʻE founga fēfē haʻanau muimui he faleʻi ko ʻení ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá hangē ko e ngaahi meʻa naʻe lisi ʻi he palakipoé?

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau mātuʻaki fakalongolongo ʻi ha ngaahi miniti siʻi lolotonga ʻenau vakai ki ha laʻitā ʻo e Fakamoʻuí pe fanongo ki ha foʻi hiva fekauʻaki mo Ia. Fakaafeʻi leva kinautolu ke vahevahe e meʻa ne nau ongoʻi mo aʻusia lolotonga ʻenau longonoá. Lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:16. ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau longonoa mo fakakaukau kia Sīsuú? Tokoni ke mahino ki he fānaú e fehokotaki ʻi he longonoa ʻo loto ʻapasiá mo hotau tuʻunga malava ke ongoʻi e Laumālié mo fakakaukau kia Sīsuú.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:23, 39–40

ʻOku finangalo ʻa Sīsū ke u fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ʻoku ʻikai angaʻofa kiate aú.

ʻOku fekauʻi kitautolu ke tau feʻofaʻaki, ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé ʻo “liunga fitungofulu lau ʻe fitu,” pea ke fulihi atu e kouʻahe ʻe tahá (vakai, Mātiu 5:39, 43–44; 18:21–22). Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai e ngaahi veesi ko ʻení ke akoʻi e ngaahi moʻoni ko ʻení ki he fānaú?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Talanoa ki he fānaú e ngaahi fakatanga ne hoko ʻi he Vahefonua Siakisoni, Mīsulí, ʻi he 1833 (vakai, vahe 34 mo e 35 ʻi he Ngaahi Talanoa ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava, 128–34). ʻEke ange ki he fānaú pe te nau ongoʻi fēfē kapau ko ha mēmipa kinautolu ʻo e Siasí he taimi ko iá. Fakaafeʻi kinautolu ke nau lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:23, 39–40 ke ʻiloʻi pe ko e hā ne finangalo e ʻEikí ke fakahoko ʻe he Kāingalotú. Ko e hā ʻe lava ke faingataʻa ai hono fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ʻoku nau fakamamahiʻi kitautolú? ʻOku faitāpuekina fēfē kitautolu ʻi heʻetau fai iá?

  • Kole ange ki he fānaú pe te nau lava ʻo fakakaukau ki ha taimi ne fakahoko ai ʻe Sīsū Kalaisi pe ko ha tokotaha ʻi he folofolá ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98:23. Ke ʻoange kiate kinautolu ha sīpinga ʻe taha, fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Tutukí (hangē ko e Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, fika 57). Kole ki he fānaú ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e Tutuki ʻo e Fakamoʻuí (vakai, Luke 23). Fakaafeʻi kinautolu ke lau e Luke 23:34. Te tau lava fēfē ʻo muimui he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:23–32, 36, 38

Te u lava ʻo maʻu ʻa e fiefiá ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

ʻOku ʻikai fakataumuʻa e moʻuí ke faingofua ʻataʻatā pē, ka te ke lava ʻo tokoniʻi e fānaú ke nau ʻiloʻi te nau kei lava pē ʻo maʻu ʻa e fiefia kakató ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • ʻUtu ha vai ki ha ipu. Kole ki he fānaú ke nau talaatu e ngaahi meʻa kuo fai ʻe he Fakamoʻuí maʻatautolu koeʻuhi ka tau fiefiá, pea fakaafeʻi kinautolu ke nau faʻo ha kiʻi foʻi maka ki he ipú ʻi he meʻa takitaha te nau talaatú kae ʻoua kuo fonu e ipú. Lau mo e fānaú e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:36, pea kole ange ke nau kumi e founga te tau lava ai ʻo maʻu ha fiefia kakató. Ko e hā ha ngaahi meʻa te tau lava ʻo fai ke “fekumi … ki he … ʻEikí” (veesi 38) koeʻuhí ke tau maʻu ʻa e fiefia ʻokú Ne finangalo ke foaki maʻatautolú?

  • Fakamatalaʻi ange ʻoku akoʻi mai ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:23–32 e tuʻunga ʻo e moʻuí ʻi he taimi ʻe toe hāʻele mai ai ʻa Sīsū Kalaisí. ʻI hoʻomou lau fakataha e ngaahi veesi ko ʻení, talanoa fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku maʻu ʻe he fānaú te ne ʻomi ha fiefia kiate kitautolu ʻi Heʻene hāʻele maí. Ko e hā ʻoku ʻaonga ai ke tau ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi meʻá ni ʻi he taimi ʻoku tau faingataʻaʻia aí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Tokoni ke fili ʻe he fānaú ha veesi mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 98–101 te nau fie vahevahe mo honau ngaahi fāmilí. Tokoniʻi kinautolu ke nau palaniʻi e founga te nau vahevahe ai e meʻa ʻoku nau saiʻia ai he veesi ko iá.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakatupulaki ʻo hangē ko ha faiako anga faka-Kalaisí. Fakalaulauloto ki he ngaahi founga ʻe lava ke ke hoko ai ko ha faiako moʻui faka-Kalaisi angé. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi vakaiʻi fakataautaha ʻi he peesi 37 ʻo e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí ke tokoni atu ke ke fakalakalaka ai.

Paaki