Fuakava Motuʻá 2022
7–13 Nōvema. Hōsea 1–6; 10–14; Sioeli: “Te u ʻOfa Maʻataʻatā Kiate Kinautolu”


“7–13 Nōvema. Hōsea 1–6; 10–14; Sioeli: ‘Te u ʻOfa Maʻataʻatā Kiate Kinautolu,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“7–13 Nōvema. Hōsea 1–6; 10–14; Sioeli,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻi he kelekele ʻo e temipalé

7–13 Nōvema

Hōsea 1–6; 10–14; Sioeli

“Te u ʻOfa Maʻataʻatā Kiate Kinautolu”

ʻI hoʻo ako e folofolá mo teuteu ke faiakó, fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie mei he Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke tokanga taha ki ai lolotonga ʻo e kalasi ʻi he uike ní?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí, pea fakaafeʻi e fānaú ke vahevahe ha meʻa ʻoku nau ʻilo pe ako fekauʻaki mo Ia ʻi he uiké ni. Tuku ke nau taufetongi hono puke e fakatātaá ʻi heʻenau vahevahé.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Hōsea 10:12

Te u lava ʻo fekumi ki he ʻEikí.

ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he Hōsea 10:12 e ngaahi fakatātā ʻo e tūtūʻí, ututaʻú, taimí mo e ʻuhá ke fakaafeʻi kitautolu ke tau fekumi ki he ʻEikí. ʻI hoʻo lau e veesi ko ʻení, ko e hā ha ngaahi fakakaukau makehe ʻokú ke maʻu te nau lava ʻo ueʻi e fānaú ke nau fekumi kiate Iá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau ki he fānaú ʻa e Hōsea 10:12 pea fakaafeʻi kinautolu ke fakahoko ha fanga kiʻi ngāue faingofua ke tokoni ke mahino kiate kinautolu e vēsí, hangē ko e fakangalingali ʻoku nau tō ha tengaʻi ʻakau, toli ha vesitapolo mei ha fuʻu ʻakau, pe tuʻu ʻi he ʻuhá. Pe fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha tengaʻi ʻakau, ngaahi fuʻu ʻakau pea mo e ʻuhá. Tokoni ki he fānaú ke fakafehoanaki hono tō ʻo ha tengaʻi ʻakaú mo hono utu ʻo ha meʻakai leleí ki he moʻui anga māʻoniʻoní mo hono maʻu e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻEikí. Fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuo foaki atu ʻe he ʻEikí maʻau ʻi hoʻo feinga ke fekumi kiate Iá.

  • Tā ha uasi ʻi he palakipoé, pea kole ki he fānaú ke vahevahe atu ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fekumi ai ki he ʻEikí ʻi he ngaahi taimi kehekehe ʻo e ʻahó. Fakaafeʻi e fānaú ke nau toutou lea ʻaki e kupuʻi lea “Ko e kuonga ʻeni ke kumi [ai] ki [he ʻEikí]” (Hōsea 10:12). Tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻoku taimi lelei maʻu pē ke fekumi ki he ʻEikí. Vahevahe ʻa e meʻa ʻokú ke fakahoko ke manatuʻi maʻu ai pē Ia he taimi kotoá.

ʻĪmisi
Sīsū ʻoku tangutu mo ha fānau

Ko Sīsū Kalaisi hotau Fakamoʻuí mo e Huhuʻí.

Hōsea 13:4,14

Ko Sīsū Kalaisi ʻa hoku Fakamoʻuí.

ʻI hoʻo faiako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí, fakamoʻoni ki Heʻene ʻofa maʻa ʻEne fānaú takitaha.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha kakai tokolahi, kau ai ʻa Sīsū, pea kole ki he fānaú ke kumi pe ko fē ʻa e Fakamoʻuí ʻi he kakai ko ʻení. Lau ʻa e Hōsea 13:4, pea fakamamafaʻi ange ʻoku ʻikai ha toe Fakamoʻui ka ko Sīsū Kalaisi pē. Fakamoʻoni koeʻuhí ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, te tau lava ʻo foki hake ʻo toe nofo fakataha mo e Tamai Hēvaní.

  • Tuku ke taufetongi e fānaú hono pukepuke ha fakatātā ʻo Sīsū ʻi he kolosí pe ʻi he fonualotó pea mo ha fakatātā ʻo Sīsū ʻi tuʻa ʻi he fonualotó. Fakaafeʻi e fānaú ke nau talanoa fekauʻaki mo e meʻa ʻi he fakatātaá. Lau mei he Hōsea 13:14 ʻa e kupuʻi lea “Te u huhuʻi ʻa kinautolu mei he mālohi ʻo e faʻitoká; te u huhuʻi ʻa kinautolu mei he maté.” Fakamoʻoni naʻe fakahaofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei he maté pea ʻe lava ke tau toetuʻu. Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e Toetuʻú, hangē ko e “Naʻe Toetuʻu Nai ʻa Sīsū?” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú 45). Tokoni ke ongoʻi ʻe he fānaú ʻa e Laumālié ʻi heʻenau hivá.

Sioeli 2:28

ʻE lava ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻo fakahinohinoʻi au.

ʻI hoʻo faiako fekauʻaki mo e kikite ʻa Sioeli ʻi he Sioeli 2:28, fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo tokoni ki he fānaú ke nau teuteu ke maʻu e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní hili ʻenau papitaisó.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau ki he fānaú ʻa e Sioeli 2:28 pea fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e foʻi lea “kakai kotoa peé” ki he tokotaha kotoa, ʻo kau ai ha “ngaahi foha” mo ha “ngaahi ʻofefine” hangē ko kinautolú. Fakaafeʻi e fānaú ke tā ha ngaahi fakatātā ʻo e kakai ʻoku ʻuhinga ki ai e veesi ko ʻení (ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine, houʻeiki tangata mo e houʻeiki fafine matuʻotua), kau ai mo kinautolu. Fakamatalaʻi ange ko e founga ʻe taha ʻoku lilingi hifo ai ʻe he Tamai Hēvaní Hono Laumālié ko hono foaki mai e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he taimi ʻoku tau papitaiso aí.

  • Fakaafeʻi e fānaú ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e Laumālie Māʻoniʻoní. Tokoniʻi kinautolu ke mahino ʻe lava ke akoʻi kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi pea lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau ʻilo ʻa e meʻa ʻoku moʻoní (vakai, Sione 14:26; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:17). Vahevahe haʻo ngaahi aʻusia ke tokoni ke mahino ki he fānaú e ngaahi founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe he Laumālié.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Hōsea 2:19–20

Te u lava ʻo tauhi faivelenga ʻeku ngaahi fuakavá.

ʻI he tohi ʻa Hōseá, naʻe fakafehoanaki ai ʻe he ʻEikí ʻEne ngaahi fuakava mo e kakai ʻIsilelí ki ha nofo mali. Neongo e taʻe-faivelenga ʻa e kakai ʻIsilelí, ka naʻá Ne kei ʻofaʻi pē mo fie maʻu kinautolu ke foki ange. ʻE lava ke tokoni atu e fakafehoanaki ko ʻení ke akoʻi ʻa e fānaú fekauʻaki mo e mahuʻinga hono tauhi ʻetau ngaahi fuakava mo e ʻEikí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Talaange ki he fānaú naʻe fakafehoanaki ʻe he ʻEikí ʻi he tohi ʻa Hōseá ʻEne ngaahi fuakava mo e kakai ʻIsilelí ki ha nofo mali. Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha fakatātā ʻo ha tangata mo ha fefine mali. Ko e hā e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní ki he vā ʻo ha husepāniti mo ha uaifi? Te tau fakahaaʻi fēfē ki he ʻEikí ʻoku tau ʻofa ʻiate Ia pea te tau moʻui faivelenga kiate Ia?

  • Tokoni ke mahino ki he fānaú ʻoku fie maʻu ke taʻengata ʻa e ngaahi fuakava ʻoku tau fakahoko mo e ʻEikí. Fakaafeʻi ha taha ʻo e fānaú ke lau ʻa e Hōsea 2:19–20, ʻo kumi e ngaahi foʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi e finangalo ʻo e ʻEikí kau ki Heʻene ngaahi fuakava mo kitautolú. Ko e hā ʻoku tau fuakava ke fai ʻi he taimi ʻoku papitaiso ai kitautolú? Te tau lava fēfē ʻo tauhi e fuakava ko ʻeni kuo tau fakahoko mo e ʻEikí?

Hōsea 13:4,14

Ko Sīsū Kalaisi hoku Fakamoʻuí mo e Huhuʻí.

Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e ngaahi lea ʻa Hōseá ke fakamālohia e fakamoʻoni ʻa e fānaú ki honau Fakamoʻuí mo e Huhuʻí? ʻI hoʻo faiakó, tokoni ke ongoʻi ʻe he fānaú ʻa e fiefia mo e ʻofa ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke lau ʻa e Hōsea 13:4,14, ʻo kumi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa Sīsū Kalaisí. Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi foʻi lea ko ʻení fekauʻaki mo Iá? Fakaafeʻi e fānaú ke fakaʻaongaʻi ʻa e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá ke kumi mo vahevahe ha ngaahi potufolofola kehe ʻoku akoʻi ai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ko e Fakamoʻuí mo e Huhuʻí. Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí, pea ʻoange ha faingamālie ki he fānaú ke fakahoko ʻa e meʻa tatau.

Sioeli 2:28–29

ʻE lava ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻo fakahinohinoʻi au.

Mahalo ko e tokolahi taha ʻo e fānau ʻokú ke akoʻí kuo nau papitaiso mo maʻu e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai e ngaahi veesi folofola ko ʻení ke tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e mālohi mo e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he fanongo ki he leʻo ʻo e Laumālié?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke lau fakataha ʻa e Sioeli 2:28–29, ʻo fakahū honau hingoá ʻi he kupuʻi lea “homou ngaahi fohá” mo e “homou ngaahi ʻofefiné.” Hiki ʻi he palakipoé ha sētesi hangē ko e ʻE lava ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní … pea fakaafeʻi e fānaú ke nau taufetongi hono fakakakato e sētesí. Poupouʻi kinautolu ke fakakau ai ha ngaahi meʻa ne nau ako mei he Sione 14:16; Molonai 10:5; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:17, mo ha ngaahi folofola kehe.

  • Faʻo ha meʻa ʻi ha foʻi poulu, pea tuku ke taufetongi e fānaú hono huaʻi ki ai ha vaí. Fakamatalaʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he meʻa ʻi he loto poulú ʻa kitautolu, pea fakafofongaʻi ʻe he vaí ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻI he taimi ʻoku tau papitaiso aí, ʻoku tau maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia ko ha founga ia ʻe taha ʻoku fakahoko ai ʻe he ʻEikí ʻEne talaʻofa ke “huaʻi [hifo Hono] laumālié.” Ko e hā kuo pau ke tau fai ke maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní? Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke vahevahe ha ngaahi taimi ne nau ongoʻi ai e ivi tākiekina ʻo e Laumālié.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Tokoni ki he fānaú ke nau ʻilo ha meʻa ne nau ako ki ai fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní, Sīsū Kalaisi pe ko e Laumālie Māʻonioní ʻi he ʻahó ni he kalasí. Poupouʻi kinautolu ke vahevahe ʻeni mo honau ngaahi fāmilí.

Ko Hono Fakaleleiʻi ʻEtau Founga Akoʻí

Fekumi fakaʻaho ki ha fakahā. ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, lotu mo fakalaulauloto ki he folofolá he uiké kakato. ʻE lava ke ke maʻu ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi ongo fekauʻaki mo e founga ke faiako aí ʻi ha faʻahinga taimi pē mo ha feituʻu pē. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 12.)

Paaki