Laj Jonas chire li palaw aran Nineve, xb’aan laj Daniel A. Lewis

21–27 noviembre

Jonas; Mikeas

“Naxra li uxtaanank”

Sik’eb’ na’leb’ aajel ru sa’ Jonas ut sa’ Mikeas li taarosob’tesiheb’ li kok’al. K’oxla chan ru taatenq’aheb’ chitxtzolb’aleb’ li na’leb’ a’in. Eb’ li na’leb’ sa’ li tusleb’ aatin a’in naru nakate’xtenq’a.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Xkanab’ankileb’ chi wotzok

Re xtenq’ankileb’ li kok’al chixjultikankil li seraq’ chirix laj Jonas ut xkomoneb’ chik li na’leb’ li maare xe’xtzol sa’ kab’l, b’ichahomaq jun li b’ich, maare li raqal 7 re “Jun li profeet” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 58–59).

Xk’utb’al li tzol’leb’: Kok’al toj ka’ch’ineb’ xyu’am

Jonas 1:4–17; 3:3–5

Li Qaawa’ nikinrosob’tesi naq nikin’ab’in chiru.

Naq li Qaawa’ kixpatz’ re laj Jonas naq tixjultika li raatin sa’ li tenamit Ninive, laj Jonas ink’a’ ki’ab’in. Tenq’aheb’ li kok’al chixtawb’al ru naq noko’osob’tesiik naq noko’ab’in chiru li Qaawa’.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• K’uteb’ xjalam-uuch li seraq’ chirix laj Jonas ut patz’ reheb’ li kok’al naq te’xye k’a’ru neke’xnaw chirix li seraq’ (chi’ilmanq “Jonás” sa’ Relatos del Antiguo Testamento; li perel re kok’ k’anjel re li xamaan a’in, malaj li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al). Oksiheb’ patz’om jo’ a’in: K’a’ru kik’ulman naq laj Jonas ink’a’ ki’ab’in chiru li Qaawa’? (chi’ilmanq Jonas 1:4–17). K’a’ru kik’ulman naq ki’ab’in? (chi’ilmanq Jonas 3:3–5). Wotz xnawom aach’ool naq li Qaawa’ toorosob’tesi naq too’abinq chiru.

• B’ichahomaq jun li b’ich li na’aatinak chirix ab’ink chiru li Qaawa’, maare “Tikto tinb’aanu” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 71). Yehomaq k’a’ut naq us raj ki’el choq’ re laj Jonas wi ta ki’ab’in sa’ xtiklajik. Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankil k’a’ru naraj li Dios naq te’xb’aanu ut chirix a’an te’xk’utb’esi chan raj ru te’ab’inq chiru sa’ junpaat.

Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq chixjunil li kristiaan te’rab’i li evangelio.

Jonas 3

Li evangelio wan choq’ reheb’ chixjunil.

Li tenamit Ninive kixjal xk’a’uxl naq laj Jonas kixwotz li raatin li Qaawa’ rik’ineb’. Jo’q’e naru neke’xwotz li evangelio li kok’al?

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Wotz junaq aanumsihom b’ar wi’ xawotz lix evangelio li Jesukristo. Malaj ut, wiib’ oxib’ kutan rub’elaj li tzolok, patz’ re junaq komon naq taawulaq sa’ li tzoleb’aal chi aatinak rik’ineb’ li kok’al chirix junaq hoonal b’ar wi’ xwotz li evangelio malaj naq junaq chik kristiaan xwotz li evangelio rik’in a’an. Ye re li komon naq naru naxk’ut xjalam-uuch li tixwotz, wi naru chiru. Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankil chan ru naru neke’wan jo’ misioneer.

Mikeas 5:2

Li Jesukristo kiyo’la sa’ Belen.

Laj Mikeas kixye sa’ profeetil aatin naq “li taa’awa’b’ejinq re Israel” taayo’laaq aran Belen. Naru nakatenq’aheb’ li kok’al chixnawb’al naq kitz’aqlok ru li profeetil aatin a’an naq kiyo’la li Jesukristo.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Patz’ reheb’ li kok’al chixyiib’ankil jun xjalam-uuch lix yo’lajik li Jesus. Naq yooqeb’ chixk’utb’al lix jalam-uuch, patz’ reheb’ naq te’xwotz k’a’ut naq neke’b’antioxin chirix li Jesukristo.

Xk’utb’al li tzol’leb’: Kok’al ak ninqeb’

Jonas 1:10–12; 2:1–4,9; 3:1–5

Li jalb’a-k’a’uxlej a’an xk’eeb’al reetal naq xinmaakob’ ut xpatz’b’al xkuyb’al inmaak.

Li kixb’aanu laj Jonas naru naxmusiq’aheb’ li kok’al chixsutq’isinkileb’ rib’ rik’in li Qaawa’ naq neke’maakob’.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Tenq’aheb’ li kok’al chixtz’iib’ankil chiru li pizarron junjunq xcha’al li jalb’a-k’a’uxlej (chi’ilmanq li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Jalok k’a’uxl, jalb’a-k’a’uxlej”). Ilomaq wi’chik li seraq’ chirix laj Jonas ut patz’ reheb’ li kok’al naq te’xtaw reetalil naq laj Jonas kixjal xk’a’uxl (chi’ilmanq, Jonas 1:10–12; 2:1–4, 9; 3:1–5). Chan ru taqak’ut chiru li Qaawa’ naq tz’aqal yaal naq xqajal qak’a’uxl?

• B’ichahomaq jun li b’ich chirix li jalb’a-k’a’uxlej, maare “Li jalb’a-k’a’uxlej” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 142). Patz’ reheb’ li kok’al b’ar wan reheb’ li raatinul li b’ich te’xwotz raj rik’in laj Jonas re xtenq’ankil chixjalb’al xk’a’uxl.

Jonas 2:7–10; 3:10; 4:2; Mikeas 7:18–19

Li Qaawa’ naruxtaanaheb’ li neke’sik’ok re.

Naq eb’ li kok’al neke’xtaw ru naq li Qaawa’ a’an aj uxtaan ut chaab’il xna’leb’, te’xsutq’isi rib’ rik’in a’an naq te’raj reek’ankil li ruxtaan.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xsik’ xch’olob’ankil li aatin uxtaan sa’ jun tusleb’ aatin malaj sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu). K’a’ut naq laj Jonas kiraj ru li uxtaan? K’a’ut naq li tenamit Ninive kiraj ru li uxtaan? (chi’ilmanq Jonas 1:1–3). Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xk’oxla naq te’ruuq chi aatinak rik’in laj Jonas. K’a’ raj ru naru naxk’ut laj Jonas re xk’utb’esinkil naq li Qaawa’ a’an aj uxtaan? (chi’ilmanq, Jonas 2:7–10; 3:10; 4:2). Chan ru naq li Qaawa’ naxk’ut chiqu li ruxtaan?

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xtz’iib’a chiru li pizarron k’a’ru “neke’xtzeka xsahil,” maare li k’a’ru neke’xnumsi wi’ li hoonal, li rosob’tesihom li Qaawa’, ut wan chik xkomon. Patz’ reheb’ naq te’ril Mikeas 7:18–19 re xtawb’al k’a’ru li naxtzeka xsahil li Qaawa’. B’ar wan reheb’ li na’leb’ sa’eb’ li raqal a’an li tixtenq’a raj junaq kristiaan li naxuwak chixjalb’al xk’a’uxl?

• Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankileb’ eetalil b’ar wi’ li Kolonel kixk’ut li ruxtaan chiruheb’ li ras riitz’in, chanchan li natawman sa’ Markos 2:3–12; Lukas 23:33–34; ut Jwan 8:1–11. Wi naru, k’uteb’ xjalam-uuch li k’a’ru kik’ulman. Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankileb’ lix hoonal wan re te’xk’ut li ruxtaan ut xrahomeb’ chiruheb’ li ras riitz’in.

Mikeas 6:8

Li Qaawa’ naraj naq tinb’aanu li tiikilal, naq tink’e inch’ool chi rahok ut naq tinkub’si lin wankil chiru a’an.

Sa’ Mikeas 6:8 naqataw li na’leb’ re wank chi tiik. Chan ru taatenq’aheb’ li kok’al chixk’eeb’al reetal ut chixyu’aminkileb’ li na’leb’ wankeb’ sa’ li raqal a’an?

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Ilomaq Mikeas 6:8 ut tenq’aheb’ li kok’al chixtawb’al ru k’a’ru naraj neke’xye li ch’ol aatin: “xb’aanunkil li tiikilal,” “xk’eeb’al aach’ool chi rahok,” ut “taakub’si laa wankil chiru laa Dios.” Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xyiib’ xjalam-uucheb’ naq yookeb’ chixb’aanunkil jun reheb’ li ch’ol aatin a’an.

• Tz’iib’a chiru li pizarron “Li naxpatz’ li Qaawa’ aawe?” Patz’ reheb’ naq te’xsik’ xsumenkil sa’ Mikeas 6:8. Chan ru naq xpaab’ankileb’ lix taqlahom li Qaawa’ nokoxtenq’a chixb’aanunkil li naraj li Qaawa’ naq taqab’aanu jo’ naxye li raqal a’an?

Xb’oqb’aleb’ chi tzolok sa’ kab’l

Tz’iib’a chiru jun ch’ina hu choq’ re li junjunq chi kok’al jun ch’ol aatin reheb’ li loq’laj hu li xex’aatinak wi’ sa’ li tzoleb’aal. Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xyal xtzolb’al sa’ xk’a’uxleb’ ut te’xpatz’ re junaq komon sa’ lix junkab’aleb’ naq te’xwotz k’a’ru neke’xk’oxla chirix.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

K’e reetaleb’ li kok’al. Chan ru yookeb’ li kok’al sa’ laa tzoleb’aal chixk’ulub’ankil li kok’ k’anjel re tzolok? Wi ink’a’ neke’chunla, maare us raj xb’aanunkil junaq chik ch’ina k’anjel. Wi nakawil naq eb’ li kok’al yookeb’ chi tz’aqonk sa’ li ch’ina k’anjel, moko tento ta naq taab’aanu junaq chik xb’aan naq moko naru ta xk’utb’al chixjunil li naru nakak’ut.