Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
10–16 Fēpueli. 2 Nīfai 6–10: “ʻOiauē Hono ʻIkai Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá!”


“10–16 Fēpueli. 2 Nīfai 6–10: ʻʻOiauē Hono ʻIkai Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá!’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“10–16 Fēpueli. 2 Nīfai 6–10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko e lotu ʻa Sīsū ʻi Ketisemaní

ʻOua Naʻa Fai Hoku Lotó, Ka ko e Finangalo ʻOʻoú, tā ʻe Harry Anderson

10–16 Fēpueli

2 Nīfai 6–10

“ʻOiauē Hono ʻIkai ke Maʻongoʻonga ʻa e Palani ʻa Hotau ʻOtuá!”

Ko ha founga lelei ke ke teuteu ai ke faiakó ko haʻo tomuʻa lau ʻa e 2 Nīfai 6–10. Lekooti ha faʻahinga ongo pē te ke maʻu, pea fakaʻaongaʻi ʻa e fokotuʻutuʻu ko ʻení ke maʻu ha ngaahi ʻilo mo ha ngaahi fakakaukau fakafaiako kehe.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahé

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Naʻe akoʻi ‘e Sēkope hono kakaí ko e ngaahi akonaki ʻa ʻĪsaiá “ʻe lava ʻo fakatatau ia kiate kimoutolu” (2 Nīfai 6:5). ʻOku totonu ke ke kamata ʻaki haʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha faʻahinga akonaki ʻa Sēkope ʻi he 2 Nīfai 6–10 ʻoku nau ongoʻi te nau lava ʻo fakatatau ki heʻenau moʻuí. Te nau lava ʻo fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku nau pehē ai ʻoku mahuʻingamālie ʻa e akonakí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

2 Nīfai 6–8

ʻOku ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí ki Hono kakaí pea te Ne fakahoko ʻa ʻEne ngaahi talaʻofá.

  • ʻE ala ʻaonga lahi kapau ʻe fokotuʻu ʻe he kau mēmipa hoʻo kalasí ha taimi ʻo e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻoku fakamatalaʻi ʻi he 2 Nīfai 6:8–15, ke maʻu ha fakamahino ki he ngaahi pōpoaki ʻi he 2 Nīfai 6–8. Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ‘e he ngaahi meʻa ko ʻení fekauʻaki mo e ʻEikí pea mo ʻEne ongo ki Hono kakaí? (vakai foki, 2 Nīfai 7:1–3; 8:3). Mahalo naʻa fie maʻu ke ke fakamatalaʻi ko ʻetau hoko ko ia ko e kau mēmipa ʻo e Siasí, ʻoku tau hoko leva he ʻahó ni ko e kakai ʻo e fuakava ʻo e ʻOtuá pea ʻoku tānaki ʻa kitautolu mei māmani ki he malu ʻo e ongoongoleleí. Ko e hā ha ngaahi pōpoaki ʻoku tau maʻu mei he ngaahi vahe ko ʻení he taimí ni?

2 Nīfai 9

ʻOku fakatauʻatāinaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakai kotoa pē mei he mate fakatuʻasino mo fakalaumālié, ʻo fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí.

  • Ko ha founga ʻe taha ke fakalahi ai ʻetau fakahoungaʻi e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko haʻatau fakakaukau pe ko e hā naʻe mei hoko kiate kitautolu ka ne taʻeʻoua ʻa e Fakaleleí. ʻE lava ke fakalaulauloto ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki he ngaahi meʻá ni ʻi heʻetau ako ʻa e 2 Nīfai 9. Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kamata ʻaki haʻanau ako ʻa e veesi 4–9 pea toki hiki ʻi he palakipoé ʻa e meʻa naʻe mei hoko ka ne taʻe-ʻoua e Fakalelei ʻa Kalaisí. Fakatatau mo e veesi 10–14, naʻe founga fēfē hono fakahaofi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí mei he ikuʻanga ko ʻení? ʻE lava ke tokoni e pōpoaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ke mahino ki hoʻo kalasí ʻa ʻetau fie maʻu e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke fakamatalaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha faʻahinga fakakaukau pē pe ngaahi ongo ʻoku fakatupu ʻe he pōpoaki ʻa ʻEletā Hōlaní fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

  • Kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukauʻi pe te nau fakamatalaʻi fēfē ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ki ha taha ʻoku ʻikai ke ne ʻiloʻi pe ko e hā ia pe ko e ʻuhinga ʻoku fie maʻu aí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he 2 Nīfai 9 ʻi hono teuteuʻi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ki ha faʻahinga ului pehē. Mahalo te nau lava ʻo lau ʻa e veesi 4–12, ʻo kumi ʻa e founga ʻoku ikunaʻi ai ʻe he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻa e mate fakaesinó mo fakalaumālié. Fakatatau mo e meʻa ʻoku tau ako mei he ngaahi potufolofola ko ʻení, ko e hā ʻoku ui ai e feilaulau ʻa e Fakamoʻuí ko “ha fakalelei taʻe-fakangatangatá”? (2 Nīfai 9:7).

  • Naʻe mātuʻaki ofo ʻa Sēkope ʻi he palani ʻo e huhuʻi ʻa e ʻOtuá pea fakaiku ai ʻo ne kalanga “ʻOiauē hono ʻikai maʻongoʻonga” mo e “ʻOiauē, ʻa e Maʻongoʻonga” ʻi heʻene fakamatalaʻi ʻa e palaní. Koeʻuhí ke mahino lelei ange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi ongo ko ʻeni fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí, fakakaukau ke ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fekumi ʻi he 2 Nīfai 9 ki he ngaahi kalanga ʻa Sēkopé (ko honau lahi tahá ʻoku maʻu ʻi he veesi 8–20). Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ʻOtuá mo ʻEne palaní? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuo nau tokoniʻi kitautolu ke tau ongoʻi ʻa e meʻa naʻe ongoʻi ʻe Sēkope fekauʻaki mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻa ʻEne fānaú? Te mou lava foki ke hivaʻi ha foʻi hiva fekauʻaki mo e maʻongoʻonga ʻo e ʻOtuá, hangē ko e “ ʻE ʻOtua ko e Tāpuhaá” (Ngaahi Himí, fika 38), ke fakamālohia ʻa e fealēleaʻaki ko ʻení.

2 Nīfai 9:27–54

Te tau lava ʻo haʻu kia Kalaisi pea maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki nāunauʻia ʻo ʻEne Fakaleleí.

  • Te ke lava ke kamataʻi ha fealēleaʻaki ki he ngaahi akonaki ʻa Sēkope ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻaki haʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha founga te nau lava ai ʻo fakaafeʻi ha taha ke fakatomala pea haʻu kia Kalaisi. Naʻe founga fēfē hono fakahoko ʻeni ʻe Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9:50–53? Ko e hā ʻa e ngaahi tāpuaki naʻá ne pehē ʻe hoko mai ki heʻetau moʻuí ka tau tali ʻa e ngaahi fakaafe ko ʻení?

  • Naʻe ngāue ʻaki ʻe Sēkope ha ongo kupuʻi lea mālohi mo mahino ʻi he 2 Nīfai 9: “ko e palani ʻofa ʻo e Tupuʻanga lahí” mo e “palani olopoto ʻa e tokotaha angakoví” (2 Nīfai 9:6, 28). Ke tokoni ke ako ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí mei he fakafaikehekehé ni, te ke lava ʻo tā ha hala ʻi he palakipoé pea fakahingoa ia ko e Palani ʻa e Tamai Hēvaní. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fekumi ʻi he 2 Nīfai 9:27–52, ʻo kumi e faleʻi naʻe fai ʻe Sēkopé ke tokoniʻi kitautolu ke tau muimui ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní. Kole ke nau hiki ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú he tafaʻaki ʻo e halá. Ko e hā naʻe akoʻi ‘e Sēkope fekauʻaki mo hono tohoakiʻi kitautolu ʻe Sētane mei he palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní? Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e feituʻu ʻoku taki kitautolu ki ai ʻe he muimui ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní mo e feituʻu ʻe taki kitautolu ki ai ʻe he muimui kia Sētané? (vakai, 2 Nīfai 9:9, 18). Fakatatau mo e ngaahi veesi ko ʻení, ko e hā te tau lava ʻo fai ke tau muimui kakato ange ai ki he palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní?

  • Naʻe fakatokanga ʻa Sēkope ʻi he 2 Nīfai 9:28–38, fekauʻaki mo ha ngaahi loto ʻe niʻihi mo e tōʻonga ʻokú ne taʻofi kitautolu mei he muimui ki he palani ʻa e ʻOtuá maʻatautolú. Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi kinautolu. Ko e fē ʻi he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi tōʻonga ko ʻení ʻoku meimei ke mafola lahi taha ʻi he ʻaho ní? Ko e hā ʻokú ne ʻai ke nau fuʻu fakatuʻutāmakí? Ko e hā ʻoku tau ako mei he 2 Nīfai 9:50–53 fekauʻaki mo e founga ke tau fakaʻehiʻehi ai mei he ngaahi fakatuʻutamaki ko ʻení?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi ʻa e Ako ʻi ʻApí

Te ke lava ʻo fakamatalaʻi ange naʻe fakakau ʻe Nīfai ʻa e ngaahi tohi ko ʻení ke fakamālohia e tui ʻa hono kakaí kia Sīsū Kalaisí, ke tokoni ke loto-falala ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke lau e ngaahi tohi ʻa ʻĪsaia ʻoku lau ki ai ʻa e 2 Nīfai 11–24. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau e laukonga ʻo e uike kahaʻú ko ha faingamālie ke fakatupulaki ai ʻenau tui kiate Iá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe

Ko ʻEtau Fie maʻu ha Fakamoʻuí

Naʻe fai ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ha talanoa ki ha tangata kaka moʻunga-maka naʻe fakatuʻutāmaki ʻene tāupe ʻi ha kāhifa māʻolunga, ʻo ʻikai ha meʻa ke ne maluʻi ia mei haʻane tō ʻo mate. Pea ʻi he kamata ke heke ʻene pikí he tafaʻaki ʻoneʻone ʻo e tepuʻi maká, naʻá ne ongoʻi hono puke ia ʻe he nima ʻo hono kiʻi tehiná ʻo fusi hake ke hao. Naʻe fakahoa ʻe ʻEletā Hōlani e aʻusia ʻa e tangata kaká ki hotau tuʻunga ʻi he māmani hingá ni ʻo pehē:

“Naʻe ʻi ai moʻoni ha ʻĀtama mo ha ʻIvi ne hinga ʻi ha ʻĪteni moʻoni, fakataha mo e ngaahi nunuʻa ʻoku kau ki he hinga ko iá. … Ka koeʻuhí naʻe fāʻeleʻi kitautolu ki ha māmani hinga pea koeʻuhí te tau maumauʻi foki mo e ngaahi fono ‘a e ‘Otuá, naʻe tauteaʻi ai kitautolu ke tau aʻusia e ngaahi tautea tatau naʻe hilifaki kia ‘Ātama mo ‘Iví.

“Meʻa fakaʻulia ia! Kuo tuʻu he tuʻunga hingá ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá—ʻa e tangata, fefine, mo e fānau kotoa pē, ʻo tūʻulu atu ki he mate tuʻuloá pea tō fakalaumālie atu ki he mamahi taʻengatá. Ko e taumuʻa nai ʻeni ʻo e moʻuí? Ko e aofangatuku kāfakafa nai ‘eni ki he moʻui ‘a e faʻahinga ‘o e tangatá? ʻOku tau tāupe kotoa nai ʻi ha lilifa mokoʻīʻī ʻi ha ʻuniveesi noaʻia, ʻo taufā tavale holo ki ha meʻa ke tau piki ki ai—pea ʻikai maʻu ha meʻa ka ko e ongoʻi pē ʻoku homo ʻetau pikí pea ʻikai ha faʻahinga meʻa te ne fakahaofi kitautolu, pe ko ha meʻa ke ne puke atu kitautolu? …

“Ko e tali mahino ki he ngaahi fehuʻi ko iá ko e ʻikai leʻolahi mo taʻengata! … [Ko e] Fakaleleí [te ne] ikunaʻi kakato e mate fakaesinó, pea foaki taʻefakangatangata mai ai ʻa e toetuʻú, ki he tokotaha kotoa pē kuo fāʻeleʻi pe ʻe fāʻeleʻi mai ki he māmaní. ʻE hoko foki e ʻaloʻofa ko iá ko ha fakamolemole ki he ngaahi angahala fakatāutaha ʻa e kakai kotoa pē meia ʻĀtama ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e māmaní, ʻo kapau te nau fakatomala mo talangofua ki he ngaahi fekau fakalangí” (“Feluteni Ai e Fakamaau Totonú, ʻOfá, mo e ʻAloʻofá,” Ensign pe Liahona, Mē 2015, 105–6).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Toutou fai maʻu pē hoʻo fakamoʻoní. ʻE lava ke maʻu ʻe hoʻo fakamoʻoni mahino mo fakamātoato ki he moʻoní, ha ivi tākiekina mālohi kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí. ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ongo mālie pe lōloa. Fakakaukau ke ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni fakatautaha ki he Fakamoʻuí, ʻi hoʻomou aleaʻi ʻa e 2 Nīfai 9.

Paaki