Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
3–9 Fēpueli. 2 Nīfai 1–5: “Naʻa Mau Nofo ʻi he Fiefia”


“3–9 Fēpueli. 2 Nīfai 1–5: ʻNaʻa Mau Nofo ʻi he Fiefia,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“3–9 Fēpueli. 2 Nīfai 1–5,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko e mavahe ʻa ʻĀtama mo ʻIvi mei he Ngoue ko ʻĪtení

ʻĀtama mo ʻIvi, tā ʻe Douglas Fryer

3–9 Fēpueli

2 Nīfai 1–5

“Naʻa Mau Nofo ʻi he Fiefia”

Kamata hoʻo teuteu fakalaumālié ʻaki haʻo lau e 2 Nīfai 1–5 mo lekooti hoʻo ngaahi ongó. ʻOku lahi ange ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke maʻu ke aleaʻi ai kinautolu ʻi he kalasí, ko ia, muimui ki he Laumālié ʻi hoʻo teuteú pea tokanga ki he ngaahi ʻilo ʻe vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke tokoni ʻi hoʻo fakakaukauʻi pe ko e fē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ke ke nofotaha ki aí mo e founga ke tataki ʻaki e fepōtalanoaʻakí.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahé

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

ʻOku ngalingali kuo ʻosi fakaʻilongaʻi pe ʻosi tohi ʻe he kau mēmipa ia ʻo hoʻo kalasí ha meʻa fekauʻaki mo ha taha ʻo e ngaahi veesi ʻi he 2 Nīfai 1–5. Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakamatalaʻi ha ngaahi veesi naʻe mahuʻinga kiate kinautolu, ke kamata ʻaki e kalasí. Fakaafeʻi ʻa e kalasí ke nau fakamatalaʻi fakanounou ha tefitoʻi moʻoni fakatokāteline ʻoku nau ako mei he ngaahi veesi naʻe vahevahé.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

2 Nīfai 2:11–30

ʻOku tau tauʻatāina ke ngāue ʻiate kitautolu pē.

  • Ko e taimi lahi, ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he kakaí ʻa e tauʻatāina ke filí ke fakatupu ha mamahi lahi ki ha niʻihi kehe. Ko e hā leva ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e tauʻatāina ke filí ki he Tamai Hēvaní? Mahalo te ke lava ʻo tohi ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé, pea lava mo e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻa e ngaahi talí ʻi he 2 Nīfai 2:11–30 pea hiki ʻenau talí he palakipoé. ʻOku founga fēfē e feinga ʻa e filí ke ne uesia ʻetau tauʻatānia ke filí? ʻOku founga fēfē hono tokoniʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau “fili ʻa e tauʻatāiná mo e moʻui taʻengatá”? (2 Nīfai 2:27). Fakakaukau ke mou hivaʻi fakataha ha himi fekauʻaki mo e tauʻatāina ke filí,   pea fakaafeʻi ‘a e kau mēmipa ʻo e kalasí ke tānaki ki heʻenau lisí ha ngaahi ʻilo kehe naʻa nau maʻu mei he himí.

  • ʻOku fakamahino he fokotuʻutuʻu ki he uiké ni ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ha ngaahi tuʻunga mahuʻinga ʻe fā ʻoku malava ai ʻa e tauʻatāina ke filí. Ko ha founga ʻeni ʻe taha te ke lava ai fakatupulaki mei he ngaahi meʻa naʻe ako ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi ʻapí: Hiki ʻa e ngaahi tuʻungá ʻe fā ʻi he palakipoé. Hili ia pea fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakamatalaʻi ha ngaahi fakamatala mei he 2 Nīfai 2 ʻoku nau akoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ʻa e ngaahi tuʻunga ko ʻení ke aʻusia hotau tuʻunga fakalangí.

2 Nīfai 2:15–29

Ko e Hinga mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ko e ongo konga mahuʻinga ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní.

  • ʻOku tui ha kau Kalisitiane tokolahi ko e Hingá ko ha meʻa fakamamahi pea naʻe fai ʻe ʻIvi ha fehalaaki lahi fau. ʻOku fakamahinoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻeni ʻi he 2 Nīfai 2 ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, pea ʻoku nau fakamoʻoniʻi ʻoku huhuʻi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei he Hingá. Ko ha founga ʻe taha ke aleaʻi ai ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení ko hano fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻi he 2 Nīfai 2:15–25 pea hiki ha lisi ʻo e ngaahi moʻoni ne nau ako fekauʻaki mo e meʻa naʻe hoko ʻi he Ngoue ko ʻĪtení. Ko e hā mo ha ngaahi toe ʻilo ʻoku nau maʻu ʻi he fakamatala meia Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé”? Naʻe founga fēfē hono huhuʻi kitautolu ‘e Sīsū Kalaisi mei he Hingá? (vakai, 2 Nīfai 2:6–8, 26–29).

  • Te ke lava ke fakaʻaliʻali ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻenau ngaahi ʻiló, hili haʻamou fai ha ʻekitivitī hangē ko ia kimuʻá:

    • Naʻe fakatonutonu fēfē ʻe he ngaahi akonaki ʻa Līhai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ha niʻihi ʻo e ngaahi taʻe-mahino angamaheni fekauʻaki mo e Hingá?

    • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hoko ai e Hingá ko ha tāpuaki?

    • ʻOku founga fēfē hono tokoniʻi kitautolu ʻe he mahino totonu ʻo e Hingá ke mahino lelei ange ʻetau fie maʻu ʻa Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí?

    • Ko e hā ha ʻuhinga ʻe taha ʻokú ke houngaʻia ai ʻi he fili ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ʻi he Ngoue ko ʻĪtení?

    • ʻOku meimei tatau fēfē hoʻo fili ke haʻu ki māmaní mo e fili ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke kai ʻa e fua ʻo e ʻakau ʻo e ʻilo ʻo e leleí mo e koví?

    • Ko e hā e taumuʻa ʻo e moʻuí? Ko e hā naʻe fie maʻu ai ʻa e Hingá ke aʻusia ʻa e taumuʻa ko ʻení?

2 Nīfai 4:15–35

Te tau lava ʻo tafoki ki he ʻOtuá ʻi hotau ngaahi vaivaí.

  • ʻE lava ke ʻomi ʻe he ngaahi tohi ʻa Nīfai ʻi he 2 Nīfai 4:15–35 ha ʻamanaki lelei mo ha fakafiemālie ʻi he taimi ʻoku tau ongoʻi mafasia ai ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá mo hotau ngaahi vaivaí. ʻE ala fakamanatu tautauhoa ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi veesi ko ʻení pea mo kumi ha ngaahi fakamatala te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ke fakafiemālieʻi ʻaki ha taha ʻoku ongoʻi mafasia ʻi heʻene ngaahi kavengá pe ngaahi mamahí. Hili ia pea toki vahevahe ʻe he ngaahi hoá takitaha ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení mo e kalasí. Mahalo naʻa lava ʻe ha taha ʻi he kalasí ʻo vahevahe ha aʻusia naʻá ne maʻu ai ha fakafiemālie ʻaki haʻane tafoki ki he ʻOtuá, hangē ko ia ne fai ʻe Nīfaí.

  • Ko ha founga ʻe taha ke fakamanatu ai ʻa e 2 Nīfai 4 ko hano ʻuluaki fakaafeʻi kimuʻa ha kau mēmipa tokosiʻi ʻo e kalasí ke nau omi mateuteu ke vahevahe ha ngaahi veesi mo ha ngaahi kupuʻi lea mei he vahe ko ʻení naʻe mahuʻingamālie kiate kinautolu. Kole ange ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau fai ʻi he taimi ʻoku nau ongoʻi ai ʻoku fakamafasiaʻi kinautolu ʻe honau ngaahi vaivaí. ʻE lava ke tokoni ha himi fekauʻaki mo e fakafiemālieʻí mo e ʻamanaki leleí, hangē ko e “Te u Maʻu ʻi fē ʻa e Melinó?” (Ngaahi Himi, fika 63), ki he fealēleaʻaki ko ʻení. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke fevahevaheʻaki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga hono fakamālohia ʻe he himí e sīpinga ʻa Nīfai ʻo ʻene falala ki he ʻEikí ʻi he taimi ʻo e lotosiʻí.

2 Nīfai 5

ʻOku maʻu ʻa e fiefiá ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí.

  • Neongo e ngaahi faingataʻa naʻe fehangahangai mo Nīfai pea mo hono kakaí, ka naʻa nau lava ke fokotuʻu ha sosaieti naʻe fakavaʻe ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fakatau ki he fiefiá. Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi heʻenau ako ʻa e 2 Nīfai 5 naʻe tokoni ki he fiefia naʻe aʻusia ʻe he kakai Nīfaí? Te ke lava ʻo tufa ha laʻi pepa ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pea fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ʻi he 2 Nīfai 5 ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku fakatau ki he fiefiá pea hiki kinautolu. ʻOku kehe fēfē ʻa e founga kumi ʻe māmani ʻa e fiefiá mei he meʻa ʻoku tau maʻu ʻi he 2 Nīfai 5? Ko e hā ha ngaahi taumuʻa ʻe lava ke fokotuʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke fakaʻaongaʻi ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi ʻa e Ako ʻi ʻApí

Talaange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻoku ʻi he 2 Nīfai 6–10 ʻa e taha ʻo e ngaahi malanga lelei taha fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻi he kotoa ʻo e folofolá. Te ke lava foki ʻo vahevahe ha veesi naʻá ke maʻu ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻokú ne ʻai ke ke vēkeveke ke lau ia.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe

Ko e Hingá ko ha konga ʻo e palani ʻa e ʻOtuá.

Naʻe ako ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo pehē:

“ʻI he taimi naʻe maʻu ai ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e ʻuluaki fekaú, naʻá na ʻi ha tuʻunga liliu, ʻo ʻikai kei ʻi he maama ʻo e ngaahi laumālié ka ʻi ha sino fakamatelie naʻe teʻeki ai moʻulaloa ki he maté mo teʻeki lava ke faʻu ha moʻui. Naʻe ʻikai ke na lava ʻo fakahoko e ʻuluaki fekau ʻa e Tamaí ʻo ʻikai maumauʻi ai ʻa e fiefia ʻo e Ngoue ko ʻĪtení pea mo e ngaahi faingataʻa fakalilifu mo e ngaahi faingamālie fakaʻofoʻofa ʻo e moʻui fakamatelié. …

“… Naʻe fakamatalaʻi ʻe he Palōfita ko Līhaí ‘ka ne ʻikai maumaufono ʻa ʻĀtama pehē kuo ʻikai te ne hinga’ (2 Nīfai 2:22), ka naʻe mei nofo ai pē ʻi he tuʻunga tatau naʻe fakatupu ai iá.

“… ʻOku pehē ʻe Līhai, ko e Hingá naʻe palani, koeʻuhí he ‘kuo fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻi he poto ʻo ia ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e ngaahi meʻa kotoa peé’ (2 Nīfai 2:24).

“Ko ʻIvi naʻá ne tomuʻa maumauʻi ʻa e ngaahi fakangatangata ʻo ʻĪtení kae lava ke kamata ʻa e ngaahi tūkunga ʻo e moʻui fakamatelié. Ko e meʻa naʻá ne faí, neongo ko e hā hono natulá, ko ha maumaufono ia, ka ko ha fie maʻu nāunauʻia taʻengata ia ke fakaava e matapā ki he moʻui taʻengatá. Naʻe fakahaaʻi ʻe ʻĀtama hono potó ʻi heʻene fai e meʻa tatau. Ko ia, naʻe ʻhinga ‘a ‘Ātama [mo ʻIví] koeʻuhí ke ‘i ai ‘a e faʻahinga ‘o e tangatá’ (2 Nīfai 2:25).

“ʻOku ʻi ai ha kau Kalisitiane ʻoku nau fakahalaiaʻi ʻa ʻIvi koeʻuhí ko e meʻa naʻá ne faí, ʻo pehē naʻe tōnounou mo ʻene fānau fefiné ʻi he meʻá ni. Ka ʻoku ʻikai pehē ʻa e Kāingalotu ia ‘i he Ngaahi ‘Aho Kimui Ní! ʻOku tau fakamanatua ʻa e ngāue ʻa ʻIví mo fakaʻapaʻapaʻi hono poto mo e lototoʻa ʻi he konga maʻongoʻonga ko ia ʻoku ui ko e Hingá.  …

“ʻOku fakahaaʻi ʻe he fakahā ʻi onopōní naʻe mahino ki heʻetau ʻuluaki ongomātuʻá ʻa e fie maʻu ko ia e Hingá. Naʻe pehē ʻe ʻĀtama, ‘Ke monūʻia ʻa e huafa ʻo e ʻOtuá, he ko e meʻa ʻi heʻeku maumau-fonó kuo fakaʻā ai ʻa hoku matá, pea te u maʻu ʻa e fiefia ʻi he moʻuí ni, pea te u toe mamata ʻi he kakanó ki he ʻOtuá’ (Mōsese 5:10)” (“The Great Plan of Happiness,” Ensign, Nov. 1993, 72–73).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Tokoni kiate kinautolu ʻoku ʻikai ō maí. Ko e faiakó ʻoku ʻikai ko ha fakahoko pē ha fealēleaʻaki ʻi he Sāpaté; ʻoku kau ai ʻa e ngāue fakaetauhi ʻi he ʻofa pea mo hono tāpuakiʻi ha niʻihi kehe ʻaki e ongoongoleleí. Mahalo te ke lava ʻo fakakaukau ki ha taha ʻoku ʻikai haʻu peá ke fai ange ha fakaafe mahino ke kau ʻi ha lēsoni he kahaʻú. (Vakai, Faiako ʻi he Founga ‘a e Fakamo‘uí, 8–9.)

Paaki